|
| |
XXXV.
Pulureux, de vlugge beeldhouwer, die om 'n bustetje meer of minder niet gaf, toeterde, dat zelfs Leefdaag 't wel 'n beetje erg vond. Die jongens! Ze moste 't nou niet te mal make! 't Had er van, of ze 'm voor den gek hielden! Dat was toch niet moòi. Hìj, die zooveel voor de jongens deed, de ziel van Purpurae Amori. Nee, nee, Pulureux most niet zoo toetere!
De verschijning van den schilderkundigen voorzitter als Neptunus verwekte furor. 'n Wild gejuich ging op, met 't gebrul der jongste jongeren vermengd. En dat kabaal diende ook wel, om 'n niet altijd onderdrukt gelach te overstemmen. In 'n hoek barstte zelfs 'n hilari- | |
| |
teit los. De populaire figuur van Leefdaag ook, getransformeerd in den God der wateren! Hoe hadden ze 't in hun hoofd gehaald? 't Was om te stuipen!
Pulureux, hoofd der Tritons, toeterde als 'n bezetene. 't Was, of-ie 'n bespotting uitschaterde over 't hoofd van den waardigen Maecenas heen. Hij blies zich rood, was in z'n fort, graag toch als-ie den draak stak met uiterlijkheden. Z'n laatsten adem zou-ie gegeven hebben aan die grap.
Roerloos in z'n schelp zat de meester der geschilderde zeeën. 't Kwam 'm voor, of-ie 'n triomftocht maakte, welke de kroon zette op heel 'n leven. Gehuldigd als Neptunus zelf, hij die met z'n kwast dien God naar den troon dong! 't Was, om 't verstand bij te verliezen.
Hij was de ideaal-drietand-zwaaier, dik, vrij gedrongen en overvloediglijk bezeewierd. In majestueusen rust vulde-ie volkomen de solied in elkaar gezette schelp, welke Hoving nogal hoofdbrekens had gekost en, op rollen, voortgetrokken werd door de strevendste ‘jongens’ van Purpurae. Nu stond 't gevaartetje stil, want den beminden meester wachtte 'n verrassing. Hij keek verwonderd op. Daar kwam 'n gondel aan, licht bemand. Daar was-ie niet op voorbereid, iets buiten 't program. Wat nu? Hij voelde dat 't 'n hulde aan hèm was, den immer gullen voorzitter, wien ook dit feest weer 'n aardigen duit kostte. Oardig, heèl oàrdig van de jongens! Wat zou 't worden?
Dicht bij de schelp kwam 't vaartuig tot stilstand. 'n Zware figuur rees op. Wie? Vele jongemeisjes-harten,
| |
| |
en ook de binnen-hamertjes van vrouwen, klopten heviger. Chantefort!
Hij zong 'n chant de la mer, met z'n volste stem. Er was stilte, aandacht, begeestering. Leefdaag luisterde, haast devoot. Alles voor hèm, den heerscher der baren! Wèl 'n triomf!
In elegante houding stond Jules Stoffers. Nù eerst was-ie in z'n element, zoo te midden van schitterende costuums, rijkgedoste vrouwen, zelf in 'n zwierigste kleedij, waarbij z'n daaglijksche fluweelen buis 'n crime van wansmaak was. Hij kneep de oogen half dicht, genoot. 'n Pracht, 'n weelde! Wat was de tegenwoordige tijd bij 't oude Italië? 'n Lomp! Neen, 'n keurig gesneden vest! Ha, Bassini, de meester! Die zou er iets van maken, 'n droom, 'n ontastelijkheid van kleur en deining. Dat kon hìj niet. Neen, làter misschien. Nu ontglipte 't 'm nog, was 't 'm te hoog. Maar hij zou 't als 'n kostelijk iets in z'n herinnering bewaren. 't Moest bezinken, rijpen. Tòt 't vanzelf ontbloeide als 'n chef d'oeuvre, waaraan geen veeg meer mankeerde. Toch zou 't feest ook voor dàdelijk vruchten voor 'm afwerpen. Eén, tweé genre-stukjes misschien. ‘Vóor 't bal’. Hij was er al aan begonnen. Z'n vrouwtje - lief zag ze er uit als huwb're Florentijnsche - en hìj, elkaar helpend bij de laatste hand aan de kostumeering. 't Werd 'n tafreeltje van zeer bijzondere bekoring. En nog iets anders had-ie in 't hoofd, van meer zwoeligen aard, dramatisch. ‘De thuiskeer’? Neen, 't moest raker benaamd en vooral phantastischer. Hij stelde zich voor: 'n zware vrouw, half ontkleed, masker naast zich, waaier
| |
| |
op den grond. 'n Spiegel, 'n kleed, dat, brutaal, tòch harmonieerde. 'n Fauteuil van rijken stof. De vrouw, armen bloot en ook veel naakts bij den hals, had 'n uitdrukking op 't gelaat van vermoeienis? Van teleurstelling? Van wanhoop? Neen, dat toch niet. Maar 't diende 'n tegenstelling te zijn op dat andere, ‘Vóór 't bal’, 'n pàkkend sujet, met iets sensueels ook. Hij moest oppassen, voelde-ie, of 't ging den gezochten kant uit. Dat was altijd z'n zwak. Hij zou er tegen strijden. Enfin, 't behoefde niet dadelijk beslist. Voor 't moment intusschen genoòt-ie.
Chantefort werd levendig toegejuicht. Neptunus in z'n schelp boog, als gold die hulde ook hèm. De God der wateren was immers toegezongen? ‘Mooi, mooi’ mompelde-ie gestreeldst. Die jonges van Purpurae!
In 'n vreemdsoortig apen-pakje bewoog zich Wim Pielewiet. Hij deed hoogst ongedurig. In z'n beenen zat 'n springerigheid, alsof-ie moeilijk meer den gewonen menschengang kon houden. Tot tweemaal toe had-ie zelfs zeer koddige danspassen uitgevoerd, handen ten hemel en 'n zwaaiing in z'n romp, alsof daar iets los was. Doch dan kwam tante Thérèse, die 'm voortdurend in 't oog hield, schielijk op 'm af, vermanend, dreigde zelfs met dadelijk naar huis gaan. ‘Wim, Wim!’ bestrafte ze, vinger omhoog. En Wim, als 'n stoute jongen die door meester betrapt werd, keek sip, beloòfde. ‘O, mijne hoogblanke tante!’ riep-ie zelfs uit, ‘u, die al zooveel smart hebt gekend, moet u nu nog lijden door mìj? O, ik ben uwer niet waardig.’ En, 'r gunst weer te verdienen, hield-ie z'n beenen zooveel mogelijk in bedwang.
| |
| |
Thérèse begreep zelf niet goed, hoe ze er toe gekomen was, naar dat bal te gaan, zìj, de in haar poëzie verslotene! Zes en twintig jaren van gestage dichtkunst en nu die wuftheid! Als marketenster van 'n zeer vrije, Italiaansche opvatting liep ze daar rond, zìj, de sonnetten-bundelende, alsof 'r Mei, welke ze meer dan 200 maal wel vurigst bezongen en smartelijkst beweend had, niet reeds leelijk verwelkt was! Wat ging er in 'r om? O, met 'r poes, Mimi, was 't begonnen!
Mimi, die 'n kater bleek te zijn! Gruwlijk! Jaren had ze 't dier op 'r schoot gekoesterd, tot 'r vertrouweling gemaakt. Hoeveel sokken en hoeveel sonnetten had 't beest niet geboren zien worden? En wen ze over 'r Leo dacht, die daar heel in 't verre Amerika zat, krauwde ze 't den kop, als zocht ze steun, wilde ze iemand in 'r geheim doen deelen. Dan knorde 't, spon, kromde den rug. Dat was allemaal wellustigheid, begreep ze nu. O, gruwel! 'r Liefde tot den aangebedene was er als door ontheiligd. 'n Kater, 'n kater, dien ze altijd zoo liefderijk bevingerd had! In 'n lumineus oogenblik ontdekte Wim 't. Dikwijls verwonderde 't 'r al, dat Mimi geen.... jonkjes kreeg, zooals dat bij gewone poesen toch meestal 't geval was. Wat moest ze daar van denken? Ging Mimi haàr kant uit? Sloot ze zich, onder haàr invloed, oòk in zichzelve op? Was ze op haar manier eveneens 'n dichteresje, die stillekens uitspon de verlangens van 'r ziel, de oogen half dicht over sokken, geraniums en sonnetten? 't Dier werd er haar des te liever om. En nu.... die ontdekking! 'n Kater! Als was men 'r
| |
| |
eerbaarheid te na gekomen, zoo ontstelde Thérèse Pielewiet. Wat moest 't dier wel van 'r denken!
En 't had 'r geheel uit 'r rust opgestuwd. Toch al leelijk in de war door die nabijheid van Leo van Heijst, die, in gezelschap van vijf staartmeisjes en één broekebaas, uit dat andere werelddeel terug bleek, had 't 'r den laatsten stoot gegeven: ze kon niet meer dichten.
Dat bekwam 'r slecht. 't Was zoo'n gewoonte van 'r geworden. 't Ging 'r zoo gemakkelijk af, als iemand anders wat anders, vanzelf. En nu die moèilijkheid, dat persen, zonder dat 't lukte! God, had ze ooit kunnen denken, dat dàt 'r nog overkomen zou? Keutelland's rijkste tranen-bron opgedroogd? En de tijdschriften, de reikhalzende lezers, die wachtten! 't Publiek moest 't zonder smart doen, al twee maanden lang. 't Werd er heelemaal melancholiek onder.
Ze werd 'n boemelaarster, in eer en deugd natuurlijk, ontvluchtte 'r stille kamer, melksalonde wel driemaal 's weeks èn.... ze kocht 'n kleuriger hoedje. Wat beteekende dat? Dacht ze dan tòch over dingen, die ze reeds voor jaren in zich begraven dacht? Ging daar waarlijk 'n versche Mei in 'r ontwaken, 'n nieuwe zonne-tijd van blijheid en jeugd? Ach, àlles dreef er haar toe aan, die terugkeer van Leo - om haar? -, die Mimi, die 'n kater was! Ach, ach, ach, zou ze dan tòch nog eens de zwakheden der vrouw leeren kennen, zij, de ijzersterke worstelaarster in 't strijdperk der kunst? 't Was wèl zoet!
Ten slotte schreef ze Leo 'n briefje, twaalf zijdjes maar van vergeven, trouw en open-armig wellekom.
| |
| |
Daarop wachtte ze gespannen, bij 'r geraniums (Mimi was nu altijd boven, bij Wim), op z'n antwoord, z'n kòmst. Doch hij kwam nìet, ook geen schrijven. Angstig staarde ze in 't spionnetje. Geen staartmeisjes meer, geen broekebaas. Weg, alles weg! Opeens! Hemel, had hij wederom de vlucht voor 'r genomen, gelijk vòòr dien langen, bangen tijd 'r eerste gedicht 'm den schrik om 't hart had doen slaan? Terug naar Amerika? O, God, ze wilde 't niet gelooven! ‘Mamma is dead. Papa will marry’ klonk 'r nòg in de ooren. Dat fijne stemmetje van den rappen Leo junior! Liet zìj de nieuwe mamma zijn! Mee wilde ze de hobbelende baren over naar 't land van geluk! Dan maar geen poëzie mee! Trouwens, had ze daar al niet genoeg van gemaakt? De uitgever begon wat sip te kijken, zàt met 'r bundeltjes. Zelfs van 't goede kreeg 't menschdom immers eens te veel!
En ze werd van 'n onverwinb're ongedurigheid. Dat kwam ook wel wat door Wim. 'n Zorgen, als die jongen 'r gaf met z'n ‘danse Isidoire’! 't Werd 'n ziekte van 'm. Hij was er vol van van den morgen tot den avond. Elken ochtend oefende-ie zich op z'n kamer, in z'n hemd. Eén keer, toen z'n deur wat open stond, had ze er iets van gezien. De jongen sprong, huppelde, draaide, zwaaide armen en beenen, 'n molen van louter rhythme. En was dàt nog 't ergste maar! Neen, hij wilde de wereld in kennis stellen van de nieuwe levenskunst, waarvan hij de eminente uitvinder was, sprak er over, 'n avond in 't publiek op te treden, met orkest, op bloote voeten, in 'n kort, nauwsluitend, blank gewaad, dat z'n vormen op 't voordeeligst zou doen uit- | |
| |
komen, want om schoónheid ging 't dan toch maar! Z'n lorgnet zette-ie natuurlijk af. Ach, ach, die danse Isidoire! Ze zou de wereld veroveren, 'n opgang maken, dat de naam Pielewiet ook klank kreeg buiten de grenzen van 't koninkrijk Keutelland. Rhythme, rhythme, goddelijke rhythme!
Dat tante Thérèse over die neeflijke springerigheid in zat, behoefde niet gevraagd. Dat was dan ook een van de redenen geweest, waarom ze 'm op Purpurae's bal vergezelde. Hij moest er zijn voor 'n verslag voor ‘De Kleine Courant’ - die bracht wat 'n werk aan! En nu kregen ze er nog 'n kinderrubriek bij, die, wat kunst betrof, natuurlijk weer op hèm neer kwam. Kunst voor kinderen tusschen de zes en twaalf! Je hoofd liep om! - en, bang dat de danse Isidoire 'm misschien te sterk te pakken kreeg, durfde ze 'm niet alleen laten gaan. 't Bleek verstandig van 'r ingezien. Als-ie 'r dat nòg eens bakte, die armen in de lucht, 't gedraai met z'n romp en 't akelige geschuifel van z'n voeten, ging-ie zóó mee naar huis, ten spijt van de heele ‘Kleine Courant’. Zij, als tànte, had verplichtingen, waarvan niets of niemand 'r afhield. Als 't er op aankwam, hadden ze nog 'n leelijke aan Thérèse Pielewiet!
't Was toch wel heerlijk dat zweven door de balzaal! 't Stond misschien wat kinderachtig voor zoo'n groote dichteres, maar ze vond 't dolletjes, ècht, leuk. Tweemaal had ze gedanst, met Wim natuurlijk en 'n eenvoudige polka, al speelden ze 'n wals. 't Maakte je zoo licht, zoo dartel. En 't moest voor àlles goed zijn die beweging, nog beter dan wandelen! Ach, heusch, ze voelde
| |
| |
hoe 'r lang verwelkte Mei opnieuw in knop schoot, oprankte als 'n wel wat late, doch niettemin vol-bloesemende trésor van lieflijkheid. Wie wìlde ervan? Ach, als Leo maar in 't land was, Leo! Ja, hièr! Doch dat was natuurlijk niet te denken.
Toch wàs Leo er. ‘Papa wants a new wife’ had de kleine broekebaas gezegd. En van Heijst zocht die overal. Er was nu wat haast bij. Over twee maanden moest-ie terug naar Amerika en nog altijd had-ie niets gevonden, dat volkomen naar z'n smaak was. Hij mocht wat kieskeurig zijn, want niet enkel aan kinderen was-ie rijk geworden in dat land over den oceaan! Maar, of de duivel er mee speelde, als je wat vinden woù, vond je 't niet. Of je liep iets tegen 't lijf, dat je liever maar uit den weg bleef. Dat was met hèm tenminste 't geval geweest met die Thérèse Pielewiet.
Die malle, ouwe tante! Hij was 'r allang vergeten, wist niet eens meer, dat ze bestond! En daar kwam ze op eens op 'm af met twaalf zijdjes van 'n vurigheid als van zeer belegen wijn! O, hij had er vroeger wel eens iets van gehoord, dat ze maar op 'm los dichtte, dat er geen stuk van 'm heel bleef. Dat pretje gùnde-ie 'r. God, iemand die zooveel had meegemaakt als hij, lette niet op zoo'n kleinigheid. Maar dat ze 'm nu ook nog persoònlijk te lijf wou, vond-ie wel wat erg. En haastiglijk had-ie z'n pension, waar 't 'm overigens wel beviel, met z'n zes-tal verlaten, elders intrek genomen. Je wist nooit! Dames op den leeftijd van Thérèse Pielewiet, vooral als ze daarbij nog der poëzie dienden, waren soms van 'n hardnekkigheid, dat je er niet voor- | |
| |
zichtig genoeg mee kon zijn. Hij althans vertrouwde 't zaakje niet te best.
Z'n verhuizing had 'm anders wel iets aangenaams bezorgd, want hij was er door in kennis gekomen met Greetje Berghuis.
Was die al geboren toen hij 't land verliet? 't Was mogelijk, maar hoogstens had ze 't toen dan toch tot zuigeling gebracht. Nee, hij herinnerde 't zich bijna zeker: er was maar één dochter, die nu getrouwd bleek.
Als aankomend jongeling had-ie menig uurtje zoek gebracht in 't caféetje - ja, heel veel meer dan 'n fatsoenlijke kroeg was 't eiglijk niet - van Berghuis. Met de juffrouw was-ie nogal op 'n vertrouwelijken voet, want hij kon wel aardig keuvelen, was nooit uit de hoogte. 't Behoorde bepaald tot z'n ‘herinneringen’. Toen-ie nu, pension nemend in die oude buurt, waar-ie zich zoo thuis voelde, als was-ie er nooit vandaan geweest, elken dag op die deur den naam Berghuis las - telkens kwam-ie er langs, mòest wel lezen - had 't z'n nieuwsgierigheid gewekt, of dat misschien diezelfde Berghuis kon zijn ('t liep soms zoo raar op de wereld) uit z'n jeugd. En jawel, hoor, 't wàs zoo! Op 'n ochtend stond moeder voor 'r deur. Hij herkende 'r dadelijk, hoe zeer ze ook veranderd was. En in 'n plotse opwelling, van 't oude op te halen, dat 'm toch maar dierbaar bleek boven alles (Thérèsetjes echter moesten 'm van 't lijf blijven alsjeblieft!), had-ie 'r aangesproken met z'n vreemd accent, dat 'm voor haar wel wat moeilijk verstaanbaar maakte. Juffrouw Berghuis sloeg de handen ineen. 'n Wonder, 'n wonder!
| |
| |
Heel uit Amerika? En hij had boven moeten komen - waar-ie graag voor te vinden was, want wat deed-ie met z'n leegen tijd? -, verteld van alles, ook geinformeerd, haàr levensgeschiedenis gehoord, den dood van 'r man, dat 't hun zoo goed was gegaan, enzoovoorts.
En hij maakte kennis met Greetje.
Die was 'm dadelijk in 't hart gaan zitten. Zulk 'n vrouw mee te nemen naar Amerika, blond, jong, gezond, natuurlijk, opgewekt! 't Moest 'n verrukking zijn. Maar hij was 46, zij 25 misschien. Wat beteekende dat echter? Je zag wel andere huwelijken! Moest hìj zich daardoor laten dwarsboomen, van Heyst, die in Amerika voor dingetjes gestaan had, waarvan ze in hun zelfgenoegzame kleinheid in Keutelland niet droomden? Kom, kom, grooter bezwaren had-ie uit den weg geruimd met de kracht van z'n willende vuist! Moeilijkheden waren peulschilletjes voor 'm, wakkerden 'm juist aan. Iemand die, voor-ie z'n fortuin maakte, onder andere cowboy was geweest, lachte wat om de wereld. Als-ie ergens z'n zin op zette, lùkte 't. Het leven gàf, wat je er van nàm, had hìj geleerd. En zou-ie zich nu door iets laten dwarsboomen in dat pietluttige landje van 'm, waar-ie maar één voet aan wal behoefde te zetten, om te weten dat daar niemand tegen 'm op kon? Goddam, no! Z'n oogen sprankelden, z'n stap werd van 'n leeuwentemmerige vastheid. Not for worlds liet-ie zich Greetje ontgaan!
En z'n bezoeken aan de Berghuisen werden steeds geregelder. Hij was er welkom, want kon vertellen van dat wondere land Amerika, dat moeder noch dochter er
| |
| |
genoeg van kreeg. Ze voelden zelfs bewondering voor 'm. Wat 'n man! En zoo jong nog, zoo sterk, als iemand in Keutelland van vijf en dertig jaar! 'n Paar van z'n staartmeisjes bracht-ie ook wel eens mee en den kleinen broekebaas. Den eersten keer al stapte die kordaat op Greetje los, zei, met z'n gewone radheid, alsof-ie 'n lesje op zei:
‘Good-day! Mamma is dead. Papa wants a new wife. Papa will marry. Then we return to America.’
Greetje verstond niet. Waarom lachte van Heyst zoo?
Juffrouw Berghuis, 't hoofd schuddend over zoo'n zes-tal, vroeg, hoe-ie 't in Amerika toch met ze stelde. Doch van Heyst, met bedoeling, lei uit, dat kinderen ginds geen bezwaar waren. Die vonden al heel jong hun eigen weg. Keek zoo'n jongen bijvoorbeeld! Die was al van 'n mannelijkheid, alsof-ie zich volwassen waande! En vooral de vroùw had er weinig last mee. Die werd daar geëerd, o, daar hadden ze hier geen voorstelling van! Alles was er voor haar. Ja, als-ie 't geluk had, 'n tweede vrouw te vinden - hierbij keek-ie zoo half langs Greetje heen - zou ze 'n leven bij 'm hebben als 'n koningin. Amerika was 't paradijs voor de vrouw.
Greetje had spoedig begrepen. En 't deed 'r lang nadenken over veel.
De illusies, welke ze zich eens van 't kunstenaarschap koesterde, taanden al leelijk. Monsieur Hippolyte's houding werd dan ook ontmoedigender. Hij liet 'r totaal links liggen, nadat ze in Rinaldino van z'n intentie niets had terecht gebracht. De partij, welke 'r daarin opgedragen werd, ging dan ook ver boven 'r
| |
| |
macht. Mogelijk, dat 'n allereerste demi-caractère aan 'n opera als de groote te Parijs dat in de beenen had, maar van 'n aankomende zooals zìj was 't niet te verwachten. En Olga, hoe had die uitgemunt! Die dankte den hemel, als 'r solo extra moeilijkheden opleverde. Dan geurde ze met 'r pirouettes, 'r hoog-teeners, 'r ongekende lenigheid. Ze had er 'n creatie van gemaakt, betuigde monsieur Hippolyte vol lof, aan wien ze zich niet eens stoorde. En Greetje stond erbij als 'n geslagene. Die bloemen, welke men 'r toch bracht na dien vrijwel mislukten dans! Van de gravin natuurlijk. Met 'n gebaar haast van smeeken om vergiffenis naar 't publiek nam ze ze aan. Zóó echter mocht ze er zich niet door laten neerdrukken. 't Publiek immers zag tòch niets, had van dansen absoluut geen verstand. Wat kwam 't er dus op aan, of ze in één opera eens te kort schoot! Als dàt alles was!
Maar neen, er waren tòch altijd lui, die wèl opmerkten en niet de minste. De baron van Priktum bijvoorbeeld had heel goed gezien. Hij was zelfs naar 'r toegekomen, had gevraagd, 'r vaderlijk op den schouder kloppend: ‘Greetje, Greetje, wat scheelt er aan? Wìl 't niet van avond?’ wat 'r 'n moment haast huilen deed. En toen ze aftrad, hoorde ze monsieur Hippolyte, dien de baron er klaarblijkelijk over had aangesproken, kleineerend zeggen: ‘Que voulez-vous, que je vous dise? Ça ne sent pas l'artiste!’
Pas l'artiste! Daar had je 't al weer! Dat verweet van Priktum 'r, die half gare George Kapel, feitelijk ook, als ze 'r brieven goed las, de gravin en nù
| |
| |
monsieur Hippolyte. Maar, lieve hemel, wat mankeerde er dan aan 'r? Ze kon toch niet tegen 'r natuur in gaan!
Juist, dat kon ze niet. Maar als 'r natuur dan tevens niet die van 'n artiste was, moest ze zich maar niet te veel voorstellen van 'r toekomst als balleteuse, had van Priktum, toen ze een van z'n overgalante buien vrij kras had afgeslagen, 'r zeer duidelijk aan 't verstand gebracht. O, hij was geheel sans rancune, betuigde-ie dadelijk en hij nam 'r hand, welke-ie welmeenend vasthield. Greetje wist, niet waar, ze kon bij hem 'n potje breken. En 't deed 'm nog altijd plezier, waarlijk, dat ze zoo'n trotsch, zelfstandig dingetje was, al stelde 't 'm in andere opzichten 'n beetje teleur. Maar wat wilde ze eiglijk? Wat dacht ze ermee te bereiken? O, hij wilde niet zeggen, dat alleen Olga's arriveerden! Integendeel, 't leven dat zìj leidde, zou al heel spoedig nadeelig voor 'r blijken. Doch er waren overgangen, tusschenwegen. Kom, kom, ze moest al die valsche begrippen omtrent deugd, braafheid en zoo meer - God, dat was goed voor mòeder Berghuis, niet voor Mademoiselle Paulin! - over boord gooien! Op deze manier bleef ze stilstaan, kwam niet vooruit. 'r Algemeen menschlijke ontwikkeling werd stop gezet, er mankeerde 'n groot deel aan 'r geheèl. 'n Jongeling diende man te worden, 'n meisje vrouw, wilde ze iets waarlijk groots presteeren. En had ze dat nièt, dat reiken naar 'n hoogere volheid, wist ze niet van vurige verlangens, diepe opstijgingen, immense visioenen van ongekend rijke ontbloeiingen, zoo miste ze een van de sterkste
| |
| |
factoren tot grootheid, was gedoemd, 'n aardig, wat pietluttig juffertje te blijven, dat beter deed, wilde ze althans niet 'r leven lang tot 't derde gelid behooren, uit 't ballet te gaan. Van Priktum had gesproken met 'n gemakkelijkheid van niet alledaagsche woorden, dat-ie er zelf om glimlachen moest. Ja, dat kwam er van, als je veel met artisten verkeerde! En z'n omgang met Vagebond, die, tusschen al z'n grollen door, toch zoo serieus kon zijn - vooral als die aan 't doorslaan ging 's avonds laat! Dan bracht-ie aan z'n beschouwingen hemel en aarde te pas, gaf niet om 'n reisje door de geheimzinnigheden van 't heelal - had er nog toe bij gedragen, 'm 'n dilettantig diepen kijk op zaken van kunst te geven, waarmee-ie wel graag paradeerde. Intusschen, z'n opmerkingen jegens Greetje getuigden van z'n goed hart en dat gaf ze 'n bijzondere waarde.
Met 'n hulpbehoevend vragen had Greetje 'm aangekeken, mond half open, de oogen wat vochtig, één bekoorlijkheid. En, in 'n plotse overtuiging, had van Priktum gemeend, te moeten zeggen, terwijl-ie 'r hand kuste op 'n manier, dat 't 'r al niet anders dan 'n streeling kon zijn:
‘Weet je wat, kind? Tròuw, met iemand, dien je lief hebt. Laat monsieur Hippolyte loopen en de heele firma Bijlman en Co. Adieu, ballet! Blijf goed en braaf en word gelukkig! 't Mooiste huwelijks-cadeau zal van mìj zijn. Dat belòof ik je!’
En hij was gegaan, geen minuut langer talmend na dat besluit voor zichzelf, dat tevens in dien raad stak.
| |
| |
Neen, Greetje deugde niet voor 't beroep van danseuse.
Toen was die vreemdeling opgedaagd uit Amerika, die 'r tot vrouw begeerde. Dat wist ze. En ze kon niet zeggen, dat 't 'r niet met 'n aangename gewaarwording vervulde.
Leo van Heyst was zeker niet de droom-jongeling uit de romannetjes, welke ze wel eens las. O, dat allerminst. Maar toch, hij was 'n hèld. Wat had-ie niet doorgemaakt in dat verre werelddeel, waaromtrent ze zich al de schoonste illusies maakte, dat wondere land, waar je vandaag kellner, straatveger, morgen - of over 'n paar dagen dan toch - kapitalist, millionnair was! Als 'n vecht-generaal had-ie zich door alles heen geslagen. Hij was in de wildernis geweest, had paarden getemd, in wilde circus-rennen meegedaan, onder in mijnen gezeten, omringd van niets dan dynamiet, 't levensge vaarlijke postje bekleed van particulier bewaker van 'n dollar-koning gedurende 'n staking, was dan dìt geweest, dan dàt, in de groote steden, op 't land, in de bergen, 'n heel werelddeel door. Tòt-ie er boven op kwam, in zaken, dan alles weer verloor, opnieuw kon beginnen, voetje voor voetje, zonder ontmoediging, als 'n reus, 'n God en nù had-ie fortuin, wàs er, bestuurde 'n pracht van 'n zaak, welke voor 't grootste deel z'n eigendom was. Dat was leven, hè, werken, strijden! Hij kwam nu eens uitblazen, wilde ook z'n landje nog wel eens zien. En hij had de illusie, 'n Keutellandsche vrouw mee te nemen. Gek, maar heelemàal Amerikaan werd je toch nooit. Daarvoor zat de Keutellandsche aard er te diep in. De kinderen misschien. Ja, dat zou wel. Ze vonden
| |
| |
't mal van 'm, dat-ie voor zoo'n betrekkelijk korten tijd 't zestal had meegenomen? Ach, in 'n opwelling! Zoo was-ie nu eenmaal! Kwam 't in z'n hoofd op, all right, Sir! Geen gewik en geweeg alsjeblieft!
Gaandeweg kwam Greetje onder z'n bekoring. En hij was nog zoo'n flinke, fiksche vent, niet onknap en, niettegenstaande z'n leven van kamp, volstrekt 'n meneer. En als dat in Amerika nu heusch zoo gemakkelijk ging met die kinderen, hij 'r 'n leventje beloofde als 'n prinses! Hij was rijk. Daar had ze, als 'n Berghuisje, toch maar 'n verbazend respect voor. In Keutelland deed ze naar alle waarschijnlijkheid zoo'n huwelijk zeker nooit. 'n Hofstadschen flierefluiter misschien, ja, kon ze krijgen, armoe troef met bovenop wat kalen bluf. Misschien ook wel 'n degelijk stuk winkelmensch, want 't geldje van moe kon menigeen in z'n zaak best gebruiken. Maar daarvoor voelde ze zich toch weer te hoog, sinds ze, aan 't ballet, die omgeving gewend was van 'n zekere chic mocht ze zeggen, zich, door 'r aanraking telkens met van Priktum en ook andere lui, die toch allemaal monsieurs waren, 'n beschaving had eigen gemaakt, welke 'r al als vanzelf afging. Tiens, tiens, liet ze dàt ten minste van 'r artiest-illusies verwezenlijken, 't bestaan van 'n hooger-op gekomen Berghuisje. Waàrlijk mevrouw te zijn, was toch maar heel iets anders dan 't juf-schap. Tiens, tiens, mevrouw van Heyst, bediend, 'n leventje van kalm geluk. Wàs dat zoo kwaad?
Zoo kwam 't practische aardje der Berghuisen meer en meer in 'r boven. Niet met 'n grooten hartstocht
| |
| |
ging ze zich aan Leo hechten. Dat zat niet in 'r. Maar met de natuurlijke aanhankelijkheid van de vrouw, die 't huwelijk toch maar de wenschelijkste zaak ter wereld acht. Alleen - zoo ver dacht ze soms al! - wat werd er dan van moe? Bij de gedachte alleen reeds van 'n gaan naar Amerika, zou die de stuipen op 't lijf krijgen! Enfin, de getrouwde zuster, die in 'n andere stad woonde, zou 'r graag bij zich innemen. Die zat altijd graag dicht bij 't geld. Dat werd dus wel geschikt. Intusschen, ze wist, dat ze wat heel gauw besluiten moest: over twee maanden ging van Heyst terug naar Amerika.
Diè maakte 'r ook al niet sterker in 'r artiest-aspiraties. Met 'n zekere, goeiige minachting sprak-ie over 'r beroep, verwonderde zich, dat zìj er iets moois in kon vinden, zoo te staan springen en draaien voor Jan en alleman, achtte 't zelfs verre beneden 'r waardigheid, vond zoo iets goed voor.... enfin, voor 'n soort dames, die-ie liever niet noemde. Eén avond was-ie naar 'r gaan kijken - dien avond gaven ze? O, juist, dat spektakel-ding, L'Hercule! - maar 't had 'm, hij kwam er niet rond voor uit, pìjn gedaan. Was dat Greetje? Mademoiselle Paulin! Nu maar, hìj hield 't op 't Berghuisje. En hij was geen tweeden keer naar de opera gegaan. Trouwens, hij hield niet van die dingen.
Ook om zoo'n gekostumeerd bal als nu in Purpurae Amori gaf-ie weinig. Maar als je nu toch voor je plezier in Keutelland was, kon je je niet aan alle genoegens onttrekken! En die vrouw, die-ie zocht! Zòcht-ie dus nog? Was Greetje niet de volkomen-begeerde? De laatste weken was-ie aan 't weifelen gegaan. Zeker, ze leek
| |
| |
'm nog altijd hoogst begeerenswaard; hij voelde zelfs, dat-ie nu moeilijk meer afstand van 'r zou kunnen doen. Maar toch, behalve dat 't zeer de vraag was, of zìj 'm wilde - zoo jong, zoo gevierd! -, er was 'n vreeze in 'm wakker geworden aangaande 'r deugdzaamheid. Zelf had-ie nooit iets gemerkt, tot z'n vreugd moest-ie 't bekennen! Maar die opera, dat ballet! En die bloemen, die ze altijd kreeg, die briefjes, die bezoeken! Kom, kom, hìj, Leo van Heyst uit Amerika, mocht zich geen rad voor de oogen laten draaien. Dat was-ie tegenover zichzelf, z'n vijf staart-meisjes en z'n kleinen broekebaas verplicht! Hij had te veel geleerd, hoe moeilijk 't was, in het leven te arriveeren, om niet hoogst kieschkeurig te zijn in z'n keuze van 'n tweede vrouw. O, kleine ondeugendheidjes van 'r jeugd vergaf-ie graag. Hij dacht breeder over de dingen dan menigeen. Maar 'n vrouw van verdachten levenswandel? ‘No, thanks!’ Zelfs al stapte-ie over alles heen - hij voelde er zich toe in staat! - wat gaf dat later? 'n Vrouw, die eenmaal 'n te los leventje gewend was en vooral eene, die in leeftijd zoo met 'm verschilde, kon nooit de grondslag zijn voor 'n duurzaam geluk. Hij betwijfelde 't tenminste hard, mocht er zichzelf noch z'n zestal aan wagen. Ook Greetje niet. Werd 't dus niets met haar?
Toch was-ie hoofdzakelijk naar 't bal gegaan, wijl-ie wist, dat Greetje er zou zijn, meer eigenlijk in 'r qualiteit van.. danskundige dan wel als gast. Haar hulp toch was ingeroepen bij de instudeering van enkele dansen, welke door wat jongere leden van 't genootschap met hun dames ter verhooging van de feestelijkheid zouden
| |
| |
worden uitgevoerd. Men had eerst niet goed geweten, tot wie zich te moeten wenden, eiglijk gedacht, dat men 't zèlf wel af kon. Maar toch, 'n enkele aanwijzing hier en daar, 't kon geen kwaad. Aan de opera, juist, zou hulp te vinden zijn. En men was terecht gekomen bij monsieur Hippolyte.
Bij de eerste repetitie echter bleek al, dat die er 'n volslagen ballet van wou maken. Hij was zóó vastgeroest in bepaalde begrippen omtrent de edele danskunst, dat 't niet uit z'n hoofd was te praten, hoe men zonder die en dìe bewegingen en pasjes - als 'n balleteuse slingerde-ie met de armen en z'n voetjes maakten de lieflijkste huppelingen - fatsoenlijk op den gladden vloer voor den dag kon komen. 't Werd 'n paskwil en op 't end maakte monsieur Hippolyte zich zelfs zòò boos, dat-ie haast vergat, dat-ie zich niet tegenover z'n corps de ballet, maar tusschen leden van 't vermaarde genootschap Purpurae Amori bevond. Men had de relatie met den maître-danseur verbroken.
Mademoiselle Paulin echter, die monsieur Hippolyte had meegebracht, teneinde ces charmantes dames eens 't een en ander te laten voordoen - dat hielp excellenter, niet waar, dan uren praten? - was blijven hangen. Leefdaag, in z'n goeiigheid van Maecenas, die daarbij de vrouwen (oâch, oâch, zoo mooi!) altijd de hand boven 't hoofd hield, kon dat meisje zoo maar niet laten gaan. Nee, nee! Ze most moâr helpe, joâ, joâ. En waar Greetje, 'r ballet-ideeën wat op zij zettend, zich gemakkelijker aanpaste bij de bedoelingen van Purpurae's dansminnige leden dan monsieur Hippo- | |
| |
lyte, had ze waarlijk wel 'n enkele opmerking gemaakt, die steek hield. Ze viel in den smaak door 'r bescheidenheid en 'r beschaafd doen en was daarom - men kon er ook moeilijk meer buiten, nu ze zich als zoo'n echt dametje had voorgedaan - uitgenoodigd, 't heele feest (jawel, als Italiaansche als 't u blieft!) met 'r tegenwoordigheid te komen vereeren. Wat ze volgaarne aangenomen had. Ze vond er ook 'n soort triomfje in tegenover Olga, die - ze had er van gehoord - al 'n spijtig woordje los liet over die offense van den maître de ballet, haar te passeeren voor die nigaude. Monsieur Hippolyte zou er zich echter wel voor gewacht hebben, Olga voor te stellen aan ces charmantes dames, want ze kon er, onverschillig waar, van die woordjes uitflappen, fi donc! En 't had allicht 'n paar jonge schilders in verlegenheid gebracht, die 'r wel kenden, wat ze zeker niet onder stoelen of banken gestoken had. Die invitatie, bedacht Greetje dus en, ze moest bekennen, niet zonder vreugd, zou 'r nog extra steken. Ze kwam er echter tòch wel, had Olga minachtend verklaard met 'n vloek erop als 'n knoop. Die Paulin! 't Had 'r al ontzettend gehinderd, dat die prullige demi-caractère
zoo in-'t-oog-loopend gefêteerd werd door.... hoe heette dat mensch ook weer in die loge rechts? O, juist, lacomtesse de Montrose! Enormement chique, sacré bleu! Altijd maar bloemen, pakjes zelfs! En nu weer dat bal costumé. Enfin, achter la rampe danste ze 'r omver!
Leo van Heyst had alle moeite gedaan, 'n introductie te bekomen. Overal echter werd-ie teleurgesteld. Wie
| |
| |
geen lid was, kwàm niet in Purpurae. Tot-ie maar kordaatst op den voorzitter zelf afstapte, dien-ie in z'n museum vond voor 'n versch aangestreken horizon. Hij stelde zich voor als Amerikaan, loog er brutaal op los, in 't bezit van twee kapitale stukken van den meester te zijn. Deze knorde vergenoegd en, z'n reuzenkwast even ter zij leggend, reikte-ie 'm 'n kaart over, welke als met tooverslag alle poorten van Purpurae voor 'm openen zou. Intusschen maakte van Heyst nog 'n bezwaar tegen dat verplichte, Italiaansche costuum. Hij was absoluut wars van zulke fratsen aan z'n lijf. Leefdaag stond peinzend. Toen lumineerde 't opeens door 's vreemdelingen brein, hoe-ie altijd in 'n koffer z'n pak van cowboy met zich voerde als 'n herinnering aan dien voor hem zoo zwaren tijd, welken-ie beter deed, nooit geheel te vergeten. En hij vroeg als gunst, 't daarmee te mogen stellen. Leefdaag knikte, dat 't goed was. ‘Very well’ knorde-ie nog met 'n ondoorgrondelijke mengeling van ernst en spot. ‘Cowboy Italiano. Môoi, heèl môoi.’
Zoo bevond Thérèse Pielewiet's jeugd-minnaar, de bron van 'n 26-jarige Keutellandsche poëzij, zich op 't bal van Purpurae Amori, half en half op den loer, of-ie niets kwaads van Greetje, die van z'n aanwezigheid niet wist, ontdekken kon. Op zulk 'n feest als vanavond toch zou ze zich zeker wel, als ze die had, 'n tikje bloot geven in 'r ondeugden. Dan had-ie zekerheid, moèst afzien van de heerlijke blondine, die-ie liefst morgen al meegevoerd had naar Amerika. Bleek ze echter 't lieve, eenvoudige Greetje, zooals ze zich altijd
| |
| |
voordeed, dan behoefde-ie niet langer te zoeken, kon zich overtuigd houden, dat ze de vrouw voor 'm zou zijn bij uitnemendheid. Wìlde ze echter? Ja, wie wist dat ooit? 't Kwam 'm intusschen voor, dat ze zich al minder en minder ontoegankelijk jegens 'm betoonde.
Chantefort, geëntoureerd van wat er aan Hofstad's vlinderhartigheden aanwezig was, werd geprest, nog 'n lied ten beste te geven. Die stem van 'm, ach! En dat figuur! Hij lachte aangenaam met 'n streek van cajolatie door z'n baardje. Toutes ces dames, ces charmantes jeunes filles! 't Kwam 'm 'n oogenblik voor, dat-ie zich in den lunchroom van de luxe-bakkerij van Nicols bevond, zóó werd-ie van alle kanten betuurd, bestaard, be-fleemoogd en becoquetteerd. Ja, wàt zou-ie zingen, vroeg-ie eindelijk en z'n tanden rijden zich in 'n blinking, of er 'n extra vernisje van ijdelheid overheen gesmeerd lag. Dadelijk, met 'n gejuich om die toestemming, viel de algemeene keuze op hèt lied van Hercule, dien verrukkelijken zang, welke zoovele popelingetjes van liefde en adoratie gewekt had bij tal van Hofstadsche beminnenswaardigheden. Even fronste Chantefort de wenkbrauw - alweer dien Hercule? Mon Dieu, hadden ze dat nòg niet genoeg gehoord? - doch nu-ie a had toegegeven, diende-ie ook heen te stappen over b en dus, zich in postuur zettend, met verruimde borst, hief-ie (voor de hoeveelste maal dit seizoen?) 't veel bejuichte lied aan, dat Masselet bepaald in een van z'n gelukkigste momenten gecomponeerd had. Rondste toonen ontrolden z'n keel, z'n geluid vùlde de zalen, hij smeerde er dikst op los. Of je in de òpera was, meende menigeen.
| |
| |
Eveline van Priktum voelde zich als 'n vischje in 't water. Om Chantefort was ze naar 't bal gegaan, waar anders personen van haàr stand niet hoorden. Doch wat gaf Eveline daarom? Ja, zìj stoorde zich nogal aan wissewasjes, vormen! Ze wist 'r bariton uitgenoodigd en dat was 'r reden genoeg, van de partij te zijn. 't Was misschien ook wel grappig zoo'n feestje van de bourgeoisie.
Ieder herkende 'r en ze merkte op, hoe ze met eerbied, en iets van afgunst ook, betracht werd. Dat streelde 'r. Om Chantefort natuurlijk die blikken van nieuwsgierigheid! Algemeen bekend toch was 'r liaison met den zanger en ze wist zich daarom benijd door velen, die er graag eer en goeden naam voor gegeven hadden, in haar plaats te zijn. Ze vond er nu 'n bijzondere voldoening van 'r ijdelheid in, zich in zoo dichte nabijheid van 'r held te vertoonen. Ja, 't brutale van 'r verschijnen-hier gaf 'r 'n extra prikkeling, welke ze volst savoureerde, zîj, de genotzuchtige barones van Liktum Priktum. Lieten ze maar kijken, 't plebs. Ze stond boven alles.
Van 'r stoel opstaand in 'n hoek van een der zalen, waar ze wat afgezonderd 't gewirwar der honderden opgenomen had, ging ze rond, iemand te zoeken, die ze oòk aanwezig wist. En, na veel heen- en weer-getrippel in 'r donker costuumpje van bijna enkel zwarte kant, dat 'r snoeperig stond, vond ze - wat 't echter met 't tijdperk der de Medici's te maken had, begreep niemand - ontdekte ze 'r, Lydia.
Die, stuursch voor zich kijkend, zat in 'n zij-zaaltje,
| |
| |
zoo goed als in eenzaamheid. Ze had er spijt van, dat ze gegaan was. Charles echter, 'r oudste, de student die alles deed behalve studeeren, in 'n bui van galantheid jegens z'n nog knappe mama, had er zòò op aangedrongen, samen even 'n kijkje te nemen van dat feest op Purpurae, waarvan-ie wel goeds gehoord had, dat ze maar had toegestemd, gestreeld door die beminnelijkheid van den zoon en oòk omdat, waar ze zoo weinig vorderde bij Greetje, elke afleiding 'r welkom was. Doch nu had ze toch graag weer weg gewild. Wat deed ze op dit bal van 'n slag lieden, op wie ze zeer hoovaardig neer keek? Ze voelde zich gegêneerd, hoe onverschillig ze zich overigens ook in alle omstandigheden des levens kon toonen. Ze was de eenige, die zich de vrijheid permitteerde, ongecostumeerd te verschijnen. Wie echter zou 'n gravin van Montrose de toegang weigeren? Daarbij, ze had 'n toilet aan van 'n rijkheid, waarbij de schittering van menige Italiaansche verzwond. Door dat heel-aparte aan 'r was ze zelfs van 'n uiterst opvallende feestelijkheid.
Eveline zette zich rap naast 'r, ratelde zinnetjes van grappigheid, opmerkingen over 't beweeg der ongeadelde menigt'. Lydia luisterde half, tòch blij, dat ze nu dit gezelschap had. Charles had 'r alleen gelaten, voor 'n minuut, zei-ie. Maar dat duurde al langer dan 'n kwartier. Hij moest 'r even thuis brengen. Dan kon-ie terug keeren naar 't bal, als-ie daar plezier in had.
Eveline merkte Lydia's stuurschheid zeer goed op. En ze begreep er de reden van, want ze wist van haar liefde tot dat juffertje van 't ballet, dat ze 'r doel maar
| |
| |
niet bereikte, er dikwijls tot wanhoop door werd vervoerd. Au fond vond Eveline 't heel komiek. In zoo'n passie kon ze niet komen. Ze had 't altijd beschouwd als 'n pervers afwijkinkje, nu ja, waartoe je in 'n dol moment komen kon - wie wist, waartoe zìj nog eens zou overgaan! Alles immers verveelde 'r al! -, maar dat je er bepaald onder leed, als 'n romantische Romeo voor z'n Julia, ging boven 'r begrip. Kom, zou ze er haar eens duchtig mee plagen, aardigheidjes debiteeren, waardoor ze misschien wat opgevroolijkt werd? Maar neen, ééns had ze 't gedaan en hoe keek Lydia toen? Of ze 'r verslinden wou! En daarop zòò doodelijk bedroefd, ach, ach, dat ze medelijden kreeg. Moest ze 'r dus eiglijk niet beklagen?
Lydia zelf dacht op 't moment niet aan Greetje. Reeds probeerde ze afstand van 'r te doen. Niets had geholpen. Bloemen, cadeau's, bezoeken, alles bleef zonder uitwerking. Ook 'r brieven, waarin ze toch duidelijkst en met den meesten hartstocht gesproken had! Wat was er aan te doen? Ze moest 'r liefde begraven in andere verwarringen van lichaam en geest. Doch in welke?
Eveline, wat verveeld, stond op. Tòch 't onderwerp even te raken, voor ze ging, zei ze zacht: ‘En, ma chère, zèlfs vanavond niet?’
Lydia keek op, niet begrijpend.
Eveline vertrok 'r mond met de haar eigen clownigheid.
‘Nu, in zoo'n roes! 'n Heel feestje voor zoo'n kind! 'k Zou 't nog maar eens probeeren. 'n Kans als geene, ma chère.’
| |
| |
Lydia bleef niet begrijpen. Wel vatte ze vaag, dat Eveline 't over.... Greetje had. Doch wat had dat te maken met 't bal?
Eveline zag aan 'r gezicht, dat ze niet wist. Hé, was dat mogelijk? Nu maar, dan had ze 'n verrassing voor 'r, waardoor 'r neerslachtigheid misschien wat verdreven werd. En, zich tot 'r oor buigend, lispelde ze, telkens 'r tongetje even latend zien, of ze van 'n heel delicieus versnaperinkje snoepte:
‘Weet je 't dan niet, ma chère? Ze ìs er. En ze ziet er uit, o, beelderig, vraiment! Je hebt 'n kansje, 'n kansje! - En nu, adieu! Ik moet eens kijken, wat ze uitvoeren met m'n.... je begrìjpt me. Ze zijn in staat, 'm me af te kapen, al die adoratrices. Hij wordt gefêteerd, gefêteerd!’ En met 'n komiek oogknipje gìng ze, één ondeugendheid. Wat die Eveline zich toch nog altijd wist te amuseeren!
Lydia bleef achter, getroffen. 't Verraste 'r meer, dan ze zelf had kunnen denken, die mededeeling omtrent Greetje. Hièr, hièr? En ze had niet gezien, niet geweten! O, Eveline had gelijk. Als Greetje zich nog ooit zou laten bekoren, waar dan anders dan op zoo'n feest? Ze stond op, in 'n plots weer-sterk-willen na 'r verslapping van 'n week haast. Diè zaal in? Iemand stond 'r te fixeeren, afgetrokken, studeerend leek 'r wel. Die maakte dadelijk 'n zeer eerbiedvolle buiging, zoodra-ie zich opgemerkt zag. Ze beantwoordde den groet niet, kènde hier niemand. En ze ging ruischend langs den persoon, die ten tweeden maal boog zonder dat er eenige notitie van 'm genomen werd, de andere zaal in,
| |
| |
waar ze misschien was, Greetje. Of anders, 'n zaal verder nog? Ze keek, keek. Waàr vond ze 'r?
Ietwat gechoqueerd richtte Jules Stoffers zich van z'n tweede buiging op. Doch de gravin had 'm zeker niet herkend, troostte-ie zich. Anders toch vereerde ze den schilder, dien ze indertijd eens ontmoette toen-ie 't portret maakte van den baron van Priktum, meestal met 'n hoogst genadig knikje. In dit kostuum echter, natuurlijk, ze had 'm niet herkend. Hij gaf er wat om, als ze niet zoo gauw was opgestaan. 'n Vrouw! Ah, magnifique. Hèt model voor dat andere stuk van 'm, ‘De Thuiskeer’ of hoe 't heeten mocht! 'n Vormen, 'n rijkheid en 'n ernst tevens! Dat gelaat! En dat lichaam, van 'n weelderige volheid, sensueel, toch aristocratisch. En 'n toilet, 'n toilet! Z'n oog tintelde er nòg van! Daar kon geen Italiaansch getooide tegen aan. Zij, 'n kleuren, 'n garneering! En bovenal, dat rosse haar, 'n brand van brutale over-gouding, dat in z'n schilderij zou staan, o, als 'n pracht! Bassini! Die had oòk zulke vrouwen geschilderd. Doch hìj zou 't toch iets eigens geven, meer .... meer reëel, ja, maar niettemin van 'n phantasie, dat 't zich boven de werkelijkheid verhief. Kòn dat? Verdichting en tòch waarheid? 't Was 't groote probleem, waartegen de meesten zich te pletter liepen. Probeeren maar, probeeren! Hij moest 'r in 't oog houden, de gravin. Ze was diè zaal in? Hij vòlgde 'r.
Charles van Montrose Junior, 't diende tot z'n schande gezegd, maakte zich weinig bezorgd om mama. Wie kon echter ook denken, dat-ie beneden Olga ontmoeten zou, in ‘'t Zwijntje’?
| |
| |
‘'t Zwijntje’ hadden de opbloeiende schilderkundige leden van Purpurae den kelder genoemd, waar ze, deftigheid van societeitslokalen ontvliedend, menig jolig avondje sleten. 't Was er vaak 'n gezellige pan, vooral als Pulureux uit z'n slof schoot, die toch maar de hoofd-aansteker van fuif-gevoelens was. Op een der muren stond 'n heel oolijk uitziend zwijntje geteekend, met 'n krul in z'n staart, of-ie 'n immense lol over de ‘jongens’ had. Hoe ze zoo aan dien naam gekomen waren, wisten ze niet recht meer - want op den avond van de inwijding was 't heel lawaaiig toegegaan! -, wèl dat eerst 'n honderd namen even snel verworpen werden als ze op de proppen kwamen. Toen was er gesproken over de freule van Nebdal, die kort te voor 'n kunstbeschouwing bezocht en waar 't, door een of ander wonderlijk toeval, ruchtbaar was geworden, hoe Montrose haar mama somwijl schertsend ‘'t Zwijntje’ heette, was 't niet geheel onmogelijk, dat men den kelder in verband daarmee zoo gedoopt had. Ook wilden kwade tongen, die 't, uit afgunst voor de rijkdommen van Leefdaag, altijd smalend over de aanbidding van 't gouden kalf hadden, dat diens trekken duidelijk herkenbaar waren in den snuffel-snuit van den krulstaart en zou dit embleem dus 'n bespotting van Purpurae's voorzitter zijn. Hoe ook, 't dier stond er in alle joligheid en drukte den geest zijner onderhoorigen zeer juist uit.
Olga zat er in bruyante uitdaging. De baron van Priktum, de zeer geziene donateur, die kòcht en zich ook in andere opzichten steeds gul betoonde, had
| |
| |
'r in de onderaardsche lokalen binnengeleid. Zòò dringend had ze er hem om verzocht, dien avond toen-ie 'r in dien ‘club’, waar ook van Turelurenberg en die jonge Sluikinga wel eens kwamen, ontmoette en-ie 't, voor 'n moment niet opgewassen tegen 'r schandelijke bekoringskunsten, nog 'n keertje met 'r had aangelegd, dat-ie er moeilijk af kon. Trouwens, was hij niet beschermer der kunsten? En wie moest-ie dan eerder bevoorrechten dan de schoone dienaressen dier edele praktijk? Er rustte verplichting op 'm.
Olga liet de champagne lustig vloeien. Ze was niet mooi, volstrekt niet, te mager haast, met 'n zeer bleeke tint. Doch 'r water-lichte oogen, waarin 't soms flitsen kon als met 'n oneindige weerspiegeling van duizenden dolkjes en 'r te groote, onrustige mond spraken van 'n sensueele gesteldheid, welke 'n eigenaardige bekoring uitoefende op velen. Daarbij was 'r kleeding van 'n brutale chic, 'n zwierige gedurfdheid, welke 'r nog begeerlijker maakte voor de zoekers van pleizier. Ook dat ze eerste solo aan 't ballet was, kon 'r waarde slechts verhoogen.
Ze toonde zich van 'n uitdagende geënerveerdheid. Ze lachte luider dan noodig was, morste de champagne opzettelijk, zei hardop dingen, die er volstrekt niet door konden. 'r Hoed zelfs, die van 'n zwierigheid was, waarvan zich de weerga misschien in heel Hofstad niet liet vinden. wees er op, dat 't daar binnen bij Olga onweerig broeide. Aan heel 'r uiterlijk was 't te zien, dat ze met 'n bepaald doel Purpurae was binnen gedrongen.
Van Priktum, anders nogal kalm waar 't vrouwen
| |
| |
of wat ook betrof, zag 't, aan z'n baardje plukkend, met eenige ongerustheid aan. Wat hàd Olga? Ze was hier toch niet gekomen, een of anderen minnaar op ontrouw te betrappen of zoo iets? Als 't 'r bedoeling was, straks 'n scène te maken, moest-ie dat vóór zijn. Hij had 'r dat pleziertje van die introductie in de onderaardsche lokalen van Purpurae nu niet willen weigeren, maar dan moest ze z'n goedheid ook niet misbruiken. Eiglijk dom van 'm, want hij wist, hoe Olga, als ze 't op 'r heupen kreeg, met àlle convenances spotte, zich aan nìets stoorde, schandaaltjes verwekte, waarvan men dagen later nog sprak. Enfin, misschien was ze zonder reden alleen maar wat opgewonden. En zoolang ze in ‘'t Zwijntje’ bleef, was er geen gevaar. Daàr vertoonden zich enkel de intimi.
Juist toen 't van Priktum wat de keel ging uithangen bij z'n schreeuwerige protégée - wat deed-ie hier eiglijk, vroeg-ie zich af. Kom, hij moest zien, dat-ie weer met goed fatsoen weg kwam. Doch wìlde Olga? En dan nog, hoe raakte-ie 'r verder kwijt? Hij gevoelde er absoluut niets voor, 'r z'n nacht te geven - dook de jonge Montrose, dien-ie er zeker 't minst verwachtte, in ‘'t Zwijntje’ op. Met van Priktum was die de eenige, die zich in rok binnen Purpurae's wanden gewaagd had. Bij z'n entrée verontschuldigde-ie zich door te verklaren, dat-ie enkel even kwam, z'n mama binnen te geleiden - alsof die wèl gecostumeerd was! - en beiden trouwens na 'n kwartier weer gingen. Men had toen natuurlijk moeilijk bezwaar kunnen maken. Tegenover de Montrose's! En van Priktum, die
| |
| |
zich door den achter-ingang onmiddellijk naar ‘'t Zwijntje’ begaf, was vanzelf volkomen geëxcuseerd. Daar zag men in geen enkel opzicht zoo nauw!
Verrast kwam Charles Junior op 't tonnetje af, waaraan Olga gezeten was. Van Priktum, in z'n overweging hoe weg te komen, stond al. Handenschudding volgde. En de baron, blij dat de jeugdige Montrose zich misschien als bliksemafleider gebruiken liet, vroeg dezen, la charmante demoiselle 'n oogenblik gezelschap te willen houden. Nu 't 'm namelijk als 't ware aangeboden werd, wilde-ie toch wel even 'n kijkje nemen boven. Of 't er aardig was, vroeg-ie nog quasi-belangstellend. En hij ging, zonder 't antwoord te wachten. De twee anderen leken er niet erg rouwig om.
Charles toonde zich uiterst beminnelijk. Die Olga! Ze kenden elkaar, van menig keertje. Hij vond 'r van 'n pittigheid, 'n sans-gêne, 'n cru d'r op los leven, zooals je natuurlijk alleen bij 'n Française trof. Dat leek 'm. In z'n beginnend viveurschap - 't aardje verloochende zich niet. Hij ging den weg van papa op - zocht-ie bij voorkeur uitersten en dan was-ie bij Olga aan 't rechte kantoor. En van avond, mais vraiment, sans façons, was ze van 'n chic, 'n chic! Wàs ze met van Priktum of hoe zat dat? Hìj was libre, hoor, absoluut. Enfin, hoe woù ze?
Olga, met 'r elleboog in de champagne, ging niet direct op z'n vrij duidelijk voorstel in. 't Was er haar enkel om te doen, op een of andere manier bòven te komen, op 't bal. Ze wilde dat schaap van 'n demi-caractère eens laten zien, dat ze zich niet door 'r
| |
| |
overtroeven liet, zou 'r, als ze kon, nog brutaliseeren, 't land aanjagen, dat 'r pret van den avond totaal vergald werd. Toen ze van Priktum echter iets van 'r verlangen kenbaar maakte, had die geweigerd, als strenge conditie gesteld, dat ze in ‘'t Zwijntje’ bleven òf.... ze gingen heelemàal niet. Politiek had ze er zich dus maar aan onderworpen, doch voor zichzelf hield ze aan 'r voornemen vast, 't kelderlokaal voor hoogere regioon te verlaten. Daarom speet 't 'r allerminst, toen van Priktum 'r voor 'n oogenblik overliet aan de zorgen van Montrose. Zou diè 'r misschien willen helpen? Zoo'n jong broekje stapte gauwer over bezwaren heen, als-ie er haar gunsten door won. 'm Plots heel flitsend dicht in de oogen ziend - vreemde had zìj toch. Zoo lichtend, ondoorgrondelijk! En die mond, die geen tel in rust was, alsof ze iets zocht, dat 'r al verwenden smaak nog voldoen kon! - vroeg ze 't 'm. Voor Olga!
Maar Charles, wenkbrauwen hoog, met 'n schrikgebaartje van de hand, trok toch iets terug. Hoe haalde Olga zich dàt nu in 't hoofd? 't Ging zoo gemakkelijk niet! Ja, als ze nog gecostumeerd was....! leder kon zich maar niet permitteeren wat z'n mama deed.
Z'n mama? Olga, verwonderd opziend, vroeg nadere explicatie. Z'n mama?
Toen vernam ze, hoe ook de gravin in de zalen aanwezig was, hìj 'r feitelijk chaperonneerde en, ja, nu eiglijk 't beste deed, weer naar boven te gaan, ten einde 'r naar huis te brengen en dan, als ze wilde, kwam-ie heèl gauw terug. Hij was absolument libre.
Doch Olga, de oogen half dicht van denking - als
| |
| |
'n priem stak nu 'r blik, 'n dolkpunt vol venijn, die doodelijk kon wonden - hield 'm terug. Neen, neen, liet-ie wachten! De gravin? Boven? Bij die Paulin? Ze phantaseerde, maakte gevolgtrekkingen. ‘C'était le comble!’ 'r Mond ging in wilde verwringing, ze beet zich op de lippen. 'r Hand krampte tot 'n vuist. Zelfs 'r hoed, bij den schok, welke 'r doorvoer, kwam in beweeg, Ah, die Paulin! Cette saleté. Nu hàd ze ze! Ze zou ze.... 'n Felle haat maakte 't lichten van 'r oog nog heller.
Charles, niet lettend op die toch wel merkbare verandering bij Olga, insisteerde. Waarlijk, hij kon mama niet langer laten wachten. Ze begreep, niet waar, mama was daar niet in gezelschap. En dan immers was-ie heelemaal vrij. Hij zou van Priktum zeggen.... Of had ze dat toch liever niet? Nog eens: hoe woù ze?
Toen brak Olga los. Omdat ze, al wat zich in 'r had opgekropt, niet langer voor zich kon houden? Of wijl ze, hoe dan ook, de gravin niet wilde laten gaan, want beiden zou ze in 't gezicht slingeren gruwlijkst affront? Of had ze er, zelf voortgekomen uit lage klas, leedvermaak in, dat correcte heerschap daar, den ook in de demi-monde getapten Charles, eens te kwetsen in z'n wellicht teerste punt? Ze verklaarde 't zich niet, doch liet zich gansch gaan op die golving van wraakgevoelens, welke in 'r opstegen met donkere macht. Ze was nu wel de on-Keutellandsche, de Française op en top, zooals daar alles aan 'r bewoog van drift en gebaring. En die hoed, die elke heftigheid nog souligneerde!
| |
| |
Charles, in 'n houding van aristocratische hoogheid, welke onverschillig neerzag op wat daar beneden 'm krielen kon en giften, luisterde toch eenigszins verschrikt. Wat kalde Olga daar? Waarvan beschuldigde ze in 's hemelsnaam mama? Hij wist natuurlijk even goed als ieder ander, dat de hooge bewoonster van de Vijverlaan geen heilig boontje was. Maar zulke dingen! En die Olga, die, zonder dat hij er 'n woord tusschen bracht, bij hoog en bij laag zwoer, ah, dat dat de eerste keer niet was, dat zooiets van de gravin verteld werd, dat ze er al meer van hoorde en nog wel van iemand, die in die zaak betrokken was geweest. 't Ging betrekkelijk over Charles heen, want wat beteekenden zulke woorden uit den scheldmond der Française, doch dat ze zoo schreeuwde, geneerde 'm. 'n Jolig troepje, jongelui, die 'n mooie, zware, donkere vrouw in hun midden hadden - Gertrude werd ze genoemd - zwierde binnen, juichend, handen dollig in de lucht, sommigen dansend, of ze iets heel mals gedronken hadden. Als die eens hoorden! Dat was volstrekt niet noodig, integendeel! Charles, 'r onderbrekend, zei kort, dat 't 'm speet, maar dat-ie nu waarlijk 'n zoonlijken plicht te vervullen had. Ze lachte 'm uit, smaalde, dat ma geen haast zou hebben, nu ze bij 'r liefje was. Ja, hij kreeg 'r niet eens mee, voorspelde ze. Charles, z'n mama niet verder te laten compromitteeren, haastte zich ‘'t Zwijntje’ uit.
Alleen zat Olga, zich verbijtend. Als ze eens brutaal naar boven ging? Of zou ze teruggestuurd kunnen worden door iemand van 'n soort contrôle? Dat
| |
| |
wou ze natuurlijk in geen geval riskeeren. Maar, hemel, als ze nu toch bepaald wìlde, was er toch wel 'n weg op te vinden! Hè, wat spektakelde die troep. Wie daalde daar den kelder in? O, maar, was dat niet die.. die beeldhouwer.... die.... Pulureux, jawel, zoo heette-ie.
't Hoofd der Tritons toeterde in krankzinnige uitgelatenheid. Geboortig uit de Zuidelijkste provincie van Keutelland stroomde er ook wat Franschachtig bloed door z'n aderen, wat 'm in Hofstad zich nooit geheel op z'n plaats had doen gevoelen. Alles kwam 'm daar te veel gelikt en geprikt voor, hij kon zich niet vrij bewegen, de sprankeligheid van z'n pretlievende beenen diende wat in toom gehouden. Zoo'n avondje als dit nu pakte-ie gretig aan, nog eens op de hem oude wijze huis te houden. Hij grapte, sprong, dolde als 'n vroolijke, groote jongen, die voor 't eerst carnaval hield. En als-ie 'n oogenblik niet wist, waaraan z'n overvloed van levensvreugd te uiten, toeterde-ie maar weer op z'n Triton-hoorn, dat in z'n omgeving hooren en zien verging. Dat-ie er niet bij neerviel, begreep niemand.
‘Pulureux! Hé, Pulureux!’ schreeuwde 't troepje, dat zich galantst gedroeg jegens de zware brunette, die zich ook niet te vervelen leek. 'n Lichte vreeze echter had ze, dat de ‘oude’, Leefdaag, 'r snappen zou in die intieme verstandhouding tot de ‘jongens’ van Purpurea. Hij zou er misschien meer uit afleiden dan-ie noodig had te weten. Ze konden veel van 'm gedaan krijgen, jôa, jôa, maar z'n maîtressen waren van hem. Ieder had nou zoo z'n oârdigheidje, niet woâr?
| |
| |
Pulureux staakte z'n getoeter even. Wie riep 'm? Hé, wie zat daar, zoo alleen? 'n Hoed, 'n hoed! En wat lachte ze 'm toe! Hij kènde 'r. Wiè? O, hij herinnerde zich. Van 't opera-ballet! Op 'n laten avond had-ie 'r eens in gezelschap ontmoet. Wat wou ze van 'm? Ze wenkte, zei iets. ‘Ja, ja, dadelijk!’ riep-ie tot de vrienden - 'n handkus zond-ie naar Gertrude met 'n grappigheid, dat deze zwaar lachte met 'r volle stem en zei, dat-ie toch 'n gekje was - en ging op Olga toe.
Handigst overrompelde die 'm. Hij kon niet weigeren. Hemel, die stijve Keutellanders ook met hun enge begrippen! Waarom kon ze niet boven? In 't buitenland, waar-ie jaren vertoefd had - ach, ja, als je zoo op de grens woonde! - keken ze zoo nauw niet. En waarvoor behoefden ze dan in Hofstad zoo punteneurig te zijn! Alsof 't allemaal juffertjes waren! Jawel, hoor, liet ze maar mee gaan! Hij, Pulureux, stoorde zich niet aan al dat gewissewas. Hij zou 'r ook nog wel in de gauwigheid aan iets helpen, dat ze op haar manier zoo'n beetje op 'n Italiaansche leek. 'n Beeldhouwer was vlug in drapeeren. En hij had ergens nog 'n stuk costuum zien hangen - zeker van 'n dame, die 't zich iets makkelijker had gemaakt -, waarmee ze al aardig geholpen was. Op zìjn verantwoording, hoor! Wie kènde 'r? En dan nòg! Als ze maar met hèm ging. En kwiek! Vive la joie!
Olga, 'r hoed af - dien waagde ze er van avond in godsnaam maar aan. Ofschoon, hing-ie daar niet veilig? - armde met den gedienstigen sculpteur naar boven.
Van Priktum, nadat-ie zich uit de lagere sfeeren van
| |
| |
‘'t Zwijntje’ had opgewerkt, had de sensatie, alsof-ie zich achter de coulissen van de opera bevond. Hij alleen in rok te midden van die costuums. En de muziek streek lustig. Ook dat décor, 't gezicht op Florence! Was 't geen volkomen illusie? Bescheiden, geen misbruik te maken van z'n donateurschap, hield-ie zich wat achteraf. Z'n moderne kleeding was ook te opvallend. Daar, om z'n waan nog te versterken, trof-ie waarachtig Greetje! Ze kwam op 'm af, haastig. Wilde ze iets van 'm? In 'r blik was 'n smeeken. Ze noodigde 'm al uit, 'r te volgen. Hij liet 'r voor gaan. Hé, wat was dàt 'n vreemde Italiaan! 'n Volslagen cowboy. En 't leek, of-ie 'n valschen baard aan had. Ja, hij zag heel duidelijk! Maskers waren anders toch voor vanavond uitgesloten. Enfin, 't behoorde misschien bij 't costuum. En of je nu 'n pruik droeg of zoo'n kin-tooi! Maar, o, ja, Greetje. 't Lieve kind! En zoo eenvoudig! 'n Landmeisje stelde ze voor? Daar betraden ze 't zij-zaaltje, waar nog voor kort Jules Stoffers 't onderwerp voor z'n ‘Thuiskeer’ bestudeerde. Er was zoo goed als niemand. Dat de cowboy er zich iets later neerzette, onverschillig scheen 't, den rug naar ze toe, daarop sloegen ze nauwelijks acht. Dié lette op 't geroezemoes van de balzaal?
‘Ze ìs er’ fluisterde Greetje beangst. Van Priktum, die moeilijk begrijpen kon, op wie ze doelde, zeì dat. Toen lichtte ze 'm, al gauw luider sprekend, waar niemand immers hun woorden kon hooren, in, uiterst zenuwachtig, verward. Ha, de gravin van Montrose! Van Priktum keek voor zich, nadenkend. Duurde dat spelletje dan nog altijd aan?
| |
| |
Ze zetten zich. Vlak achter zich hadden ze nu den cowboy. Die echter was te zeer verzonken in den aanblik van de andere zaal dan dat-ie eenig moeite zou doen, hun te verstaan. Dat sprak uit heel z'n houding. Dus vertelde Greetje er argeloos op los, hoe ze zich tot 'r schrik plots vlak tegenover de gravin had bevonden, die ze zeker eerder overal elders dacht dan in Purpurae Amori. Ze had 'r aangesproken, dringend en Greetje had niet geweten, hoe te ontkomen. In de drukte was 't 'r echter toch gelukt. Doch de gravin achtervolgde 'r, leek vanavond wel door alles heen, zich storend aan niets of niemand. En nog tweemaal had ze 'r aangeklampt, 't 'r lastig makend, dat ze geen uitweg wist. Wat moest ze doen? Dadelijk kon 't opnieuw beginnen. Ze huilde haast.
Van Priktum zei weinig, in nadenken. Die gepassionneerdheid van de gravin van Montrose voor Greetje, waarvan-ie reeds eenigen tijd wist - hij stelde 't zeer op prijs, dat z'n beschermelinge 'm in 'r vertrouwen had genomen - interesseerde 'm bijzonder. Alles leek er dus wel op aangelegd, Greetje in dat leven van vlammen en van vergaan of van loutering te storten, waaraan ze zich zoo halsstarrig onttrok. Was 't tot 'r heil? Wiè zou 't zeggen! De ontwikkeling van 'n artiste ging langs andere baan, dan welke 'n doorsneemensch had te betreden. Doch Greetje bleef op 't zelfde punt, verstarde in 'n vasthouden aan 'n bepaalde begripjeskring, waaraan ze maar niet te ontkomen wist. Waarlijk, hij was nog niet in z'n overtuiging gewankeld, dat ze maar 't beste deed, met de schittering van 't
| |
| |
voetlicht voor goed den rug toe te keeren. Hij had 't 'r ééns gezegd, dat uur, toen-ie zich voor 't laatst onvaderlijk jegens 'r gedroeg. En hij blééf er bij. Wat wilde Greetje, 't lieve, nette ding, 't sukkelige bestaantje blijven leiden van zooveelste danseuse aan 'n klein theater? Dan kon ze zich op andere manier toch ongetwijfeld 'n begeerlijker geluk verzekeren. 'n Oogenblik had-ie zelfs al gedacht, dat ze op den goeden weg was, toen-ie dien halven Amerikaan bij 'r ontmoette. Dadelijk merkte-ie uit z'n manier van doen op, dat die er maar niet als gewoon bezoeker van den huize zat. Daarna had-ie er over bij Greetje zelf geïnformeerd, wier vage, ietwat verwarde antwoorden 'm nog meerder zekerheid gaven. Tot-ie, ook uit 't gepraat van moeder Berghuis, met wie-ie wel eens goedmoedig 'n oogenblikje kon converseeren, volkomen op de hoogte was zoowel van 't verleden als van 't heden van dien meneer. Dat had 'm aan z'n baardje doen trekken, begrijpend. Doch hoe zat dat nu? Kwam er weer niets van? 't Leek 'm toch zoo'n groote ernst bij dien Amerikaan.
Greetje zweeg. Van Priktum aarzelde. Wat moest-ie ook raden? Waarom gìng ze eiglijk maar niet? Maar, o ja, voor die dansen, straks, welke ze had helpen instudeeren! Kom, 't liep ook wel los. De gravin zou zich toch niet vergeten; ze wist, hoever ze gaan kon. Waarom danste ze niet eens? Hij begreep, dat was 'n wat onvoorzichtige vraag. Greetje antwoordde er dan ook niet op. Van Priktum plukte andermaal aan z'n baardje. Die jongelui ook! Ze inviteerden 'r, half uit nood bepaald en lieten 'r links liggen. 'n Fatsoenlijk
| |
| |
meisje! En dat onder artisten! 't Kon alleen in Hofstad gebeuren, waar ieder dacht, zich dadelijk te blameeren, als-ie zich openlijk afgaf met iemand die, de hemel wist, misschien 'n streepje lager van stand was. Hij, de baron van Priktum, keek daar met 'n hoog minachtinkje op neer. Schilders waren toch ook geen patriciërs! Kon-ie 'r niemand bezorgen? Hij keek de andere zaal in. Daar schoof de jonge Charles voorbij, zoekend. Hé! En Olga dan? Dat beviel 'm niet. Hij herinnerde zich ineens, dat-ie 'r vanavond niet vertrouwde. Eerst immers had ze er ook zoo op aangedrongen, 't feest te mogen meemaken. Hij werd 'n tikje ongerust, zou toch eens gauw gaan zien in ‘'t Zwijntje’. Maar Greetje dan? Ja, goeie hemel, hij kon zich niet opwerpen als 'n bewaker. Ook wel 'n beetje overdreven van 'r, 'r angst voor de gravin. Die at 'r niet op! Maar als-ie nu iemand wist... God, hij kende zooveel jonge schilders. Bijvoorbeeld... o, juist, Jules Stoffers; dien had-ie daareven nog gezien. Waar kon-ie 'm vinden? Maar eerst even gekeken naar Olga. Als die 't in 'r hoofd haalde, hìer te verschijnen, kreeg je misschien last. En hìj had 'r per slot van rekening dan toch binnengehaald. Kom, hij ging. Hij sprak 'n woordje van geruststelling tot Greetje, die trouwens zelf begreep, dat ze zich den baron niet mocht opdringen. Nu stond ze weer alleen. Liet ze de balzaal ingaan. In die drukte voelde ze zich nog 't veiligste. De cowboy keek 'r aan. Die oogen! Hij sloeg ze haastig neer. Neen, 'n onbekende. Wacht, dat strikje op 'r schoen! Even vast maken. Ze bukte zich.
| |
| |
Beneden miste van Priktum met één oogopslag Olga. Hij stond weifelend. Daar ontdekte-ie 'r hoed, kenbaar uit duizenden. Dus had ze 't dan tòch gewaagd, 'r zinnetje door te drijven? Bij wien kon-ie informeeren? Die jongelui in dien hoek hadden plezier. Met.... ja, 't was de ‘donkere’ van Leefdaag. ‘Licht en Donker’ speelde 't 'n tel door z'n brein, 't versje, dat ten rechte of ten onrechte aan Pulureux werd toegeschreven en waarom-ie wel gelachen had. Nu, de groote schilder kon zich vanavond volst verdiepen in de verdeeling van kleur, want ook de andere, Rosine, had van Priktum opgemerkt, bòven. Hij kwam op 't groepje toe, van wie de meesten 'm wel kenden. Met 'n enkel woord vroeg-ie naar.... die dame, wier hoed.... Hij behoefde niet eens uit te spreken. Pulureux! Ha! Wisten ze 't zeker? O, zeker! Enfin, dacht van Priktum en de hand naar z'n baardje zakte halverweeg. Als ze nu maar geen gekkigheid uithaalde, was 't au fond zoo erg niet. Trouwens, de verantwoordelijkheid droeg nu die dolle Pulureux. Hij noodigde zich uit, bij te komen zitten. Men heette 'm van harte welkom De champie, welke-ie daarop liet aanrukken, droeg er wellicht iets toe bij. Maar o ja, Greetje? Ach, goed, straks hoor! Zoo in die gezelligheid van ‘'t Zwijntje’ leek die heele historie 'm trouwens wel wat kinderachtig. En, wien ook weer? - o, juist, Jules Stoffers zag-ie niet. ‘A votre santé, madame’ zei-ie en keek Gertrude recht in de oogen, wier soliedheid van vormen 'm bijzonder bekoorde. Iets, 'n tikje, ja, had ze van madame de Patapouffe, in 't jong. Ze beantwoordde z'n saluut met
| |
| |
de anderen. En hij vergat èn de gravin èn Greetje en Olga. Voor 't moment althans.
Toen Greetje zich opbukte van 'r schoen, bevond ze zich recht tegenover de gravin van Montrose. Ze beefde over heel 'r lichaam, wist zich echter te bedwingen. Alleen 'n trilling bleef in 'r oogleden, of 'r ziel schuchterde voor 'n groofheid. Lydia keek er aan, bedroefd. Mocht ze daar straks misschien wat onbesuisd, te sterk-willend opgetreden zijn, nu sprak er slechts 'n diepe teleurstelling uit 'r, wellicht met wat gegriefdheid vermengd. Ze hield Greetje aan, met zachte beroering van de hand aan 'r arm, 'r oogen werden vochtig en met 'n zeer ware smart, welke zichzelve te fluisteren legde, vroeg ze:
‘Hou je dan niet van me, kind?’
Greetje voelde de echtheid van die tranen-omneveling. Daarom werd ze er door geroerd en, ook wijl ze niet onvriendelijk wilde schijnen, zei ze:
‘Zeker, mevrouw. Maar....’ Ja, wat moest ze verder zeggen?
Lydia hield de hand op Greetje's arm, weer 'n tikje tevreden, scheen 't. Dan ging 'r hand wat hooger, want vond 'n broche met schittersteen, welke 'n geschenk van haàr was. Dat gaf 'r verheuging. En met iets van 'n lichten triomf merkte ze op:
‘Dat draàg je dan toch?’
Zoodra Greetje begreep, kleurde ze. Ja, ze droeg 't, ook al 't andere, graag. 't Was 'r 'n lief spel geworden, dat pronken met sieraden, welke ze zelf zich niet verschaffen kon, betrachtte ze vaak, in den spiegel soms,
| |
| |
op 'r kamer en 'n enkele maal tooide ze er zich ook wel mee buiten. Ze had 't nog niet noodig geoordeeld, ze terug te geven aan de schenkster. Die had ze haar immers geboden in dank voor 't genot van haar dans? Ja, één seconde wellicht had ze zich dat wijs gemaakt. Nu wist ze beter! Of ze echter, waar ze de gravin niet gaf, wat die wilde, moreel verplicht was, al die kostbaarheid weer af te staan, kon ze maar niet beslissen. 't Ging moeilijk! En de vraag bleef 't, of die andere aannemen zou. Intusschen hinderde 't 'r lichtelijk, door haar betrapt te zijn in 't dragen van die broche. Wat dacht ze er misschien wel van?
‘Kind, je kon me zoo gelukkig maken’ smeekte Lydia en ze zag Greetje recht aan. Die beantwoordde 'r blik en, zonder wankeling van de wenkbrauw, betrachtten ze elkaar 'n wijl, de een de ander doorgrondend als 't kon, ieder met eigen gedachten. Maar neen, Greetje voelde niet weer dien aarzel als bij de eerste bezoeken van de gravin, of 't toch wel mooglijk voor 'r was, die vreugde van 'n zondig geluk. 't Was nog sterker in 'r geworden. zoo mogelijk. Kwam dat, wijl ze zich was gaan hechten aan iets, dat 'n onmetelijke kracht gaf? Vaag dacht ze 'n tel aan van Heyst. Dan zag ze weer enkel de oogen van die andere en stil, maar energiek, schudde ze tweemaal 't hoofd, zoo definitief, dat Lydia niet langer twijfelen kòn. Die, 'n geluid in de keel, dat 'n snik geleek, hief dan ook de hand in 'n vuist-verwringing, waarmee ze niet te lijf wou haàr, die 'r zoo onverwinbaar weerstond, maar 't lot, 't fatale toeval of wat dan ook, dat 'r juist lief deed hebben eene, die
| |
| |
niet te bereiken voor 'r was. Doch dan begon 't toch in 'r te trotschen, eindelijk, na dien smaad van maanden - want zóó heette ze die weigering van Greet. Wat, zìj, de gravin van Montrose, voor wier wenschen ze gewoon was, dat men vloog, van wie 'n bevel haast immer onmiddellijk werd uitgevoerd, in hopelooze smeeking tegenover dat.... dat juffie, dat balleteusetje, dat, nu ja, danste zooals iedereen 't wel kon. 'r Borst zwol en 'r oogen kregen 'n uitdrukking van felheid. Hoog hief ze 't hoofd en ze zag Greetje aan met.... haat? 't Hàd er reeds van. In 'r neusvleugels kwam trilling, ze wilde iets zeggen, maar, zich nog bedwingend, keek ze over ze heen, op 't punt, zich af te wenden. Op dat oogenblik bespeurde ze met doordringende zekerheid, dat ze, 'n poos al, nauwlettend werd gadegeslagen door 'n vreemd-passieïg uitziende vrouw.
Olga betuurde 'r. Die had begrepen. Dus was die Paulin dan toch waarlijk 't duifje, waarvoor ze zich uitgaf? Ach, ja, zìj had 'r altijd aangezien voor 'n nigaude, niet in staat tot 'n gedurfde passie, 'n begeeren naar 'n ander heil dan welke te vereenigen was met kleine ideetjes. Hoe kwam die gravin echter juist haàr te verzoeken? Ze betrachtte de hooge Hofstadsche nauwkeuriger, vond 'r wel mooi, vooral van 'n kracht-bekoring, welke haar, de in velerlei duisterheden van zinnen-viering zwelgende Olga, niet geheel onbekend was. En plots lichtte 'n verlangen in 'r, waarvoor ze zèlf 'n moment 't oog van 'r binnenste sloot. Ja, dat was de groote, mooie weg, welke haàr ter victorie, Paulin ten val bracht. O, ze zag 't heel duidelijk.
| |
| |
Als zìj de gravin.... Enkel om die Paulin te braveeren? Of gaf die groote, rosse vrouw daar 'r 'n vreugd? Ze wist 't niet, onderscheidde niet juist. Doch in elk geval wilde ze ter verovering uittijgen van die hoog-adellijke, welke 'r misschien meer schenken kon dan ze voor 't moment nog bevroedde. Die bloemen, die cadeau's, 't kwam alles haàr toe, de eerste solo van 't ballet. De hemel wist, tot wat zulk 'n protectie haar nog bracht! En ze keek de gravin aan met 'n sterk begeeren.
Dat làs Lydia in die vreemd-lichte oogen, zag ook dien wild sensueelen mond, welke als ging naar wrangen lust. Ze staarde 'n tel terug, bevangen. Begeerde men haàr? 't Trof 'r uitmatig, vooral in dit uur van wreede teleurstelling bij die andere. Zìj begeerd, door 'n vrouw? Omgekeerd was 't mèer gebeurd. Doch dìt? Ze herinnerde zich niet.
Doch, 't was waar, ze wilde zich afwenden. Zonder groet, met wraakgedachten voor later, zou ze gaan van Greet. Zìj, de gravin van Montrose, kon 'r positie desnoods onmogelijk maken aan de opera. Hoe? Ach, voor geld deed ook 'n directie veel. Als ze bepaald als eisch stelde... 't Warrelde nog in 'r. Nù moest ze gaan, ja. Reeds keerde ze zich om, toen die vrouw daar met 't vreemd gepassionneerde gezicht op 'r af kwam. Of op Greetje? Aarzelend bleef ze staan, hoewel ze den anderen kant uitzag. Ze voelde, dat 'r iets gebeuren ging, dat ze niet wilde missen.
Olga stond tusschen hen, sprak Greetje aan, die terugschrok. Zìj hier? Dat had ze wel 't minst gedacht. 't Leek 'r op eens van 'n heel groote verschrikkelijkheid.
| |
| |
‘Ma petite’ zei de eerste solo kleineerend en ze lette meteen goed op, of de gravin zich niet verwijderde. ‘Vous vous amusez bien, hein? C'est bien amusant, une petite fête pareille. Vous avez mauvaise mine. Prenez garde. Mais qu'avez-vous là? Faites voir!’
Brutaal stak ze de hand uit naar de broche, welke Lydia reeds beroerd had. Ze zag er dadelijk de groote waarde van, werd er spijtig om. Zeker òok van die andere? En dan nog te weigeren! Wat 'n kind, quelle poire! Maar toch, van de voordeeltjes was ze niet vies. Dàt zou ze 'r eens even onder den neus wrijven. Gauwdiefjes-manieren! En ze zei, zoogenaamd met 'n beminnelijkheid, welke zich vooral uitte in 'n zwier van gebaren:
‘Ah, vous avez beaucoup de chance de recevoir tout ça. Mais une autre l'apprécierait mieux. Moi, je n'accepte rien sans retourner quelque chose. C'est mon orgueil à moi, quoi!’
Ze merkte, hoe de andere luisterend stond, weer half gekeerd. Ze kon 't dus doen voorkomen, alsof ze haar als tot 't gezelschap van Greetje beschouwde. Zich dan ook opeens omwendend, zei ze tot de gravin, die, daarop niet bedacht, 'n wijl wankelde in 'r houding:
‘Madame est d'une bonté, d'une bonté extrême! - Ah, vous en trouveriez bien plus reconnaissantes et de bon coeur! On vous aime plus, madame, que vous sachiez!’
Dit laatste zong-fluisterde ze haast aan 'r oor, terwijl ze ging met 'n wieging in de heup, welke 'n mooie lijn gaf. Lydia stond geslagen. Dìt toch was 'r 'n moment wel wat te veel. Wìe was die vrouw! En in welke verhouding stond ze tot Greetje? Ze wilde 't die, 'r
| |
| |
sprake terug, al vragen, toen ze 'r zoon zag aantreden uit de andere zaal met Eveline. Ze hielden stil, Charles niet wetend, of z'n mama in gesprek was met die jongedame, Eveline met 'n clownig verbijtinkje van spot. Doch Lydia, zich meester, liep dadelijk op ze af, bewerend, dat ze al dien tijd al naar hen gezocht had. Eveline knikte, zonder meer. Charles keek nog eens naar Greetje, die-ie niet kende. Dan vroeg-ie, of mama bij 'r besluit bleef, dadelijk naar huis te gaan. Hij was dan bereid, 'r te brengen. Maar de gravin had zoo'n haast niet meer, verklaarde zelfs, nog 'n uurtje te willen blijven, omdat ze 't wel aardig vond, die warreling van costuums. Ook de barones ging nog niet. Dus drong Charles niet verder aan, berustend. Intusschen, hij moest zien, dat-ie mama weer even kwijtraakte, want tot z'n groote verwondering zag-ie daar Olga gaan, quasi gecostumeerd, alleèn. Hoè kwam die boven? Ze interesseerde 'm vanavond uitermate.
Gedrieënlijk gingen ze de zaal weer in, diep gegroet door 'n sierlijk edelman, dien Lydia ditmaal wel even terug knikte, wijl ook Eveline 't deed. En snel herkende ze 'm, den jongen Jules Stoffers, wiens werk ze wel mocht. Zulke arrivistjes moest je je bescherming niet weigeren, vond ze.
Van uit de hoogte zijner aristocratische bekendschap daalde die gansch neer als-ie zich vlak daarop tegenover.... hoe heette ze ook weer? Mademoiselle.... Ach ja, ze had tweè namen. Liet-ie zèggen: mademoiselle Paulin - zag, doch hij had toch de wellevendheid, 'r niet voorbij te loopen, vroeg, of ze zich nogal amuseerde,
| |
| |
dacht er zelfs vaag over, of-ie niet half en half verplicht was, 'r 'n dansje aan te bieden. Dit voorkwam ze echter door de mededeeling, dat ze zich niet geheel in orde voelde, dadelijk naar huis wilde gaan, als de ‘dansen’ voorbij waren. Of dat nog lang duren zou, vroeg ze met 'n stem, die lichtelijk beefde. O, Jules Stoffers dacht van niet. Er was zelfs geen enkele reden, daar nog langer mee te wachten. Als ze even met 'm mee liep - 't zou 'm 'n genoegen zijn, graag! -, konden ze hooren, of men er maar niet mee beginnen zou. Greetje was dit heel aangenaam. En met den beleefden portrettist verliet ze 't zaaltje.
Alleen stond Leo van Heyst. Voor 'n geharden cowboy deed-ie op eens erg onstevig. Hij leek hoogst geënerveerd, doch tevens best in z'n schik, althans bromde, handen wrijvend, iets onverstaanbaars in z'n valschen baard, maakte even 'n sprongetje, of 'n miniatuur-tarantula 'm kietelend in den hiel beet, stond dan ook weer 'n tel nadenkend, de hand aan 't voorhoofd, om vervolgens weer in onnoodig snel tempo heen en weer te loopen, met z'n gedachten ver, leek 't wel. Tot-ie, met 'n gebaar van verdrijven, zich van z'n haren gezichtstooi ontdeed, blazend. 't Gaf ook 'n ongewenschte extra warmte, die halve vermomming. Daarbij begon-ie zichzelf wat bespottelijk, eenigszins rooverhoofdmanachtig te vinden, zooals-ie daar min of meer op den loer stond naar eventueele misgedragingen van de dame van z'n hart. Intusschen hij had gezien èn gehoord, wist 'r nu 't Berghuisje, gelijk-ie 'r verlangde. Als ze hèm nu echter ook maar wilde!
| |
| |
Hij hoorde weer dansmuziek, zette zich, de groote zaal in te gaan. Misschien dat Greetje weer lust in 't bal kreeg, als hìj 'r - o, hij kon zich nog best weren op den gladden vloer! - ten dans vroeg. Was 't ijdel van 'm? Hij zou zien!
Hij moffelde z'n baard weg, wilde.... ‘Leo!’ klonk 't 'm daar plots snerpend in de ooren en vóór-ie tijd had, zich te bezinnen, voelde-ie twee pressende armen aan z'n hals, 'n kitteligen plakzoen op z'n linkerwang en ‘Leo!’ hoorde-ie nogmaals, nu met de zoetheid van 'n tompouce-gebak. Dan vatten twee dikke, transpireerende handjes zìjn rechter en hij zag zich door 'n paar smart-oogen aangestaard, welke - hij moest 't tot z'n schande bekennen - niet den minsten indruk op 'm maakten. ‘Leo, herken je me niet?’ kreet de ronde marketenster, wier gevuldheid echter aandeed dan die harer vaatjes. Van Heyst keek gansch onthutst, wist volstrekt niet, wat 'm gebeurde, wie-ie voor zich had. ‘Ach, Leo, Leo!’ verweet daarop z'n aanrandster en 'r stem kreeg 'n droefheid, welke 'r zelf tot tranen roerde. ‘26 jaren heb ik, zij 't onbewust, op je gewacht. 'k Dacht je soms al begraven. Rouwviolen dan ook heb ik op je graf gestrooid, kwistig, zòò zelfs, dat men er hier en daar al genoeg van kreeg. Ja, meer dan honderd keeren dekte ik je onder, onder de koele zoden - o, ik zie je nóg liggen, Leo, zoo stil, zoo mooi! - en 'k plantte 'n kruis en m'n tranen vloeiden 'n bundel lang. Doch soms ook weer, o Leo, zag ik je in al je stralende, verheven schoonheid, jìj, mijn zonnegod, mijn avondbloem, mijn hemel-hooge vergeet-mij-niet. Weèt
| |
| |
je 't nu, mijn vlam, mijn zomer-brand, mijn lente-braam? O, God, zie me dan toch in de oogen, Leo, die vergrijsd zijn in 't leed om jou, wreede, wreede jongen. Ik, ik ben 't Thérèse Pielewiet!’
‘Goddam!’ vloekte Leo gesmoord en hij wilde op den loop gaan. Zoo gauw echter liet Thérèse niet los, na 26 jaar, waar ze gelijk in had. Ze hield 'm aan den arm, fezelde: ‘'k Heb m'n laatste bundeltje bij me, vent. Willen we er in lezen, saâm? 'k Heb er zoo naar verlangd, met joù nog eens al die smart te genieten, welke me staande heeft gehouden heel dien langen, bangen tijd. Kòm je? In dat hoekje? Twee, drie gedichtjes maar. De rest bewaren we voor later.’
't Angstzweet brak den aangeklampte uit. God, ze was wèl hardnekkig, gevaarlijk zelfs, die dichteres van zòòveel lentes. En nu wou ze 'm nog de dampen aandoen met dat gerijmel van 'r, goed voor kostschoolmeisjes of oudevrijsters misschien, maar waar 'n oud-cowboy zeer subietelijk wee van werd. Hoe kwam-ie van 'r af? God wist, waar zoo'n malle draak toe in staat was! Hij sloeg 'n idioot figuur, als ze 'm zoo zagen. En als Greetje.... Nee, hij moèst los komen. Met 'n cowboy-list wist-ie te ontsnappen, de balzaal in. Doch zìj 'm achterna, met ongewone rapheid. 't Gaf 'n wedloop, haast onopgemerkt door de anderen. Thérèse's vaatjes bengelden als oorlogs-materiaal. Van Heyst verwenschte die onvoorzichtigheid van 'm, z'n baard af te doen. En ze zou 'm ingehaald hebben, de hemel mocht weten, met welke gevolgen, als Wim, de anders zoo gehoorzame neef, z'n tante niet onverwachts leelijk in den weg was gekomen.
| |
| |
Op Wim toch werd juist jacht gemaakt. De ‘dansen’ namelijk, die al 'n minuut of wat aan den gang waren - Greetje stond er bij, oplettend, of niets in de war liep - wekten Pielewiet's protest. Dat wàs geen dansen, vond-ie, geen schoonheid, 't ware rhythme niet. Kijk, zóó moesten ze doen, en zóó, en zóó! Hij bracht de handen saam boven 't hoofd, hield èèn been in de lucht als 'n nostalgeerende ooievaar, zwikte door in z'n zij. Hij bracht 'n consternatie teweeg. De uitvoering werd onderbroken. Pielewiet maakte twee, drie passen als 'n waanzinnige Hindoe. Men dacht, dat-ie dronken was, wilde 'm verwijderen. Doch toen verzette-ie zich met alle macht. Men raakte z'n danse Isidoire? Neen, hij zou niet wijken, stònd voor z'n ideaal. Hij kreeg 'n duw, nòg een. Hij wankelde. Daar kwam-ie in botsing met Leefdaag. ‘Dat mô je niet doen, jonge,’ knorde die kalm en hij streek wat zeewier van z'n gezicht. ‘Op Purpurae! Foei, foei! Niet moòi, niet moòi.’ Echter, halsstarrig waar men z'n nieuw levensrhythme te na kwam, stoorde Wim zich niet aan 's voorzitters woorden, maakte andermaal eenige sprongetjes, of-ie zich in 'n vlinder ontpoppen zou. Toen pakten 'n bestuurslid en Pulureux, die er toevallig bij stond, 'm beet. Doch hij rukte zich los, vluchtte. Op dat oogenblik werd Thérèse 'm gewaar. En dreigend sprak ze, één vinger in de lucht:
‘Wim!’
Dìt hield 'm toch 'n oogenblik in bedwang. Hij sloeg de oogen neer, blozend. Zoù-ie gehoorzamen? Maar dat been van 'm, dat weer omhoog wou. Kijk, daar gìng 't, daar...
| |
| |
‘Wim!’ vermaande Thérèse nogmaals, nu straf en ze trad naderbij. Als ze begòn...! 'n Kwaaie hadden ze aan 'r.
Men fluisterde, geïnteresseerd. ‘Keutelland's eerste dichteres’ zei niet zonder eerbied 'n dame, die nogal wat poëzie kon verzetten. En nieuwsgierig bekeek men die gevulde marketenster, die voor 't moment zoo niets sonnettigs aan zich had.
Nòg 'n stap deed ze. Hàd ze overwonnen? Ze maakte 't zich al wijs. Maar Wim, in die crisis van exaltatie zich eindelijk onttrekkend aan dien dwang van jaren, liet zich ditmaal niet fnuiken. Energisch sloeg-ie de anders zoo kinderlijke oogen op en met 'n galm haast wierp-ie 'r tegen:
‘Neen, mijne hoog-blanke tante’ - God, wat die jongen toch overspannen was. 'r Hièr dien naam te geven. Dat ging goed, als ze intiem samenzaten op 'r kamer na voorlezing van 'n sonnet. Maar in 't publiek! - ‘niets zal mij van mijn roeping weerhouden. La danse Isidoire. Ik zal 'r verkonden, ten spijt van iedereen! De heele wereld zal 't weten. Ik kàn niet anders. O, 't menschdom snàkt er naar! Nieuwe schoonheid, hèt groote rhythme. Over de aarde zal 't gaan als 'n vreugdekreet: ‘Isidoire, Isidoire, Isidoire!’ Hij hief 't been weer op, ook z'n armen gingen omhoog. En 't bestuurslid èn Thérèse pakten 'm beet. Doch wild rukte-ie zich los en, dwars door de onthutste omstanders heen, zette-ie 't op den loop, nog roepend: ‘Neen, neen, men vangt mij niet, men vangt mij niet. De menschheid roept me. Hier ben ik, hier, hier!’
| |
| |
Hij was weg. Thérèse staarde verschriktst. ‘O, God, die jongen, die jongen!’ kreet ze dan. ‘Houd 'm, houd 'm! Hij doet nog gevaarlijk. O, helpt mij! 26 jaren heb ik u gelukkig gemaakt met mijn poëzij. Zult gij mij nu slechts met ondank overladen? Neen, o, neen! Helpt hem vangen. Mijn Wim, mijn Wim!’
Mèt Pulureux, die 't geval hoogst grappig vond, verliet ze de balzaal, op 'n holletje. 'r Vaatjes klungelden onrustbarend. Ze holde de trappen af, vroeg, schreeuwde. Pulureux trachtte 'r te bedaren, informeerde bij den portier. Ja, iemand in 'n... 'n soort apenpakje, jawel, was daar juist 't gebouw uitgeloopen in 'n draf, of-ie 'n horloge gerold had. Hij was er nòg perplexe van. ‘O, God, meneer, wat moeten we doen, wat moeten we doen?’ huilde Thérèse en ze klemde zich aan 't hoofd der Tritons. Diè, nu toch wel 'n beetje met z'n positie verlegen, vroeg, ìets te zeggen: ‘Uw màn, mevrouw?’
‘Neen, neen, m'n jongen, m'n Wim!’ verklaarde Thérèse, doodelijk beangst. ‘Ik had 't al zien aankomen. Hij is gek geworden, volslagen gek! Dat heeft “De kleine Courant” op z'n geweten! Misschien verdrinkt-ie zich wel, komt-ie onder 'n rijtuig. Wat moeten we doen, meneer? Zèg 't dan toch, zèg 't toch.’
Ze schudde Pulureux heen en weer, of hìj 'r iets gedaan had. Begrijpend, dat buitenlucht de opgewonden dame allicht wat kalmeeren zou, trok-ie 'r mee, langs den portier, zei:
‘Komaan, mevrouw. Misschien dat.. Dezen kant, als 't u blieft. Jawel, zóó.’ Ze stonden nu op de stoep, in den nacht. En 't hoofd der Tritons, z'n
| |
| |
vroolijkheid weer voelend opkomen, in 'n grappigen inval blies lustigst op z'n hoorn, luid en luider, tot-ie twee, drie politie-agenten bij elkaar had, wien-ie 't gebeurde expliceerde. De mannen keken ernstig. Ook Thérèse, naar allen kant uitkijkend - maar neen, nergens was Wim! - mengde zich in 't gesprek, van alles door elkaar sprekend, dat niemand er iets meer van begreep. En als Pulureux even de kans schoon zag, wipte-ie naar binnen, de vaatjes-draagster alleen latend met de dienaars van den heiligen Hermandad. Oef, dat was 'n karweitje geweest!
Weer boven werd-ie dadelijk aangesproken door van Heyst, die zich aan 'm voorstelde, dan vroeg, waar of .. die dame was. De half Fransche Keutellander verstond 'm niet dadelijk door z'n vreemd accent, lichtte 'm dan echter toch in, dat ze naar 't commissariaat was, den vluchteling te helpen achterhalen. Van Heyst zuchtte, of er 'n zeer zwaar gewicht van z'n borst werd gewenteld. ‘I thank you very much’ zei-ie, in z'n anthusiasme z'n Keutellandsch vergetend en hij schudde 'm hartelijkst de hand. Daarop trad-ie op Greetje toe, die 'm al ontwaard had. 'n Vluchtige blos toog over 'r wangen. Leo sprak ongewoon zacht, keek meteen naar de dansen, die alweer voortgang hadden, zonder dat mademoiselle Paulin er zich feitelijk mee had te bemoeien. Dat voelde ze wel en daarom trok ze zich bescheiden 'n weinig terug. Ach ja, ook hìer kon men 'r wel missen, evenals in 't ballet. Heerlijk dat van Heyst - o, ook dàarvan had ze niets geweten - er was en zich zoo bijzonder met 'r ging occupeeren. 't Maakte 'r geluk- | |
| |
kiger, dan ze ooit had kunnen bevroeden. Na al die emoties ook van vanavond! 'n Man kon veel vergoeden!
Als van Priktum, weer uit ‘'t Zwijntje’, ze samen zag, glimlachte-ie tevreden, plukkend aan z'n baardje. Daarna had-ie 'n ernstig gesprek met van Heyst, dat tot beider tevredenheid leek af te loopen. En als-ie later op den avond Greetje even alleen trof, bracht-ie 'r veelbeduidend in herinnering, dat 't mooiste cadeau, als ze eens trouwde, van hèm zou zijn. Greetje lachte, de oogen neer, hièld op dat oogenblik bepaald van 'm. 'r Schitter-broche had ze afgedaan.
Wie sprak 't eerst 't woord ‘Klingeling’? Als bellen-muziek, 'n ontsteking van carnaval-vreugd, ging 't, hoewel fluisterend, hier en daar door de zalen en gangen. Klingeling! 'n Scherts, 'n ondeugendheid! Had 't z'n oorsprong genomen in ‘'t Zwijntje’, waar 't van heel den avond 't joligst was toegegaan? Wellicht! ‘Klingeling!’ zeiden de oogen van Gertrude, die glinsterden. ‘Klingeling,’ fluisterde, boven, even Eveline aan 't oor Chante-fort. ‘Klingeling’ dachten er nog meer, die 't niet wilden bekennen. Klingeling! 'n Vroolijkheid, 'n belletje van pleizier! Je hoòrde 't. Haast choqueerend, ha, ha!
Vagebond ving 't op, toen-ie, laat, de zalen van Purpurae betrad, waar-ie beloofd had, van Priktum te zullen treffen. Hij was wel eerder gekomen, maar schrijverij hield 'm op. In opdracht toch van z'n adellijken beschermer stelde-ie 'n bundel saam, ‘Verhalen
| |
| |
van Amie’, de welgeluktste improvisaties, waarmede-ie 't hooge gezelschap op 't Hooge Hout vermaakt had. Daar viel meer aan te schaven en te vijlen, dan-ie oorspronkelijk dacht èn hij wilde er 'n paar nieuwe verhalen aan toevoegen, als extra verrassing voor Eveline en den baron, die, waar hij, behalve nog 'n voor Keutelland ongekend zwaar honorarium, de heele uitgaaf voor zijn rekening nam, dit wel aan 'm verdiende. Vanavond nu had-ie de beste korte historie geschreven, welke z'n pen ooit ontvlood, zich daarom niet gehaast, naar 't bal te gaan. Hij voelde zich als 'n koning in dat paleizige huis, waar-ie nu reeds zoo lang gastvrijheid genoot. Hij zwierf er rond, de trappen op, de trappen af, kamer in, kamer uit, of-ie 'n heele reèks woningen tot z'n dispositie had. 'n Enkele maal ontmoette-ie den huisknecht, die, eindelijk wat aan 'm gewend geraakt, zich dadelijk zette in 'n straffe houding van eerbied, of er iemand van koninklijken bloede voorbij ging. Vagebond voelde er den spot wel van, doch kon daar best tegen, beantwoordde 't met 'n buitengewone minzaamheid en 'n goedkeurend woord over 't een of ander, liet ook wel eens z'n zakdoek vallen, welke 'm dan onderdanigst nagedragen werd. In de keuken alleen kwam-ie nooit. Je moest je stand wat ophouden, vond Vagebond.
Na z'n gewone omwandeling, welke-ie tot tweemaal herhaalde, besloot-ie dan toch maar, aan den wensch van van Priktum te voldoen, die misschien 'n aardigheid, 'n streek, 'n toer van 'm verwachtte, toen-ie weèr opgehouden werd, nu door den post. De knecht, in z'n rol,
| |
| |
bracht 'm 'n brief op 'n blaadje, boog, als reikte-ie 'n staatsstuk over. Vagebond woof koninklijk met de hand, ten teeken, dat-ie, hm, wel weer gaan kon. Dan, zich op de prettige, oud eikenhouten bank zettend in de vestibule, verbrak-ie haastig 't couvert. Hij had dadelijk gezien, dat 't van Kaatje was.
‘Mijn Vagebond! Niets hoor ik van je, niets zie ik van je. Elke dag gaat voorbij en ik zit alleen. Moet dit altijd zoo blijven, vraag ik me dan. Heb ik mijn Vagebond nu nooit meer bij me zooals vroeger? Hij heeft toch beloofd, dat we weer samen zouden gaan eens. En 't woord van Vagebond geloof ik.
Ik heb je raad noodig, Vagebond, want ik blijf niet langer, waar ik nu ben. Als je morgenavond komt, zal ik je alles vertellen. Ik rèken er op, man. Je mòet komen. Je Kaatje vraagt het.
Of ben ik je Kaatje niet meer? Ik ben soms zoo bang, Vagebond, dat die Eveline.... Als ik je niet waarlijk zoo lief had, bekende ik dat niet. Doch ik vertrouw nog altijd, dat ik mijn Vagebond mijn hartje gansch openen kan zooals toèn. Denk je nog weleens aan dien tijd? Ik altijd, altijd, Vagebond. Maar je bent vrij. Als ik wist, dat het tot je geluk was, zou ik ver weg gaan, alleen, en altijd om je treuren, zonder dat je er iets van wist. Je weet niet, hoe vreeslijk ik van je hou, Vagebond. Als ik voor je sterven moest, ik zou het doen.
Kom je? Ik wacht je, Vagebond. Duizendmaal gekust van je Kaatje.’
Vagebond las den brief twee-, driemaal, vergat 't bal.
| |
| |
Er ging iets in 'm om van 'n zeldzame innigheid, dat 'm zeer dierbaar was. Z'n beste oogenblikken, wist-ie altijd, stonden in verband met z'n Kaatje. Wàs ze dan zoo'n kostelijke schat?
In verbeelding zàg-ie 'r. ‘Man’ noemde ze 'm. Ja, ze was z'n vròuw. Daar viel niets aan te veranderen, zèlfs als-ie gewild had. En hij zou oneerlijk zijn, als-ie niet bekende, weleens gedacht te hebben aan 'n verbreking van banden, welke 'm soms 'n te enge gevangenschap leken. Doch altijd was-ie dan toch teruggekeerd tot haàr, die de voor-eeuwig-eenige bleek. 't Simpelste ding reeds, 'n teruggevonden briefje, 'n gedachte aan iets van vroeger, 'n beweging van 'n vrouw, welke haàr in z'n herinnering bracht, was in staat, 'm haar opnieuw met de oude trouw te doen gedenken, in 'n verlangen soms zoo wild, dat-ie 't nauw bedwingen kon. Vaak lag-ie heele nachten wakker op 't Hooge Hout, z'n gedachten bij veel, dat 'm nu niet altijd met te grooten eerbied voor zichzelf stemde. Vooral de laatste anderhalve maand, toen 't met z'n werk al moeilijker en moeilijker ging, zoowel wat z'n pen betrof als in z'n qualiteit van huis-vermaker. 't Was waar, ja, dit laatste verhaal was op eens weer bar van stapel geloopen, onverwachts, dat 't hemzelf hoogst verheugde. Doch dat was maar 'n vleugje, vreesde-ie heel diep. Z'n geest wòu niet meer, had zich uitgeput in 'n haastig afleveren van al maar nieuwe vondsten, waar-ie toch vóór alles z'n plaats wou handhaven als laatste afstammeling uit 't aloude Vagebonden-geslacht. Nu droeg-ie de weeën. Z'n hoofd bèrstte bij wijl.
| |
| |
En sterker werd z'n verlangen naar Kaatje. De vrouw was de groote troosteres, de bron van nieuwe krachten weer, als de man, geslagen door den levenskamp, laafnis zocht, herstel, verpoozing. Niet de vrouw van den voorbijgaanden lust. Die bràk eerder, deed te heviger zoeken naar de eenig goede en reine, die voor ieder te vinden was, die speurde met strakste spanning der zinnen. En was die voor hem niet Kaatje, de blonde, de blanke, de kleine, Kaatje de Eerste en de Laatste, die zich aan 'm gegeven had met heel 'r onschuldige jonkheid? Ze wenkte. Hij kon niet weerstaan.
In den nacht was-ie wel opgesprongen, met 'n krèet haast om haar, van wie-ie wist, dat ze 'm wachtte. Maar hij was sterk geweest, uit lièfde. Hoe meer-ie er zich zelfs van bewust werd, dat-ie niet buiten 'r kon, hoe minder ze van 'm hoorde, tot ze 'm 'n volle vijf weken niet zag. Want hij wilde voor zich absolute zekerheid hebben, alvorens-ie 'r andermaal tot zich nam, nu voor goèd immers. Niet wèer eens mocht ze de kans loopen van 'n kortstondig geluk. Daar stond ze toch waarlijk te hoog voor, zìj, z'n Kaatje!
Z'n weifeling nam 'n einde. Hij had genoeg geworsteld, gezocht, geleden, was harer waardig, voelde-ie en begreep dat als 'n heel mooi ding. Hij was vòl van 'r, leefde slechts in de herinnering aan hàar. Buìten 'r was-ie niets, 'n leeg vat, 'n wankeling. Z'n geest, z'n vernuft, 't gehoorzaamde 'm niet langer, was àl uitgeschitterd, als 'n mooi vuurwerk wel, doch wat blèef er van? En niet opnieuw zou z'n ziel opbloeien dan nadat 't zich gelaafd had aan de liefde van Kaatje's goed hart. De
| |
| |
vrouw was voedsel, genezing, alles. Elk man, en 'n Vagebond ook, had zich voor 'r te buigen als voor de al-groote, die de goedheid zelve was. Sommige uren begreep Vagebond dit heel diep.
Of-ie 't zich verwijten moest, dat-ie 'r eens liet gaan? Dat kwelde 'm wel 't meest, z'n moeilijke nachten. Dan kwam-ie zichzelf heel klein voor, 'n zwakkeling, 'n lafaard. Doch 't weten, dat-ie, hoe verkeerd misschien, toch altijd met 'n goede bedoeling handelde, was 'm weer 'n troost. En hij mocht 'r toch niet in armoe dompelen, z'n Kaatje! Ging 't daar dan niet op lijken, den korten tijd dat ze samen woonden in dat volksbuurtje even buiten Hofstad, 't grof-grappige Vlooienburg? Ja, ze hadden toch wel goed gedaan met die tijdelijke scheiding. Had 't echter nu niet lang genoeg geduurd?
Die brief weer! 't Wekte alles in 'm opnieuw. Wat was ze goed, Kaatje, en lief en aanhankelijk! Ze wist zelf niet, hoe gansch ze 'r hartje voor 'm openlei in die weinige regels en hoe dierbaar ze er hem om was. Toch 'n beetje jaloersch ook, om Eveline? Dat was wel grappig. 't Vrouwlijke verried zich toch altijd. Bleef ze niet langer, waar ze was? Ze vond 't anders wel uit te houden bij de familie Dim, zei ze verleden nog. Verleden? Anderhalve maand geleden haast! Doch morgen zou-ie gaan, stellig! Hij had 'r veel te zeggen!
Maar van Priktum wachtte, op 't bal. Loom stond-ie van de bank op, zonder lust. O, van Priktum nam 't 'm niet kwalijk, als-ie weg bleef. Maar had-ie 'n excuus?
Hij ging de beneden-voorkamer in. Er was geen
| |
| |
licht. Hij schelde. 't Duurde wat, voor er iemand kwam, de knecht. Vagebond rook als 't ware aan 'm, dat 't 'm moeite had gekost, van 'n wijnflesch te scheiden. Z'n neus purperde dan ook altijd verdacht. Hij stak licht aan, vroeg of meneer Vagebond verder nog iets verlangde. Er sprak 'n zekere onwilligheid uit z'n blik. Nooit ook eens rust te hebben en nog wel om iemand, die... die... enfin, zoo'n beetje klap liep op de beurs van z'n meesters! Hoe kon je 't anders noemen, dat eeuwige logeeren van dat heer, dat, nu ja, weleens 'n aardigheidje vertelde, maar voor de rest maar rond liep alsof-ie de koning was. Hij, al jaren bij de van Priktum's, voelde zich oneindig boven 'm verheven. Hij herinnerde zich nog goed, hoe-ie binnen gekomen was, meneer Vagebond, dien middag, met de gravin van Montrose, uit dat rijtuigje, waarvoor hìj zich schamen zou. De man zag er maar sjoveltjes uit. Nu kleedde-ie zich wat gedistingeerder, ja, doch van wiens geld? Hìj zou er voor bedanken, den clown te spelen! En dat die grap maar geen einde nam! Hij was gewend, dat de barones zich spoediger aan iets verveelde. En wat-ie eerst gedacht had, was nog niet eens waar: er was niets tusschen mevrouw de barones en meneer Vagebond. Vonden ze 'm dan zóó amusant? Van Priktum liep oòk al met 'm weg. Je moest maar 'n vreemden smaak hebben!
‘Of er nog iets van meneer Vagebond's orders was?’ herhaalde de knecht. Vagebond, even absent, haastte zich, 'm te beduiden, dat-ie z'n diensten niet langer behoefde. En wederom deed hij dit met 'n zeer koninklijk gebaar, doch ietwat mat, als verging 'm de lust tot
| |
| |
die herhaalde komiekigheid. Wat inderdaad 't geval was. De purper-geneusde deed 'm als in zichzelf zien. Was hij niet even goed geknecht, zij 't alleen in wat hooger rang? Had hij ook niet de van Priktum's te gehoorzamen, al mocht 't dan den schijn hebben, of-ie enkel hun gast was? Zoo vanavond bijvoorbeeld, met dat bal. Vrijheid was toch maar alles, vooral voor 'n Vagebond! Sterker voelde-ie de behoefte, te breken met z'n vergulde gevangenschap. Zoo toch mocht-ie 't huis, hoeveel genoegens 't overigens ook bood, wel noemen. Hij bleef er bij, luxe was veel, doch op den duur doodde 't. Hij zelf, niet waar, was-ie van binnen niet zoo leeg als 'n uitgeblazen ei? Dat kwam, omdat 't leven te gemakkelijk ging. Er was geen werkelijke strijd meer; alles vond je op 'n presenteerblad. 't Verveelde. Die zaal hier! Hij kon 't zich nog zoo precies voorstellen, welk 'n indruk die weidsche vertrekken op 'm maakten, den eersten keer, dat-ie ze betrad. Wat zag-ie er nù van? De kronen, de spiegels, 't vele verguldsel, de tapijten, 't liet 'm alles koud. Als-ie zich stil zette in dien hoogen stoel daar, waar-ie zoo dikwijls gezeten had, Eveline 'n oude of nieuwe anecdote kunstig te illustreeren, maakte-ie zich de illusie van 'n gezellige kleine kamer zonder eenige overdaad: 'n lamp gaf zacht schijnsel; er was stilte, rust ook voor 't oog; op de tafel lag 'n enkel boek, en tegenover 'm zat, met 'n gelukkigen, lichten lach, Kaatje. 't Beeld werd zoo reëel, dat-ie er z'n omgeving 'n wijl voor vergat. Dan sprong-ie op, driftig, liep heen en weer, besloot definitief. Trouwens, hij had Eveline z'n waarschijnlijk aan- | |
| |
staand vertrek reeds aangezegd. Hij was nu in heel andere omstandigheid dan 'n goed half jaar geleden. Toen reed-ie op den bof in 'n huurbakje mee. Nù voelde-ie zich 'n man in bonis met die vijf mille in 't zicht, welke van Priktum als honorarium voor de aan hem opgedragen ‘Verhalen van Amie’ betaalde. Ook was-ie in
z'n qualiteit van modernen nar, troubadour of welken naam men 'm ook geven mocht, steeds zeer mildelijk gesalarieerd, zoodat-ie 'n heel pakje kraakpapier in z'n portefeuille droeg. 'n Huishoudentje met Kaatje kon dus op vaster voet beginnen dan voorheen. Hij lachte, trok aan z'n krullebol. Hij moest oppassen, voelde-ie al, of hij werd nog 'n knus burgermannetje met rentetjes, begripjes, geördendheidjes. Enfin, voor 'n poosje was dat misschien wel gezond. Je kwam er tot rust door.
Hij keek op z'n horloge. Ja, 't werd nu toch hoog tijd voor Purpurae. Hij haalde z'n hoed, z'n jas. Onderwijl dacht-ie àl maar aan Kaatje, hoe-ie 'r morgen verblijden zou. Waarachtig, hij maakte er 'n ui van, 'n officieel huwelijks-aanzoek! Ze zou lachen ja, maar ook huilen, wist-ie. Netjes getrouwd bij den burgemeester! Als er ook kinderen.... Hij haastte zich naar buiten, trok de zware deur met kracht achter zich dicht. Kinderen, Vagebond? Op iedere knie een, twee? Om te begillen! Dat werd 'n clowntjes-kweekerij. En hij, die altijd gedacht had, dat met hem 't geslacht Vagebond voor goed uitsterven zou! De dolste dingen kriekelden door z'n hoofd. Als 't daàr ook eenmaal begon te spoken!
| |
| |
Met vroolijkheid in 't harte alzoo verscheen Vagebond, toen de oude dag al voor 'n nieuwen aan 't scheiden was, op Purpurae. En 't eerste woord, dat-ie hoorde? Klingeling! Tot twee-, driemaal. Hm, men kwam hier ook al in stemming. 't Ging best zonder hem.
Van Priktum nam 'm terzij, vertelde 'm van de Pielewiet's, want hij wist, hoe 't criticusje bij 'm aangeschreven stond als een van de weinige personen, die-ie gaarne openlijk ridiculiseeren zou door heel Hofstad heen. Vagebond grijnsde met 'n soort duivelachtigheid, welke 'm niet bijster fraai stond en voor van Priktum gansch nieuw was. Hij vreesde, zei Vagebond, zelf oorzaak te zijn van die danse Isidoire. Hij had van Priktum immers verteld van dien avond in de opera, toen-ie Wim geplaagd had met vlooien-bezoek? Nu dan, dat had 'm uren van ongewilde springerigheid bezorgd, welke wellicht de eerste kiem legde voor z'n dans-razernij. Van Priktum knikte. 't Was niet onmogelijk, nee. Van Priktum begon sterk te glimlachen, trok aan z'n baardje. Als Vagebond hièr, zei-ie dan geheimzinnig, wat volgelingen van Hare Majesteit Amie lustigheid liet bedrijven, gaf 't zeker 'n potsierlijke vertooning, haha! Doch Vagebond, hoewel 't met 'm eens, weerde dat af. Trouwens, Amie, de hooge, liet zich daartoe niet leenen. En hij had, althans voorloopig, genoeg van vermakelijkheids-arrangementen. Hij zei immers z'n baantje van amuseur vaarwel? Nu, liet-ie zich dan verder ook niet meer moe maken.
Gelukkig, dat van Priktum 'm met rust liet, na dat balletje over 'n zespooters-bespringing geen nieuw
| |
| |
idee meer opperde. Altijd toonde de baron zich van die delicaatheid, forceerde Vagebond's talent nooit. Hij nam 'm mee naar beneden, naar 't ‘Zwijntje’, waar momenteel niemand was. Ze dronken 'n glas wijn, amicaal. Van Priktum informeerde naar de ‘Verhalen’. Vagebond, niet zonder blijdschap, deelde 'm mee, hoe-ie juist den bundel voltooid had. Z'n beschermheer wenschte 'm geluk, vroeg dan: ‘En dus, nu gaat 't door Keutelland? Of zie je toch maar af van die reis? Anders, je weet, m'n automobiel staat tot je beschikking’.
Vagebond dacht na. Zeker bleef-ie bij z'n plan, 'n studie-tocht door 't koninkrijk te ondernemen, waarvan hij zulk 'n nederig onderdaan was. Hij stelde zich daar veel van voor - hoe dikwijls had-ie dat voornemen niet besproken! Eveline haalde er natuurlijk de schouders om op. Zìj vond altijd Hofstad het oord der oorden! -, maakte zich illusies, die moeilijk met de werkelijkheid konden strooken. Ook moest 't heilzaam werken, zoo'n afwisseling. Nieuwe indrukken, ongekende gevoelens! Dat knapte je op in minder dan geen tijd. En z'n geest zou opnieuw stralen van kracht, durf, schepping. O, hij dacht er geen minuut over, dat reisplan te laten varen. En hij had er immers nog 'n doel mee, 't zoeken van z'n vader, dien-ie ook niet in Hofstad gevonden had? Meteen zou-ie dan eens naar z'n moeder gaan kijken, die volgens de laatste berichten nog altijd moest leven in dat dorp, waar ze reeds jaren de rumoerigheid van 'r verre jeugd trachtte te vergeten in de vertroosting met menig glaasje van dit en dat. Ook 'n bàsterd kon 'n goed zoon zijn. Doch hoe zat
| |
| |
't dan met Kaatje en hun huwelijk? Op 't oogenblik verlangde-ie alleen naar haàr, kwam al 't andere op den achtergrond. Of zouden ze sàmen gaan? Dat moest-ie eerst toch eens breed met 'r bespreken. Enfin, mòrgen zag-ie 'r!
Van Priktum keek om. Gertrude, Leefdaag's ‘donkere’, nog steeds van eenige Tritons omringd, vertoonde zich weer in 't ‘Zwijntje’. 'r Vroolijkheid steeg met 't uur. Van Priktum voelde iets van 'r gloed op zich overgaan. Hij blikte 'r recht in de oogen, geanimeerd. Die spraken ‘Klingeling!’, ondeugend. De zijne klingelingden zoo'n beetje terug. En als Vagebond er van sprak, nog eens 'n kijkje te willen nemen boven - waar-ie zoogenaamd met 'n dringende boodschap kwam voor den hoogen donateur, had men 'm, niettegenstaande z'n eenvoudig, zwart colbert, niet gerefuseerd - liet deze 'm gaan, bleef zelf in 't ‘Zwijntje’. Of 't met goedvinden van Leefdaag was, dat Rosine en Gertrude zich op 't feest van Purpurae vertoonden? Van Priktum vermoedde van niet.
Toen Charles van Montrose Junior nog eens bij Olga aandrong, dat ze mèt 'm ging, lachte de danseuse noble 'm brutaal uit, geamuseerd. Dat werd 'n mooie grap. Moeder en zoon! Nee maar, zoo imbécile als die jongen keek! Had-ie dan niets gemerkt? De gravin was toch voortdurend om 'r heen! Och, hij behoefde 't ook niet te weten. Misschien beter zoo! Doch als Charles, 'n weinig geïndigneerd, om explicatie vroeg,
| |
| |
alsof-ie daar, mon Dieu, eenig recht toe had, verveelde 't 'r en cru fluisterde ze 'm in 't oor, ook wijl 't haar, de au fond ordinaire, altijd 'n opluchting was, wanneer ze de haute société 'n beleediging in 't gezicht kon schreeuwen: ‘Pas à présent. Une autre fois peut-être. Madame votre mère a la préférence. Allez! Soyez un bon fils.’ En perplexe liet ze 'm alleen.
't Was dus waàr, wat Olga zei? En eerst, in ‘'t Zwijntje,’ sprak ze van 'n.... 'n Paulin. Had zìj die nu de loef afgestoken? Daar ging mama. Ze keek ernstig, gaf 'n oogje aan Olga; hij zag 't duidelijk. 't Gruwde niet in 'm. O, neen! Hij behoorde te zeer tot de high life, om zich niet dadelijk in alle verhoudingen te schikken. Hij was er in opgevoed, wist haast niet beter. Alleen, dat zijn mamà nu.... Enfin, wat zoù 't? Ze was toch ook maar 'n vrouw.
Hij passeerde de barones van Priktum. Die tinkelde ondeugend met de oogen. Jawel, omdat 'r bariton vlak achter 'r liep. Ze triomfeerde op haar manier zoo'n beetje over al de aanwezige adoratrices van den chanteur en dat waren er niet weinige. En die van Priktum, die er ook van moest weten en zich toch maar zoo kalm vertoonde op 't bal! In hun wereld - hij zag 't maar weer! - was àlles geoorloofd. Nu, goed! 'n Bijzonder privilegie alzoo? Maar dan moest mama ook geen aanmerking meer op 'm maken, als-ie, volgens haar idee, wat al te danig den student uithing! Hij had 'r nu als 't ware in z'n macht, behoefde geen enkel verwijt meer van 'r te verdragen. Zij met Olga? Uitstekend! Doch ook hìj handhaafde z'n rechten als lid van de ‘beau
| |
| |
monde’ en volledigst! Ze zou 't merken, op z'n tijd!
Hè, die meneer Vagebond, die 'm laatst zoo geamuseerd had op dat diner bij de van Priktum's! Wat deed die hier? Hij sprak 'm even aan, nog met 'n na-lach van toen. ‘En wat is 't laatste nieuws?’ vroeg Charles, die 'n grappig antwoord verwachtte.
‘Klingeling!’ zei Vagebond.
|
|
Auteursrecht onbekend