Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Dicht- en zedekundige zinnebeelden en bespiegelingen (1770)

Informatie terzijde

Titelpagina van Dicht- en zedekundige zinnebeelden en bespiegelingen
Afbeelding van Dicht- en zedekundige zinnebeelden en bespiegelingenToon afbeelding van titelpagina van Dicht- en zedekundige zinnebeelden en bespiegelingen

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (4.03 MB)

ebook (6.20 MB)

XML (0.51 MB)

tekstbestand






Genre

poëzie

Subgenre

gedichten / dichtbundel


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Dicht- en zedekundige zinnebeelden en bespiegelingen

(1770)–Johan Pieter Broeckhoff–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende
[pagina 217]
[p. 217]

Vryheid.



illustratie

Maar indien gy ook kondt vry worden, gebruikt (dat)liever.
Corinth: VII. 21.
 
Door 't witte Feestgewaad beeldt de eedle Vryheid af
 
Dat, zy vernoegd van Ziel, in voorspoed leeft en blyheid.
 
De Hoed verstrekt een schets van 't Pand dat Rome gaf
 
Den losgelaaten Slaaf, ten teken zyner Vryheid;
 
Gelyk het Juk, hier door haar voet vertreên, hoe zy
 
Het yzren Juk verfoeit der harde Slaaverny'.
Onder alle beweegingen, die God zyne Schepzelen heeft ingeboezemd, munt de zugt der Vryheid uit. Al wat 'er leeft en adem schept op den wyden Aardbodem wil gaarn vry en buiten banden leeven, inzonderheid de Mensch. — Hy die tot Vryheid geschapen schynt en om niemand te dienen dan als zynen God, mydt alle Slaaverny zo veel hy kan.
K. Brandt.
[pagina 218]
[p. 218]
 
Ik zing voor vryheidminnende Ooren.
 
De Vryheid, steun der Maatschapy',
 
Die, uit Gerechtigheid geboren,
 
Nooit bukt voor 't Juk der Dwinglandy',
 
De gouden Vryheid, die in 't schikken
 
Van Huis en Handel en Gedrag,
 
Geen Nukken volgt van vreemd gezag,
 
Maar ongestoord zig mag verkwikken
 
In de eedle vrugten van haar kunst of noeste vlyt:
 
Zy myn gezang gewyd.
 
 
 
Myn Dichtkunst streelt geen Dwingelanden,
 
Zy vleit hen nooit om eer of gunst.
 
De Poëzy wraakt slaafsche banden;
 
De Vryheid blyft vriendin der kunst.
 
Men kweekt het best in vrye lugten
 
Daar Dwinglandy geen Onweer wekt,
 
Of 't licht der Weetenschap bedekt,
 
De schoonste en nutste Lettervrugten.
 
De Nachtegaal wordt meest in 't vrye Bosch gehoord
 
Daar niets zyn' Zanglust stoort.
[pagina 219]
[p. 219]
 
ô Vryheid! Vreugd en Troost van 't Leven,
 
Fontein van aardsche Zaligheên,
 
Geschenk, van God den Mensch gegeeven,
 
Vermaak der Velden, Lust der Steên,
 
Gezegend zyn die heuglyke Oorden
 
Waarin uw heilzon nimmer daalt,
 
Daar 't Volk, door uwen glans bestraald,
 
Alleen door Rede-en-Liefdekoorden,
 
En nooit door wreeden dwang, als 't redeloos gediert',
 
Geleid wordt en bestierd.
 
 
 
Gy dekt de trouw der Burgerye,
 
Met een geheiligd Wapenschild
 
Waarop de magt der Dwinglandye
 
Vergeefs haar scherpe pylen spilt,
 
Gy hoedt den Wakkren Ingezeten
 
By alles, wat hem de Almagt schenkt,
 
Hy leeft, en werkt, en spreekt, en denkt,
 
Zo als zyn eerelyk geweten,
 
Dat dwang nog kluister dugt van 't breidelloos bewind,
 
Het nut en heilzaamst vindt.
[pagina 220]
[p. 220]
 
De zuivere Onschuld ligt verwezen,
 
Daar Eigen willekeur gebiedt:
 
Heeft, daar ge heerscht, geen leed te vreezen,
 
Den Magteloozen drukt ge niet,
 
Elk leeft in zyn bezitting veilig,
 
't Zy arm of ryk, 't zy groot of kleen,
 
Elk zorgt voor 't nut van 't Algemeen.
 
Het Recht der Schaamlen wordt zo heilig
 
By u geacht, als 't Recht van Hem, die tydlyk goed
 
Bezit in overvloed.
 
 
 
Gy doet den nutten Handel leeven;
 
De Koopmanschap, die Landen schraagt;
 
Wordt best door 't vrye volk gedreeven.
 
Zy schynt gelyk een fiere Maagd,
 
Die, niet gedwongen maar gebeden,
 
Niet hard gehandeld, maar gestreeld,
 
Haar gunst haar' Minnaar mededeelt.
 
Die schoone zal in land-of-steden
 
Nooit tieren, daar de lugt, door Dwinglandy besmet,
 
Haar d' ademtogt belet.
[pagina 221]
[p. 221]
 
Nooit zult gy haare welvaard drukken,
 
Gy laat den Koopman, ongestoord,
 
De vrugten van zyn' arbeid plukken:
 
Dies breidt hy, door u aangespoord,
 
Ten beste zyner Landgenooten,
 
Den Handel, daar geen dwang hem stuit,
 
Met winst naar Oost-en-West uit.
 
Hy vreest geen Kneevlaardy der Grooten,
 
Leeft Zeeman, Kunstenaar en Ambachtsman ten nut.
 
Zo lang gy hem beschut.
 
 
 
Gy kweekt den bloei der Weetenschappen,
 
Gy zet haar' Onderzoeker aan,
 
Om, onvermoeid, met nyvre stappen,
 
In 't spoor der Oefning voort te gaan.
 
Nooit tracht ge 't edel Zielsvermogen
 
De Rede, nooit de Denkenskracht
 
Te dwingen, door een vreemde magt.
 
Elk laat ge zien uit eigene Oogen.
 
By u is niemand, om de vrugten van zyn' geest,
 
Voor 't woest geweld bevreest.
[pagina 222]
[p. 222]
 
Gy Kroont doorluchtige Verstanden,
 
Beloont hun vlyt met schat of eer:
 
Vooral, als 't nut der vrye Landen
 
Bedoeld wordt, door hun schrandre veer.
 
De Slaaverny mag Domheid kweeken,
 
Op dat geen Slaaf in 't moeilyk werk
 
Zyn keten breek', zyn onheil merk',
 
Gy poogt een klaarer licht te ontsteeken,
 
Verdryft de Onweetendheid en 't blind vooroordeel vliedt
 
Uit uw verlicht Gebied.
 
 
 
Gy leert de Volken dapper stryden;
 
Bezielt hen met meer heldenmoed.
 
Terwyl ze geen gevaaren myden,
 
Om eigen Haardsteên, goed en bloed
 
Te dekken voor uitheemsche Magten.
 
Wat bystand kan het wreed geweld,
 
Wat hulp, in 't rookend Oorlogsveld,
 
Van zwaargedrukte Slaaven wachten?
 
Wie vecht niet willig, daar zyn hart van liefde brandt,
 
Voor 't vrye Vaderland.
[pagina 223]
[p. 223]
 
Gy dekt den Godsdienst voor gevaaren,
 
En bergt zyn Kindren in uw schoot,
 
Als zy, door Aartsgeweldenaaren
 
Vervolgd, van alle hulp ontbloot,
 
By u weer ruimer adem haalen.
 
De Dwinglandy voor reden doof,
 
Zal ligt het dwaalend bygeloof,
 
Als 't haar verheft, doen zegepraalen.
 
Ligt wordt haar Beelnis zelf' door 't dom en wuft gemeen,
 
Op 't Outer aangebeên.
 
 
 
't Is Huichlary, 't is Godtonteering,
 
Die, door 't geweld, wordt voortgezet;
 
Geen Godsdienst, die, naar Jezus leering,
 
Ons bindt aan zagter Liefdewet.
 
Dies wraakt ge 't dwingen van 't geweten,
 
De Waarheid, die u 't meest bekoort,
 
Wordt onverhinderd aangehoord.
 
Zy vreest by u geen boei of keten,
 
Zy spreekt door Bygeloof nog Dwinlandy gekrenkt,
 
Vrymoedig als ze denkt.
[pagina 224]
[p. 224]
 
Wie moet dan 't Oord niet heilryk achten,
 
ô Vryheid! daar ge uw' zetel vest,
 
Daar onafhanklyke Oppermagten
 
Nooit krenken 't Algemeenebest,
 
Daar Deugd, door vast gestaafde Wetten,
 
Beloond, en de Ondeugd wordt versmaad,
 
Daar yder het belang van Staat
 
Zal boven eigen voordeel zetten,
 
En onvermoeid het heil der Maatschappy zoekt,
 
Maar Dwinglandy vervloekt?
 
 
 
Bewaart, ô vrygevogten Landen!
 
De Vryheid, meer dan goud geacht,
 
Toont yder die haar aan durft randen
 
Dat u, als 't waardig Nageslacht,
 
Als Zoonen van uw braave Vadren
 
Die Haar, van Godsdienst vergezeld,
 
Verlosten uit het Spaansch geweld
 
Dat u hun bloed nog straalt door de Adren
 
Bukt nooit voor 't Slaafsche Juk: zo bloeit uw vrye Staat,
 
Tot al het aardsch vergaat.

Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken