Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Dicht- en zedekundige zinnebeelden en bespiegelingen (1770)

Informatie terzijde

Titelpagina van Dicht- en zedekundige zinnebeelden en bespiegelingen
Afbeelding van Dicht- en zedekundige zinnebeelden en bespiegelingenToon afbeelding van titelpagina van Dicht- en zedekundige zinnebeelden en bespiegelingen

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (4.03 MB)

ebook (6.20 MB)

XML (0.51 MB)

tekstbestand






Genre

poëzie

Subgenre

gedichten / dichtbundel


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Dicht- en zedekundige zinnebeelden en bespiegelingen

(1770)–Johan Pieter Broeckhoff–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende
[pagina 297]
[p. 297]

Eenzaamheid.



illustratie

De woorden der wyzen moeten in stilligheid aangehoord worden.
Predik. IX. 17.
 
Hier toont zig de Eenzaamheid in 't hagelwit gewaad,
 
Ten teken dat zy naar een blanke Oprechtheid staat,
 
Het eenzaam Muschje zien wy op haar hulsel pryken,
 
Zy treedt in 't eenzaam Veld, om 't Stads gewoel te ontwyken,
 
Zy draagt een open Boek, waarop ze de oogen slaat,
 
En wil door oefning zig met weetenschap verryken.
Hier kan ik zonder stoornis spreeken met myn eigen hart, en de weetenschappen leeren, my zelven te kennen. — Verdringt dan vry malkanderen gy Staatzuchtigen, by den Morgengroet der Grooten; ik zal de bescheiden uuren der Eenzaamheid met alle naauwgezetheid in acht nemen.
Hervey.
[pagina 298]
[p. 298]
 
Zwygt ongebonden Waereldlingen,
 
Dat niets my in myn rust ontrust',
 
Myn dichtvuur word', terwyl 't my lust
 
Het nut der Eenzaamheid te zingen,
 
Door uw gewoel niet uitgeblust!
 
 
 
Dat andren in de vreugde deelen,
 
De vreugd van 't lachend jaarsaisoen,
 
Dat zy zig uit de Steden spoên
 
En dartlen in hun lustprieelen:
 
Ik wensch in 't Eenzaam nut te doen.
 
 
 
Myn dichtkunst wraakt, geen saamenleven,
 
Waarin men, naar der byën aart,
 
Een schat van wysheids honig gaart,
 
Of tracht het Deugdspoor in te streeven,
 
En 't aangenaam aan 't nutte paart.
 
 
 
Zy kiest alléén voor 't ydel woelen,
 
Daar 't dartel oog in wellust weidt,
 
't Gedrag der boozen ligt verleidt,
 
Die weetenschap nog deugd bedoelen,
 
De rustverwekkende Eenzaamheid.
[pagina 299]
[p. 299]
 
Vriendin van vree, Bron van genoegen
 
Beminnares van kunst en deugd,
 
Die in uw stilte met meer vreugd ,
 
Dan 't goud, waarom de vrekken zwoegen,
 
Het edele vernuft verheugt.
 
 
 
Ge ontsluit de rykste heiltrezooren
 
Voor Godvrugt en voor Lettermin,
 
Gy lokt haar uit door 't eelst gewin,
 
En leidt haar, daar haar niets kan stooren,
 
Den Deugd-en-wysheids tempel in.
 
 
 
Gy biedt haar keur van Lekkernyën
 
Naar yders smaak en weetlust aan:
 
Hem die zigzelven, wel beraên,
 
Der Godgeleerdheid poogt te wyën ,
 
Wyst ge op de onfeilbre Bybelblaên.
 
 
 
Daar hoort hy trouwe Boetgezanten‚
 
Profeeten yvren voor Gods eer,
 
Apostlen de Evangelieleer
 
By Jooden en by Heidnen planten,
 
Tot roem van hunn' gezalfden Heer,
[pagina 300]
[p. 300]
 
Dien Wijsbegeerte kan behaagen,
 
Die Rechtsgeleerdheid hooger acht,
 
Of 't nut der Artzeny betracht
 
Slyt by u vergenoegder dagen,
 
Dan daar de Waereld speelt en lacht.
 
 
 
De wyze kan in u ontvouwen
 
De ryke schoonheên der Natuur;
 
In Water, Aarde, Lugt en Vuur
 
En 't gansche Schepslen heir beschouwen,
 
Het werk van 't eeuwig Albestuur.
 
 
 
Hy zal, schoon hier alléén gezeten,
 
Nu klimmen boven Zon en Maan,
 
De Hemellichten gadeslaan,
 
Hun afstand en hun grootte meeten,
 
Daar zy den kreits der Lugt beslaan.
 
 
 
Dan daalt hy weêr in 't hart der Aarde,
 
Wanneer zyn nyvre geest betracht,
 
Wat Berg of Myn heeft voortgebragt,
 
Of Zee, Rivier of Afgrond baarde,
 
En vindt 'er blyken van Gods magt.
[pagina 301]
[p. 301]
 
In u doorloopt hy voorige Eeuwen,
 
Daar hem Historiekunde leidt,
 
Beschouwt den aart, en 't onderscheíd
 
Van Romers, Grieken en Hebreuwen,
 
Hun Godsdienst, taal, en werkzaamheid.
 
 
 
Hy ziet de Kerk in de eerste gronden,
 
Op waarheid en op deugd gesticht,
 
Vervolgd, geweken van haar pligt,
 
Aan 't Bisschoplyk gezag verbonden,
 
En weer hersteld in klaarer licht.
 
 
 
Zyn Leeslust kan by u ontdekken
 
Al wat in 't vreemdst gewest geschiedt,
 
Hy, blyft in zyn vertrek en ziet
 
Den dappren Rus te velde trekken,
 
Die zynen Vyand weerstand biedt.
 
 
 
Hy ziet in u met weenende Oogen,
 
't Verwarde Polen, daar de haat
 
Den Godsdienst drukt, 's Lands wet versmaadt,
 
En ombrengt zonder mededogen,
 
Al wat zyn woede tegenstaat.
[pagina 302]
[p. 302]
 
Straks vindt hy zig daar 't rustloos Zweden
 
Den langgewenschten Ryksdag houdt:
 
Dan zeilt hy over 't schuimend zout,
 
Tot hy de Staatsonéénigheden
 
In 't magtig Albion beschouwt.
 
 
 
Nu heeft hy 't oog op de Oorlogsvelden
 
Van 't rotzig Korzika gevest,
 
En ziet in dit gedrukt gewest,
 
Hoe Paoli de roem der Helden‚
 
Strydt voor het vry gemeenebest.
 
 
 
Gints ziet hy Romes Kardinaalen
 
Met weidschen zwier 't Konklaaf betreên.
 
Hy merkt hun noeste bezigheên,
 
Maar blyft (wienze ook tot Paus bepaalen)
 
In zyne Boekçel wel te vreên.
 
 
 
Dan kan hy by 't beschouwen leeren
 
Van 's Waerelds wisselbaaren staat,
 
Dat, waar hy ook het oog op slaat,
 
Het eens tot stof zal wederkeeren,
 
Daar alles met den tyd vergaat.
[pagina 303]
[p. 303]
 
Maar zoekt hy, uit den drang gescheiden,
 
Hier rust voor zyn ontrust gemoed:
 
Dan tracht hy naar 't bestendig goed
 
Zyn Ziel in 't Eenzaam op te leiden,
 
En vindt den weg in Jezus bloed.
 
 
 
Hier leert hy kennen zyn gebreken,
 
Onbloot zyn hart voor 's Levensheer‚
 
Belydt zyn misdaên, geeft God de eer,
 
En valt, des Menschen Oog ontweken,
 
Hier voor zyn troon in ootmoed neer.
 
 
 
Hier slyt hy de aangenaamste stonden,
 
En, schoon de Waereld met hem spot,
 
Hier juicht hy in de gunst van God,
 
En smaakt in u, op zekre gronden‚
 
De voorproef van zyn Zalig lot.
 
 
 
Zo leeft hy in u vroeg en spade,
 
En, 't zy het daglicht daalt of ryst,
 
Hy leest, of zingt, of bidt, of pryst,
 
Zyn' God de Bronwel van genade,
 
Die hem steeds nieuwe gunst bewyst.
[pagina 304]
[p. 304]
 
Zo kan hy in zyn Kamer stichten
 
Een Zoar, daar hy 't kwaad ontvliedt,
 
Een Bethel, daar hy de Almagt ziet,
 
Een Tempel voor zyn Godsdienstpligten,
 
Een Zalem daar hy rust geniet.
 
 
 
En als het hart der Aardschgezinden
 
Met schrik aan dood en graf gedenkt,
 
Wacht hy, door zorg nog vrees gekrenkt,
 
Den tyd af, die hem zal ontbinden,
 
En na den dood het leven schenkt.
 
 
 
Kan u nu, wakkere verstanden!
 
Die schoon ge d'arbeid zelden staakt,
 
En 't meest door nutte Koopzorg waakt,
 
Nogtans, tot roem der vrye Landen,
 
In 't vuur van Deugd en wysheid blaakt.
 
 
 
Kan Deugd en wysheid u bekooren:
 
Smaakt dan (door 's Hemels gunst geleid)
 
Als ge uit uw bezigheden scheidt,
 
En sluit uw drokke Koopkantooren,
 
Het zoet der peinzende Eenzaamheid.

Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken