Verzameld werk. Deel 3

[p. 717]

X

En wie ook elke dag, en elk uur van de dag die zelfde droevige verzuchting slaakten, dat waren de arme mensen, die al hun spaarcenten hadden opgeteerd en nu van de publieke liefdadigheid moesten leven.

In drommen stonden zij, soms uren en uren in wind en kou en regenbuien wachtend vóór de deuren van de huizen, waar de schaarse levensmiddelen van ambtswege werden uitgedeeld. Wat zij eindelijk kregen was te weinig om te leven en te veel om te sterven, zoals zij het uitdrukten, en somber keerden zij met hun geringe voorraad huiswaarts en zaten daar te staren. Geen mens had nog werk, behalve zij die voor de vijand wilden werken; maar wie dat deed werd veracht en voor later met wraakneming bedreigd.

Zo zaten vader Tieste en moeder Dorté en zo zat ook Boesken Veugeloars met zijn gezin. Boesken had zijn twee oudste zonen in de oorlog en vaak kwam hij doelloos in zijn deurgat staan, de rug tegen de deurpost geleund, peinzend starend naar 't zuidwesten, waar het kanon aanhoudend gromde. Hij had een stille droefheid op zijn bleek gelaat, een droefheid van berusting. Hij raasde en vloekte op de vijand niet gelijk zovelen, die hun kinderen in het vaderlandse leger hadden; hij schold niet op de meisjes van het dorp, die hij 's zondags lachend aan de arm van Duitse soldaten voorbij zijn deur zag gaan; hij nam dat alles filosofisch als een onafwendbaar Noodlot op en stak de straat soms over en kwam dan bij Dorté en Tieste zitten, uren lang gedrukt hoofdschuddend, met triestig-bittere glimlach vage woorden prevelend.

Dorté en Tieste, dank zij Lowiezeken en Zulma, die af en toe van Jeannette wel iets meekregen, leden eigenlijk nog geen gebrek; maar Tieste verveelde zich ganse dagen en had zo gaarne toestemming gekregen om nu en dan nog eens met

[p. 718]

zijn hondekar mosselen te gaan halen aan de Hollandse grens. Het bleek zo lastig die te bekomen. De vijand was ontzettend bang voor spionage langs die grens. Lowiezeken had er eens met de dokter over gesproken, maar zonder haar bepaald te ontmoedigen, had die toch wel een zeer bedenkelijk gezicht gezet. Hij zou zijn best er voor doen; 't was niet onmogelijk, dat hij eindelijk de vergunning zou krijgen; maar 't ging zo moeilijk, zo ontzettend moeilijk. En Lowiezeken, evenmin als Tieste en Dorté, had al lang geen hoop meer, dat het nog zou lukken, toen de dokter op een ochtend vriendelijk glimlachend naar haar toekwam, terwijl hij een blad papier tussen de vingers heen en weer wuifde.

Het was de toestemming! Eenmaal in de week mocht Tieste met zijn hondekar om mosselen rijden!

De dokter liet hem bij zich komen en kapittelde hem flink. Er was geen vriendelijke goedheid meer op zijn gezicht; hij stond daar ineens als een heel streng man, hooghartig met gefronste wenkbrauwen, terwijl hij zei:

- Met heel veel moeite, vooral uit genegenheid en achting voor uw dochter, heb ik dat voor u bekomen; maar pas op, als gij er misbruik van maakt!

- Ge meug huel gerust zijn, menier den dokteur; ge 'n zil van mij gien klachten hueren! beloofde Tieste bevend en gedwee.

- Ge weet wat er op staat, nietwaar? Als ge gepakt wordt voor spionage, wordt ge door de krijgsraad ter dood veroordeeld, aan de schandpaal vastgebonden en gefusilleerd!

- 'k Weet het, menier den dokteur. Ge meug gerust zijn! Ge meug huel gerust zijn!

De dokter keek hem nog eens dreigend-peilend in de ogen aan, herhaalde nog eens op strenge toon de vermaning, liet hem gaan...