De vrouw

Haar natuur, verschijning en bestaan

[p. 251]

V
De bestaanswijze van de vrouw

[p. 253]

Inleiding

Nadat wij over de pogingen om de natuur van de vrouw te bepalen en de aspecten van de vrouwelijke verschijning gesproken hebben, wenden wij ons thans tot haar wijze van bestaan. Het is uit onze ontwikkeling van de problematiek van het vrouwelijk-zijn reeds duidelijk geworden, dat de vrouw existeert als een mens en dat alle menselijke mogelijkheden ook de hare zijn. Wij weten, dat het bestaan uitsluitend als een lichamelijk-in-de-wereld-zijn begrepen kan worden en dat daarom in de vrouwelijke lichamelijkheid de diepste grond moet gezocht worden, waaruit de bijzonderheid van haar bestaan noodzakelijk volgt.

Wat bedoelen wij echter met de lichamelijkheid? In ieder geval iets anders en meer dan het geheel van de objectief constateerbare anatomisch-physiologische structuren. In de vrouwelijke verschijning trad ons de betekenis der bezielde lichamelijkheid, in zijn phaenomenaal uitdrukkingsgehalte, dus als uitwendig verschijnende innerlijkheid, reeds tegemoet en ontdekten wij daardoor reeds enige kenmerken van het vrouwelijk bestaan.

Vragen wij echter naar de algemeenste en meest fundamentele kenmerken van een of andere wijze van menselijk bestaan, dan moeten wij deze zoeken in het grondschema van zijn wereld en de hierop betrokken grondstructuur van het gedrag. Dit laatste noemen wij de specifieke dynamiek. De manier, waarop iemand beweegt, is immers de algemene wijze, waarop hij de feitelijkheid van de aangetroffen dingen beantwoordt en waarop hij deze grijpt en begrijpt, er mede omgaat, er een betekenis aan geeft en aldus het grondkarakter van zijn wereld ontwerpt. De dynamische karakteristiek is dan ook bij iedere persoon en in ieder volk, stand, beroep, anders

[p. 254]

en verschilt ook tussen de sexen. Zij is reeds, zoals wij zullen zien, in de aanleg van het kind tegelijk met het grondschema van de wereld gegeven, maar zodanig, dat onder invloed van het milieu een versterking of transformatie van het aangeboren dynamisch type en de hierop betrokken wereld kan plaats vinden.

Wellicht zal men menen, dat er een andere - en betere - methode is om de bestaanswijze van de vrouw te leren kennen en wel door bestudering van haar reeds volledig gedifferentieerde wereld. Wat behoort echter tot de typisch vrouwelijke wereld? Men heeft de eeuwen door getracht deze vraag te beantwoorden, maar wij zijn thans wel overtuigd, dat de vrouw al het menselijke tot haar wereld kan rekenen. Waarom verkiest zij echter - zo kan men tegenwerpen - doorgaans het ‘technische’ niet in haar wereld op te nemen? Waarom aanvaardt zij daarentegen zo gemakkelijk huiselijke werkzaamheden? Waarom kent zij aan vrijwel alle dingen een andere waarde toe? Waarom behoort het menselijke meer tot haar wereld dan het zakelijke? De psychologie kan hierop geen antwoord geven. De onderstelling, dat de vrouwelijke belangstellingsrichting geheel door de sociaal-economische verhoudingen wordt bepaald, voldoet geenszins.

Wat wij thans willen trachten te doen, is de gedifferentieerde vrouwenwereld te begrijpen door van het kenmerkende van de vrouwelijke bewegingen uit te gaan. Uit de lichamelijke aanleg van het meisje zullen wij de betekenis van haar oorspronkelijke wereld trachten te begrijpen en tevens de wijze, waarop de dynamische ontwikkeling verloopt, om dan aan te tonen, dat het verzorgen de menselijke volwaardige act is, die met de vrouwelijke bewegingswijze overeenstemt en de zin van haar bestaan, en dus van haar wereld vertegenwoordigt. Het zal ook blijken, dat het zorgend-in-de-wereld-zijn de verhouding van de vrouw tot haar lichaam bepaalt en tenslotte willen wij doorzien, hoe de act van het zorgen in een voltooide vorm in de moederlijkheid verschijnt.