Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Nyumane/Uit mensennaam (1986)

Informatie terzijde

Titelpagina van Nyumane/Uit mensennaam
Afbeelding van Nyumane/Uit mensennaamToon afbeelding van titelpagina van Nyumane/Uit mensennaam

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (1.55 MB)

Scans (29.98 MB)

XML (0.74 MB)

tekstbestand






Genre

proza

Subgenre

roman


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Nyumane/Uit mensennaam

(1986)–Edgar Cairo–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige
[pagina 340]
[p. 340]

Nawoord van de auteur

Nyumane is afgeleid van nyun-man-nen(g). Dit laatste is een woord uit het Surinaams, het Sranan Tongo [vroeger een negertaal, met Afrikaanse en vooral Engelse invloeden]. Het betekent letterlijk: nieuwe-mens-z'n-naam. Het gaat dan om het verschijnsel op zich van het toekennen van namen aan pasgeborenen. Traditionele naamgeving in Suriname dus, naar Westafrikaans model. De concrete persoonsnaam is dus een nadere invulling van het gebeuren. Namen als Kwaku en Yaba waren vroeger alledaags. Nu hebben ze vooral een rituele betekenis. Zo'n naam is afhankelijk van zowel de geboortedag als het geslacht. De creolen in Suriname deden vroeger dus aan een soort ‘zwarte naamdoop’, het liefst uitgevoerd bij de waterput. Ook werd de navelstreng met de geboorteresten begraven in de grond, vlak bij de geboorteplaats (thuisbevallingen) van het kind. Zo werd als het ware het ‘vóórleven’ afgesloten met een klein ritueel.

Het woord nyun-man-nen(g) bestaat al heel lang en is op zijn beurt weer afgeleid van het Engelse human-name. Let op de uitspraak van de Engelse h in human [als de j in nyumane]!

Tegelijk is de stam nyu via de betekenis van het puur authentiek-Afrikaanse ntu [menselijk, van de mens afkomstig] herleid tot ndu [mensenkind].

Nyumane berust dus op een authentiek-Surinaams woord dat naar vorm en betekenis [gebruik] zowel Engels als Afrikaans van oorsprong is en dat naar literair gebruik Hollands-verinheemsd wordt! Als dàt niet intercultureel is (...)!

Het Afrikaanse komt vooral naar voren in de uitspraak ervan, zoals die bedoeld is: de eerste letter van nyumane hoort te klinken als een ‘dikke’ n, liefst dubbeldik: n'n, en dan ook nog via de neusholte gesproken. Omdat de nadruk op het begin van het woord valt, krijgt het een zwak (onbenadrukt) eind.

Nyun-man-nen(g), als het ware verbasterd tot nyumane, krijgt dus een sterke, bijna dubbele n aan het begin en een zwakke, haast

[pagina 341]
[p. 341]

onhoorbare n op het eind. Vandaar dat in de spelling van nyumane de laatste n is weggelaten. Maar het woord had ook met de veel voorkomende slot-h als nyumaneh kunnen worden gespeld, om maar een variant te noemen!

De stam nyu is op allerei manieren gevarïeerd: nyuma, maar ook Ndu, Nduma, Ndumani, etcetera. Tegelijk sluiten deze varianten, niet alleen qua vorm maar ook naar inhoud of betekenis, weer aan op het echt Afrikaanse van Ntu, Nta en Nti enzovoort.

Taalkundig is dat allerminst vreemd. Voor de menselijke stem liggen ze heel dicht bij elkaar, evenals de m en de n die men zo vaak aan het begin van Afrikaanse woorden aantreft.

Kortom: klanken en betekenissen die in elkaar overvloeien, die nu eens volledig authentiek, dan weer pure vondsten zijn.

Men ziet welke taalkundige en culturele wereld er alleen al achter de uiterlijke vorm [spelling] en de uitspraak van zo'n woord als nyumane zit. Niet die wereld op zich is het belangrijkste, maar de overbrugging daarvan, en vooral: de manier waarop ik dat heb willen doen.


Vorige

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken