Nieuw woordenboek der Nederlandsche taal

K.Ga naar voetnoot1)

[K]

K, v. 10^e letter van het alfabet; K.M. keizerlijke -, koninklijke majesteit; K.G., Knight of the Garter (ridder der Kousenband-orde).

[Kaäba]

Kaäba, v. bedehuis-, heilige plaats te Mekka.

[Kaafijzer]

Kaafijzer, o. (zeew.).

[Kaag]

Kaag, v. (kagen), soort vaartuig. *-JE, (B. -N), o. (-s), scheepje; (ook) soort koekje. *-MAN, m. (-nen). *-SCHIPPER, m. (-s).

[Kaai]

Kaai, v. (-jen, B. -en), gemetselde weg langs het water, havendam. *-BOEF, m. (...ven), *- DRAGER, m. (-s), *-LOOPER, m. (-s), havenwerker. *-DIJK, m. (-en), kadijk. *-DRAAIJEN, zie KADRAAIJEN. *-GELD, o. (-en), liggeld (voor vaartuigen). *-JEN, (B. *-EN), bw. gel. (ik kaaide, heb gekaaid), (zeew.) de zeilen -, reven, toppen. *-MAN, m. (-nen), soort krokodil. *-MEESTER, m. (-s), opzigter, havenmeester.

[Kaak]

Kaak, v. (kaken), (ontl.) kakebeen, onder- of bovendeel van het aangezigt; wang, bleekbestorven kaken; ingevallen kaken; (fig.) door de kaken jagen, alles doorbrengen. *-, (zeew.) ton; (ook) rukwind; (oudt.) schandpaal; aan de - stellen, (ook fig.) de schande (van iem.) bekend maken. *-JE, o. (B. -N), v. (-s), klein kakebeen; keekje (zek. gebak). *-KLIEREN, v. mv. *-MES, o. (-sen), bij het haringkaken gebruikelijk. *-SLAG, m. (-en), slag tegen het kakebeen.

*-SPIER, v. (-en). *-ZAKKEN, m. mv. wangtassen (ruimte in den mond van zek. dieren, tot berging van voedsel).

[Kaal]

Kaal, bn. en bijw. (kaler, -st), haarloos, geschoren, glad (van vederen enz.), een - hoofd; - worden, zijn haar verliezen; een - veld; een kale boom; (fig.) een kale rot, iem. die niets heeft; er - afkomen, zich veel hoofdhaar laten afsnijden; (fig.) niets gewonnen hebben; een - (ongetakeld) schip; eene kale reede, waar geen schepen liggen; een kale vogel, die nog geen veeren heeft; (fig.) een - middagmaal, eene kale keuken, magere kost; een kale jonker, een arme edelman; eene kale uitvlugt, verontschuldiging zonder bewijs; iem. - maken, hem alles afnemen; - en knap, armoedig doch zindelijk. *-ACHTIG, bn. (-er, -st), een weinig kaal. *-HEID, v. gmv. haarloosheid; (fig.) armoede, geldeloosheid. *-KIN, m. (-nen), baardelooze knaap. *-KOP, m. (-pen), die eenkaal hoofd heeft (schimpnaam). *-POOT, m. (-en), vogel met kale pooten; (fig.) arme kerel-

[Kaam]

Kaam, v. (-sel), o. gmv. schimmel (op wijn, bier enz.). *-ACH. TIG, bn. (-er, -st), met een weinig kaam bezet.

[Kaan]

Kaan, v. (kanen), gestolde vetstukjes, vetkorrels; soort boot (vaartuig). *-KOEK, m. (-en), gestold vet in vormen.

[Kaap]

Kaap, v. (kapen), voorland, vooruitstekend land (in de zee), voorgebergte; de - omzeilen; de - (de Goede Hoop); ter - varen, op zeeroof -, als kaper varen (in oorlogstijd). *-SCH, bn. van de kaap (de Goede Hoop); een -e ezel, zebra; -e wijn, constantia. *-STANDER, m. (-s), (zeew.) groote windas op schepen. *-VAART, v. gmv. vaart op de kaap de Goede Hoop; koopvaardersbedrijf. *-STER, v. (-s), zie KAPER. *-WOLKEN, v. mv. (zeew.).

[Kaar]

Kaar, v. (karen), vischkaar, -bun.

[Kaarde]

Kaarde, v. (-n), distel; soort wollen stof. *-BOL, m. (-len), kop van de distel. *-N, bw. gel. (ik kaardde, heb gekaard), laken -, wol -. *-DISTEL, v. (-s). *-NMAKER, m. (-s). *-NSTEKER, m. (-s), werkman in eene wolkaarderij. *-R, m. (-s). *...DSTER, v. (-s). *...DSEL, o. *-WOL, v. gmv.

[Kaars]

Kaars, v. (-en), cylindervormige stang van vet of was met een pit in het midden om te branden; bij de - werken; de - snuiten; iem. met eene - uitlichten; hij loopt zoo regt als eene -; (r.k.) eene gewijde -, in de kerk; (fig.) in de - vliegen, zich (eindelijk) aan regtsvervolging bloot geven; om de - vliegen, zich onvoorzigtig (aan gevaar) blootstellen; het riekt naar de -, draagt blijk van groote inspanning. *-DRAGER, m. (-s), (r.k.).

[Kaarsenbak]

Kaarsenbak, m. (-ken). *...KIST, v. (-en). *...LADE, v. (-n), bergplaats voor kaarsen; (ook) soort langwerpige smalle schuit. *...MAKEN, o. gmv. beroep -, ambacht des kaarsenmakers. *...MAKER, m. (-s). *...SNUITER, m. (-s).

[Kaarskatoen]

Kaarskatoen, o. gmv. katoen tot pitten. *...KOOL, v. (...olen), zekere steenkolensoort (in Engeland en Schotland). *...LICHT, o. gmv. bij - werken; een -, schilderstuk een kaarslicht voorstellende. *...LEMMET, o. (-ten), pit, katoen. *...ONGEL, o. gmv. *...PIT, v. (-ten). *...SMEER, o. gmv. *...SNUITSEL, o. (-s), verbrande (gesnoten)

pit. *...VET, o. gmv. kaarssmeer. *...WERK, o. (-en), werk -, arbeid bij de kaars; (fig.) werk dat van groote inspanning blijk draagt. *...WINKEL, m. (-s).

[Kaart]

Kaart, v. (-en), kaartpapier; speelkaart; - spelen; de - geven; de - afnemen; de - doorschieten (mengen); de - vergeven, valsch geven; N. is aan de -, moet deelen; in de - kijken of zien, (ook fig.) iemands geheimen doorschouwen; (spr.) de gekken krijgen de -, die het minst weten hebben het meeste geluk; eene mooije - hebben, voordeelig om te spelen; eene nieuwe -, eens bespeelde -, een spel kaarten dat nieuw of waarmede eens gespeeld is; de - leggen, waarzeggen uit de kaarten; kunsten met de - doen. *-, land-, aardrijkskundige kaart; plaatsen op de - aanwijzen; goed de - kennen, bedreven zijn in de aardrijkskunde; eene afgezette (gekleurde) -; eene blinde -, omgekeerde kaart (waarop de leerling de ligging der plaatsen van buiten moet aanwijzen).

[Kaarteblad]

Kaarteblad, o. (-en), een der 52 speelkaarten.

[Kaarten]

Kaarten, bn. van kaart; van kaarten; een - huis, -je, (ook fig.) een ligt gebouwd huis.

[Kaartgeld]

Kaartgeld, o. (-en), zeker (vast) geld dat men voor de kaart aan den kastelein of zijne bedienden betaalt.

[Kaartje]

Kaartje, (B. -N), o. (-s), kleine kaart; naam-, visite-; zijn - afgeven, laten (ten blijke dat men iem. heeft willen bezoeken; een - maken, kaart spelen. *....KOOPER, *...VERKOOPER, m. (-s). ...STER, v. (-s). *...PAPIER, o. gmv. *...PASSER, m. (-s). *...SPEL, o. (-en). *...SPELER, m. (-s). *...SPEELSTER, v. (-s). *...WINKEL, *...ENWINKEL, m. (-s), waar men (speel- of aardrijkskundige) kaarten verkoopt.

[Kaas]

Kaas, v. (kazen), uit karnemelk bereide eetbare zelfstandigheid; versche -, belegen -, oude -, zoetemelksche -, zwitsersche -, stolksche -, leidsche -, edammer -, komijnen-; schapen- (uit schapenmelk); (ned. gesch.) het - en broodsvolk, zekere democratische partij onder graaf Filips II (1490). *-ACHTIG, bn. als kaas. *-BOER, m. (-en), -IN, v. (-nen), maker -, maakster -, verkooper -, verkoopster van kaas. *-BORD, o. (-en), bestemd om er kaas op te leggen. *-GLAS, o. (...zen), glazen stolp om de kaas te dekken. *-HUT, v. (-ten), waar kaas gemaakt wordt (inz. in Zwitserland). *-JAGER, m. (-s), kaasboer; (fig.) oude verliefde. *-JE, (B. -N), o. (-s), kleine kaas. -SKRUID, o. gmv. zek. plant, soort maluwe. *-KAMER, v. (-s), waar de kaas bewaard wordt (in boerderijen). *-KOEK, m. (-en). *-KOOPER, m. (-s), *-KOOPSTER, v. (-s), handelaar -, handelaarster in kaas. *-KOP, m. (-pen), houten vorm waarin de kaas wordt geperst; (fig.) domkop. -PENDRAAIJER, (B. ...IER), m. (-s), maker van zulke vormen. *-KORF, m. (...ven). *-LEB, v. gmv. stremsel. *-LUCHT, v. *-REUK, m. gmv. *-MADE, v. (-n). *-MAKERIJ, v. (-en), het maken van kaas; (ook) huis waar de kaas wordt gemaakt. *-MARKT, v. (-en). *-MAT, v. (-ten). *-MES, o. (-sen), groot mes; (fig.) § sabel. *-NAP, m. (-pen), soort lekbak (in de kaasmakerijen). *-STOF, v. zek. eiwitachtige stof, caseïne. *-TAARTJE, (B. -N), o. (-s). *-VAT, o. (-en). *-VORM, m. (-en), vorm waarin kaas ge-

maakt wordt. *-WEI, v. gmv. gestremde melk. *-WINKEL, m. (-s). *-WORM, m. (B.v.), (-en), kaasmade. *-WRONGEL, v. gmv. dikke melk.

[Kaatje]

Kaatje, (B. -N), o. verkleinde vrouwenaam voor Katharina; (spr.) gedaan met -, het is uit, er is niets meer aan te doen.

[Kaats]

Kaats, v. plaats waar de (kaats)bal valt; de -winnen, - teekenen, - missen. *-BAAN, v. (...anen), ruimte waarin gekaatst wordt. *-BAL, m. (-len). *-DAK, o. (-en). *-EN, ow. gel. (ik kaatste, heb gekaatst), eenen bal heen en weder of elkander toewerpen; zie BAL. *-ER, m. (-s), *-STER, v. (-s). *-ING, v. gmv. het kaatsen. *-MEESTER, m. (-s), houder -, meester eener kaatsbaan. *-NET, o. (-ten), raket. *-PLANKJE, (B. -N), o. (-s), palet. *-SPEL, o. (-en). *-ZEEF, v. (...even), soort raket (op een drievoet).

[Kaauw]

Kaauw, of KAUW, v. (-en), soort kraai, (vogel); tabakspruim. *-EN, bw. gel. (ik kaauwde, heb gekaauwd), met de tanden vermalen; tabak -, pruimen; (fig.) hij heeft niet veel te -, hij is arm; zijne woorden -, teemen, stamelend spreken; hij heeft er wat aan te -, heeft er veel moeite aan. *-ER, m. (-s), die kaauwt, (inz.) tabaks-. *-ING, v. gmv. het kaauwen. *-MIDDEL, o. (-en), (apoth.). *-SEL, o. (-s), het gekaauwde. *-SPIER, v. (-s), tandspier. *-TANDEN, m. mv. maaltanden. *-TJE, (B. -N), o. (-s), tabakspruim.

[Kabaal]

Kabaal, v. gmv. geheime vijandelijkheid, aanslag; komplot (inz. tegen tooneelspelers); § - schoppen, slaan. *-MAKER, m. (-s). *-MAAKSTER, v. (-s).

[Kabas]

Kabas, v. (-sen), reismandje (met hengsel). *-SEN, bw. gel. (ik kabaste, heb gekabast), listig stelen.

[Kabbelen]

Kabbelen, ow. gel. (ik kabbelde, heb gekabbeld), zacht stroomen, (van beken of rivieren). *...ING, v. (-en), zacht stroomende beweging des waters. *...STROOM, m. (-en), zacht bewogen beek of rivier.

[Kabel]

Kabel, m. (-s), dik touw, scheepstros; ankertouw; den - vieren, - kleeden, - kappen; de - is onklaar, er is een knoop in; (fig.) een kink in den -, een beletsel, eene onverwachte verhindering; dat is een - op zolder, een middel nog ver te zoeken. *-ARING, v. (-en), dik touw om het anker op te halen. *-EN, bw. gel. aan kabels vastmaken. *-GAREN, o. (-s), garen der zeilmakers enz. *-GAST, m. (-en), scheepsjongen. *-GAT, o. (-en), (zeew.) berghok voor het touwwerk.

[Kab(b)eljaauw]

Kab(b)eljaauw, m. (-en), soort visch; (spr.) eenen spiering uitgooijen om eenen - te vangen, iets gerings opofferen om iets groots te verkrijgen. *-NET, o. (-ten). *-SCH, bn. zie HOEKSCH. *-VANGST, *-VISSCHERIJ, v. gmv.

[Kabelketting]

Kabelketting, m. (-en), ijzeren kabel. *...KLEED, o. (-en), (zeew.) *...KNOOP, m. (-en). *...LENGTE, KABELSLENGTE, v. (-n), volle lengte van den kabel, (thans = 225 ned. ellen.) *...RAND, m. (-en), gekartelde rand (om een muntstuk). *...SLAG, m. (-en), omslag, lus van den kabel. *...STRIK, m. (-ken). *...TOUW, o. (-en), dik touw, ankertouw.

[Kabilen, Kabylen]

Kabilen, Kabylen, m. mv. arabische, (ook) algerijnsche volksstam.

[Kabinet]

Kabinet, o. (-ten), werkkamer, geheim vertrek; zaal -, galerij voor kunst (bij eenen particulier); (ook) verzameling van kunstvoorwerpen; kunst-; een - schilderijen, - penningen; stuk huis-

raad; linnenkast; (fig.) de ministers, de regering van eenen staat; het - van 's Gravenhage, de nederlandsche regering; het geheele - (al de ministers) is afgetreden; eene -skwestie, een voorstel (of eene omstandigheid) van welks (welker) beslissing het al of niet aanblijven der ministers afhangt.

[Kabinetschrijven]

Kabinetschrijven, o. gmv. brief-, aanschrijving van wege den koning of den vorst des lands.

[Kabinets-koerier]

Kabinets-koerier, m. (-s), koerier in dienst der regering. *...RAAD, m. vergadering der ministers. *...ORDER, m. bevel van wege den koning.

[Kabinetstuk]

Kabinetstuk, o. groote schilderij, fraai kunststuk. *...WERKER, m. (-s), schrijnwerker, meubelmaker.

[Kabouter]

Kabouter, m., *-MANNETJE, (B. -N), o. (-s), aardmannetje; (fig.) manneke, kleine dikke jongen.

[Kabretleder]

Kabretleder, v. gmv. leder van den reebok; - van de geit. *-EN, bn. van kabretleder.

[Kabuis]

Kabuis, v. zie KOMBUIS. *-KOOL, v. (-en), witte kool.

[Kadaster]

Kadaster, o. (-s), grondbeschrijving; boek-, register van alle gronden en onroerende eigendommen in een land; ambtenaar van het -. *...DASTRAAL, bn. tot het kadaster behoorende; de kadastrale omschrijving. *...DASTREREN, bw. gel. (ik kadastreerde, heb gekadastreerd), volgens het kadaster omschrijven, in het schattingsregister opschrijven.

[Kade]

Kade, v. (-n), zie KAAI.

[Kadet]

Kadet, m. (-ten), jonkman die tot de krijgsdienst wordt opgeleid; adelborst. *-JE, (B. -N), o. (-s), jong kadet; (ook) klein broodje. *-TENSCHOOL, v. (...olen).

[Kadi]

Kadi, m. (-s), schout, overheid (in Turkije).

[Kadraai]

Kadraai, v. (-jen, B. -en), ligter (plat vaartuig). *-JEN, (B. *-EN), ow. gel. (ik kadraaide, heb gekadraaid), aan- en afvaren aan de schepen om waren te verkoopen. *-IER, (B. *-ER), *-STER, v. (-s), zoetelaar, -ster (op de schepen, aan de haven).

[Kaf]

Kaf, o. gmv. afval van stroo, van gedorschte korenaren; (fig.) het - van het koren ziften, goed van kwaad scheiden; het zal als - verstuiven; - dorschen, nutteloozen arbeid verrigten. *-FA, v. soort trijp. *-FAR, m. gmv. belasting op de vreemdelingen in Turkije. *-FER, m. (-s), -SCHE, v. (-n), inboorling van het Kafferland. *-JES, o. mv. (plant.) buitenste schutblaadjes. *-TAN, m. turksch opperkleed.

[Kagchel]

Kagchel, v. (B. KACHEL, m.), (-s). *-DAMP, m. (-en). *-DEUR, v. (-en). *-GRUIS, o. gmv. fijne steenkool. *-HOUT, o. (-en), brandhout voor den kagchel. *-IJZER, o. (-s), pook. *-KAMER, v. (-s), oven. *-KOLEN, v. mv. steenkool. *-MAKER, m. (-s). *-OVEN, m. (-s). *-PIJP, v. (-en). *-POOK, v. (-en). *-SMID, m. (...smeden). *-VUUR, o. (...vuren).

[Kainpandjings]

Kainpandjings, v. zek. geweven stof.

[† Kajak]

† Kajak, v. (-ken), groenlandsch vaartuig.

[Kajaputolie]

Kajaputolie, v. gmv. soort geneeskrachtige olie.

[Kajuit]

Kajuit, v. (-en), scheepskamer, verblijf van den kapitein, - der passagiers. *-(S)JONGEN, m. (-s), knecht van den kapitein, scheepsjongen. *-(S)WACHTER, m. (-s), oppasser.

[§ Kak]

§ Kak, m. gmv. menschendrek, uitwerpsel; (fig.) § - maken, grootspreken, zich winderig aanstellen.

[Kakatoe]

Kakatoe, m. (-s), zek. vogel.

[Kakebeen]

Kakebeen, o. (-deren), (ontl.) been waarin de tandkassen zitten, kinnebak; zie KAAK. *...LAAR, m., -STER, v. (-s), prater, babbelaar, -ster. *...LARIJ, v. (-en), babbelarij.

[Kakelbont]

Kakelbont, bn. smakeloos bijeengebragt (van kleuren).

[Kakelen]

Kakelen, ow. gel. (ik kakelde, heb gekakeld), klokken (van hoenders als zij eijeren leggen); (fig.) babbelen, snateren.

[Kaken]

Kaken, bw. gel. (ik kaakte, heb gekaakt), de kieuwen der pas gevangen haringen uitnemen en deze zouten. *-, o. haring kaken. *...KER, m. (-s), haringzouter.

[§ Kakhiel]

§ Kakhiel, m. (-en), winterhiel, eeltige uitwas aan den hiel; (fig.) met -en loopen, er armoedig uitzien.

[§ Kakhuis]

§ Kakhuis, o. (...zen), sekreet, geheim gemak. *-BRIL, m. (-len). *-DEKSEL, o. (-s). *-DEUR, v. (-en). *-RUIMER, m. (-s). *-STANK, m. gmv. *-VEGER, m. (-s), nachtwerker.

[§ Kakkebed]

§ Kakkebed, m. en v. (-den), die zijn bed bevuilt.

[Kakken]

Kakken, ow. gel. (ik kakte, heb gekakt), zijn gevoeg doen; (fig.) § ik kak er in, ik bekreun er mij niet om. *...KER, m. (-s). *...STER, v. (-s). *...KERIJ, v. gmv. buikloop, diarrhae; aan de - zijn. *...KERLAK, m. (-ken), zeker insekt (inz. in de keerkringslanden). -JE, (B. -N), o. (-s), kleine kakkerlak; (fig.) kale uitvlugt.

[Kakketoe]

Kakketoe, v. (-s), soort gekuifde papegaai.

[† Kakocratie]

† Kakocratie, v. (...ën), slechte regering. *...GAMIE, v. (-en), slecht -, onvoegzaam huwelijk. *...GRAPHIE, v. (-en), gebrekkige -, fautieve spelling en stijl (meestal opzettelijk tot oefening voor den leerling). *...PATHIE, v. gmv. ongesteldheid, onpasselijkheid. *...PHONIE, v. (...ën), wanluidendheid.

[↑ Kaks]

↑ Kaks, bijw. als -, welstaanshalve.

[§ Kakschool]

§ Kakschool, v. (...olen), *-TJE, (B. -N), o. (-s), kleinkinderschool. *...SEL, o. gmv. menschendrek. *...STILLETJE, (B. -N), o., *...SULLE, v. (-n), stilletje; kamergemak. *...STOEL, m. (-en), kinderstoel.

[† Kalcedon]

† Kalcedon, zie CHALCEDON.

[Kalabas]

Kalabas, v. zie KALEBAS.

[Kalamijnsteen]

Kalamijnsteen, m. soort steen (om rood koper geel te maken). *-ACHTIG, bn. als kalamijnsteen. *...MINK, o. (-en), zek. wollen stof. -EN, bn. van kalamink.

[Kalander]

Kalander, v. (-s), (soort) mangel, stofglanzer; (ook) glans (van stoffen). *-ER, m. (-s), glanzer. *-STER, v. (-s), glansster. *-EN, bw. gel. (ik kalanderde, heb gekalanderd), glanzen. *-GELD, o. *-LOON, o. (-en). *-IJ, v. (-en), glanzerij; het glanzen. *-MOLEN, m. (-s), werkplaats des kalanderers. *-STEEN, m. (-en), glanssteen.

[Kalandizie]

Kalandizie, v. gmv., het beklant zijn; iem. met de - begunstigen; veel - hebben; om de - vragen; de - verloopt.

[Kalant]

Kalant, m. en v. gewone kooper, koopster (in eenen winkel, bij eenen ambachtsman enz.); -en krijgen, -en hebben; een - verliezen; de -en (koopers) blijven weg, verloopen; zie KLANT.

[Kalcedoniesten]

Kalcedoniesten, m. (-en), edelgesteente.

[Kalderstok]

Kalderstok, m. zie KANTERSTOK.

[Kalebas]

Kalebas, (B. KALBAS), v. (-sen), soort pompoengewas. *-BOOM, m. (-en). *-FLESCH, v. (...sschen), gedroogde holle kalebas; (ook) glazen flesch in dien vorm. *-PEER, v. (...eren).

[Kalefaten]

Kalefaten, *...FATEREN, (B. KALFATEN, KALFATEREN), bw. gel. (ik kalefaatte of kalefaterde, heb gekalefaat of gekalefaterd), breeuwen, teeren, (ook) herstellen (een vaartuig); (fig.) laat mij dit maar -, in orde brengen. *...FAATBAKJE, (B. -N), o. (-s), (zeew.) waar het werk enz. tot het breeuwen noodig in zit. *...FAATJONGEN, m. (-s). *...FAATHAMER, m. (-s), breeuwhamer. ...IJZER, o. (-s). *...FATERER, m. (-s), die kalefaat. *...FATERING, v. (-en), het kalefateren.

[† Kaleidophoon]

† Kaleidophoon, o. (...onen), werktuig waarmede door de terugkaatsing van het licht velerlei regtstandige figuren ontstaan. *...DOSKOOP, m. (...open), werktuig waarin door eene draaijende weêrspiegeling zich allerlei fraaije figuren vertoonen, schoonheidskijker.

[↑ Kalenboeg]

↑ Kalenboeg, m. (-en), schip dat zijne ankers verloren heeft.

[Kalender]

Kalender, m. (-s), almanak, tijdwijzer; (fig.) tijdrekening.

[Kales]

Kales, v. (-sen), zie CALÈCHE; (dicht.) wolkenwagen.

[Kalf]

Kalf, o. (...ven, ...vers, ...veren), jong van een viervoetig dier, inz. van de koe; een nuchter -, dat nog niet gezogen heeft; (fig.) onnoozele bloed; (fig.) een gemest -, een dikke kerel; (fig.) een jong -, een vlasbaard; hij is een -, een zeer goedaardig mensch; (spr.) den put dempen als het - verdronken is, te laat hulp brengen, het kwaad uit den weg ruimen als het te laat is; als de kalveren op het ijs dansen, (van iets) dat nimmer gebeurt; een - maken, braken; met iemands - ploegen, door iem. (heimelijk) in iets geholpen worden; hoe komt het - bij zijnen maat! hoe wonderlijk men elkander ontmoeten kan! oogen van een -, groote -, uitpuilende oogen. *-, (timm., drukk. enz.) dwarslijst, -hout; balkstuk; drempel; (zeew.) stopstuk. *-KOE, v. (-ijen, B. -ien), dragtige koe.

[Kalfsborst]

Kalfsborst, v. (-en). *...BOUT, m. (-en). *...GEBRAAD, o. gmv. *...HUID, v. kalfvel. *...KARBONNADE, v. (-n), kalfslapjes met been. *...KOP, m. (-pen), (fig.) domoor, botterik. *...KRUID, o. zek. gewas. *...LEDER, *...LEÊR, o. gmv. (boekb.) in - gebonden. -EN, bn. van kalfsleder; een - band. *...LEVER, v. (-s). *...LONG, v. (-en). *...MAAG, v. (...agen). *...MUIL, m. (-en). *...NAT, o. gmv. bouillon. *...NIER, v. (-en). -STUK, o. *...OMLOOP, m. *...OOGEN, o. mv. (kookk.) soort geregt; (fig.) groote -, opengespalkte oogen. *...POOT, m. (-en). *...RIB, v. (-ben). -BETJE, (B. -N), o. (-s), cotelette. *...SCHIJF, v. (...ven). *...SCHINKEL, m. (-s). *...SNUIT, m. (-en). *...SOEP, v. (-en). *...TAND, m. (-en). *...VEL, o. (-len), huid van een kalf; (fig.) trom; het - volgen, soldaat worden. *...VET, o. gmv. *...VLEESCH, o. gmv. *...VOET, m. (-en), (ook) zek. plant. *...WORST, v. *...ZWEZERIK, v. (-ken).

[† Kali]

† Kali, v. (scheik.) potasch, zout kruid. *...BER, o. vormwijdte, omvang; geschut van groot -; (fig.) gewigt, aanzien. *-BREERIJZER, o. (-s), ...STOK, m. (-ken), werktuig om te calibreren.

[Kalif, Kalief]

Kalif, Kalief, m. (-en), in de Oostersche landen eertijds opperhoofd

van het Grieksche rijk na Mahomet; (thans) geestelijke titel van den Sultan van Turkije. *-AAT, o. gmv. rijk -, waardigheid der kalifen.

[Kalis]

Kalis, m. (-sen), schooijer, bedelaar.

[Kalk]

Kalk, m. gmv. zelfstandigheid met zekere zuren verbonden; kalksteen (als zoodanig in ovens gebrand en in water ontvlambaar), ongebluschte -; - branden; - beslaan (met water vermengen); - bouwen (bereiden); den - van de tanden nemen. *-ACHTIG, bn. (-er, -st), als kalk. *-BAK, m. (-ken), (mets.). *-BRANDEN, o. bedrijf des kalk- of trasmolenaars. *-BRANDER, m. (-s). *-BRANDSTER, v. (-s). *-BRANDERIJ, v. (-en), kalkmolen. *-BROK, m. (-ken), afgevallen stuk drooge kalk. *-EN, bw. gel. (ik kalkte, heb gekalkt), met kalk besmeren, -bestrijken, - begieten, - besprenkelen. *-GRUIS, o. gmv. *-HOUW, *-KLOOT, m. (-en), roerstok voor kalk. *-KLEI, v. gmv. zek. delfstof. *-LICHT, o. Drummonds-licht. *-METAAL, o. zek. zilverwit glansrijk metaal.

[Kalkoen]

Kalkoen, m. (-en), zek. tamme vogel; (rijsch.) punt van een hoefijzer. *-(EN)HOEDER, m. (-s). *-(-EN)HOEDSTER, v. (-s). *-HOUDER, *-MELKER, m. (-s), ...STER, v. (-s). *-SCH, bn. een -e haan, eene -e hen. *-TJE, (B. -N), o. (-s), groot plat drinkglas (eene kwart flesch houdende).

[Kalkkuip]

Kalkkuip, v. (-en), looikuip. *...OVEN, m. (-s), oven waarin kalk wordt gebrand. *...POT, m. (-ten), pot voor pleisterkalk. *...PUT, m. (-ten), put voor gebluschten kalk. *...PUIN, o. gmv. *...SPATH, o. de gekristalliseerde verbinding van koolstofzuur met kalk. *...STEEN, m. koolzure kalk, zek. rotssoort. *...TOBBE, v. (-n). *...WATER, o. gmv. water op kalk gegoten.

[Kallemoêr]

Kallemoêr, v. (-en), babbelaarster, praatjesmaakster.

[Kallen]

Kallen, ow. gel. (ik kalde, heb gekald), babbelen, snappen. *...LER, m. (-s), *...LEVAAR, m. (...aren), babbelaar. *...STER, v. (-s), babbelaarster. *...LING, v. gmv. babbelaij, praatzucht.

[Kalm]

Kalm, bn. (-er, -st), bedaard, stil, gerust; een -e pols, -weder; een - leven, -e dagen; een -e slaap; wees -; kan men daarbij - blijven? *-TE, v. gmv. bedaardheid, gerustheid; -op zee, windstilte.

[Kalmei]

Kalmei, v. zie GALMEI.

[Kalmink]

Kalmink, o. (-en), zie KALAMINK.

[Kalmus]

Kalmus, m. (plant.) soort lisch. *-WORTEL, m. (B.v.), (-s).

[† Kalpac]

† Kalpac, v. (-s), ligte (hongaarsche) huzarenmuts.

[† Kalvarie]

† Kalvarie, v. gmv. (godg.) de - berg, kruisheuvel.

[Kalven]

Kalven, ow. gel. (ik kalfde, heb gekalfd), een kalf werpen, - baren.

[Kalverachtig]

Kalverachtig, bn. en bijw. (-er, -st), dartel, los. *...EN, ow. gel. (ik kalverde, heb gekalverd), braken, spugen. *...KNIEÊN, v. mv. gedraaide-, kromme knieën. *...LIEFDE, v. gmv. eerste vuur der liefde; dierlijke lust.

[Kam]

Kam, m. (-men), getand werktuig om het haar te ontwarren of bijeen te houden; overeind staande vleezige uitwas op den kop van sommige vogels; weverswerktuig; (zeew.) de - eener ra; fries (van het galjoen); overeind staand houtje onder de snaren van een strijk-

instrument of guitare, (fig.) den - opsteken, zich halsstarrig toonen, zich verzetten; zij zijn allen over denzelfden - geschoren, allen van hetzelfde gehalte, allen even slecht. *-BORSTEL, m. (-s), om de kammen te zuiveren. *-DOEK, m. (-en), dien men omslaat onder het kammen.

[Kameel]

Kameel, o. en m. (-en), viervoetig lastdier (in Arabië); (zeew.) platboomd vaartuig dienende om zwaar geladen schepen over ondiepten te ligten. *-DRIJVER, m. (-s). *-IN, v. (-nen), wijfje van den kameel. *-PAARD, o. (-en). *-PARDEL, m. (-s), giraffe.

[Kameelshaar]

Kameelshaar, o. zie KEMELSHAAR. *...RUG, m. (-gen).

[Kamelaar]

Kamelaar, m. (zeew.) hofmeester.

[Kameleon]

Kameleon, m. (-s), soort hagedis; proteus; (fig.) persoon die vaak van stelsel of partij verandert.

[Kamelot]

Kamelot, o. zie CAMELOT. *-TEN, bn. van kamelot. -, bw. gel. (ik kamelotte, heb gekamelot), kamelot werken, -vervaardigen.

[Kamen]

Kamen, ow. gel. (ik kaamde, heb gekaamd), beschimmelen.

[Kamenier]

Kamenier, v. (-en), kapster, volgjuffer (eener dame). *-EN, bw. gel. (ik kamenierde, heb gekamenierd), eene dame helpen kappen en kleeden; als kamenier dienen.

[Kamer]

Kamer, v. (-s, -en), beslotene ruimte door eene deur afgesloten; ziel van een stuk geschut; (ontl.) - van het hart; (zeew.) bergplaats der kabels; zijne - houden (niet verlaten, door ongesteldheid); - van vakantie, - van afgevaardigden; eerste en tweede - (der Staten-Generaal); op -s (een gedeelte van een bovenhuis) wonen; gestoffeerde (gemeubileerde) -s; (eert.) rederijkerskamer; burgemeesters-, kabinet des burgemeesters; de -, het dagelijksch bestuur, burgemeester en wethouders; - van huwelijkszaken (oudt. te Amsterdam); mijnheer is op zijne -, in zijn slaapvertrek.

[Kameraad]

Kameraad, m. en v. (...aden), medgezel, makker; kerel; vriend. *-SCHAP, v. (-pen), broederschap, vriendschap; - drinken, door eenen dronk de vriendschap bezegelen. -PELIJK, bn. (-er, -st).

[Kameraar]

Kameraar, m. (-s), kamerdienaar van den paus, - van eenen aartsbisschop.

[Kamerband]

Kamerband, m. (-en), astragaal (om een kanon). *...BASSIST, m. (-en), bijzondere baszanger van eenen vorst. *...BEHANGER, m. (-s). *...BEWAARDER, m. (-s), deurwachter, huisbediende. *...BEZEM, m. (-s). *...DEIMAT, v. (-ten), (eert.) zek. nederlandsche vlaktemaat. *...DEUR, v. (-en). *...DIENAAR, m. (-s, ...aren), lijfbediende van een groot heer of vorst. *...DOEK, o. gmv. soort cambrai, gazen stof. -SCH, bn. van kamerdoek.

[Kameren]

Kameren, bw. gel. (ik kamerde, heb gekamerd), kamers laten bewonen (aan eene vrouw waarmede men leeft); in eene kamer opsluiten; daar zaten wij gekamerd (opgesloten).

[Kamerfluitist]

Kamerfluitist, m. (-s), bijzondere fluitspeler van eenen vorst.

[Kamergang]

Kamergang, m. (-en), stoelgang. *...GERAAS, o. gmv. kamerrumoer. *...GEREGT, o. (-en), keizerlijk geregtshof (in Oostenrijk). *...HEER, m. (-en), dienstdoende edelman van een vorstelijk huis, chambellan; de sleutel van -. -SCHAP, o. gmv. waardigheid van

kamerheer. *...HUUR, v. (...uren). *...IJKSDOEK, o. gmv. zie KAMERDOEK. *...JAPON, m. (-nen), huis-, slaapjapon. *...JUFFER, v. (-s), kamenier. -TJE, (B. -N), o. (-s), kameniertje; (toon.) soubrette. *...KAT, v. (-ten), -JE, (B. -N), o. (-s), gemainteneerd vrouwspersoon; (ook) kamenier. *...LING, m. (-en), kameraar. *...MAAGD, *...MEID, v. (-en), huis-, werkmeid. *...POT, m. (-ten), nachtpot, -spiegel. *...ROK, m. (-ken), nachtjapon. *...SPEL, o. (-en), tooneelstuk voor rederijkers. -ER, m. (-s), bijzondere tooneelspeler van eenen vorst; rederijker; muziekant die niet op concerten zich laat hooren. *...STOEL, m. (-en), kinderstoel; stilletje. *...STUK, o. (-ken), schilderij eene kamer of een binnenhuis voorstellende; (ook) voorwerp dat tot het ameublement dient; (oorl.) steenstuk. -JE, (B. -N), o. (-s), kleine kamer. *...VIOLIST, m. (-en), bijzondere vioolspeler van eenen vorst. *...ZANGER, m. (-s), -ES, v. (-sen), bijzondere zanger of zangeres van eenen vorst.

[Kamfer]

Kamfer, v. gmv. vrucht van den kamferboom. *-ACHTIG, bn. (-er, -st), als kamfer. *-BOOM, m. (-en). *-LUCHT, v. gmv. reuk van de kamfer. *-OLIE, v. gmv. *-PLANT, v. (-en). *-POEDER, *-POEIJER, o. (-s). *-PLEISTER, v. (-s), pleister met kamfer bestreken. *-PAP, v. (-pen). *-ZUUR, o. (...uren). *-ZOUT, o. (-en), (scheik.).

[Kamgier]

Kamgier, m. (-en), zek. roofvogel. *...HAAR, o. (...aren), haar dat in den kam blijft zitten. *-HUISJE, (B. -N), o. (-s), foedraal voor eenen kam.

[Kamig]

Kamig, bn. (-er, st), schimmelachtig.

[Kamille]

Kamille, v. (-n), zek. geneeskruid. *-AFTREKSEL, o. *-BLOEM, v. (-en). *-KNOP, m. (-pen).

[Kamizool]

Kamizool, o. (...olen), soort borstrok, vest, buis (zonder mouwen).

[Kammeling]

Kammeling, v. gmv. kamwol.

[Kammen]

Kammen, bw. gel. (ik kamde, heb gekamd), haren -, wol ontwarren door middel van eenen kam. *...MER, m., *...STER, v. (-s), die kamt. *...DOOS, v. (...zen), kapdoos. *...MAKER, m. (-s). *...MOSSEL, v. (-en, -s), mossel met eenen kam, soort alikruik.

[Kamoes]

Kamoes, *-LEDER, *-LEÊR, o. gmv. soort zwart leder. *-EN, bn. van kamoesleêr. *...MOEZEN, bw. gel. (ik kamoesde, heb gekamoesd), tot kamoesleêr bearbeiden.

[Kamp]

Kamp, o. (-en), leger, legerplaats; een - betrekken; de oefeningen van het - bijwonen. *-, m. (B.v. en o.), afgepaald veld, een - weiland; die grond wordt bij -en geveild. *-, strijd, gevecht, worsteling; zij hebben een zwaren - te strijden, door te staan. *-, bn. effen, gelijk; † quitte; wij zijn -;- op spelen, zonder te winnen of verliezen; (fig.) iets - geven, het opgeven. *-ANJE, v. (-n), (zeew.) hoogste deel van een verdek. -, (-s), veldtogt; (ook) buitenplaats, veld; (fig.) tijd gedurende welken een troep tooneelvoorstellingen geeft, de theatrale -. *-EMENT, o. (-en), legering; legerplaats. *-EN, ow. gel. (ik kampte, heb gekampt)? strijden, vechten, worstelen; (fig.) wedijveren. *-ER, m., *-STER v. (-s), vechter, strijder; (fig.) verdediger, verdedigster. *-EREN,

ow. gel. (ik kampeerde, heb gekampeerd), legeren, zich legeren; zij waren op hoogten gekampeerd. *-ING, o. zie KAMP.

[Kamperfoelie]

Kamperfoelie, v. (-n), soort geurige plant, geiteblad. *-ACHTIG, bn. -e gewassen, zek. soort kruiden of heesters in de gematigde luchtstreken van het noordelijke halfrond. *...NOELJE, v. (-n), soort duivelsbrood, paddestoel. *...STEUR, m. gmv. harde eijeren met prikkelende saus of mosterd.

[Kampgevecht]

Kampgevecht, o. (-en), kampstrijd. *...HAAN, m. (...anen), strijdhaan; kemphaan. *...IOEN, m. (-en), (fig.) voorvechter, verdediger, held. *...PLAATS, v. (-en), strijd-, vechtplaats. *...VECHTER, m., ...STER, v. (-s), vechter, strijder, worstelaar, -ster; voorvechter; (fig.) verdediger. *...VECHTEN, o.

[Kamspier]

Kamspier, v. (-en), (ontl.) schaamdeelspier. *...VORMIG, bn. (nat. hist.) -e bladeren. *...WOL, v. gmv. gekaarde wol. *...RAD, o. (-eren), groot rad, hoofdrad. *...SEL, o. kamhaar.

[Kamuis]

Kamuis, bn. plat, platgedrukt (van den neus); zie KAMOESLEDER.

[Kan]

Kan, v. (-nen), vaatwerk voor vloeistof (van metaal, steen, aarde of hout); eene koperen, steenen -; uit de - drinken; eene - (kruik) bier; (fig.) de kan aanspreken, (sterken drank) drinken; te diep in de - kijken, te veel drinken; liefhebber van de - (van drinken) zijn; (spr.) wie het onderste uit de - wil hebben dien valt het lid op de neus, wie te begeerig is krijgt niets of dien berouwt het. *-, inhoudsmaat voor natte waren; eene nederl. - (= 1/100 van een ned. vat, = 1 ned. kop, = 1 kub. palm inhoud); eene - wijn; eene - (kop) bessen.

[Kanaal]

Kanaal, o. (...alen), gracht, gegraven waterleiding; (aardr.) het noord-hollandsch -; het -, zee-engte tusschen Engeland en Frankrijk; een - voeden, het van water voorzien; (fig.) bron, oorsprong; uit welk - hebt gij dat? van waar hebt gij dat gekregen, (ook) vernomen? langs dit - werd het (dit nieuws) verspreid; ik heb het uit een goed - (uit eene goede bron); door iemands - (hulp). *-HOOFD, o. (-en), steenen beer. *-SLUIS, v. (...zen). *-RIF, o. (-fen), koraalrif door een kanaal van de kust gescheiden. *...NALISATIE, v. de aanleg -, het graven van kanalen, het bevaarbaar maken. *...NALISEREN, bw. gel. (ik kanaliseerde, heb gekanaliseerd), bevaarbaar maken door kanalen.

[Kanalje]

Kanalje, v. gmv. gespuis, gemeen; de - riep hoezee! *-, m. en v. (-n, -s), gemeene -, lage kerel, - vrouw. *-ACHTIG, *...JEUS, bn. en bijw. (-er, -st), als het gemeen, op lage -, gemeene wijze.

[Kanapee]

Kanapee, v. zie CANAPÉ. *-KUSSEN, o. (-s), cylindervormig of vierkant kussen op eene kanapee.

[Kanarie]

Kanarie, v. (...ën, -s), *-VOGEL, m. (-s), zek. vogeltje (van de Kanarische eilanden). *-KOOI, v. (-jen, B. -en). -TJE, (B. -N), o. (-s). *-OLIE, v. olie uit kanariezaad. *-SEK, *-WIJN, m. wijn der Kanarische eilanden, soort Madera-wijn. *-SUIKER, v. (-s). *-VLUGT, v. (-en), vogeltil voor kanarievogels. *-ZAAD, o. (...aden).

[Kanasser]

Kanasser, m. (-s), soort matwerk, als baal voor de verzending van koffij. *-, ef *...NASTER, m. (-s), rieten kist voor tabak; (ook) varinas-tabak in bladen.

[Kandeel]

Kandeel, v. (-en), warme drank uit melk of wijn met dojers van eijeren (inz. voor jonge kraamvrouwen). *-KOM, v. (-men). *-MAAL, o. (...alen). *-POT, m. (-ten).

[Kandelaar]

Kandelaar, m. (...aren, -s), kaars-, lichtdrager; (fig. godg.) glorie-, luister der kerk. *-SPIJP, v. (-en). *-TJE, (B. -N), o. (-s).

[Kandidaat]

Kandidaat, m. (...aten), die naar eenige betrekking of waardigheid staat; (ook) zek. akademische graad, - in de regten, in de godgeleerdheid, in de letteren.

[Kandij]

Kandij, v. gmv. gekristalliseerde suiker. *-POT, m. (-ten). *-SIROOP, *-STROOP, v. gmv. *-SUIKER, v. (-s). *-VAT, o. (-en).

[Kaneel]

Kaneel, o. gmv. geurige tropische plant; bast er van. *-BAST, m. gmv. *-BLOEM, v. (-en). *-BLOESEM, m. (-s). *-BOOM, m. (-en). *-GEUR, m. gmv. *-KLEUR, v. gmv. -IG, bn. *-HOUT, o. *-KOEKJE, (B. -N), o. (-s). *-KOST, m. gmv. zek. vogelspijs, (lokaas). *-OLIE, v. (...ën). *-PIJP, v. (-en). *-STOK, m. -JE (B. -N), o. (-s). *-ROOS, v. (...ozen), soort (kaneelgeurige) roos. *-SIGAAR, v. (...aren), sigaar waarvan het dekblad met kaneel doortrokken is. *-SUIKER, v. gmv. *-SMAAK, m. gmv. *-WAFEL, v. (-s, -en). *-WATER, o. gmv. water op kaneel getrokken. *-WIJN, m. gmv. wijn met kaneel vermengd, hippokras.

[Kanefas]

Kanefas, o. (-sen), zekere katoenen stof, ruw lijnwaad.

[Kanen]

Kanen, v. mv. gesmolten vetdeelen. *-BROOD, o. *-KOEK, m. gmv.

[Kangaroe]

Kangaroe, *...GOEROE, v. (-s), springhaas, zek. buideldier.

[Kanker]

Kanker, m. invretend (meestal ongeneeslijk), euvel; (fig.) de bedelarij is de - der maatschappij. *-ACHTIG, bn. (-er, -st). *-BLOEM, v. (-en), *-KRUID, o. (-en), paardebloem. *-EN, ow. gel. (ik kankerde, heb gekankerd), invreten, zich verspreiden van kwaad, ook (fig.). *-GEZWEL, o. (-len).

[Kannegeluk]

Kannegeluk, o. gmv. onderste uit de kan, staartje. *...LID, o. (...leden), vast deksel eener kruik of kan. *...WASSCHER, m. (-s), ruig werktuigje om kannen of flesschen van binnen te wasschen.

[Kannetje]

Kannetje, (B. -N), v. (-s), kleine kan.

[Kannibaal, Kanibaal]

Kannibaal, Kanibaal, m. (...alen), menscheneter, anthropophaag.

[Kanon]

Kanon, o. (-nen), stuk geschut; met-, uit het - schieten; een -, de kanonnen losbraaden. *-, (kánon), soort muziekstukje met telkens weêrkeerende melodie; (r.k.) misboekje. *-, (boekdr.) zekere lettersoort, kleine -, groote -, dubbele -. *-GEBULDER, o. gmv. zie BULDEREN. *-IEK, bn. en bijw. het - (kerkelijk) regt; de -e wetten. *-LETTER, v. (-s). *-METER, m. (-s), werkt. ter bepaling van het geschutkaliber. *-NEERLOOT, *-NEERGALJOOT, v. (-en), soort oorlogsvaartuig. *-NIER, m. (-s), die het geschut bedient, artillerist. *-NENMETAAL, o. gmv. zamensmelting van 10 deelen koper en 1 deel tin. *-REEP, v. (...epen), touw tot voorttrekking van het kanon. *-SCHOT, o. (-en). *-SKOGEL, m. (-s). *-VUUR, o. gmv.

[Kanonik]

Kanonik, m. (-en), (r.k.) domheer. *-ES, v. (-sen), (r.k.) vrouw die toezigt uitoefent over eene vrouwenstichting. *-SPLAATS, v. (-en), domheerschap.

[Kans]

Kans, v. (-en), gelegenheid, uitzigt (op voor- of nadeel); eene

goede -, slechte -; eene - wagen; er is geen - op; de - opgeven; de - is verkeken (verloren); ik zie er wel - op; de - waarnemen, van de gelegenheid gebruik maken. *-BILJET, o. (-ten), (vroeger tot de uitgestelde schuld der Nederl. behoorende). *-BEREKENING, v. (-en), (wisk.) waarschijnlijkheidsleer. *-SPEL, o. (-en), hazardspel. *-ER, m. (-s), hazardspeler.

[Kansel]

Kansel, m. (-s), preêk-, predikstoel; van den - aflezen (verkondigen); (fig.) de kerk, het priesterschap; den - voor het zwaard verwisselen; de waardigheid van den - ophouden.

[Kanselarij]

Kanselarij, v. (-en), griffie, kantoor (van regeringsmagten, gezantschappen of konsulaten); de - van het (geregts) hof; de - eener ridderorde. *-STIJL, m., *-TAAL, v. officiële stijl en taal. *...LIER, m. (-s), opzigter-, hoofd eener kanselarij, uitvaardiger van regerings oorkonden; - eener ridderorde; - van de schatkist, minister van financiën (in Engeland); aarts-, zekere waardigheid in het eerste fransche keizerrijk; staats-, eerste minister (in Rusland).

[Kanselrede]

Kanselrede, v. (-n, -nen), preek, predikatie. *-NAAR, m. (-s), predikant. *...STIJL, m. gmv. *...WELSPREKENDHEID, v. gmv, eigenaardige wijze van inkleeding en voordragt eener kanselrede.

[Kant]

Kant, m. (-en), zijde, rand, zijvlak; langs dezen -; aan den -: aan - zetten; iets op zijn (overeind) - zetten; (fig.) naar welken - ik mij ook wende; (fig.) van welken - (hoek) komt de wind? (bouwk.) - zagen, - houwen, (met scherpe zijden); (fig.) dat, werk moet aan -, afgedaan worden; iets aan alle -en bezien, van alle zijden beschouwen, het voor en tegen wikken; van alle -en wordt gezegd dat enz.; iem. van - helpen, om het leven brengen; dat raakt - noch wal, is ongerijmd, heeft geen grond hoegenaamd; dat is een stuivertje op zijn -, is zeer toevallig, - gelukkig. *-, v. (-en), klosweefsel, zek. fijn naaldwerk; mechelsche -; brusselsche -; -en van Alençon; - stoppen, - naaijen. *-, bn. (timm. en steenh.) scherpzijdig; (zeew.) gespannen; de zeilen - zetten; fustig (van wijn), die wijn is of smaakt -; gereed; ter zijde, opgeruimd, alles is - en klaar. -BEITEL, m. (-s), steenhouwersbeitel. *-BOORDSEL, o. (-s), rand -, zoom van kant. *-EDOOS, v. (...zen), waarin men kant bergt; met de - gaan, kant aan de huizen verkoopen.

[Kantaloep]

Kantaloep, v. (-en), soort meloen.

[Kanteel]

Kanteel, o. (-en), borstwering met schietgaten (aan vestingmuren). *...TELEN, bw. ow. gel. (ik kantelde, heb of ben gekanteld), omkeeren, wenden; op zijde vallen. *...ING, v. (-en), omkeering, het op zijde wenden of vallen.

[Kanten]

Kanten, bw. gel. (ik kantte, heb gekant), kant maken, - houwen; ZICH -, ww. (fig.) - tegen (iets), zich verzetten. *-, bn. van kant; een - kraagje. *-STOPSTER, v. (-en). *-WERKSTER, v. (-s).

[Kanterstok]

Kanterstok, m. (-ken), (zeew.) helmstok. *...KAAS, v. (...zen), komijnekaas.

[Kanthouwen]

Kanthouwen, bw. ow. ong. (ik hieuw kant, heb kant gehouwen), met scherpe zijden-, goed vierkant houwen. *...ER, m. (-s), werkman die kanthouwt.

[Kantig]

Kantig, bn. en bijw. (-er, -st), zijdig, hoekig, scherp behouwen; fustig (van wijn), vaatsch; beschimmeld, korstig.

[Kantje]

Kantje, (B. -N), o. (-s), kleine zijde of rand; zeer smalle kant. *-, vaatje haring.

[Kanton]

Kanton, o. (-s), afdeeling (van grondgebied). *-NAAL, bn. tot een kanton behoorende; de kantonnale raad (in Zwitserland). *-GEREGT, o. *-REGTER, m. (-s).

[Kantonnement]

Kantonnement, o. (-en), plaats waar militairen gelegerd zijn.

[Kantoor]

Kantoor, v. (...oren), vertrek-, kamer waar een koopman en zijne schrijvers, bestuurders, ontvangers, notarissen enz. hunne werkzaamheden verrigten; een lands -; (fig.) handelshuis, firma, dat is een der voornaamste kantoren in de stad; faktorij, nederzetting (van den handel), de Nederlanders hebben 11 kantoren ter kust van Guinea; (fig.) ik ben nog niet op mijn -, ik ben nog niet gereed, nog niet in orde. *-BEDIENDE, m. (-n), schrijver, klerk. *-BEHOEFTEN, v. mv. al wat tot het schrijven (op een kantoor) noodig is. *-BOEK, o. (-en). *-JONGEN, m. (-s). *-INKT, m. gmv. zeer goede schrijfinkt. *-KNECHT, m. (-s). *-LOOPER, m. (-s). *-KAMER, v. (-s). *-LESSENAAR, m. (-s). *-PEN, v. (-nen), goed soort pennen, groote schacht. *-PERS, v. (-en), kopiëer-machine. *-SCHEL, v. (-len), schel die alleen naar het kantoor gaat. *-SCHRIJVER, m. (-s). *-WERK, o. (-en). -ZAAMHEID, v. (...heden).

[Kantregten]

Kantregten, bw. gel. (ik kantregtte, heb gekantregt), (timm.).

[Kantshaak]

Kantshaak, m. (...aken), dreg.

[Kantspier]

Kantspier, v. (-en), (ontl.). *...STEEN, m. (-en), hoeksteen. *...STEEK, m. (...eken), steek om kant te stoppen, te naaijen. *...TEEKENING, v. (-en), aanteekening op de zijde van een blad; Bijbel met -en; een Cicero met -en van... *...WERK, o. (-en), werk in of van kant. -ER, m. (-s). *...WERKSTER, v. (-s), kantenstopster. *...SCHRIJVER, m. (-s), aanteekenaar. *...SCHRIFT, o. (-en), kantteekening. *...ZUIL, v. (-en), driehoekige zuil; (nat.) prisma.

[† Kaos]

† Kaos, m. zie CHAOS.

[Kanut]

Kanut, m. (-ten), (wondh.) pijpje, zuigpijpje.

[Kap]

Kap, v. (-pen), dek, dekking, hoofdbekleedsel; bovendeel, kruin; dakkoepel (van een gebouw); de - eener (monniks)pij; (bouwk.) - van eenen schoorsteen; (zeew.) - van het roer; -eener wieg; linnen - van eenen vrachtwagen; de lederen - (over de oogen) eens roofoogels; - (kuif) eens vogels; verhemelte (eens preekstoels); (oudt.) de -pen van laarzen, afgescheiden (doorgaans gele) bovenstukken van manslaarzen; vrouwen-, nonnen-; binnenbekleedsel van eenen hoed; bovendeel van eenen mantel; de - (van een gebouw) vernieuwen; met de - (met de meeste staatsie) promoveren; zich in de - steken, monnik worden; (fig.) de - op den tuin hangen, den monnikenstand verlaten; (ook) een beroep vaarwel zeggen; de - vullen, in de - leiden, om den tuin leiden, foppen; de - trekken, (iem.) eene poets spelen, (ook) stout zijn (van kinderen); (iem.) de - verzetten, hem den mantel vegen, den tekst lezen.

[Kapbeenen]

Kapbeenen, o. mv. (timm.). *...BLOK, o. (-ken), slagersblok.

*...DOOS, v. (...zen), doos tot berging der benoodigdheden aan de kaptafel, poederdoos.

[Kapel]

Kapel, v. (-len), vlinder; bidplaats; bedehuisje; afgezonderde bidplaats in eene (inz. r.k.) kerk, (ook) in een paleis; bedehuisje aan den weg; korps muziekanten (bij eenen vorst tot het verrigten der eeredienst enz.). *-LAAN, m. (...anen), (r.k.) geestelijke, priester (eener kapel); zek. visch. -SCHAP, o. waardigheid van kapellaan. *-LERING, v. zie CUPELLEREN. *-LETJE, (B. -N), o. (-s), kleine kapel; vlindertje; (fig.) kleine herberg. *-MEESTER, m. (-s), hoofd van een corps (militaire) muziekanten; orkest-directeur; directeur eener vorstelijke kapel. *-VORMIG, bn. (plant.). *-MUZIEK, v. gmv. kerkmuziek (in tegenst. van opera-muziek).

[Kapen]

Kapen, bw. gel. (ik kaapte, heb gekaapt), rooven, stelen; zeeroof plegen.

[Kaper]

Kaper, m. (-s), KAAPSTER, v. (-s), die kaapt, steelt; zeeroover, vrijbuiter; (ook) kaperschip; (spr.) er zijn -s op de kust, er schuilt gevaar. *-, v. (-s), soort vrouwenmuts; geknepen - (of kapertje), eigenaardig geplooide muts. *-GAST, m. (-en), matroos op een kaperschip. *-KAPITEIN, m. (-en). *-SCHIP, o. (...schepen), schip -, vaartuig dat op zeeroof uit is; vrijbuiter (in oorlogstijd). *-SGASTEN, m. mv. benaming van een kaperschip.

[Kaphamer]

Kaphamer, m. (-s), steenhouwershamer.

[Kapitaal]

Kapitaal, o. (...alen), hoofdsom; inlegsom; een man van -, een vermogend man; een - plaatsen of beleggen (op rente zetten); van zijn-teren, zijn vermogen verteren. *-, bn. (...aler, -st), voornaam, uitstekend; een - gebouw; eene kapitale (hoofd)letter; eene kapitale fout, een groote misslag; een - (hoofd-)gebrek. *-BELEGGING, v. (-en). *-SVERZEKERING, v. (-en). *-VERHOOGING, v. (-en). *...TALISEREN, bw. gel. (ik kapitaliseerde, heb gekapitaliseerd), eene rente voor kapitaal afkoopen; (ook) verzilveren. *...TALIST, m. (-en), geldbezitter, rentenier, rijk man.

[Kapiteel]

Kapiteel, o. (-en), (bouwk.) bovendeel eener zuil.

[Kapitein]

Kapitein, m. (-s, -en), hoofdman, (oudt.) hopman (bij de landmagt); scheepsgezaghebber; bevelvoerder; -generaal en admiraal, (oudt.) titel der nederl. stadhouders; -luitenant, - ter zee, hooge rangen op de nederlandsche vloot; - der nachtwacht. *-SCHAP, o. (-pen), ambt-, betrekking van kapitein; van opzigter van een koninklijk slot; regeringsambt in de spaansche overzeesche bezittingen. *-SPLAATS, v. (-en), rang -, ambt van kapitein. *-SKAMER, v., *-SKAJUIT, v. (-en), op een schip. *-SMAATJE, (B.-N), o. (-s). *-SJONGEN, m. (-s). *-SVROUW, v. (-en). *-SDOCHTER, v. (-en), *-SWEDUWE, v. (-n).

[Kapitool, Capitolium]

Kapitool, Capitolium, o. versterkt raadhuis en tempel van het oude Rome. *...PITOLIJNSCH, bn. tot -, van het capitolium; de -e berg (waarop het capitolium gebouwd was); de - Jupiter, Jupiter capitolinus; de -e tempel.

[Kapittel]

Kapittel, o. (-s), hoofdstuk, afdeeling; een - uit den bijbel; vergadering -, ligchaam van (r.k.) geestelijken; (ook) plaats hunner

zamenkomst; (fig.) stem in het - hebben, durven medespreken. *-DAG, m. (-en), vaste vergadering der geestelijken. *-EN, bw. gel. (ik kapittelde, heb gekapitteld), bestraffen (met woorden), den tekst lezen. *-STOKJE, (B.-N), o. (-s), soort snoepgoed; rolletje pluksel; (fig.) zij heeft van den kapittelstok gelikt (zich laten bezwangeren).

[Kapje]

Kapje, (B. -N), o. (-s), kleine kap; omgebogen toonteeken (A).

[Kapkamer]

Kapkamer, v. (-s), kamer waar men zich laat kappen; kleedkamer. *...LAKEN, o. gmv. (kooph.) zek. provisie boven de bedongene vracht of koopprijs. *...LUIFEL, v. zek. bedekking der batterijen. *...MES, o. (-sen), hakmes.

[Kapoen]

Kapoen, m. (-en), gesneden haan; (in Vlaanderen) scheldnaam. *-EN, bw. gel. (ik kapoende, heb gekapoend), lubben, snijden (eenen haan). *-SCHOTEL, m. (-s). *-TJE, (B.-N), o. (s), jonge kapoen.

[Kapoets]

Kapoets, *-MUTS, v. (-en), bonten muts; grenadiersmuts.

[Kapot]

Kapot, bn. aan stukken, gebroken; (fig.) verlegen, verward, van zijn stuk. *-, *-JAS, m. (-sen), schanslooper, soldatenjas. *-JE, (B. -N), o. (-s), dun jasje; soort dameshoedje.

[Kappelen]

Kappelen, ow. gel. (ik kappelde, heb gekappeld), schiften, zuur worden. *...ING, v. gmv. het kappelen.

[Kappen]

[Kapper]

Kapper, m. (-s), *...STER, v. (-s), die kapt, die het beroep van kappen uitoefent. *-, v. knop van den kapperboom; (ook) zek. kool. *-BOOM, m. (-en). *-KOOL, *-TJESKOOL, v. (-en). *-TJE, (B. -N), o. (-s), duif met een kapje of kuifje. *...PING, v. het kappen.

[† Kappoot]

† Kappoot, v. (...oten), wapenrok, mantel. *...RAAF, *...RAVE, v. (-n), (bouwk.) dakspar. *...SPANT, v. (-en), (timm.)

[Kapriool]

Kapriool, *...OLE, v. (-n), lucht-, bokkesprong.

[Kaproen]

Kaproen, v. (-en), hoofddeksel, kap; (spr.) het zijn twee hoofden onder ééne -, zij zijn het met elkander eens; (rijsch.) neuspranger (voor paarden).

[Kapsel]

Kapsel, o. (-s), wijze van kappen; het gekapte. *-TJE, (B. *N), o. (-s), hoofdtooisel, gehakt vleesch; kapje, hoedje, capsule. *...SPIEGEL, m. (-s), toiletspiegel. *...STANDER, m. (-s), houten hoofd (der paruikmakers). *...STOK, m. (-ken), mantelstok, (om er kleedingstukken aan te hangen). *...TAFEL, v. (-s), toilet-, waschtafel. *...WAGEN, m. (-s), rijtuig met kap.

[Kapucijn]

Kapucijn, m. (-en), *-ER, m. (-s), zek. monnik; soort erwt. *-ERMONNIK, m. (-en). *-ERKLOOSTER, o. (-s), *-E, *-ERNON, v. (-nen).

[Kapuits]

Kapuits, *-MUTS, v. (-en), bonten muts; monniks-, nonnenkap.

[Kar]

Kar, v. (-ren), wagen, voertuig; (fig.) de - omsmijten, eene miskraam hebben. *-AAK, v. (...aken), soort vaartuig (op de Middell. zee). *-AAT, o. (B.m.), (...aten), diamantgewigt (= 4 grein = 2.05 ned. korr.); ook essaaigewigt voor het gehalte van goud (24 ± = 1000/1000 fijn).

[Karabijn]

Karabijn, v. (-en), ruiters-snaphaan of buks. *-SCHOT, o. (-en), *...BINIER, m. (-s, -en), karabijndrager.

[Karaf]

Karaf, v. (-fen), water-, likeurflesch, glazen schenkkan.

[Karakiet]

Karakiet, m. (-en), soort vogeltje. *...KAL, m. (-len), zek. dier tot het katten-geslacht behoorende. *...KOR, m. (-s), soort oost-indische oorlogspraam.

[Karakter]

Karakter, o. (-s), letter, figuur, vorm; (fig.) aard, inborst, gemoed; aard, eigenschap, soort; hoedanigheid; een man van -, van zelfstandig denken en eergevoel; dit is zijn - (zijner eer) te kort doen. *-ISTIEK, bn. en bijw. (-er, -st), eigenaardig, kenschetsend. *-ISEREN, bw. gel. (ik karakteriseerde, heb gekarakteriseerd), kenmerken, kenschetsen. *-KUNDE, v. gmv. studie -, wetenschap der karakters (en van het menschelijk hart). *-LOOS, bn. en bijw. (...zer, -st), zonder karakter of eergevoel. *-MATIG, bn. en bijw. (-er, -st), overeenkomstig het karakter; - handelen. *-SCHETS, *-SCHILDERING, v. (-en), beschrijving van een karakter. *-TREK, m. (-ken), kenmerkend teeken van iemands karakter.

[Karatering]

Karatering, v. (-en), vermenging van het goud met een ander metaal om aan het goud meer hardheid te geven; witte -, zulk eene vermenging met zilver; roode -, idem met koper; gemengde -, idem met zilver en koper.

[Karavaan]

Karavaan, v. (...anen), gezelschap -, troep reizigers (inz. kooplieden in het Oosten). *...VANSERAI, v. (-s), oostersche herberg (inz. voor de karavanen).

[Karbats]

Karbats, *...WATS, v. (-en), lederen zweep van veel riemen; (rijsch.) zeer dun fijn heerenzweepje. *...BEEL, m. (-en), (timm.) steunlat.

[Karbonkel]

Karbonkel, m. (-s, -en), zek. edelgesteente. *-NEUS, m. (...zen), roode neus; (ook) jeneverneus. *-STEEN, m. (-en).

[Karbouw]

Karbouw, m. (-en), oost-indische buffel.

[Kardeel]

Kardeel, o. (-en), (zeew.) hijschtouw; soort vat. *-BLOK, o. (-ken), (zeew.). *...DEMOM, v. zie CARDAMOM.

[Kardinaal]

Kardinaal, m. (...alen), voornaamste geestelijke na den paus, lid van het heilig kollegie, kerkvorst; zek. drank. *-SCHAP, o. gmv. *waardigheid van kardinaal. *-SHOED, m. (-en). *-SMANTEL, m. (-s), roode mantel. *-, bn. zie CARDINAAL.

[Kardoes]

Kardoes, v. (...zen), met buskruid gevuld papieren buisje (tot schietgeweer); (timm.) houten steunklamp; soort krulhoud. *-, o. *-PAPIER, o. gmv. zek. grof papier tot kardoezen. *-DOOS, v. (...zen), *-KIST, v. (-en), tot berging van kardoezen. *-GAREN, o. (-s), tot het naaijen van kardoezen. *-KLOPPER, m. (-s), soort hamer tot kardoezen. *-KOKER, m. (-s). *-KOP, m. (-pen), kop-, boveneinde der kardoes. *-NAALD, v. (-en). *-SCHERP, o. gmv. kruid.

*-SCHROOT, o. gmv. *-STOK, m. (-ken), vorm tot kardoezen. *-TAS, v. (-sen), *-TASCH, v. (...sschen), patroontasch. *-VULLER, m. (-s), kardoezenmaker.

[Kareelsteen]

Kareelsteen, m. (-en), gebakken-, tigchelsteen. *-BAKKER, m. (-s). -IJ, v. (-en), het bakken van -, (ook) fabriek van kareelsteenen.

[Karel]

Karel, m. zie KEREL. *-, orde van - III, spaansche ridderorde; orde van - XII, ridderorde van Zweden en Noorwegen; orde van - II, ridderorde van Monaco; orde van - Frederik, badensche militaire ridderorde van verdiensten.

[Karetschildpad]

Karetschildpad, o. gmv. fijnste schildpad.

[Karig]

Karig, bn. en bijw. (-er, -st), gierig, zuinig, inhalig; misdeeld; gering, weinig; een - mensch; - door de natuur bedeeld; een - (zuinig) licht; op -e wijze; het -e van zijn loon. *-HEID, v. gmv. zuinigheid, inhaligheid, gierigheid; armoede. *-LIJK, bijw.

[Karikatuur]

Karikatuur, v. zie CARICATUUR. *-PLAAT, v. (...aten), *-PRENT, v. (-en), koddige -, ironische afbeelding, † charge.

[Karkant]

Karkant, m. (-en), halssnoer van edelgesteenten. *...KAS, v. (-sen), dun koper- of ijzerdraad met garen omwoeld (in vrouwenkapertjes).

[Karldoek]

Karldoek, o. zek. stof, zeildoek.

[Karmeliet]

Karmeliet, *-ERMONNIK, m. (-en), zekere bedelmonnik. *-ERKLOOSTER, o. (-s). *-ERNON, v. (-nen). *...MIJN, o. gmv. en bn. hoogroode verf; (ook) - kleur. -EN, bw. gel. (ik karmijnde, heb gekarmijnd), in -, met karmijn verwen. *...MEZIJN, *...MOZIJN, o. gmv. en bn. hoogroode -, (soort) purperverf; hoogroode kleur. -STOF, -ZIJDE, v. *...MOZIJNEN, bn. van -, als karmozijnstof. *...MOSEREN, bw. gel. (ik karmoseerde, heb gekarmoseerd), in eenen rand (van kleine diamanten) zetten. *...NAVAL, o. (-s), (r.k.) ingang van de vasten; vastenavond. *...NEN, bw. ow. gel. (ik karnde, heb of ben gekarnd), de melk (tot boter) bereiden; zuur worden, schiften. *...NEMELK, v. gmv. botermelk, melk (met boterdeelen). *...NOFFELEN, *...NUFFELEN, bw. gel. (ik karnoffelde, heb gekarnoffeld), trommelen (met kleine aanhoudende vuistslagen).

[Karokol]

Karokol, m. (-len), wijngaardslak.

[Karolijntje]

Karolijntje, (B. -N), o. (-s), vrouwenkapje. *...RONJE, v. zie CAROGNE. *...ROOT, v. zie KROOT. *...ROS, v. (-sen), staatsiewagen; (dicht.) wolkenwagen. *...ROSSEGELD, o. gmv. rijtuigenbelasting.

[Karot]

Karot, v. (-ten), rol gesponnen tabak. *-TENFABRIEK, v. (-en). -ANT, m. (-en). *-TENHOK, o. (-ken), bergplaats voor karotten. *-TENTOUW, o. (-en), bindtouw voor karotten. *-TENTREKKER, m. (-s), karottenfabriekant. -IJ, v. karottenfabriek.

[Karper]

Karper, m. (-s), zek. riviervisch. *-GEHAK, o. gmv. *-SOEP, v. (-en). *-SCHOTEL, m. (-s).

[Karpet]

Karpet, o. (-ten), klein vloerkleed; soort grof pakdoek. *-DRADEN, m. mv. *-RAND, m. (-en). *-STOF, v. (-fen). *-TENFABRIEK, v. (-en). *-WINKEL, m. (-s).

[Karpoets]

Karpoets, *-MUTS, v. (-en), bonte muts.

[Karrebak]

Karrebak, m. (-ken), *...SCHUUR, v. (...uren), bergplaats der karren. *...KNECHT, m. (-en), voermansjongen, boerenknecht. *...LIG-

TER, m. (-s), disselboomriem. *...MAN, m. (...lieden), asch-ophaler aan de huizen, aschman. *...PAARD, o. (-en), vracht-, boerenpaard. *...TJE, (B. -N), o. (-s), kleine kar, handwagentje. *...VRACHT, v. (-en), volgeladen kar. *...WEI, v. (-jen, B. -en), zwaar opgegeven werk, harde arbeid; aangenomen werk; plaats waar gebouwd wordt; op of naar de - gaan; (ook fig.) dat is een heele -; dat zal eene - wezen.

[Karrel]

Karrel, m. (-len), zek. visch. *-DOEK, m. soort zeildoek.

[Karsaai]

Karsaai, o. gmv. soort wollen stof. *-JEN, (B. *-EN), bn. van karsaai.

[Karspel]

Karspel, o. zie KERSPEL.

[Karsteling]

Karsteling, v. (-en), soort gebak.

[Kartel]

Kartel, m. (-s), kerf, neep. *-EN, bw. ow. gel. (ik kartelde, heb of ben gekarteld), kerven, inkepen; een muntstuk met gekartelden rand; schiften (van melk); kronkelen; (fig.) haperen, misloopen, dat kartelt. *-IG, bn. gekarteld, met kepen; geschift, ligt schiftend.

[Kartèl]

Kartèl, o. zie CARTEL. *-SCHIP, o. (...epen), vaartuig met parlementairen, - met de vredevlag.

[Kartets]

Kartets, v. (-en), (oorl.) geschut-, schrootkardoes. *-KOGEL, m. (-s). *-SCHOT, o. (-en). *-TON, v. (-nen). *-VUUR, o. (...uren).

[Karthuizer]

Karthuizer, m. (-s), *-MONNIK, m. (-en), van de geestelijke orde van Sint-Bruno. *-NON, v. (-nen). *-KLOOSTER, o. (-s).

[Kartouw]

Kartouw, v. (-en), wijd -, kort kanon. *...VEEL, o. (-en), klein -, snelzeilend schip (op de Middell. zee). *...VOL, v. karrevracht. *...VIEL, o. (-en), (zeew.) hijschblok (aan het marszeil). -BLOK, o. (-ken), -HOUT, o. (-en), tot het karviel behoorende. -NAGELS, m. mv. groote scheepsspijkers. *...WATS, v. (-en), zie KARBATS. *...WEI, v. gmv. (plant.) zek. kruid; zie KARREWEI. -ZAAD, o. (...aden).

[Kas]

Kas, v. (-sen), zie KAST; doos; foedraal; plaatje waarin iets gevat is, - van eenen ring; bergplaats (op een kantoor) voor het geld en de waarden; (fig.) geld, kontanten; niet bij - zijn, geen geld in zijn bezit hebben; de - houden, het bestuur er over hebben; de - sluit of stemt, is akkoord met het kassiersboek; de - opmaken, onderzoeken of zij akkoord is; aan de - staan, in schouwburgen om de plaatsbiljetten af te geven; (fig.) naar de - (gevangenis) gaan; (drukk.) de onder-, de boven -, waarin verschillende lettersoorten liggen; (ontl.) kas van eene kies; (kooph.) kastpapier. *-BOEK, o. (-en), bovenst boek in een riem papier; boek dat de kassier houdt. *-GELD, o. gmv. kontanten. *-HOUDER, m. (-s), kassier; (ook) winkelier in goud- en zilverwerken. *-JE, (B. -N), o. (-s), kleine kas. *-KIJN, m. (oudt.) oud-holl. jak. *-PAPIER, o. (-en), slecht papier dat op het andere wordt gelegd bij het inpakken. *-REKENING, v. (-en), (boekh.). *-SA, v. kas. *-SEN, bw. gel. (ik kaste, heb gekast), invatten, zetten van steenen. *-SIE, v. (plant.) zek. geneeskruid. -BOOM, m. (-en).

[Kassier]

Kassier, m. (-s), kashouder; persoon (of firma) die zich tegen een zekere provisie met het incasseren en uitbetalen van gelden belast. *-SBOEK, o. (-en), kantoorboek des kassiers. -JE, (B, -N),

o. (-s), boekje door den kassier afgegeven om zijne rekening bij te houden; boekje waaruit de kwitantiën op den kassier gesneden worden. *-SBRIEFJE, (B. -N), o. (-s), bewijs -, kwitantie om bij den kassier (een zekere som) te kunnen ontvangen. *-SFIRMA, v. (-as). *-SHUIS, o. (...zen). *-SKANTOOR, o. (...oren). *-SKNECHT, m. (-s, -en). *-SLOON, o. (-en). *-SPROVISIE, v. (-en). *-SREKENING, v. (-en), (rek.) wijze van bank- en wisselgeld te berekenen; rekening van den kassier.

[† Kashemire]

† Kashemire, o. zek. fijne stof. *-SHAWL, v. (-s), omslagdoek van zeer fijne oostersche wol (eener thibetaansche geit).

[Kassig]

Kassig, bn. (-er, -st), gescheurd (van nieuw papier). ↑ *...SIJEN, bw. gel. (ik kassijde, heb gekassijd), plaveijen, bestraten.

[Kast]

Kast, v. (-en), losse -, of in eenen muur getimmerde bewaarplaats; (fig.) oud-, vervallen gebouw; § bordeel; gevangenis; (vest.) aarde tusschen twee schietgaten.

[Kastanje]

Kastanje, v. (-s), zek. eetbare meelachtige vrucht; (spr.) iem. de -s uit het vuur laten halen, door een ander een gevaarlijken arbeid laten verrigten en zich zelven buiten schot houden. *-BOLSTER, m. (-s), schil eener kastanje. *-BOOM, m. (-en), wilde -. *-BOSCH, o. (...sschen). *-BRUIN, bn. *-KLEUR, *-VERF, v. *-PAN, v. (-nen), platte pan om kastanjes te roosteren. *-SCHOTEL, m. (-s). *-TANG, o. (-en). *-VAAS, v. (...azen).

[Kasteel]

Kasteel, o. (-en), slot;, kleine vesting; heerenhuis; (spr.) -en in de lucht, hersenschimmen; (zeew). halfdek, schans. *-TJE, (B. -N), o. (-s), klein kasteel of slot.

[Kastelein]

Kastelein, m. (-s, -en), (oudt.) slotvoogd; (ook) gevangenbewaarder; (thans) herbergier. *-ES, v. (-sen), herbergierster. *-SCHAP, o. gmv. waardigheid van slotvoogd. ↑ *...LENIJ, v. (-en), woning -, ambt van eenen slotvoogd; cipierswoning.

[Kastenmaken]

Kastenmaken, m. gmv. ambacht des kastenmakers. *...MAKER, v. (-s), schrijnwerker.

[Kastijden]

Kastijden, bw. gel. (ik kastijdde, heb gekastijd), straffen, tuchtigen; pijnigen; zijn vleesch -, zich zelven (uit godsdienstijver) geeselen; God kastijdt de boozen. *...ER, in. (-s). *..STER, v. (-s). *...ING, v. (-en), bestraffing, tuchtiging.

[Kastoor]

Kastoor, m. zie CASTOR. *...TOREN, bn. van kastoor of bever; een - hoed. *...TROL, v. (-len), groote braadpan, kookpan.

[Kasuifel]

Kasuifel, v. (-s, -er), r.k. priesterkleed, tabbaard. *-MAKER, m. (-s).

[Kasvel]

Kasvel, o. (-len), vel kaspapier.

[Kat]

Kat, v. (-ten), viervoetig dier (wijfje van den kater); (zeew.) klein anker; dreg; geheide aanlegpaal; soort vaartuig; (vest.) deel eener batterij; zek. stormtuig; soort vuurwerk; geldgordel; steenen gelddoosje; (fig.) - in den zak koopen, slechte waar duur koopen; de - uit den boom zien, zijne kans afwachten, eerst zien hoe de zaak loopt alvorens zich te verklaren; dat is geen - om zonder handschoenen aan te vatten, dat is eene netelige zaak; der - de bel aanbinden, voor een ander zich in gevaar begeven; bij avond zijn

alle -ten graauw, in den donker kan men over de schoonheid niet oordeelen; de - in den kelder metselen, slechts oppervlakkig -, niet radikaal genezen; hij knijpt de - in den donker, verrigt kwaad op schijnheilige wijze; zij leven als - en hond (zeer oneenig); met iem. leven als de - met de muis, op kwaadaardige wijze een zwakkere kwellen; ik zal er de - in steken, de zaak staken; zij is eene ware -, een snibbig wijf of meisje. *-AAL, m. (...alen), de kleinste soort aal. *-AAS, o. gmv. lokaas der katten; (fig.) deugniet, gemeen vrouwspersoon. *-BLOK, o. (-ken), (zeew.).

[† Katafalk]

† Katafalk, v. (-en), praalbed (voor dooden).

[† Kataloog]

† Kataloog, m. zie CATALOGUS. *...LOGISEREN, bw. gel. (ik katalogiseerde, heb gekatalogiseerd), tot eenen katalogus regelen.

[† Katakustiek]

† Katakustiek, *...PHONIEK, o. gmv. leer betreffende de terugkaatsing van het geluid.

[† Katasterismen]

† Katasterismen, mv. zek. opgave der sterrebeelden.

[Kateel]

Kateel, o. gmv. het puik, het beste van iemands bezit (inz. vee).

[§ Kat-en-hond]

§ Kat-en-hond, m. zielverkooper, ronselaar.

[Kater]

Kater, m. (-s), mannetje van de kat; kleine pachter. *-STEDE, v. (-n), kleine boerenplaats.

[Katern]

Katern, v. (-en), *-TJE, (B. -N), o. (-s), zes bladen, zes vellen (wit papier).

[Kathaak]

Kathaak, m. (zeew.). § *...HALZEN, ow. gel. (ik kathalsde, heb gekathalsd), zich aftobben, afsloven.

[Katharina]

Katharina, orde van de Heilige -, russische ridderorde.

[Kathedraal]

Kathedraal, v. (...alen), *-KERK, v. (-en), hoofdkerk, domkerk.

[Katholiek]

Katholiek, *...LISCH, bn. en bijw. algemeen, algemeen geloovig; (inz.) de oude christelijke (roomsche) kerk belijdende; het -e geloof, de roomsche godsdienst. *-, *-E, m. en v. belijder -, belijdster der kathol. godsdienst; de roomsch -en; de duitsch -en, volgelingen van Johannes Ronge. *...THOLICISMUS, o. gmv. het kath. geloof (onderscheiden van andere christelijke gezindten).

[Katijvig]

Katijvig, bn. en bijw. ramspoedig, vol tegenspoed. *-HEID, v. tegenspoed, geringheid, nietigheid.

[Katje]

Katje, (B. *-N), o. (-s), jonge kat; (fig.) hij is het - van de baan, de voorste, de eerste. *-S, mv. bloesem. *-SSPEL, v. zie KATTENSPEL.

[Katlooper]

Katlooper, m. (-s), (zeew.).

[Katoen]

Katoen, o. boomwol; stof uit katoendraden geweven; gedrukt -, calicot, sits. *-, garen; een kluwen -; pit (eener lamp). *-BAAL, v. (...alen), baal ruwe katoen; (ook) baal gedrukte katoenen. *-BATIST, v. (-en), zek. fijne (witte) stof. *-BOOM, m. (-en). *-DRAAD, m. (...aden). *-DRUKKER, m. (-s). -IJ, v. (-en), het katoendrukken; fabriek van gedrukte katoenen. *-EN, bn. van katoen; - lijnwaden. *-FLUWEEL, o. (-en), minste soort fluweel. *-GRAS, o. gmv. wolgras. *-HANDEL, m. gmv. *-MARKT, v. (-en). *-OOGST, m. *-TJE, (B. -N), o. (-s), in die kast liggen mooije -s, stukken katoen met mooije patronen (voor japonnen). *-WINKEL, m. (-s).

[Katoog]

Katoog, o. (-en), soort onyxsteen.

[Katrol]

Katrol, v. (-len), schijf in het hijschblok. *-BLOK, o. (-ken), hijschblok. *-KOORD, v. (-en). *-TOUW, o. (-en).

[Katschip]

Katschip, o. (...epen), zek. vaartuig.

[Kattebak]

Kattebak, m. (-ken), bak waaruit de kat gewoonlijk eet. *...BLOK, o. (-ken), dubbele katrol. *...DREK, m. gmv. uitwerpsel der kat. *...DARM, m. (-en), darm eener kat, snaar. *...GAT, o. kattenhol; (aardr.) zee-engte tusschen Zweden en Denemarken. *...HAAR, o. (...aren). *...SNUIT, v. (-en). *...KOP, m. (-pen), (zeew.) dwarshout in de katrol. *...KRUID, o. (-en), (plant.). *...KWAAD, o. gmv. baldadigheid. *...MOF, v. (-fen), mof van kattevellen, zek. bontwerk.

[Katten]

Katten, ow. gel. (ik katte, heb gekat), katjes werpen (jongen); (zeew.) de kat uitwerpen, het anker versterken. *-GOUD, o. gmv. (delfst.) mica. *-GEBROED, o. gmv. *-GEMAAUW, o. gmv. *-KLAAUW, m. (-en). *-MUZIEK, v. gmv. slechte muziek, krijschend gezang; ketelmuziek. *-SPEL, o. gmv. handgemeenheid. *-OOG, o. (-en). *-OOR, o. (-en). *-POOT, *-VOET, m. (-en).

[Kattepis]

Kattepis, v. gmv. *...SPRONG, m. (-en), (ontl.) zek. beentje; klein pad. *...RUG, m. (-gen), (fig.) kromme-, opgezette rug; (zeew.) scheepsboog. *...SPOOR, o. (-en), scheepsbint; (ook) zek. plant. *...STAART, v. (-en), (zeew.) zek. scheepsklamp; zek. plant; -en, uitgebloeide loten. *...HALS, m. (...zen), schoof. *...VEL, o. (-len). *...(N)ZILVER, o. zie KATTENGOUD.

[Katuil]

Katuil, v. (-en), soort uil; nachtvlinder. *...VISCH, m. gmv. slechte -, kleine visch. *...ZWIJM, v. gmv. geveinsde flaauwte; (zeew.) in - liggen, windstilte hebben.

[† Kauris]

† Kauris, v. schelppenning (munt onder de negers).

[Kauw]

Kauw, v. (-en), soort kraai. *-ENNEST, o. (-en). *-OERDE, (B. KAWOERDE), v. (-en), soort pompoen of meloen.

[Kavalje]

Kavalje, v. (-s, -n), oud -, afgeleefd paard; (fig.) elk versleten voorwerp.

[Kavel]

Kavel, m. (-s), lot, deel. *-EN, bw. ow. gel. (ik kavelde, heb gekaveld), loten (om iets); in loten of kavelingen verdeelen. *-ING, v. (-en), koop, deel (van eene partij koopgoederen); die koffij zal bij -en worden uitverkocht; perceel (van landerijen).

[Kaviaar]

Kaviaar, m. gmv. gezouten steurkuit, (spijs in Rusland).

[Kawaan]

Kawaan, v. (...anen), soort schildpad.

[Kazemat]

Kazemat, v. (-ten), (vest.) verwelfde walverdieping (van schietgaten voorzien); hangende slaapplaats (in kazernen, op schepen enz.); § (fig.) in de - zitten, ongesteld zijn.

[Kazen]

Kazen, bw. ow. gel. (ik kaasde, heb of ben gekaasd), kaas maken; dik worden (van melk).

[Kazerne]

Kazerne, v. (-n), barak, soldatenhuis. *-REN, bw. gel. (ik kazerneerde, heb gekazerneerd), in kazernen legeren. *-RING, v. (-en), inlegering in kazernen.

[Kazijn]

Kazijn, o. deur -, vensterraam.

[Kazimier]

Kazimier, o. gmv. zek. fijn geweven soort laken. *-EN, bn. van kazimier.

[Ked]

Ked, *-DE, v. paardje, hitje.

[Keel]

Keel, v. (-en, B. kelen), naauwe doorgang boven het strottenhoofd; gorgel; bergpas, bergengte; (vest.) bedekte gang; (wap.) roode grond; iem. de - afsnijden, (ook fig.) van zijn bestaan berooven; het mes op de - zetten, dreigen, iem. geen keus laten; alles door de - jagen, zijn vermogen verbrassen; de verkeerde -, de luchtpijp; (fig.) de - smeren, veel drinken (wijn enz.); (fig.) eene - opzetten, hard schreeuwen; (fig.) bij mijne -! bij mijn leven! *-ADER, v. (-s, -en). *-BAND, m. (-en), aan eene muts, pet enz. *-DROES, m. gmv. zek. paardenziekte. *-GAT, o. gmv. strot; alles door het - jagen, brassen. *-GELUID, o. (-en). *-GEZWEL, o. (-len). *-KETTING, m. (-en). *-KLIER, v. (-en). *-KNOBBEL, m. (-s). *-KNOOP, m. (-en), soort gezwel. *-KRUID, o. (-en). *-LETTER, v. (-s). *-LINIE, v. (ontl.). *-ONTSTEKING, v. (-en). *-PIJN, v. (-en). *-PUNT, o. (ontl.). *-RIEM, m. (-en), (rijsch.). *-SNIJDER, m. (-s). *-SNIJDING, v. (-en). *-STOOT, m. (-en), (bouwk.) soort kroonlijst. *-TERING, v. *-ZIEKTE, v. (n).

[Keen]

Keen, v. (kenen), kloof, spleet; kiem.

[Keep]

Keep, v. (B.m.), (kepen), uitsnijding, kerf.

[Keer]

Keer, m. (-en), omwending; omloop, deze ketting gaat vier -en om haren hals; einde, uitkomst, de ziekte heeft eenen goeden - genomen; maal, reis, herhaling, ik ben twee -en bij u geweest; in één -; te - gaan, beletten, tegenwerken; (spr.) gedane zaken hebben geen -. *-BLOK, o. (-ken), (zeew.). *-DAM, m. (-men). *-DICHT, o. (dichtk.) verssoort, parodie. -ER, m. (-s). *-DRUK, m. zie WEÊRDRUK.

[Keeren]

Keeren, bw. ow. onr. (ik keerde, heb of ben gekeerd), vegen (veroud.); (spr.) elk keere (vege) voor zijne eigene deur; wentelen, draaijen, onderst boven leggen; kaas -, (omleggen); eenen rok -, eenen jas -; (vroedk.) een kind -; wenden; (fig.) de Voorzienigheid zal alles ten beste -; beletten, tegengaan; ik zal dit -; de hemel keere het! veranderen, de wind keert; (fig.) het blaadje is gekeerd, de zaken zijn veranderd, de fortuin is gunstiger; teruggaan, naar huis -;, (mil.) regts om keert! (kommando). ZICH -, ww. zich wenden, zij keerden zich tot ons; zich bekreunen, hij keert zich aan niets; ik weet mij niet te - of te wenden; (ook fig.) ik weet geen raad. *...DER, m. *...STER, v. (-s), die keert. *...ING, v. (-en), het keeren; wending, omdraaijing; (zeew.) mastkoker.

[Keerkring]

Keerkring, m. (-en), kring ten noorden en ten zuiden op 23 1/2 graad van den evenaar getrokken: kreefts-, steenboks-. *-S..., bn. tropisch. *-SHITTE, v. gmv. *-SJAAR, o. (...aren). *-SLAND, o. (-en). *-SPLANT, v. (-en). *-SPRODUKT, o. (-en). *-SVOGEL, m. (-s). *-SWARMTE, v. gmv. *-SZON, v. gmv.

[Keerlijn]

Keerlijn, v. (-en), (zeew.). *...NAGEL, m. (-s), (zeew.) groote (houten) pin. *...PLAATS, v. (-en), (zeew.) ruimte om te wenden. *...PUNT, o. (-en), punt van waar men (of iets) terugkeert; de-en van den zonneweg, die het verst van den evenaar verwijderd zijn. *...TOUW, o. (-en), (zeew.). *...WEER, v. blinde straat, steeg -, weg zonder uitgang. -LAAN, v. (...anen). *...WEG, m. (-en). *...ZIJDE, v. (-n), de andere zijde (van eenen penning); (fig.) de onaangename zijde.

[Kees]

Kees, m. (kezen), soort hond; (gesch.) scheldnaam der Oranje-vrienden van 1787). *-HOND, m. (-en), soort hond, *-JENSBLADEN, o. mv., *-JENSKRUID, o, soort maluwe (middel tegen mondziekten).

[Keest]

Keest, m. (-en), pit, kern, merg (eener plant); (fig.) het fijnste.

[Keet]

Keet, v. (-en), gemetselde bak (tot het zoutzieden); (ook) zoutziederij; loots, werkplaats (bij een bouwwerk). *-EN, bw. gel. (ik keette, heb gekeet), (zout) raffineren.

[Keffen]

Keffen, ow. gel. (ik kefte, heb gekeft), blaffen; (fig.) snappen, kijven (inz. van kinderen en vrouwen). *...FER, m., *...STER, v. (-s), blaffer, schreeuwer (inz. van honden); (fig.) kijver, kijfster, snapper, snapster. *...FERTJE, (B. -N), o. (-s), boosaardig hondje. *...FING, v. gmv. het keffen.

[Keg]

Keg, (-gen), *-GE, v. (-n), (timm.) wig.

[Kegel]

Kegel, m. (-s), overeind staand langwerpig kantig of rond ligchaam; (meetk.) een geknotte -; zeker spel, met -s spelen, de -s opzetten. *-AAR, m. (-s), -STER, v. (-s), kegelspeler, -speelster. *-BAAN, v. (...anen). *-BAL, m. (-len). *-BLOK, o. (-ken), kegelstok. *-DRAGEND, bn. -e gewassen, naaldboonen. *-EN, ow. gel. (ik kegelde, heb gekegeld), met kegels spelen. *-SLAK, v. (-ken), soort slak. *-SNEDE, v. gmv. (wisk.). *-SPEL, o. (-en). -ER, m. (-s). *-SPEELSTER, v. (-s). *-VLAK, o. (meetk.). *-VORMIG, bn.

[Kei]

Kei, m. (-jen, B. -en), *-STEEN, m. (-en), straatsteen; (fig.) onnoozele; (fig.) eenen - in het hoofd hebben, half gek zijn; (fig.) iem. van den - snijden, hem van zijne dwaasheid genezen. *-AARDE, v. kiezelzuur, kiezelaarde (zek. delfstof). *-ACHTIG, bn. *-GROND, m. (-en). *-LEN, bw. ow. gel. (ik keilde, heb gekeild), met platte voorwerpen over de oppervlakte van het water werpen. *-WERK, o. (-en), metselwerk van keijen.

[Keizer]

Keizer, m. (-s), alleenheerscher; cezar; looper, valsche sleutel; -s-thee, fijnste theesoort; (fig.) geef den - wat des -s is, geef aan ieder wat hem toekomt; ergens gaan waar de - te voet gaat, naar het heimelijk gemak gaan. *-DOM, o. keizerschap. *-IN, -NE, v. (-n), regerende alleenheerscheres; vrouw eens keizers. *-LIJK, bn. en bijw. (-er, -st), van -, als een keizer; (gesch.) de -en, troepen van den (duitschen) keizer. *-RIJK, o. gebied -, raagt des keizers. *-SCH, bn. keizerlijk. *-SCHAP, o keizerlijke waardigheid. *-SHOF, o. (...ven). *-SKROON, v. (-en), kroon des keizers; zek. sierplant. *-SNEDE, v. gmv. (vroedk.) zekere gevaarlijke kunstbewerking bij verlossingen. *-STAAT, m. de oostenrijksche -.

[Keker]

Keker, v. (-s), soort erwt. *-EN, ow. gel. hakkelen, stameren.

[Kelder]

Kelder, m. (B. -v.), (-s, -en), verdieping lager dan de oppervlakte der straat; (spr.) de kat in den - sluiten, zijnen vijand herbergen; naar den - gaan, sterven; ten gronde gaan. *-DEUR, v. (-en). *-EN, bw. gel. (ik kelderde, heb gekelderd), wijn in den kelder bergen. *-FLESCH, v. (...flesschen), flesch uit een kelderkistje, vierkante flesch. *-GAT, o. (-en), lucht -, venster-opening in eenen kelder. *-HALS, m. (...zen), (bouwk.) naauwe ingang onder enen trap naar den kelder. *-GRAF, o. (...aven). *-HOUDER, m., ...STER, v.

(-s), verkooper -, verkoopster in het groot van sterke dranken. *-HUUR, v. (...uren). *-KAMER, v. (-s), kamer achter of naast eenen kelder. *-KEUKEN, v. (-s). *-KNECHT, m. (-s), die in eenen (drank)kelder dient; (ook) bediende van den keldermeester. *-KOORTS, v. (-en), ziekte uit de bewoning van kelders voortspruitende. *-LUIK, o. (-en). *-MAN, m. (-nen), arbeider in -, bewoner van eenen kelder. *-MEESTER, m. (-s), opzigter van den wijnkelder (bij aanzienlijken). -SCHAP, o. gmv. *-MOT, v. (-ten), zek. insekt. *-REGT, o. gmv. (oudt.) bepaald getal glazen (wijn) die men moest ledigen. *-RAT *-ROT, v. (-ten), ongedierte; (fig). kommies (voor de belasting). *-SLEUTEL, m. (-s). *-SPIN, v. (-nen). *-TJE, (B. -N), o. (-s), kleine kelder; kistje met likeurflesschen. *-TRAP, m. (-pen). *-VENSTER, o. (-s). *-VERDIEPING, v. (-en), vertrekken onmiddellijk boven of achter den kelder. *-WIND, m., -AS, o. (-sen), werktuig om zware lasten op te hijschen. *-ZIEKTE, v. (-n), kelderkoorts.

[Kelen]

Kelen, bw. gel. (ik keelde, heb gekeeld), slagten, ombrengen (op wreede wijze). *...ING, v. gmv. het kelen.

[Kelk]

Kelk, m. (-en), breed uitloopend glas of beker; de -des nachtmaals; (fig.) de - des lijdens. *-, deel eener bloem. *-JE, (B. -N), o. (-s), kleine kelk, klein wijnglas, kleine bloemkelk. *-DIEF, m. (...ven), kerkroover. *-WIJN, m. gmv. wijn voor de mis.

[† Kellner]

† Kellner, m. bediende in logementen of koffijhuizen (in Duitschland).

[Kembings]

Kembings, v. zek. geweven stof.

[Kemmel]

Kemmel, zie KAMEEL. *-SGAREN, o. gmv. draden van kameelharen. *-SHAAR, o. haar der kameelen. -HAREN, bn. van kemelshaar.

[Kemmen]

Kemmen, bw. gel. (ik kemde, heb gekemd), kammen.

[Kemphaan]

Kemphaan, m. zek. vogel; (fig.) voorvechter, twistzoeker.

[Kenbaar]

Kenbaar, bn. (-der, -st), gekend-, erkend kunnende worden; iem. iets - maken, doen kennen. *-HEID, v. gmv. eigenschap waardoor zich iets doet kennen.

[Kenen]

Kenen, ow. gel. (ik keende, heb gekeend), splijten; kiemen.

[Kenletter]

Kenletter, v. (-s, -en), letter, merkteeken. *...MERK, o. (-en), waardoor zich iets onderscheidt; (meest fig.) weldoen is het - van een goed hart. -EN, bw. gel. (ik kenmerkte, heb gekenmerkt), duidelijk en zigtbaar aantoonen; (fig.) aanwijzen.

[Kennelijk]

Kennelijk, bn. (-er, -st), te kennen, te erkennen; een - teeken; (fig.) levendig; het kindje wordt al zeer -. *-HEID, v. gmv.

[Kennen]

Kennen, bw. gel. (ik kende, heb gekend), door de uiterlijke zinnen waargenomen en in het geheugen bewaard hebben; weten, verstaan; kent gij dien man? ik ken mijne les; te - geven, verklaren, weten; ik ken niemand zoo slecht als den ondankbare; zich zelven niet meer -, overmoedig worden, (ook) buiten zich zelven van toorn zijn; (spr.) ken u zelven (opschrift van het Isis-beeld in Oud-Egypte); overleggen met, raadplegen; ik ben in deze zaak niet gekend; hij mag niets doen zonder den burgemeester vooraf te -.

[Kennep]

Kennep, zie HENNEP.

[Kenner]

Kenner, m. (-s), die van eene zaak (inz. eene kunst) verstand of ken-

nis

heeft; hij is een -, (der muziek, schilderkunst enz.). *...STER, v. (-s).

[Kennewe]

Kennewe, v. (-n), houten halsbeugel (der runderen).

[Kennis]

Kennis, v. (-sen), persoon dien men kent, met wien men omgaat; veel -sen hebben; dat is een oude -, (ook) een vroegere minnaar of minnares; vriendschap, ik doe het uit hoofde onzer oude -; - maken, elkander voor het eerst zien. *-, v. gmv. wetenschap, verstand; klare en duidelijke voorstelling; met - van zaken; begrip, dat gaat mijne - te boven; hebt gij daar -aan? bewustzijn, dat is buiten mijne - geschied. *-GEVING, v. (-en), mededeeling; bekendmaking (van wege de overheid); iets voor - (notificatie) aannemen. *-MAKING, v. gmv. begin van omgang. *-NEMING, v. onderrigt; onderzoek.

[Kenschetsen]

Kenschetsen, bw. gel. (ik kenschetste, heb gekenschetst), kenmerken, aanduiden. *...TEEKEN, o. (-en), kenmerk. -EN, bw. gel. (ik kenteekende, heb gekenteekend), kenmerken. *...TELEN, *...TEREN, bw. ow. gel. (ik kenterde, heb of ben gekenterd), overladen (goederen van het eene schip in het andere); omslaan (van een vaartuig). *...TERHAAK, m. (...aken). *...TERING, v. (-en), het kenteren; zek. beweging van het zee- en rivierwater.

[Kenspreuk]

Kenspreuk, v. (-en), zinspreuk; leus. *...ZAAD, o. (...aden), zaad (beginsel) van kennis.

[Keper]

Keper, v. zek. wijze van weven; (wap.) twee platte banden in den vorm van eenen winkelhaak; (bouwk.) spar; (fig.) iets op de - beschouwen, naauwkeurig onderzoeken. *-EN, bw. gel. (ik keperde, heb gekeperd), met eene keper weven; gekeperd laken.

[§ Kerel]

§ Kerel, m. (-s), vent, dik en grof manspersoon; (fig.) sterk opgroeijende knaap; moedig man. *-TJE, (B. -N), o. (-s), manneke; knaapje.

[Kerf]

Kerf, v. (...ven), keep, insnijding; (spr.) dat gaat buiten de -, het gaat te ver, *-BANK, v. (-en), waarop de tabak gekorven wordt. *-BIJL, v. (-en), handbijl. *-MES, o. (-sen), (wondh.). *-STOK, m. (-ken), stok waarop oudt. het aantal brooden werd gekorven dat men nam zonder te betalen; (fig.) de - is vol, de maat is vol.

[Kerk]

Kerk, v. (-en), gebouw aan de eeredienst gewijd; (fig.) belijdenis, geloof; (bepaaldelijk) het r.k. geloof; godsdienstoefening; de - gaat aan of uit; ter -e gaan; (fig.) de strijdende -; de alleen zaligmakende -. *-ACHTIG, bn. verkleefd aan de kerk. *-BAN, m. gmv. banvloek der r.k. kerk. *-BANIER, v. (-en), kerkvaan; (fig.) verdediger der kerk, strijder voor hare eer. *-BANK, v. (-en). *-BEELD, o. (-en). *-BELOFTE, v. (-n), gelofte. *-BESLUIT, o. (-en), pauselijk besluit, besluit eener kerkvergadering. *-BESTUUR, o. (...uren). *-BEWAARDER, m. (-s), koster; (r.k.) sakristijn. *-BOEK, o. (-en), gebedenboek. *-DAG, m. (-en), feest-, heiligendag. *-DEUR, v. (-en). *-DIEF, m. (...ven). *-ROOVER, m. (-s). *-DIENST, v. gmv. eeredienst. *-DORP, o. (-en). *-EDIENAAR, m. (-s, ...aren). *-EKAMER, v. (-s). *-EKNECHT, m. (-s). *-EKAS, v. (-sen). *-ELIJK, bn. en bijw. (-er, -st), tot-, van de kerk; de -e Staat, de bezittingen van den paus; de -e inkomsten; -e goederen; de -e inzegening; een huwelijk - inzegenen. *-ELIJKE, *-ELING, m. (-en),

geestelijke. *-E-ORDE, v. (-n). *-E-REGEL, m. (-s), kerke-ordening.

[Kerker]

Kerker, m. (-s), gevangenis; ten - doemen.

[Kerkeraad]

Kerkeraad, m. (...aden), vergadering van het kerkbestuur, consistorie; (ook) lid er van. *...REGT, o. (-en), geestelijk regt.

[Kerkerdeur]

Kerkerdeur, v. (-en). *...POORT, v. (-en). *...LOON, o. en m. (-en). *...MEESTER, m. (-s). *...VOOGD, m. (-en), cipier. *...LUCHT, v.

[Kerkeren]

Kerkeren, bw. gel. (ik kerkerde, heb gekerkerd), gevangen zetten. *...ING, m. (-en), gevangenzetting.

[Kerkfeest]

Kerkfeest, o. (-en). *-DAG, m. (-en), algemeene feestdag. *...GANG, m. (-en), den eersten - houden, na eene kraam of ziekte. -ER, m. ...STER, v. (-s), kerkbezoeker, -bezoekster. *...GEBED, o. (-en). *...GEBOD, o. (-en), de, -en laten gaan, onder de -en staan (alvorens een huwelijk te kunnen sluiten). *...GEBRUIK, o. (-en). *...GELOFTE, v. (-n), verbindtenis tot het priesterambt. *...GENOOT, m. en v. (-en), geloofsgenoot. *...GEWELF, o. (...ven). *...GEWIJDE, m. en v. (-n), priester, -es. *...GEWOONTE, v. (-n), ritus. *...GEZAG, o. gmv. *...GEZANG, o. (-en). *...GEZIND, bn. -HEID, v. liefde tot de kerk; (ook) geloofsbelijdenis. *...GLAS, o. (...zen). *...GOED, o. (-eren). *...HEER, m. (-en). *...HERVORMER, m. (-s). *...HERVORMING, v. (-en). *...HOF, o. (...ven), begraafplaats, godsakker. -SBLOEMEN, v. mv. (fig.) witte haren. *...KLOK, v. (-ken). *...KOEPEL, m. (-s). *...KROON, v. (-en). *...LEER, v. gmv. godsdienstleer. -AAR, m. (-s), predikant. *...LICHT, o. (-en), (r.k.) altaarkaars; (fig.) uitstekend godgeleerde. *...MEESTER, m. (-s), bestuurder -, opzigter eener kerk; (isr.) parnassijn. *...MIS, v. (-sen), wijdingsmis eener kerk; (verbasterd KERMIS). *...MUZIJK, *...MUZIEK, v. gmv. *...PATROON, m. (...onen), *...PATRONES, v. (-sen), beschermheilige-, stichter-, stichtster eener kerk. *...PILAAR, m. (...aren), zuil eener kerk; (fig.) zuil -, voorstander der kerk. *...PLEGTIGHEID, v (...heden). *...PORTAAL, o. (...alen). *...REGEL, m. (-s). *...REGERING, v. (-en). *..ROOF, m. gmv. berooving eener kerk, diefstal van kerksieraden. *...ROOVER, m. (-s). *...SCHENDER, m. (-s), *...SCHENDSTER, v. (-s). *...SCHENDERIJ, v. (-en). *...SCHENNIS, v. gmv. *...SCHEURING, v. (-en), oneenigheid in de kerk. *...SIERAAD, o. (...aden). *...STIJL, m. gmv. kanselstijl. *...STOEL, m. (-en). -TJE, (B. -N), o. (-s). *...STOOF, v. (...oven), voetwarmer. *...SLOT, o. (-en). *...SLEUTEL, m. (-s). *...STRAF, v. (-fen), straf door de (r.k.) geestelijkheid opgelegd. *...TIJD, m. (-en), tijd der kerkdienst. *...TOREN, m. (-s). -SPITS, v. (-en). *...UIL, m. (-en), nachtuil. *-, m. en v. (fig.) femelaar, kwezel. *...VAAN, v. (...anen), -DEL, o. (-s). -DRAGER, m. (-s). *...VADER, m. (-s, -en), die in de eerste eeuwen des christendoms door godsvrucht en wijze leering zich heeft onderscheiden; kerkvoogd. *...VENSTER, o. (-s). *...VERGADERING, v. (-en), bijeenkomst der geestelijken (inz. van bisschoppen enz.), concilium. *...VOOGD, m. (-en), hooggeplaatst geestelijke; (ook) kerkbestuurder; kerkmeester. -IJ, v. (-en), gezag over de kerk. *...WEG, m. (-en). *...WERK, o. (bouwk.) groot balkwerk. *...WET, v. (ten), kanonieke wet. *...WETTIG, bn. en bijw. (-er, -st), volgens de wet der (r.k.) kerk; kanonisch. -HEID, v. gmv. *...WIJDING, v. (-en), inwijding eener kerk. *...ZANG, m. (-en).

[Kermen]

Kermen, ow. gel. (ik kermde, heb gekermd), zuchtend -, weenend klagen, steunen, weeklagen. *...ING, v. het kermen, gekerm. *...ER, m., *...STER, v. (-s), die weeklaagt.

[Kermes]

Kermes, v. (-sen), zek. insekt; minerale -, zek. verbinding van zwavel met antimonium.

[Kermis]

Kermis, v. (-sen), zek. jaarlijksch volksfeest (oudt. kerkmis), jaarmarkt; voorjaars-, najaars-; - houden, zich op de kermis vermaken; iem. een - koopen, een geschenk ter gelegenheid van de kermis geven; (fig.) het is niet alle dagen -, men kan zich niet alle dag vermaken; - in de hel, regen of hagel met zonneschijn. *-BIER, o. (-en). *-DICHT, o. (-en), gelegenheidsgedicht op de kermis. *-GAST, m. en v. (-en), bezoeker -, bezoekster van de kermis. *-GESCHENK, o. (-en), *-FOOI, v. (-jen, B. -en), *-GIFT, v. (-en), *-GAVE, v. (-n). *-GOED, o. (-eren), koopwaar die het meest in den tijd der kermis trekt. *-KINKEL, m. (-s), boerenjongen die kermis houdt. *-KOEK, m. (-en). *-KRAAM, v. (...amen), uitstalkraam gedurende de kermis. *-POP, v. (-pen), kinderpop op de kermis gekocht; (fig.) smakeloos uitgedost -, opgeschikt meisje. *-SPEELGOED, o. (-eren). *-SPEL, o. (-en), spel dat gebruikelijk is op de kermis. *-TENT, v. (-en), tent waarin gedurende de kermis vertooningen worden gegeven. *-VERTOONING, v. (-en). *-VREUGD, v. gmv. *-WERK, o. (-en), slecht werk, ligt en digt werk.

[Kern]

Kern, v. (-en), pit, korrel, zaad; binnenste steen (eener vrucht); merg (van hout), hart; (fig.) tot de - doordringen; het beste; de middelklasse is de - der natie. *-, zie KARN en BOTERKERN. *-BIJTERS, m. mv. zek. muschachtige vogels. *-HUIS, o. (...zen), klokhuis (van appelen enz.). *-EMELK, m. zie KARNEMELK. *-EMELKSBRIJ, *-EMELKSPAP, v. (-pen). *-EN, bw. gel. (ik kernde, heb gekernd), zie KARNEN. *-SCHOT, o. (-en), schot juist in het mikpunt. *-SPREUK, v. (-en), krachtig en kort gezegde, devies. *-STANG, v. (-en). *-STOK, m. (-ken), zek. kanonniersgereedschap.

[† Keroplastiek]

† Keroplastiek, v. gmv. boetseerkunst in was.

[Kers]

Kers, (oudt. KARS), v. (-en), aangename boomvrucht met pit. *-, v. gmv. ster-kers, zek. kruid; oost-indische -; dolle (wilde) -.

[Kersavond]

Kersavond, m. (-en), avond waarop kersmis ingaat. *...BOOM, m. (-en), kunstmatige boom waaraan allerlei kersmisgeschenken hangen. *...DAG, m. (-en). *...DICHT, o. (-en), gedicht ter gelegenheid van het kersmisfeest.

[Kersenbloesem]

Kersenbloesem, m. (-s). *...BOOM, m. (-en). -ENHOUT, o. gmv. *...BOOMGAARD, m. (-en). *...GOM, v. gmv. cerasine. *...PIT, v. (-ten). *...STEEN, m. (-en). *...SAP, o. gmv. *...SOEP, v. (-en). *...STEEL, m. (...elen). *...TAART, v. (-en). *...TIJD, m. gmv. tijd waarin de kersen rijp zijn.

[Kersfeest]

Kersfeest, o. gmv. kersmisfeest. *...KOEK, m. (-en), koek ter gelegenheid van kersmis gebakken. *...LIED, o. (-eren), lied in den kersnacht te zingen. *...MIS, o. gmv. Jezus geboortefeest (25 December). *...NACHT, m. gmv. nacht van 24 op 25 December.

[Kerspel]

Kerspel, o. (-en), kerkdorp, parochie; (ook) diocees.

[Kerspendoek]

Kerspendoek, m. (-en), zwart krip, floers, lamfer.

[↑ Kersten]

↑ Kersten, m. (-en), christen. *-EN, bw. gel. (ik kerstende, heb gekerstend), doopen, tot christen maken.

[Kerstijd]

Kerstijd, m. gmv. kersmis, de week waarin dit feest valt.

[Kersversch]

Kersversch, bn. en bijw. geheel versch.

[Kerswater]

Kerswater, o. gmv. kirschwasser, zeer sterke likeur uit kersenpitten.

[Kersweek]

Kersweek, v. (...eken), tusschen kersmis en nieuwjaar. *...ZANG, m. (-en), kerslied.

[Kert]

Kert, o. gmv. (timm.) het kraken (van balken).

[Kervel]

Kervel, v. (-s), zek. toekruid; dolle -, bekend vergif; - lezen (zuiveren). *-KOEK, m. (-en). *-MELK, v. gmv. aftreksel van kervel. *-SOEP, v. (-en). *-STRUIF, v. (...ven), eijerkoek met kervel. *-TAART, v. (-en).

[Kerven]

Kerven, bw. en ow. ong. en gel. (ik kerfde of korf, heb of ben gekorven), inkepen, insnijden; (bouwk.) tanden; vaneengaan; vezelig worden (van stoffen); die zijde kerft; visch -, vele sneedjes met het mes er in maken; tabak - (door eenen molen). *...VER, m. KERFSTER, v. (-s), die kerft, tabaks-; (oudt. fig.) voorvechter. *...VING, v. (-en), het kerven.

[Kesp]

Kesp, v. (-en), (timm.) oplegstuk; (zeew.) buikstuk.

[Ketel]

Ketel, m. (-s), metalen vaatwerk met hengsel en met of zonder tuit (tot koken of brouwen); koek in den -, zek. gebak; (spr.) de pot verwijt den - dat hij zwart is, de eene schelm maakt verwijtingen aan den ander. *-ACHTIG, bn. (-er, -st), kitteloorig. *-BOETER, m. (-s), ketellapper. -SZAK, m. (-ken), zak waarin al de gereedschappen des ketellappers zijn. *-BOM, m. (-men), (art.) soort bom. *-EN, bw. gel. (ik ketelde, heb geketeld), zie KITTELEN. *-KOEK, m. zek. spijs. *-LAPPER, m. (-s). -TJE, (B. -N), o. (-s). -SZAK, m. (-ken). *-STEEN, m. gmv. pannesteen, afzetsel dat zich allengs vormt tegen de wanden van ketels enz. waarin telkens drinkwater gekookt wordt. *-STREELEN, bw. gel. (ik ketelstreelde, heb geketelstreeld), zie KITTELEN. *-TJE, (B. -N), o. (-s), kleine ketel. *-TROM, v. (-men), cymbaal. *-TROMMER, m. (-s).

[Keten]

Keten, v. (-en), ketting, reeks aaneengeschakelde dingen; rij, aaneenschakeling; eene gouden, ijzeren -; iem. tot de - (tuchthuisstraf, galeistraf) verwijzen; (fig.) de - (band) des huwelijks; eene - van bergen; eene - van misdaden; boei, de - der slavernij. *-EN, bn. gel. (ik ketende, heb geketend), boeijen, in ketenen slaan; (fig.) sterk vasthechten; hij weet ieder door zijne deugd te -; zij weet allen door hare minzaamheid te -; zich aaneen -, elkander geregeld opvolgen. *-ING, v. gmv. het ketenen; aaneenschakeling. *-POMP, v. (-en), pomp met ketting en rad. *-SCHAKEL, m. (-s). *-TJE, (B. -N), o. (-s), kleine ketting.

[Ketsen]

Ketsen, bw. ow. gel. (ik ketste, heb of ben geketst), afstuiten, niet afgaan (van vuurwapenen); (fig.) mislukken; niet doorgaan; wij hebben de zaak -, of de zaak is geketst. *-, o. *..ING, v. gmv. het ketsen; (fig.) mislukking.

[Ketter]

Ketter, m. (-s), afgevallene (inz. van de r.k. godsdienst), onregtzinnige; - bij herhaling, relaps; een - in de kunst, die van de eens aangenomen en gevelgde goede regels afwijkt. *-ACHTIG, bn. (-er, -st), kettersch. *-BEUL, m. (-en), (gesch.) dienaar der inquisitie. *-DOM, o. al de ketters. *-GERIGT, o. (-en), geloofsregtbank, inquisitie. *-HOOFD, o. (-en), hoofd -, aanvoerder -, stichter eener secte van afvalligen (van de r.k.). *-IJ, v. (-en), afval (van de godsdienst, kunst, wetenschap); ontrouw aan de (r.k.) kerk; heiligschennis; - plegen, - prediken. *-IN, v. (-nen), kettersche vrouw. *-MAKER, m. (-s), scheurmaker, die anderen tot ketterij zoekt over te halen. -IJ, v. (-en), scheurmakerij. *-MEESTER, m. (-s), geloofs-onderzoeker, inquisiteur. § *-MENTEN, ow. gel. (ik kettermentte, heb geketterment), vloeken, razen, tieren. *-SCH, bn. (-er, -st), als een -, van eenen ketter; -e beginselen.

[Ketting]

Ketting, m. (B.v.) (-en), zie KETEN; (fig. altijd KETEN); (wev.) gedeelte der grondstof; vierkante -, surinaamsche vlaktemaat. *-JE, (B. -N), o. (-s). *-BOOM, m. (-en), wevers werktuig. *-BREUK, v. (-en), (rek.) gedurige breuk. *-BRUG, v. (-gen), hangende brug. *-HOND, m. (-en), hond die aan eenen kettiing vast ligt. *-LIJN, v. (-en), zek. kromme lijn. *-MOLEN, m. (-s), toestel om water tot eene geringe hoogte op te voeren. *-KOGEL, m. (-s). *-MAAT, v. (...aten), maat der landmeters. *-REGEL, m. gmv. (rek.) wijze om eene onbekende grootheid door middel van aaneenschakeling der evenredigheden te vinden. *-REKENING, v. (-en), rekening volgens den kettingregel. *-SPIL, v. (-len), deel van een uurwerk. *-STEEK, m. (...eken), zek. naaisteek; (ook zeew.). *-STEKERIJ, v. (wev.). *-WERK, o. (-en), (horol. en passem.).

[† Keu]

† Keu, v. (-en), biljartstok; jong varken.

[Keuken]

Keuken, v. (-s), plaats waar het eten bereid wordt, de - bezorgen; (fig.) wijze van toebereiden der spijzen, de fransche -, de hollandsche -; de spijzen zelven, mijne - kost mij zooveel; eene schrale - hebben, niet veel -, niet krachtig eten; eene koude -, spijzen die men altijd koud eet. *-BOEK, o. (-en), handleiding tot het bereiden van spijzen. *-DEUR, v. (-en). *- GEREEDSCHAP, o. (-pen). *-JONGEN, m. (-s), koksjongen. *-KAS, v. (-sen). *-KAST, v. (-en). *-KLOUWER, m. (-s), janhen (die zich met de keuken enz. bemoeit); potjeskijker. *-KRUID, o. (-en), soort kruid. *-LATIJN, o. gmv. slecht latijn. *-LIJST, v. (-en), lijst der op te dragen spijzen; (ook) lijst die in eene keuken ophangt. *-LINNEN, o. (-s), vaatdoeken enz. *-MEESTER, m. (-s), -ES, v. (-sen), opzigter -, opzigtster der keukens. *-MEID, v. (-en), vrouwelijke bediende die de spijs bereidt. *-SLEUTEL, m. (-s). *-STUK, o. (-ken), stuk huisraad -, gereedschap in de keuken noodig; (schild.) schilderij die eene keuken voorstelt. *-SUIKER, v. gmv. gewone bruine suiker. *-TJE, (B. -N), o. (-s), kleine keuken; (zeew.) hutje op den achtersteven. *-VLOER, m. (-en). *-WERK, o. gmv. arbeid die in de keuken verrigt wordt; voor het - (aangenomen) zijn. *-ZOUT, o. gmv. gewoon kookzout.

[Keule]

Keule, v. gmv. (plant.) toekruid, boonenkruid.

[Keur]

Keur, v. gmv. keus, verkiezing; daar is - van goed; zoo gij mij de - (keus) laat; (spr.) te kust en te -, zoo veel men maar wil; het beste, de bloem, - van spijzen, de - der natie; stempel -, merk van gehalte (op goud of zilver), kleine -, groote -; handvest; plaatselijke verordening, ordonnantie. *-BENDE, v. (n), uitgelezen troep; (rom. gesch.) legioen. *-BOON, v. (-en), witte of zwarte boon (bij verkiezingen). *-DER, m. (-s), beoordeelaar (der deugdelijkheid van iets); wetenschappelijke -, door de overheid benoemd om tegen de vervalsching der eetwaren en dranken te waken en deze te onderzoeken. *-EN, bw. gel. (ik keurde, heb gekeurd), kiezen; beoordeelen, proeven; paarden -, hengsten -; goud -, zilver -; iets braaf -, loven, prijzen. *-GENOOT, m. en v. (-en), ambtgenoot; (ook) medestrijder. *-GEWIGT, o. (-en), proef-, essaaigewigt (van goud en zilver, 24 kar. 1000/1000). *-HEER, m. (-en), wettelijk kiezer. *-HUIS, o. (...zen), vorstelijk stamhuis. *-IG, bn. en bijw. (-er, -st), uitgelezen, fijn; eene -e spijs, een - hoedje; moeijelijk te bevredigen, hij valt nog al -. -HEID, v. gmv. uitmuntendheid, fraaiheid; (ook) zeer ver gedreven voorzigtigheid alvorens iets schoon te vinden. *-IGLIJK, bijw. keurig, op keurige wijze. *-ING, v. gmv. het keuren. *-KAMER, v. (-s), plaats waar goud en zilver (naar het gehalte) wordt gestempeld. *-KUNST, v. gmv. proefkunst, essaai (van metalen). *-LIJK, bn. en bijw. (-er, -st), schoon, fraai; op fraaije -, uitstekende wijze. -HEID, v. keurigheid. *-LING, m. (-en), soldaat eener keurbende, uitgelezen soldaat. *-MEESTER, m. (-s), beambte tot het keuren (der metalen, der voedingsmiddelen); lid der keurkamer; (oudt.) gildemeester. *-MUTS, v. (-en), keurvorstelijke kroon of staatsiekap. *-NOOT, m. en v. (-en), keurgenoot. *-PRINS, m. (-en), *-PRINSES, v. (-sen), zoon -, dochter van eenen keurvorst.

[Keurs]

Keurs, v. (...zen), *-LIJF, o. (...ven), -JE, (B. -N), o. (-s), rijglijf; kleedingstuk om het lijf geregen (van vrouwen).

[Keursteen]

Keursteen, m. (-en), toetssteen. *...STEM, v. (-men), stem in de kiesvergadering, regt om mede te stemmen. *...TEEKEN, o. (-s), merkteeken der keurkamer, - van essaai. *...TIN, o. gmv. tin van de beste soort; proeftin. *...VERWANTSCHAP, v. *...VORST, m. (-en), vorst bij keuze (niet door erfregt). -ELIJK, bn. en bijw. als een -, van eenen keurvorst. *...VORSTENDOM, o. (-men). *...VORSTIN, v. (-nen), gemalin van den keurvorst. *...ZAAD, o. (...aden), uitgelezen -, best zaad.

[Keus]

Keus, v. (...zen), verkiezing; de daad van het kiezen; (ook) het of de gekozene; eene goede - doen of treffen; wat zegt gij van mijne - (eener verloofde)? in koopers -, de dag der levering van gekochte effecten ter keuze van den kooper.

[Keutel]

Keutel, v. (B.m.), (-s), dierendrek. *...VEL, v. (B.m.), (-s), vrouwenkapje. *...VELAAR, m., -STER, v. (-s), prater, babbelaar, -ster (inz. van kleine kinderen). *...VELEN, ow. gel. (ik keuvelde, heb gekeuveld), praten, babbelen. *...ZE, v. zie KEUS. *...ZELEN, ow. gel.

(ik keuzelde, heb gekeuzeld), knikkeren; koten; (ook) keuvelen. *-ZELING, v. het keuzelen, gekeuzel.

[Kevel]

Kevel, m. (B.v.), (-s), tandeloos gebit, tandvleesch. *-EN, ow. gel. (ik kevelde, heb gekeveld), de kinnebakken heen en weder bewegen. *-KIN, v. (-nen), puntige -, breede kin.

[Kever]

Kever, m. (-s), zek. insekt, vlieg met harde schaal. *-BEK, m. en v. (-ken), diklip. *-VLIEG, v. (-en), kever.

[↑ Kevie]

↑ Kevie, v. (...ën), kooi. *...VIS, v. (-sen), bijwijf. *...VISKIND, o. (-eren), *...DOCHTER, v. (-s), *...ZOON, m. (-s, ...onen), onecht kind.

[† Khan]

† Khan, m. (-s), tartarijsch vorst; (ook) oostersche herberg.

[Kib]

Kib, v. (-ben), *-BE, v. (-n), (vissch.) netzak. *-BETJE, (B. -N), o. (-s), netzakje.

[Kibbelaar]

Kibbelaar, m., *-STER, v. (-s), krakeeler, krakeelster, twistzoeker, twistzoekster. *...ACHTIG, bn. en bijw. (-er, -st), twistziek, krakeelzuchtig. *...ARIJ, v. (-en), gekibbel, twistzoekerij. *...EN, ow. gel. (ik kibbelde, heb gekibbeld), twisten, krakeelen. *...IG, bn. en bijw. (-er, -st), kibbelachtig, bedilzuchtig. *...ING, v. gmv. afval van gezouten visch. *...KUNST, v. (-en), vitterij, vitlust.

[† Kibitke]

† Kibitke, v. (-n), russische koets op vier lage wielen.

[Kid]

Kid, v. (-den), *-DE, v. klein paard, hitje. *-SEN, bw. gel. (ik kidsde, heb gekidsd), speeksel uitschieten door de tanden.

[Kiekeboe]

Kiekeboe, tw. woordje om zeer kleine kindertjes schertsende beangst te maken.

[Kieken]

Kieken, o. (-s), jong van huisgevogelte, (inz. van kippen). *-DIEF, m. (...ven), roover van kiekens; zek. roofvogel. *-PASTEI, v. (-jen, B. -en), zek. gebak.

[Kiel]

Kiel, m. (-en), morsjurk (bij kinderen); loshangend kort overkleed (voor werklieden, boeren enz.). *-TJE, (B. -N), o. (-s), los kleedingstuk van jongens, hes. *-, (timm.) wig, wigje. *-, v. (zeew.) bodembalk, onderdeel van een schip; de - leggen; looze -; (fig.) schip; de vloot telde zestig -en, was zestig schepen sterk; (bouwk.) zek. bovendeel van een dak. *-EN, bw. gel. (ik kielde, heb gekield), de kiel leggen, (ook) - verbeteren. *-GANG, m. (-en), (zeew.) eerste en laagste lijst eener kiel; zandstrook. *-HALEN, bw. gel. (ik kielhaalde, heb gekielhaald), eenen (veroordeelden) matroos onder de kiel doorhalen. -, o. *-ING, v. (-en), het kielen; werf; een schip op de - halen. *-KLOS, m. (-sen), (zeew.) slemphout. *-LIGTER, m. (-s). *-(E)MAN, m. (-nen), naam aan de belgische opstandelingen in 1830 gegeven; sjouwer, daglooner, kruijer. *-STUT, m. (-ten), (zeew.). *-WATER, o. gmv. zog; vaarwater.

[Kiem]

Kiem, v. (-en), zaad, eerste uitspruitsel; (fig.) de - van het kwaad, van het goede. *-EN, ow. gel. (ik kiemde, heb gekiemd), uitkomen, ontspruiten, kiem zetten; (fig.) opschieten, zich uitbreiden. *-ING, v. gmv. het kiemen. *-PJE, (B. -N), o. (-s), zaadje.

[Kiepekorf]

Kiepekorf, m. (...ven), soort teenen mand, pottenmand.

[Kier]

Kier, m. flaauwe opening (eener deur); de deur staat op een - of -tje; opening tusschen gestuwde vaten.

[Kies]

Kies, v. (...zen), een der baktanden; (spr.) dat kan ik wel

in mijne holle - bergen, dat is zeer weinig; (zeew.) - van den kaapstander.

[Kiesbaar]

Kiesbaar, bn. bevoegd om gekozen te worden. *-HEID, v. gmv. *...BRIEFJE, (B. -N), o. (-s), stembriefje, oproeping om te kiezen. *...BEVOEGD, bn. geregtigd om te kiezen. -HEID, v. gmv.

[Kiesch]

Kiesch, bn. (-er, meest -), beleefd, omzigtig; smaakvol; keurig, naauwgezet; hij heeft een -en (keurigen) smaak; dat is niet zeer - gehandeld. *-HEID, v. gmv. keurigheid, naauwgezetheid; beleefdheid

[Kiesheer]

Kiesheer, m. (-en), kiezer.

[Kieskaauwen]

Kieskaauwen, ow. gel. (ik kieskaauwde, heb gekieskaauwd), langzaam -, zonder graagte eten. *...ER, m. (-s). *...STER, v. (-s). *...IG, bn. en bijw. langzaam, vies in het eten.

[Kieskollegie]

Kieskollegie, v. kiesvergadering, al de kiesbevoegden.

[Kiespijn]

Kiespijn, v. gmv. mondpijn, tandpijn; (fig. spr.) ik kan het missen als -, heb er een grooten afkeer van.

[Kiesregt]

Kiesregt, o. gmv. regt om te kiezen; het algemeene -. *...VERGADERING, v. (-en). *...WET, v. (-ten), wet regelende de verkiezingen.

[Kieuw]

Kieuw, v. (-en), kraakbeenig vlies der visschen (tot inademing).

[Kievit]

Kievit, m. (-s, -ten), zek. vogel. *-S-EI, o. (-jeren), ei van den kievit; soort schulp; (plant.) keizerskroon. *-SJONG, o. (-en). *-SNEST, o. (-en).

[Kiezel]

Kiezel, v. gmv. grof zand. *-AARDE, v. gmv. *-GROND, m. (-en). *-WEG, m. (-en). *-ZAND, o. gmv. *-ZUUR, o. gmv.

[Kiezen]

Kiezen, bw. ong. (ik koos, heb gekozen), uit twee of meer personen of zaken aan een de voorkeur geven; onderscheiden; iem. (tot lid eener vergadering enz.) -; partij -, een besluit nemen, zich vóór den een en tegen den ander verklaren; (zeew.) zee -, uitzeilen; het ruime sop -, de volle zee invaren; (fig.) gij kunt - of deelen, moogt u niet bedenken; (spr.) van twee kwaden moet men het minste -.

[Kiezentrekker]

Kiezentrekker, m. (-s), tandmeester; heelmeesters-werktuig; werktuig om palen uit te halen.

[Kiezer]

Kiezer, m. (-s), die kiest; zijt gij -? bezit gij het kiesregt? *-SVERGADERING, v. (-en), bijeenkomst van kiezers; (oudt.) grondvergadering. *-SVEREENIGING, v. (-en). *...ZING, v. (-en), keus.

[Kif]

Kif, o. gmv. gebruikte run.

[Kijf]

Kijf, v. geschil, twist; buiten -, zonder tegenspraak. *-AAS, o. gmv. nietigheid, ziertje; om een - vechten; dat scheelt geen -. *-ACHTIG, bn. (-er, -st), geneigd om te kijven, twistziek. *-LUST, m. gmv. *-STER, v. (-s), krakeelzuchtige vrouw. *-WOORD, o. (-en), woord dat aanleiding tot twist geeft, scheldwoord.

[Kijk]

Kijk, m. gmv. het bezien; te - zitten, staan. *-JE, (B. -N), o. (-s), een - nemen, eventjes bezien; begluring; (fig.) -s in het leven. *-DAG, m. (-en), dag tot bezigtiging eens verkoopboedels bepaald. *-DUIN, o. gmv. hoogste top van een duin. *-EN, ow. ong. (ik keek, heb gekeken), zien, staren; - naar (iets of iem.); staan te -, verwonderd zijn; staan -, gapen, den luiaard spelen; (fig.) de kat uit den boom -, geduldig den loop van iets afwachten; hij zal raar op zijnen neus -, hij zal betrapt of verlegen zijn. -, bw. iem. de woorden

uit den mond -, hem bewonderend, (ook) nieuwsgierig aanhooren; kijk hem eens! (uitroep van bewondering, van bespotting). *-ER, m. (-s), die kijkt, aanschouwer, veel -s en geen koopers; verrekijker; tooneelkijker; lorgnon; oog (inz. van kinderen), zij zag mij met hare blaauwe -s aan; hij heeft hem reeds in de -s, bespeurt reeds waar hij heen wil, bespiedt hem. *-GAT, o. (-en), *-GAATJE, (B. -N), o. (-s), naauwe opening waar men door ziet; spiegat; (wisk.) vizier in een liniaal. *-GLAS, o. (...azen), *-GLAASJE, (B. -N), o. (-s), tuurglas (in een rarekiek of diorama); tooneelkijker. *-ING, v. gmv. het kijken. *-KAST, v. (-en), -JE, (B. -N), o. (-s), rarekiek, camera obscura. *-STER, v. (-s), die kijkt, toe-, aanschouwster. *-TOREN, m. (-s), wachttoren, slottoren. *-UIT, o. kijkgat. *-VENSTER, o. (-s). -TJE, (B. -N), o. (-s).

[Kijt]

Kijt, v. gmv. vischkuit, vischeitjes.

[§ Kijvaadje]

§ Kijvaadje, v. (-s), kijverij.

[Kijven]

Kijven, ow. ong. (ik keef, heb gekeven), twisten, krakeelen. *...VER, m. (-s), die kijft, kijflustige, twistzieke. *...VERIJ, v. (-en), twist, krakeel.

[Kik]

Kik, m. klein -, flaauw geluid; hij gaf geen -; - noch mik geven. *-HALZEN, ow. gel. (ik kikhalsde, heb gekikhalsd), bijna stikken, zich de keel volstoppen. *-KEN, ow. gel. (ik kikte, heb gekikt), eventjes -, flaauw spreken, praten; gij moogt er niet van -, hij heeft niet gekikt. *-KER, -D, m. (-s), kikvorsch.

[Kikvorsch]

Kikvorsch, m. (-en), zek. tweeslachtig diertje. *-ENSCHOT, o. gmv. kuit van den kikvorsch. *-GEZWEL, o. (heelk.). *-STROOM, m. (nat.) zek. galvanische stroom.

[Kil]

Kil, v. (-len), waterdiepte tusschen twee zandbanken of hoogten; (oudt.) stroomend water. *-, bn. (-ler, -st), koud, frisch; de -le morgenlucht; het -le water; (fig.) het werd mij - (huiverig) door de leden. *-HEID, v. gmv. koude, frischheid. *-KOUD, bn. ijskoud. *-LEN, ow. gel. (ik kilde, heb gekild), verstijven (van koude); (zeew.) de zeilen -, met de zeilen aan den wind liggen *-LIG, bn. koud, huiverig. *-LIGHEID, v. gmv. koû, frischheid. *-LING, v. verstijving, tinteling (der vingers) van de koû; (zeew.) het aan den wind liggen der zeilen.

[Kilo]

Kilo, o. (-os), *-GRAM, o. (-men), nederlandsch pond (= 1000 grammen of wigtjes). *-LITER, o. (-s), (= 10 ned. vaten of mudden). *-METER, o. (-s), mijl (= 1000 ned. ellen). *-STÈRE, v. (-s), (= 1000 kubieke ellen of wissen).

[Kim]

Kim, v. (-men), schijnbare rand van den horizon; de zon verrijst aan de -men; (dicht.) ter -me uitrijzen, (van de zon); scherpe rand (van een vat, van eenen steven); bogt tusschen twee takken; schimmel (op brood, wijn enz.). *-DUIKING, v. (-en), (sterr.) daling van den horizon. *-ME, v. (-n), (zeew.) ondereinde van een buikstuk. -GANGEN, m. mv. (zeew.). *-MELOOS, bn. zonder schimmel. *-WEGER, m. (-s), (zeew.).

[Kin]

Kin, v. (-nen), onderste voorste deel van het hoofd; (zeew.) voorste gedeelte van de kiel.

[† Kina]

† Kina, v., *-BAST, m. gmv. geneeskrachtige bast (tegen koorts), koortsbarst. *-ACHTIG, bn. -e planten. *-BOOM, m. (-en). *-DRANK, m. (-en), -JE, (B. -N), o. (-s). *-POEDER, o. (-s). *-WIJN, m. gmv. *-ZOUT, o. gmv. *-ZUUR, o. (...uren).

[Kinband]

Kinband, m. (-en), keelband (van eenen hoed enz.).

[Kind]

Kind, o. (-eren, -ers), zoon, dochter; (fig.) voortbrengsel, spruit, loot; van een - bevallen, in de kraam komen; een meisje met - maken, haar bezwangeren; ik ben geen -, niet onnoozel; hij is geen - meer, reeds bejaard; neen mijn -! mijn waarde! tot of als eigen - aannemen; de -eren Israels, het joodsche volk; (fig.) de -eren des lichts, der duisternis; (spr.) -eren en gekken zeggen de waarheid; het - bij zijnen regten naam noemen, de zaak zeggen zoo als zij waarlijk is; gij zijt een - des doods (bedreiging); een wittebroods (verwend) -; (fig.) het - van de rekening zijn, het onderspit delven, verliezen. *-JE, (B. -N), v. (-s), klein kind; een lief -, (ook fig.).

[Kinderachtig]

Kinderachtig, bn. en bijw. (-er, -st), als -, van een kind; eene -e handelwijze; dat is -; hij gedraagt zich -; hoe kunt gij zoo - zijn? *-HEID, v. (...heden), gedrag -, handelwijze van (als die van) een kind. *...ARTS, m. (-en), kinderdokter. *...BAREN, o. *...BARING, v. *...BED, o. gmv. kraambed. -JE, (B. -N), o. (-s), bed -, bedje voor of van een kind. *...BAL, v. (-len), speeltuigje met schelletjes en een fluitje. -, o. (-s), danspartij alleen voor kinderen gegeven. *...BEUL, m. en v. (-en), vader -, meester -, moeder die kinderen onmeêdoogend kastijdt. *...BIER, *...ENBIER, o. gmv. minnebier; (ook) doopmaal. *...DIEF, m. (...ven), -EGGE, v. (-n), die kinderen steelt. *...DOKTER, m. (-s), die inzonderheid zich op het genezen van zieke kinderen toelegt. *...DOOP, m. gmv.

[Kinderen]

Kinderen, ow. gel. (ik kinderde, heb gekinderd), kinderen krijgen, kramen; zij kindert niet meer, is boven de jaren. *...BEGRIP, *...VERSTAND, o. gmv.

[Kinderfluitje]

Kinderfluitje, o. (B. -N), v. (-s). *...GEDICHTJE, (B. -N), o. (-s). *...GEK, m. (-ken), -KIN, v. (-nen), die verzot is op kinderen. *...GELD, o. gmv. kost-, schoolgeld. *...GESCHREEUW, o. gmv. (spr.) huilen is -. *...GEBABBEL, *...GESNAP, o. gmv. kinderpraat. *...GOED, o. gmv. -JE, (B. -N), o. gmv. *...KLEÊRTJES, (B. ...N), o. mv. poppegoed. *...HEMD, o. (-en), -JE, (B. -N), o. (-s). *...HOOP, m. (-en), zwerm kleine kinderen. *...HUIS, o. (-zen), weeshuis, vondelingshuis. -RAAD, o. gmv. speelgoed. *...JAREN, v. mv. kindschheid. *...KAMER, v. (-s), verblijf-, wasch- of leerkamer der kinderen. *...KLAP, m. gmv. kinderpraat. *...KONING, m. (-en), (fig.) schoolmeester, schoolvos, schoolmonarch. -IN, v. (-nen), schoolmatres. *...KORF, m. (...ven), kindermandje. *...KOST, m. gmv. voedsel voor kinderen geschikt. *...LEER, v. gmv. (r.k.) katechismus. *...LIED, o. (-eren). *...LIEFDE, v. gmv. liefde der ouders voor het kind. *...LIJK, bn. en (-er, -st), bijw. van een kind; -e liefde, liefde tot de ouders; - gezind, vol onschuldige bedoelingen; zijn -e pligt. *...LOOS, bn. zonder kind of kinderen. -HEID, v. gmv. *...LUUR, v. (...uren), doek tot inwikkeling van een jong kindje. *...MAAL, o. (...alen), maal bij

het opstaan uit het kraambed, maaltijd voor kinderen. *...MAND, v. (-en), luurmand, vuurmand. -JE, (B. -N), o. (-s), kleine luurmand; (ook) speelgoed. *...MEESTER, m. (-s), -ES, v. (-sen), schoolmeester, -es. *...MEID, v. (-en), *...MEISJE, (B. -N), o. (-s), die op de kinderen past, bonne. *....MOLENTJE, (B. -N), o. (-s). *...MOORD, m. (-en), moord op een kind of kinderen gepleegd. -ENAAR, m. (...aren). -STER, v. (-s). *...MOORDER, m. (-s). ...STER, v. (-s). *...MUTS, v. (-en). -JE, (B. -N), o. (-s). *...POKJES, (B. ...NS), o. mv., *...POKKEN, v. mv. zek. gevaarlijke kinderziekte. *...POP, v. (-pen). *...PRAAT, v. gmv. taal -, gesnap van een kind. -JE, (B. -N), o. (-s), onnoozel -, dom gepraat, beuzeling; dat zijn maar -s. *...RIJK, bn. veel kinderen hebbende. -, o. gmv. kinderwereld. *...SCHOEN, m. (-en), (fig.) de -en uittrekken, ophouden kind te zijn. -TJE, (B. -N), o. (-s). *...SCHOOL, v. (...olen). -TJE, (B. -N), o. (-s), school voor kleine kinderen, bewaarschool. *...SPEELGOED, o. (-eren). *...SPEL, o. (-en), het is geen -, het is eene ernstige zaak. *...SPREUKJE, (B. -N), o. (-s), zedeles -, denkspreuk bevattelijk voor kinderen. *...SPROOKJE, (B. -N), v. (-s), verhaal voor kinderen. *...STOEL, m. (-en), -TJE, (B. -N), o. (-s), stoeltje voor kleine kinderen, (met een potje er in). *...STREEK, v. (...eken), kinderachtige handeling; stoute trek van een kind. *...TAAL, v. gmv. woorden die een kind bezigt; gebrekkige taal eens kinds. *...TROMMELTJE, (B. -N), o. (-s), trommeltje waar een (school)kind zijn brood in doet; kleine trommel of tamboerijn (speelgoed). *...TUCHT, v. gmv. tucht den kinderen opgelegd. *...VOET, m. (-en), (fig.) kleine voet; die vrouw heeft een -, zoo groot als die eens kinds. -JE, (B. -N), o. (-s), voetje van een kind. *...VRAAG, v. (...agen), kinderachtige vraag. *...VRIEND, m. (-en), minnaar van kinderen. -IN, v. (-nen). *...WAGEN, m. (-s), mandenwagen. -TJE, (B. -N), o. (-s). *...WERK, o. gmv. nietig werk, beuzelarij. *...ZALIG, bn. kinderrijk. -HEID, v. gmv. overvloed van kinderen. *...TJES, (B. ...NS), o. mv. de kleine kinderen. *...ZIEKTE, v. (-n), ziekte den kinderen eigen; de -, de pokken.

[Kindje]

Kindje, (B. *-N), o. (...ertjes), klein kind; (fig.) poesje, hartje; rotje.

[Kindoek]

Kindoek, m. (-en), kinband, keelband.

[Kindsbeen]

Kindsbeen, o. van - aan, sedert de vroegste kindschheid.

[Kindsch]

Kindsch, bn. (-er, meest -), kinderachtig, onnoozel; - worden, door hoogen ouderdom zwak van begrip worden, het geheugen verliezen. *-AP, o. gmv. (regt.) hoedanigheid van kind. *-HEID, (B. KINDSHEID), o. gmv. tijd der kinderjaren, vroege leeftijd; onnoozelheid (van bejaarde lieden), (ook fig.); de kunst was toen nog in hare - (geboorte, in haar ontstaan).

[Kindsdeel]

Kindsdeel, o. (-en), *...GEDEELTE, o. (-n), (regt.) erfdeel aan een der kinderen toekomende, wettig deel. *...KIND, o. (...eren), kleinkind.

[† King's-bench]

† King's-bench, (of QUEEN'S-BENCH), v. gijzeling wegens schulden te Londen; (ook) opperst geregtshof aldaar.

[Kinhaak]

Kinhaak, m. (...aken). *...IJZER, o. (-s), *...KETTING, m. (rijsch.) ketting onder den breidel.

[Kink]

Kink, v. (-en), (zeew.) knoop -, draai in een touw; (fig.) belemmering; (fig.) er is een - in den kabel, er is een beletsel. *-EL, m. (-s), boer, lomperd. *-ELACHTIG, bn. en bijw. (-er, -st), grof, boersch, lomp, op lompe wijze. *-EN, ow. gel. (ik kinkte, heb gekinkt), hard (op iets) slaan met een puntig voorwerp zoodat het terugspringt. *-HOEST, m. gmv. langdurige zware hoest (inz. bij kinderen). *-HOREN, *-HOORN, m. (nat.) soort schelpgewas.

[Kinnebak]

Kinnebak, v. (-ken), onderst beenig deel van het aangezigt. *-HAM, v. (-men), gerookte varkenskinnebak. § *-SSLAG, m. (-en), klap, oorveeg. -ADER, v. (ontl.). *-SSPIER, v. (-en).

[Kinnetje]

Kinnetje, (B. -N), o. (-s), kleine kin; haringmaat (= 1/4 van ton = 3 ned. schepel).

[† Kiosk]

† Kiosk, v. (-en), lusthof, koepel, tuinhuis (in het Oosten).

[Kip]

Kip, v. (-pen), hoen, hen; -pen houden; (spr.) met de -pen (vroeg) naar bed gaan; (fig.) - ik heb je, ge zijt gevangen, - betrapt. *-, vogelknip; klepje; insnijding; stokvischhoepeltje; kinderklapmuts; (fig.) bijziende persoon. *-MOLEN, m. (-s), hennepmolen. *-PEBORST, v. gmv. zwakke -, kortademige borst. *-PEDIEF, m. (...ven), wilddief. *-PEKUUR, v. (...uren), gril zonder oorzaak. *-PEN, bw. gel. (ik kipte, heb gekipt), uit den dop komen; uitkiezen (in kwaden zin); (zeew.) het anker -, driftig worden, op zijn anker jagen (van een schip). *-PEN-EI, o. (-jeren), hoenderei. *-PENHOK, o. (-ken). *-PEREN, ow. gel. (ik kipperde, heb gekipperd), tintelen. *-PETJE, (B. -N), o. (-s), kleine kip. -SVEL, o. ruwheid van vel; (fig.) - krijgen of hebben, eene zekere tinteling in de huid voelen. *-PIG, bn. (-er, -st), bijziende, kortzigtig. -HEID, v. gmv. kortzigtigheid. *-PING, v. gmv. het kippen, uitkippen. *-SEL, o. gmv. jonge kiekens.

[Kirren]

Kirren, ow. gel. (ik kirde, heb gekird), trillen met de keel (van vogels, inz. duiven); (fig.) van verliefdheid zuchten. *...RING, v. het kirren, gekir.

[† Kislew]

† Kislew, o. (hebr. woord) derde maand van den israelietischen kerkelijken kalender.

[Kissen]

Kissen, ow. en bw. gel. (ik kiste, heb gekist), aanhitsen, tergen (eenen hond enz.).

[Kist]

Kist, v. (-en), koffer (van hout of metaal) tot berging van voorwerpen; doodkist; (fig.) den sleutel op de - leggen, zich insolvent verklaren; (ook) van eene nalatenschap afzien. *-DAM, m. (-men), keerdam (bij overstroomingen). *-DEKSEL, o. (-s). *-EN, bw. gel. (ik kistte, heb gekist), een lijk in de doodkist leggen; dijken tegen overstroomingen beveiligen. *-ENMAKEN, o. gmv. *-ENMAKERIJ, v. gmv. ambacht van den kistenmaker. *-ENMAKER, m. (-s). -SPAND, o. (-en), pakhuis van den kistenmaker. *-ENPAND, o. (-en), roerend goed, tilbaar onderpand. *-ER, m. (-s), die in de kist (een lijk enz.) sluit. *-ING, v. (-en), het kisten; middel om dijken te beveiligen. *-JE, (B. -N), o. (-s), kleine kist, koffertje.

[Kit]

Kit, v. (-ten), kruik, groote kan; kroeg, bordeel. *-S, v. (-en), soort vaartuig. *-SEN, bw. en ow. gel. (ik kitste, heb gekitst), afschieten (met gedruisch); keilen, met een platten steen in het water

gooijen. *-SING, v. het kitsen, keilen. *-TEBROÊR, m. (-s), dronkaard; zwierbol.

[Kittelaar]

Kittelaar, m. (-s), die kittelt; (ontl.) clitoris. *...ACHTIG, *-IG, bn. (-er, -st), gevoelig voor kitteling; (fig.) ligt geraakt. *...ACHTIGHEID, v. gmv. (fig.) ligtgeraaktheid. *...EN, bw. gel. (ik kittelde, heb gekitteld), eene zachte glijdende beweging der vingertoppen over de huid maken en daardoor onwillekeurig doen lagchen; (fig.) de eigenliefde streelen; dit kittelt (streelt) zijnen hoogmoed; dit kittelt zijne ooren, is hem aangenaam te hooren (te vernemen); (fig.) zich met de hoop - van..., zich zelven iets voorspiegelen. *...ING, v. gmv. het kittelen. *...OORIG, bn. (-er, -st), ligtgeraakt, opbruisend. -HEID, v. gmv. ligtgeraaktheid, opvliegendheid. *...TONGIG, bn. (-er, -st), tot tegenspraak geneigd.

[Kittig]

Kittig, bn. (-er, -st), net, puntig; een - meisje; wat ziet zij er - (lief, snoeperig) uit.

[Klaagachtig]

Klaagachtig, bn. en bijw. (-er, -st), altijd klagende; op klagende wijs. *...HUIS, o. (...zen), huis van droefenis. *...LIED, o. (...eren), treurlied, -zang, jeremiade; de - eren van Jeremias. *...PSALM, m. (-en), boetpsalm. *...REDE, v. (-n). *...SCHRIFT, o. (-en), klagend -, treurend geschrift; beklag, aanklagt; bezwaarschrift. *...STEM, v. (-men), klagende stem; (fig.) aanklagt. *...STER, v. zij die klaagt; (regt.) eischeres. *...TOON, m. (-en). *...VROUW, v. (-en), (oudt.) vrouw gehuurd om bij begrafenissen te schreijen.

[Klaar]

Klaar, bn. en bijw. (-der, -st), helder, licht, onbewolkt; doorschijnend, blinkend; dun; duidelijk; - water; klare wijn; - (dun) neteldoek; een klare (heldere) hemel; dat is zoo - (duidelijk) als de dag; een - bewijs; een klare stijl; hij drukt zich niet - uit; gereed, geëindigd, voltooid; is het eten -? het werk is -; het verbond is - (gesloten); alles is kant en -; (zeew.) een anker - maken; zich - (gereed) maken tot de reis. *-BLIJKELIJK, bn. en bijw. (-er, -st), duidelijk, onwederlegbaar, ontegenzeggelijk. -HEID, v. gmv. *-BLIJKEND, bn. en bijw. klaarblijkelijk. *-HEID, v. gmv. helderheid, licht, glans, duidelijkheid. *-LIJK, bijw. op klare-, duidelijke wijze. *-MAKER, m. (-s), appréteur van stoffen. *-MAKING, v. gmv. het appréteren (van stoffen); klaring (van vochten). *-OOG, o. gmv. zeker geneeskruid; soort oogziekte. *-SCHIJNEND, bn. (er, -st), helder, schitterend. *-ZIENDE, bn. helderziende, (ook fig.).

[Klaas]

Klaas, m. verkorting van Nikolaas. *-, m. (...azen) (zeew.) jakobstang, houten nijptang; (fig.) een lange -, een lummel; een houten -, een onbeholpen of stijf mensch.

[Klaauw]

Klaauw, m. (-en), uiteinde der pooten van (meestal wilde) dieren en roofvogels; (fig.) hand; blijf daar af met uwe -en; hij zal hem in zijne -en (magt) krijgen; (zeew.) - (hand) van een anker. *-, naam van onderscheidene gereedschappen; klouw, tuingereedschap. *-EN, bw. gel. (ik klaauwde, heb geklaauwd), krabben, openrijten; zijn hoofd over iets -, verlegen en mismoedig zitten. *-HAMER, m. (-s), hamer aan ééne zijde gespleten. *-IER, m. en o. haakspijker; deel van een orgel; spoel van een linnewiel; klavier, clavecimbaal. *-VORMIG, bn.

[Klad]

Klad, v. (-den), smet, vuil, vlak; -den maken (op een schrift); eerst opstel; kladboek; iets in het - schrijven; (fig.) laster, valsche beschuldiging; smet; eene - op iemand of op iemands naam werpen; iem. eene - aanwrijven; verlaging in de prijzen, bederf van den handel; hij brengt er de - in; iem. bij de -den (bij den kraag) krijgen; klas, klis, gesloten knop van klissenkruid. *-BOEK, o. (-en), gewoon schrijf- of werkboek van eenen scholier; (kooph.) legger of memoriaal op een kantoor. *-DEBOTER, v. gmv. vervalschte boter. -, (-s), vuil vrouwmensch. *-DEN, bw. en ow. gel. (ik kladde, heb geklad), vlakken maken op; bemorsen, bekladden; ver-, dooreenmengen; slecht -, slordig schrijven; het papier kladt (vloeit); vuil worden; (kooph.) onder den prijs verkoopen. *-DEI, v. (-jen, B. -en), morsig vrouwspersoon. *-DER, m., *-STER, v. (-s), slechte schrijver, - kunstenaar, kruk; slechte schrijfster; (kooph.) die beneden den prijs verkoopt. *-DERIG, *-DIG, bn. en bijw. (-er, -st), vol kladden, slordig; - schrijven. *-DERIJ, v. (-en), morserij, slecht -, slordig schrift, - schilderwerk; (kooph.) het verkoopen beneden den prijs, - de waarde. *-DIGHEID, v. gmv. slordigheid. *-PAPIER, o. (-en), gemeen papier. *-SCHILDER, m. (-s), huisschilder; knoeijer, dozijnschilder. *-SCHILDEREN, ow. gel. (ik kladschilderde, heb gekladschilderd), gewoon huisschilderen; slecht schilderen, knoeijen. *-SCHILDERIJ, v. (-en), slecht schilderwerk, knoeijerij. *-SCHRIJVER, m. (-s), *-SCHRIJFSTER, v. (-s), die in het klad schrijft; (ook) slecht schrijver, knoeijer, knoeister. *-SCHULDEN, v. mv. kleine Luisschulden. *-WERK, o. (-en), broddelarij, knoeiwerk.

[↑ Klafter]

↑ Klafter, m. (-s), vadem, zek. oude lengtemaat.

[Klage]

Klage, v. (-n), klagt, beklag. *-LIJK, bn. en bijw. (-er, -st), treurig, droevig, -lijk. *-N, bw. en ow. gel. (ik klaagde, heb geklaagd), hoorbaar jammeren, zich bedroeven; iem. zijnen nood -; het is aan God geklaagd. *-ND, bn. en bijw. jammerend, zuchtend; hij is altijd -, hij bedroeft zich altijd; hij is -, hij voelt zich ziek. *-R, m. (-s), die klaagt, treurt; (regt.) eischer. *...GING, v. gmv. het klagen, beklag.

[Klagt]

Klagt, v. (-en), *-E, v. (-n), beklag; zware -en inbrengen tegen; (regt.) aanklagt; eisch (in geschrifte); eene - inleveren bij den regter (tegen iem.). *-IG, bn. en bijw. - vallen over (iets of iem.).

[Klak]

Klak, v. (-ken), vlak (inz. inktvlak); hoed met neêrgeslagen rand; (ook) hoed dien men incen kan slaan, (mans)gala-hoed. *-KEBOS, v. soort erwtenblazer (kinderspeeltuig). *-KELOOS, bn. en bijw. (...zer, -st), flaauw, laf, lafhartig, -lijk; onverwacht, -s, plotseling. *-KEN, bw. gel. (ik klakte, heb geklakt), bemorsen, vlakken.

[Klam]

Klam, bn. en bijw. vochtig; het -me (koude) zweet. *-ACHTIG, bn. eenigzins vochtig. -HEID, *-HEID, v. gmv. vochtigheid.

[Klamp]

Klamp, m. (-en), (timm.) bindlat, hout (om iets te verbinden); (ook zeew.) dwars-, kruis-, boei-. *-EN, bw. gel. (ik klampte, heb geklampt), met klampen beslaan; (zeew.) aan boord -, enteren, vastkleven, zich vasthechten. *-SPIJKER, m. (-s).

[Klank]

Klank, m. (-en), galm, geluid, toon; doffe, schelle, heldere -;

(fig.) ijdele -en, vergeefsche -, (ook) laffe redeneringen; (taalk.) enkele -, één zelfklinker. *-BORD, o. (-en), (in een klavier of orgel); verhemelte boven den predikstoel. *-BLAADJE, (B. -N), o. (-s). *- ELOOS, bn. zonder-, beroofd van geluid. *-MAAT, v. rhythmus; kadans; (fig.) welluidendheid. *-NABOOTSEND, bn. (dichtk.) den klank der beschrevene zaken weêrgevende (als: de donder rommelt, de slang sist enz.). *-TEEKEN, o. (-s), toonteeken; (in sommige oostersche talen teeken op of onder de letters geplaatst, om er den klank aan te geven, waardoor de twee- en drieklanken vervallen). *-VERDOOVER, m. (muz.) sourdine (op eene viool).

[Klant]

Klant, m. en v. zie KALANT; § (fig.) welk een -! welk een kerel! *-JE, (B, -N), o. (-s), die nu en dan wat koopt; (fig.) hij is een -, guit, stout ventje.

[Klap]

Klap, m. (-pen), slag; oorveeg; zie KLEP; (fig.) een - in het aangezigt, eene beschimping, beleediging; (spr.) twee vliegen in één - slaan, twee zaken tegelijk grijpen, dubbel voordeel in eens behalen; een geduchten - (een zwaar verlies in geld) lijden. *-, v. met de - loopen, bedelen; op de - loopen, pannelikken, komen om ten eten gevraagd te worden. *-ACHTIG, bn. (-er, -st), praatzuchtig. *-BEENTJES, (B. ...NS), o. mv. houtjes of beentjes die men tusschen de vingers laat kleppen, (soort) castagnetten. *-BES, v. (-sen), *-BEZIE, v. (...ën), eetbare groene bezie. *-BESSENBOOM, m. (-en). *-BOEI, v. (-jen, B. -en), (zeew.). *-BOUT, m. (-en), (zeew.). *-GELD, o. gmv. loon van den nachtwacht of klepperman. *-HEK, o. (-ken), hek dat door eene klep digtvalt. *-HOUT, o. (-en), (kuip.) vathout. -JE, (B. -N), o. (-s), klapbeentje. *-LOOPER, m. (-s), *-LOOPSTER, v. (-s), pannelikker, -likster, die op het etensuur komt om gevraagd te worden; aftroggelaar, -ster. *-MUTS, v. (-en), muts met (oor)kleppen; achtersteven eener trekschuit; (art.) affuit-deksel; klein wijnglas; (fig.) domoor, lomperd. *-NOOT, v. (-en), kokosnoot. -ENBOOM, m. (-en). *-OOR, o. (-en), venerisch gezwel in de lies. *-PEI, v. (-jen, B. -en), babbelaarster, kwezel. *-PEIJEN, (B. ...IEN), ow. gel. (ik klappeide, heb geklappeid), babbelen. *-PEN, bw. ow. gel. (ik klapte, heb geklapt), slaan; treffen; eenen klap geven; in de handen -; met de zweep -; praten, snateren, babbelen; belijden, bekennen (door strikvragen); (fig.) uit de school -, zaken vertellen die men behoorde geheim te houden.

[Klapper]

Klapper, m. (-s), babbelaar; snapper; klep (van eenen molen); papieren kleppertje (van kinderen); voetzoekertje; (vuurwerk); (kooph.) soort kantoorboek. *...STER, v. babbelaarster, snapster. *-BOOM, m. (-en), abeel. *-EN, ow. gel. (ik klapperde, heb geklapperd), achtereen en koortsachtig tegen elkander slaan (van de tanden). *-ING, v. (-en), het klapperen. *-KRUID, o. (plant.) dragon. *-MAN, m. (...lieden), nachtwacht die met eene klap of klep het uur uitroept. *-NIJ, v. gebabbel, gesnap. *-NOOT, v. (en), kokosnoot. *-OLIE, v. gmv. papaverolie. *-ROOS, v. (...ozen), klaproos. *-STEEN, m. (-en), adelaarsteen. *-TANDEN, ow. gel. (ik klappertandde, heb geklappertand), de tanden onwillekeurig tegen elkander laten klapperen (van koorts of koude).

*-TJE, (B. -N), o. (-s), kantoorboekje (inz. met een alfabet); klaper(vuurwerk). *-TJESBOOM, m. (-en), klapbessenboom.

[Klaproos]

Klaproos, v. (...ozen). *...SPAAN, m. (...anen), molenklapper. -, m. en v. (fig.) verklikker, verklikster. *...STOK, m. (-ken), boeren-almanak. *...TOUW, o. (-en), zweepriem. *...VLIES, o. (...zen), (ontl.) de klapvliezen van het hart. *...VLIEZIG, bn. *...WAKER, m. (-s), nachtwacht die zich van eenen klap bedient. *...WIEKEN, ow. gel. (ik klapwiekte, heb geklapwiekt), met de vleugelen kleppen.

[Klaren]

Klaren, bw. gel. (ik klaarde, heb geklaard), helder maken; zuiveren; wijn -; suiker; (zeew.) het anker -. *-, (fig.) in orde schikken, brengen (wat moeijelijk schijnt), ik zal het wel -. *...RIGHEID, v. toe-, uitrusting; - maken. *...RING, v. gmv. het klaren.

[Klarijn]

Klarijn, m. (-en), klankbord (in een klavier).

[Klarinet]

Klarinet, v. (-ten), zeker blaas-instrument. *-TIST, m. (-en), *-SPELER, m. (-s). *-SLEUTEL, m. gmv.

[Klaroen]

Klaroen, v. (-en), trompet. *-GESCHAL, o. gmv.

[Klas]

Klas, v. (-sen), zek. kruid. *-, *-SE, v. (-n), afdeeling; in -sen verdeelen; de loterij heeft vijf klassen; de hoogste -, de laagste - (eener school); (fig.) zedelijke rang in de maatschappij; de fatsoenlijke -. *-SEN, ow. gel. zie KLETSEN. *-SIKAAL, bn. en bijw. naar -, volgens klassen; - onderwijs. *-SIEK, *-SISCH, bn. en bijw. (-er, -st), schoolsch; volgens -, naar de voorschriften der school (inz. van Aristoteles, der ouden); dat is -, echt geleerd, wetenschappelijk, bekend voor deugdelijk; de -en, de schrijvers der oudheid (inz. van Griekenland en Rome); (ook) aanhangers der oude (klassieke of klassische) school (in tegenstelling der romantieken); de -e kunst, de echte kunst (der ouden). *-SIFICEREN, ...FIËREN, bw. gel. (ik klassificeerde, heb geklassificeerd), naar klassen ordenen, rangschikken.

[Klater]

Klater, v. (B.m.), (-s), ratel. *-EN, ow. gel. (ik klaterde, heb geklaterd), een klinkend scherp geluid van zich geven. *-END, bn. schel -, scherp luidend, - klinkend *-GOUD, o. gmv. valsch bladgoud, loovertjes; (fig.) valsche schijn. *-TJE, (B. -N), o. (-s), kleppertje. *-ING, v. (-en), het klateren.

[Klats]

Klats, zie KLETS.

[† Klauteraar]

† Klauteraar, m. (-s), klimmer. *-STER, v. (-s), klimster. *...TEREN, ow. gel. (ik klauterde, heb of ben geklauterd), klimmen (tegen eene steilte, zonder ladder enz.). *...TERING, v. (-en).

[Klavaatshamer]

Klavaatshamer, m. (zeew.) houten scheepshamer.

[Klavecim]

Klavecim, *-BAAL, (...alen), *-BEL, v. (-s), klavier, piano. *-SNAAR, v. (...aren). *-STELLER, *-STEMMER, m. (-s), pianostemmer. *...CORDIUM, o. (-s), soort snarenspeeltuig.

[Klaver]

Klaver, v. gmv. driebladig plantje, zeker paardenvoer. *-AKKER, m. (-s). *-BLAD, o. (-en), (fig.) vereenigd drietal, drie personen aan elkander gelijk; klaveren (in het kaartspel). *-DOEK, o. gmv. soort linnen. *-EN, ow. gel. (ik klaverde, heb geklaverd), klaver eten; (ook) klauteren. -, v. een der figuren of kleuren van het kaartspel; - tien, - boer, - aas; koning van -; - uitspelen. *-HONIG,

m. gmv. *-IG, bn. met klaver bezet. *-JASSEN, ow. gel. (ik klaverjaste, heb geklaverjast), soort kaartspel (van dien naam) spelen; (fig.) stoeijen (op het gras). *-VELD, o. (-en), veld met klaver bezaaid - begroeid. *-WELDE, v. (-n), klaverveld. *-ZODE, v. (-n), zode van een klaverveld.

[Klavier]

Klavier, (oudt. KLAAUWIER), m. en o. (-en), snarenspeeltuig, piano. *-SLEUTEL, m. (-s), stemsleutel; (ook) toon waarop het klavier staat. *-SPELER, m. (-s). *-SPEELSTER, (-s).

[Kleed]

Kleed, o. (...eren, kleêren), gewaad, rok, japon, jurk, omhulsel; een - passen; dat - zit of staat goed; (spr.) de kleêren maken den man, op het uiterlijke gaat men af; iem. in de kleêren steken, iem. van de noodige kleedingstukken voorzien. *-, (mv. kleeden), overtreksel, dekking; vloer-, tafelkleed. *-EN, bw. ow. gel. (ik kleedde, heb gekleed), in kleêren hullen; die hoed kleedt (staat) u goed; hij is nog niet gekleed; iem. - (opschikken); de bruid -; deze schilder weet zijne beelden goed te - (draperen); van kleederen voorzien, ze leveren; warm gekleed zijn. ZICH -, ww. kleêren aantrekken; hij weet zich goed te -, heeft smaak in de keuze zijner kleêren. *-ERDRAGT, v. gmv. wijze van kleeden; (ook) de kleêren zelven. *-ERPRACHT, v. gmv. rijkheid der kleêren. *-JE, (B. -N), o. (-s), klein kleedingstuk, jurkje, japonnetje; (ook) klein dek-, vloer- of tafelkleed. *-IJ, *-ING, v. de kleêren; het kleeden. *-INGSTUK, o. (-ken), voorwerp dat tot 's menschen kleeding dient. *-KAMER, v. (-s), waar men zich doorgaans kleedt (ook voor tooneelspelers in schouwburgen). *-STER, v. (s), kamenier.

[↑ Kleef]

↑ Kleef, bn. en bijw. gierig, inhalig. *-ACHTIG, bn. (-er, -st), kleverig. *-GAREN, o. (-s), soort jaagnet. *-KRUID, o. (-en). *-STOF, v. (-fen).

[Kleemsch]

Kleemsch, bn. (-er, meest -), kleverig.

[Kleen]

Kleen, bn. (-er, -st), (dicht.) klein.

[Kleêrbak]

Kleêrbak, m. (-ken), *...BEN, v. (nen), bak -, mand voor linnengoed. *...BORSTEL, m. (-s), schuijer. *...KAMER, v. (-s), waar de kleederen hangen. *...KAS, v. (-sen), *...KAST, v. (-en), bergplaats der kleederen. *...KIST, v. (-en). *...KOFFER, m. (-s). *...KOOP, *...KOOPER, m. (-s), verkooper van -, handelaar in (meestal oude) kleederen; oud-, schimpwoord. *...KOOPERIJ, v. (-en), handel in (meestal oude) kleederen. *...KOOPSTER, v. (-s). *...LAPPER, m. (-s). *...LAPSTER, v. (-s). *...MAKEN, o. gmv. beroep -, ambacht des kleêrmakers; een jongen op het - besteden of doen. *...MAKER, m. (-s). *...MAAKSTER, v. (-s). *...MAKERSGILD, o. gmv. (oudt.) vereeniging der kleêrmakers onderling. *...MAND, v. (-en), baliemand. *...MARKT, v. (-en). *...SCHACHT, *...SCHAFT, v. (-en), *...STOK, m. (-ken), zolder-, droogstok, droogstang; (ook) mantelstok. *...SCHUIJER, m. (-s), kleêrborstel. *...TOB, -BE, v. (-n), waschtobbe. *...WINKEL, m. (s), winkel van gemaakte (meest mans-) kleederen. *...WORM, m. (B.v.), (-en), mot. *...ZOLDER, m. (-s).

[Klei]

Klei, v. gmv. vette aarde, soort leem; (fig.) in de - rijden of zillen, zich in gevaar begeven, in gevaar zijn. *-AARDE, v. gmv.

klei. *-ACHTIG, bn. (er, -st), van -, als klei, naar klei gelijkende. *-AKKER, m. (-s). *-BOER, m. (-en), die een kleiachtigen grond bebouwt; eigenaar eener kleigroeve. *-BOLLETJE, (B. -N), o. (-s). *-GROND, m. (-en). *-JEN, (B. *-EN), v. boekweitzemelen. *-LAND, o. (-en).

[Klein]

o. (-s), klein kind, knaapje; (fig.) dat is geen -, dat is niet gering; (spr.) veel -s maken een groote, uit geringe (ook herhaalde) zaken vormt zich een belangrijk geheel; (ook) men moet de kleinigheden niet gering achten. *-VERWER, m. (-s), verwer van kleedingstukken; (ook) van kleine voorwerpen. *-ZEERIG, bn. en bijw. (-er, -st), ligt gevoelig, angstig voor pijn. -HEID, v. gmv. teêrgevoeligheid, angst zelfs voor de geringste pijn. *-ZEN, bw. gel. (ik kleinsde, heb gekleinsd), laten doorzijgen (vocht). *-ZER, m. (-s), klenzer. *-ZOON, m. (-s, zonen), zoons-, dochterszoon.

[Kleispoor]

Kleispoor, v. (...oren), ijzeren spoortje om over de klei te loopen. *-, o. wagenspoor in de klei. *...WEG, m. (-en), weg door een kleiland.

[Klem]

Klem, v. (-men), soort voetangel, ijzeren beugel met veer; zamenpersing, nijping, kramp in den mond; nijptang; naauwe doortogt; (fig.) verlegenheid; in de - zijn, zitten, geraken; nadruk, iets met - (kracht) van redenen betoogen. *-GROND, m. (-en), (zeew.) goede ankergrond; (fig.) bondige bewijsrede. *-HAAK, m. (...aken), (timm.) zek. werktuig; sluithaak; kuipers-. *-MEN, bw. ow. (ik klemde, heb geklemd), nijpen, aanzetten, knijpen; de deur klemt (wil niet open); (fig.) die rede klemt (is bondig); de angst klemt hem op het hart (maakt hem benaauwd). ZICH -, ww. zich den vinger - (knellen). *-MENBLAD, ...KRUID, o. (-en), klimop. *-MING, v. (-en), het klemmen, knijping. *-REDE, v. (-nen). *-SPREUK, v. (-en), bewijsgrond, † apophthegma, kernspreuk. *-TOON, m. (-en), toon op een woord, eene lettergreep of letter gelegd, † accent. *-VOGEL, m. (-s), klamvogel, soort kiekendief (roofvogel). *-WOORD, o. (-en), klemrede; krachtig woord.

[Klens]

Klens, v. (-en), zeef, teems, vergiettest. *...ZEN, bw. gel. (ik klensde, heb geklensd), laten doorzijgen. *...ZING, v. (-en), het klenzen.

[Klep]

Klep, v. (B.m.), (-pen), opslag, belegstuk (aan ééne zijde vast); de - van eenen broekzak; onrust (in eenen molen); lucht-, (aan eene fluit); veiligheids-, (op eenen stoomketel).

[Klepel]

Klepel, m. (-s), los binnendeel van eene klok; bek; (fig.) tong; (spr.) hij heeft de klok hooren slaan, maar weet niet waar de - hangt, hij weet iets van de zaak, maar niet alles.

[Kleppen]

Kleppen, ow. gel. (ik klepte, heb geklept), met de klep of den klopper slaan. *...PER, m. (-s), (dicht.) paard; draver; klapperman, nachtwacht. -EN, ow. gel. (ik klepperde, heb geklepperd), met den bek -, met de vleugels kleppen (als de ooijevaars); klappertanden. *...PERTJE, (B. -N), o. (-s), kleine klepper; (ook) zek. houtworm.

[Klerk]

Klerk, m. (-en), kantoorbediende, schrijver. *-AMBT, o. (-en), *-SCHAP, o. gmv.

[Klessen]

Klessen, bw. ow. gel. zie KLETSEN.

[Klets]

Klets, v. (B. KLITS, m.), (-en), slag (die een klinkend geluid geeft); veeg; - met de zweep; § (fig.) op de -, op krediet, op den borg. *-, tw. klets! daar lag hij. *-EN, ow. bw. gel. (ik kletste, heb gekletst), kloppen, slaan (met een klinkend geraas); met de zweep -; (fig.) vervelend en verward praten, zij hebben een paar uren

gekletst; iem. eenen steen in het aangezigt -; alles door elkander - (werpen); zie KLUTSEN. *-ER, m., *-STER, v. (-s), vervelende babbelaar, -ster. *-OOR, m. (-en), lange zweep; (fig.) kletser.

[Kletteren]

Kletteren, ow. gel. (ik kletterde, heb gekletterd), zie KLATEREN.

[↑ Kleumen]

↑ Kleumen, ow. gel. (ik kleumde, heb gekleumd), stijf van koude zijn. *...ER, m., *...STER, v. (-s), die kouwelijk is. *...SCH, bn. kouwelijk.

[Kleun]

Kleun, v. zie KLUUN. *-, bw. gel. (ik kleunde, heb gekleund), afrossen, afranselen.

[Kleur]

Kleur, v. (-en), verf, tint; (schild.) koloriet; (kaart.) - verzaken; (fig.) schijnschoon; hij weet aan alles eene - te geven; eene - krijgen, rood worden; (fig.) politieke meening, partij, welke - heeft dit dagblad? die man heeft geenerlei -, geeft niet te kennen tot welke staatspartij hij behoort. *-DRAGERS, m. mv. zek. kleine organen die in het ligchaam van vele diersoorten kleurende deeltjes bevatten. *-EN, bw. ow. gel. (ik kleurde, heb of ben gekleurd), verwen, kleur geven aan, de zon kleurt de druiven; (schild.) met kleuren afzetten; enlumineren; eene kleur krijgen, rood worden, blozen. ZICH -, ww. de weiden kleuren zich reeds; (kaart.) zich kaarten verschaffen van dezelfde kleur. *-ENBEELD, o. (-en). *-ENBLINDHEID, v. eigenschap van vele menschen alle of enkele kleuren niet van elkander te kunnen onderscheiden. *-END, bn. kleurgevend. *-IG, bn. kleur hebbende. *-ENRINGEN, m. mv. (gez.). *-ENSCHIJF, v. (...ven), toestel die aantoont dat de zeven hoofdkleuren te zamen wit leveren. *-ING, v. (-en), het kleuren, kleur geven aan. *-SCHIFTING, v. (-en), (gez.). *-SEL, o. (-s), kleurgevend vocht, -bestanddeel; - van kaas en boter, annatto. *-TJE, (B. -N), o. (-s), ligte kleur, waas; een lief - patroontje (van stoffen); (fig.) een - aan iets geven, iets schijnschoon voorstellen, het vergoêlijken. *-STOF, v. (-fen), beginsel -, stof die kleur geeft (aan vocht, bloed enz.). *-VERANDERING, v. (-en), schakering; (fig.) overgang van de eene staatspartij tot de andere.

[Kleuter]

Kleuter, v. (-s), aardig -, vrolijk kindje (inz. meisje), dribbelkousje. *-GAT, o. kleuter. *-GELD, o. gmv. kleine pasmunt.

[Kleven]

Kleven, ow. bw. gel. (ik kleefde, heb of ben gekleefd), aaneen blijven (door middel eener klevende stof); vast blijven, blijven hangen; het papier kleeft goed aan den wand; het pek kleeft overal aan; doen kleven, kleef die pleister op de wond; (fig.) ergens blijven wonen, hij zal daar wel blijven -. *...VERIG, *...VIG, bn. (-er, -st), ligt klevend; -e handen, waar klevende stof aan zit. -HEID, v. gmv. hoedanigheid van iets dat ligt blijft kleven. *...VING, v. gmv. het kleven.

[Klibber]

Klibber, o. (-s), taaije gom.

[Klief]

Klief, v. zie KLOOF. *-BAAR, bn. kliefbare ligchamen, (delfst.).

[Kliek]

Kliek, v. (-en), overgeschoten brokken; fluim; zamenraapsel van menschen, de gansche -; hof-, de hovelingen en hunne aanhangers. *-EN, ow. gel. (ik kliekte, heb gekliekt), spuwen, rogchelen, fluimen opgeven. *-ER, m., *-STER, v. (-s), spuwer, rogche-

laar, -ster; vuile eter, - eetster. *-JE, (B. -N), o. (-s), overgeschoten beetje (van een maal); fluimpje. *-JESDAG, m. (-en), dag waarop het overgeblevene van den vorigen maaltijd wordt gegeten. *-POT, m. (-ten). -JE, (B. -N), o. (-s), kwispedoor. *-POT, m. en v. (-s), klieker, kliekster. *-SCHULD, o. (-en), lastige huisschuld.

[Kliënt]

Kliënt, m. en v. zie CLIËNT; kalant; (rom. gesch.) die zich eenen patroon had gekozen.

[Klier]

Klier, v. (-en), (ontl.) sponsachtig deel in het ligchaam (tot vocht-afscheiding); wen; de keelklieren, amandelen; -en hebben, ziekelijk aangedaan -, scrofuleus zijn, (inz. bij kinderen). *-ACHTIG, bn. (-er, -st), vol klieren, scrofuleus. *-BEDDE, v. gmv. alvleesch. *-BESCHRIJVING, v. (-en). *-GEZWEL, o. (-len). *-ONTLEDING, v. gmv. *-VORMIG, bn. (-er, -st). *-TERING, v. gmv. tering ten gevolge eener klier-ziekte. *-ZENUWKOORTS, v. (-en). *-ZIEKTE, v. (-n).

[Klieven]

Klieven, bw. gel. (ik kliefde, heb gekliefd), splijten (door eenen slag); vaneenscheiden; (dicht.) de vogel klieft de wolken; het schip klieft de baren; zie KLOVEN.

[Klif]

Klif, o. (-fen), helling, rotssteilte, steile kust.

[Klijf]

Klijf, o. gmv. (plant.) klimop.

[Klik]

Klik, m. (-ken), onderstuk eener kolf; (zeew.) stut; (fig.) houten -, lomperd, logge kerel. *-KEN, bw. ow. gel. (ik klikte, heb geklikt), klappen, over-, aanbrengen, verklikken; genoeg -, voldoende zijn. *-KER, m., *-STER, v. (-s), over-, aanbrenger, over-, aanbrengster; praatjesmaker, -maakster; verklikker. *-KLAKKEN, ow. gel. (ik klikklakte, heb geklikklakt), klinken, schetteren, weêrklinken (van bloote zwaarden enz.). *-SPAAN, m. en v. (...anen), klikker, klikster. *-SPILLEN, ow. gel. (ik klikspilde, heb geklikspild), leêgloopen, lanterfanten.

[Klim]

Klim, o. gmv. klimop. *-, v. gmv. hoogte, steilte; dat is een heele -.

[Klimaat]

Klimaat, o. (...aten), luchtstreek, luchtsgesteldheid. *...MATOLOGIE, v. leer der warmte in den dampkring en op de oppervlakte.

[Klimboonen]

Klimboonen, v. mv. snijboomen.

[Klimmen]

Klimmen, bw. en ow. ong. (ik klom, heb of ben geklommen), opklauteren, stijgen, rijzen; - op, - naar, zich opwerken, (ook fig.); de zon klimt aan den hemel; zijne jaren -, hij wordt oud; zijn gebed klimt ten hemel; gij moet die som (of die schuld) niet laten -; (toenemen); de moeijelijkheden - (vermeerderen). *-, o. bij het - der jaren, hoe ouder men wordt. *...MER, m., *...STER, v. (-s), die klimt; kunstenmaker. *...MING, v. gmv. het klimmen.

[Klimop]

Klimop, o. gmv. (plant.) eiloof, klim. *...STAG, v. (-gen), (zeew.) loopstag, valreep. *-VOGELS, m. mv. zek. orde van vogels.

[Kling]

Kling, v. (-en), lemmet, blank (van een zwaard); iem. voor de - dagen, tot een tweegevecht uitdagen; (oorl.) over de - jagen, vermoorden, geen kwartier geven. ↑ *-BUIL, m. (-en), armzakje met schelletje (in de kerken). *-EN, m. mv. zandduinen. ↑ -, ow. ong. (ik klong, heb geklongen), zie KLINKEN. -MAKER, m. (-s), zwaardveger. *-SLAG, m. (-en), slag met de kling, - met het blank der sabel.

[Klink]

Klink, m. (B.m. en v.), (-en), klinkende slag; oorveeg. *-, v. (-en), vallend sluitijzer (aan eene deur); de deur in de - sluiten, - zetten; benedendeel eener kous (boven den voet); reet, scheur; (zeew.) soort beugel; (fig.) kontant geld. *-AART, m. (-s), soort (noordsch) vaartuig. *-BOUT, m. (-en), (zeew.) inlaatstuk, spil. *-DEUR, v. (-en), poortdeurtje, valdeurtje. *-DICHT, *-RIJM, o. (-en), soort dicht-stukje van vier coupletten (twee van vier en twee van drie regels ieder), sonnet. *-EN, ow. bw. ong. (ik klonk, heb of ben geklonken), een schel of hard geluid -, een harden klank geven; weêrgalmen, luiden; zijne stem klinkt; die gulden klinkt valsch; met de glazen -; laten wij eens -, gezondheid drinken; dat zal u vreemd in de ooren -; -de munt, kontant geld; vastleggen in lood, - in soldeersel; door kloppen vastslaan; eenen spijker -; iem. (aan iets) vast-; in orde brengen, schikken, betalen, de zaak (of het huwelijk) is geklonken; mijne ooren hebben geklonken, men heeft ergens van mij gesproken. *-ER, m. (-s), die klinkt; (ook) gebakken metselsteen; (taalk.) klinkletter, vokaal; noordsch vaartuig. *-ET, o. (-ten), (vest.) valdeurtje. *-HAAK, m. (...aken). *-HAMER, m. (-s). *-ING, v. gmv. het klinken. *-KLAAR, bn. volkomen zuiver, louter. *-LETTER, v. (-s), (taalk.) zelfklinker. *-NAGEL, m. (-s). -TJE, (B. -N), o. (-s). *-SPIJKER, m. (-s). *-PLAAT, v. (...aten), -JE, (B. -N), o. (-s), plaat om er op te klinken. *-RING, m. (-en), (zeew.) ring die voor het klinken om de boot wordt gelegd. *-STEEK, m. (...eken), breisteek voor de klink. *-STEEN, m. phonoliet, zek. delfstof. *-WERK, o. (-en), geklonken werk; ineengelascht stuk houtwerk; (ook) geklonken ijzer.

[† Klinometer]

† Klinometer, m. (-s), *...SKOOP, m. (...open), (mijnw.) zekere toestel.

[Klip]

Klip, v. (-pen), rots onder water; blinde (onzigtbare) -; (fig.) hinderpaal, beletsel, oorzaak van verderf; hij zal moeite hebben die - te boven te komen; op die - is hij gestrand; tegen alle -pen liegen, onbeschaamd liegen. *-ACHTIG, *-PIG, bn. (-er, -st), als eene klip, met klippen bezet. *-BAKEN, v. (-s), baken die de klippen aanwijst. *-DAS, m. (-sen), zeker zoogdier. *-GEIT, v. (-en), wilde geit, gems. *-PER, m. (-s), of -SCHIP, o. (...epen), soort vaartuig. *-PERTANDEN, ow. gel. zie KLEPPEN. *-VISCH, m. (...sschen), strandvisch. *-ZOUT, o. gmv. steenzout.

[Klis]

Klis, v. gmv. (plant.) zek .kruid. *-, (-sen), verwarde knot haar. *-KRUID, o. gmv. klis. *-SEN, ow. gel. (ik kliste, ben geklist), in de war zitten, -zijn, (meest fig.).

[Klisteer]

Klisteer, v. (B.m.), (...eren), middel om iets door den anus in de darmen te brengen; darmspoeling, lavement, clysma. *-DER, m., *-STER, v. (-s), lavementzetter, -ster. *...TEREN, bw. gel. (ik klisteerde, heb geklisteerd), een lavement toedienen, - zetten, inspuiten. *-SPUIT, v. (-en).

[Klits]

Klits, v. (-en), teef, wijfje van den hond; (fig.) boos -, ontuchtig wijf. *-, tw. bons!

[Klittegras]

Klittegras, o. gmv. soort kruid.

[Kloek]

Kloek, bn. en bijw. (-er, -st), *-ELIJK, bijw. fiksch, sterk,

gezond, welgebouwd, welgemaakt; wijs, schrander, degelijk, moedig, -lijk; een - (krachtig) antwoord; een - (mannelijk) gedrag; een - (gespierd) krijgsman; een -e (ferme) kerel; eene -e (sterke) vrouw; een - (gezond, blozend) kind. *-AARD, m. en v. (-s), vernuftig mensch. *-EN, bw. gel. (ik kloekte, heb gekloekt), moed geven, aanmoedigen. *-HARTIG, bn. en bijw. (-er, -st), -LIJK, bijw. moedig, -lijk, onversaagd. *-HARTIGHEID, v. gmv. moed, onversaagdheid. *-HEID, v. gmv. sterkte, gespierdheid, welgebouwdheid; schranderheid, vernuft. *-MOEDIG, bn. en bijw. (-er, -st). -LIJK, bijw. dapper, onversaagd, op onversaagde wijze. -HEID, v. gmv. *-ZINNIG, bn. en bijw. (-er, -st), -LIJK, bijw. schrander, vernuftig. -HEID, v. gmv.

[↑ Kloen]

↑ Kloen, o. (-en), kluwen.

[Kloet]

Kloet, m. (-en), kalkstok, kalkklopper; schippersboom; (fig.) hand, knuist; lomperd; overal zijnen - inslaan, overal in meêpraten; (spr.) er is klei aan aan -, het spookt er, daar is een beletsel. *-EN, bw. gel. (ik kloette, heb gekloet), (zeew.) boomen. *-ER, m. (-s), (zeew.) die een vaartuig met eenen boom voortduwt. *-STOK, m. (-ken), kloet.

[Klok]

Klok, v. (-ken), werktuig bestemd om (door eenen klepel in het midden) geluid te geven; uurwerk; pendule; staande -; op de - (naar het uurwerk) zien; de - wijst zes uur; de - speelt; de - slaat, de - gaat; de - is voor; de - luiden; (fig.) hij klinkt als eene -, er is niets op hem aan te merken; iets aan de groote - hangen, alom bekend maken. *-, glazen stulp; (apoth.) helm, deksel, glas van de luchtpomp; kelk eener bloem; oorsieraad; (wap.) eene - op een blaauw veld. *-, klokhen. *-, m. keelgeluid bij het drinken; geluid dat eene flesch geeft bij het inschenken. *-BLOEM, v. (-en). *-BLOEMIG, bn. -e planten. *-GEBOM, *-GELUI, o. gmv.

[† Kloker]

† Kloker, m. (-s), pijpuithalertje.

[Klokgieten]

Klokgieten, o. gmv. het gieten van klokken. *...GIETER, m. (-s). -IJ, v. (-en), plaats -, fabriek waar klokken worden gegoten. *...HAMER, m. (-s), soort groote smidshamer. *...HEN, v. (-nen), kip -, hen die eijeren broedt; - met de kiekens, een der namen van het zevenge-sternte. *...HUIS, o. (-zen), kern -, het huisje van vruchten; zaadhuisje (in bloemen); huisje waarin (op eenen toren) de klok hangt; overblijfsel van tabak in eene gestopte pijp. *...JE, (B. -N), o. (-s), kleine klok (in alle bet.). -s, oorsieraad der vrouwen. *...JESBLOEM, v. (-en), klokbloem. *...KEN, ow. gel. (ik klokte, heb geklokt), zeker geluid maken met de keel (als de hennen, ook onder het drinken of van eene flesch waaruit men schenkt); (fig.) veel drinken; hij was weder aan het -.

[Klokkebalk]

Klokkebalk, m. (-en), balk waaraan de klok hangt; (zeew.) mars. *...GALG, v. (-en), dwarshout waaraan de klok hangt.

[Klokkengelui]

Klokkengelui, o. gmv. het luiden der klokken. *...HAMER, m. (-s), groote smidshamer.

[Klokkenist]

Klokkenist, m. (-en), die het klokkenspel bespeelt of bedient.

[Klokkenmaker, Klokmaker]

Klokkenmaker, Klokmaker, m. (-s). *...SPEL, o. gmv. *...SPE-

LER, m. (-s), klokkenist. *...TOREN, KLOKTOREN, m. (-s), toren met klok. *...KLEPEL, m. (-s). *...LUIDER, m. (-s). *...REEP, v. (...epen), touw waaraan de klok hangt. *...SLAG, m. (-en), op of met - van drieën, ten drie ure precies. *...SPIJS, *...SPIJZE, v. (-n), metaal tot klokgieten geschikt. *...TOUW, o. (-en), touw waaraan men trekt om de klok te luiden.

[† Klommer]

† Klommer, m. (-s), uitvlugt, leugen.

[Klomp]

Klomp, m. (-en), vormlooze massa, stuk, kluit, blok; een - aarde, suiker, lood. *-, o. holsblok, houten schoen; op -en loopen; een man op -en; (spr.) met de -en van het ijs blijven, iets zeer voorzigtig doen. *-JE, (B. -N), o. (-s), kleine klomp; klontje. *-ACHTIG, *-IG, bn. (er, -st), klonterig. *-ENMAKER, *-MAKER, m. (-s). *-KOUSEN, v. mv. zeer grove kousen. *-ZAK, m. gmv. klappen, slaag, ransel; iem. - geven.

[Klongel]

Klongel, v. (-s), straatloopster, gemeen vrouwspersoon. *-EN, ow. gel. (ik klongelde, heb geklongeld), zijnen tijd met nietige bezigheden slijten. *-STER, v. (-s), morsig -, lui wijf.

[Klont]

Klont, v. (-en), brok, stuk, (van alles wat vochtig of gestold is); eene - boter, suiker. *-ER, m. (-s), stuk gestold vocht; de melk vervalt in -s; eenen - slijm uitspuwen; een - bloed. *-ERACHTIG, *-ERIG, bn. (-er, -st), met klonters. *-EREN, ow. gel. (ik klonterde, ben geklonterd), tot klonters worden, in klonters vallen; stremmen, verdikken. *-JE, (B. -N), o. (-s), kleine klonter of klont; suiker in -s, kandij of broodsuiker.

[Kloof]

Kloof, v. (...oven), tusschenruimte, scheiding, gaping; barst; er is eene diepe - in deze rots; zijn vel is vol kloven; (hor.) - van een uurwerk; (fig.) gaping; dit maakte eene groote - tusschen hen (in hunne vriendschap); tusschen aarde en hemel ligt eene groote -. *-BAAR, bn. (-der, B. ...arer, -st), vatbaar om gekloofd te worden. *-BEITEL, m. (-s), beitel om groote blokken steen te kloven of te doen splijten; wig. *-BIJL, v. (-en), groote houthakkersbijl. *-HAMER, m. (-s), groote moker. *-HOUT, o. gmv. hout geschikt om gekloofd te worden. *-JE, (B. -N), o. (-s), kleine kloof, spleetje, kerfje; kuiltje (in de lip of kin). *-KIN, v. (-nen), gekloofde kin. *-LIP, v. (-pen), gekloofde lip. *-STOK, m. (-ken), soort stok met beitel; diamantklovers-stok (waarin de diamant in cement wordt vastgezet).

[Klooster]

Klooster, o. (-s), gebouw -, verblijf voor nonnen of monniken (inz. bij katholieken); in een (of het) - gaan, der wereld vaarwel zeggen. *-ACHTIG, bn. en bijw. (-er, -st), als -, van een klooster; op de wijze der kloosters. *-AMBT, o. (-en), bestuur van een klooster. *-BROEDER, m. (-s), monnik. -SCHAP, o. leven -, hoedanigheid der monniken. -, v. vereeniging der monniken. *-DOCHTER, v. (-s), non. *-EN, bw. en ow. gel. (ik kloosterde, heb of ben gekloosterd), in een klooster opsluiten, - wonen; (fig.) een afgezonderd (vervelend) leven leiden. *-GAREN, o. (-s), garen dat in de kloosters is gesponnen. *-GELOFTE, v. (-n). *-GEWAAD, o. (...aden), monniken-, nonnenkleeding. *-GOED, o. (-eren), kleederen der kloosterlingen; grond tot een klooster behoorende. *-ING, v. gmv. het kloosteren.

*-JUFFER, v. (-s), geestelijke zuster, non. *-KERK, v. (-en). *-LATIJN, o. gmv. het latijn der middeleeuwen, slecht latijn. *-LEVEN, o. gmv. *-LIEDEN, m. mv. menschen (mannen en vrouwen) tot de kloosters behoorende. *-LIJK, bn. kloosterachtig. *-LING, m. en v. (-en), monnik, non. *-MAAL, o. (...alen), eten -, maal der kloosters. *-MOEDER, v. gmv. abdis, priores, voogdes in een klooster. *-ORDE, v. (-n), geestelijke orde. *-OVERSTE, m. (-n), opzigter der kloosters, provinciaal. *-REGEL, m. (-s). *-TUCHT, v. gmv. *-VADER, m. (-s), prior, abt, voogd in een klooster. *-VERZORGER, m. (-s). *-VOLK, o. gmv. bewoners -, (ook) bedienden van een klooster. *-VOOGD, m. (-en). *-VOOGDES, v. (-sen). *-VOOGDIJ, v. (-en). -SCHAP, v. (-pen). *-VROUW, v. (-en), opzigtster -, priores eens kloosters. *-WET, v. (-ten), kloosterregel. *-ZUSTER, v. (-s), non.

[Kloot]

Kloot, m. (-en), massieve bol, kogel; (ontl.) teelbal; (fig.) de - rolt nog, de zaak is nog niet afgeloopen. *-ACHTIG, bn. (-er, -st), naar eenen kloot gelijkende. *-ADER, v. (-s, -en), (ontl.). -BREUK, v. (-en). -GEZWEL, o. (-len). *-BLOEM, v. (-en), (plant.). *-BOOG, m. (...ogen), soort handboog. *-JE, (B. -N), o. (-s), kleine (massieve) bol. *-JESVOLK, o. gmv. gemeen volk, janhagel, gespuis. *-ROND, bn. bolrond. *-SPEL, o. (-en), balspel. *-VORMIG, bn. bolrond, spherisch. *-ZAK, m. (-ken), (ontl.) balzak, scrotum.

[Klop]

Klop, m. (-pen), slag, klap; eenen - op de deur geven; - (slaag) krijgen, geven; de vijand heeft - gehad. *-, geslagen teeken op een muntstuk. *-GEEST, m. (-en), opgeroepen geest eens afgestorvenen (dierlijk-magnetisch zinbedrog). *-HAMER, m. (-s), houten hamer (van beeldhouwers); (boekb.) zware ijzeren hamer tot het dun kloppen van boeken. *-HENGST, m. (-en), gelubde hengst. *-HOUT, o. (-en), (boekdr.). *-JAGER, m. (-s), die het wild bijeenjaagt. *-JAGT, v. gmv. groote jagt tot het bijeendrijven en uitroeijen van wilde dieren; - houden (op wolven enz.); (ook fig.) men hield eene - op de jezuïten. *-JE, (B. -N), o. (-s), kleine klap of slag; geestelijke zuster, non.

[Kloppen]

Kloppen, bw. en ow. gel. (ik klopte, heb geklopt), slaan; ranselen; overwinnen; (ook in spelen), hij is geducht geklopt geworden; (boekdr.) de vormen -; de vijanden zijn geklopt; (fig.) iem. op de vingers -, hem zijne verkeerdheden beletten, hem bestraffen; (ook) op kleine dieverijen betrappen; het hart klopt mij (slaat hard) van angst; de wond klopt; -de geesten, zie KLOPGEEST; -d (lillend) vleesch. *...PER, m. (-s), stuk hout of metaal op eene deur in plaats van eene schel; deurklopper; over het algemeen iets waarmede men klopt; (rijsch.) kribbebijter (paard). -TJE, (B. -N), o. (-s), kleine klopper; (fig.) het geweten. *...PING, v. (-en), het kloppen.

[Kloppartij]

Kloppartij, v. (-en), vechtpartij. *...SCHEEN, v. (-en), (schoenm.) likhout; zakviooltje. *...STEEN, m. (-en), steen waarop men klopt. *...STER, v. (-s), die klopt. *...TOR, v. (-ren), doodkloppertje, zek. insekt. *...WATER, o. -TJE, (B. -N), o. (-s), zeepsop, water door zeep aan het schuimen gebragt. *...ZEE, v. (...ën), golven tegen het schip slaande.

[Klos]

Klos, m. (B.v.), (-sen), garenwinder; gerand blokje om kant te maken; houten rolletje; (zeew.) koldergat; (timm.) houtbeslag. *-BAAN, v. (...anen), kolfbaan. *-BEITEL, m. (-s), schepper (waarmede in de klosbaan gespeeld wordt). *-BEUGEL, m. (-s), ring in de klosbaan. *-JE, (B. -N), o. (-s), kleine klos, houtje. *-KOKER, m. (-s), koker waardoor de klos gaat. *-KOORD, o. (-en), gesponnen koord. *-POORT, v. (-en). *-RING, m. (-en), klosbeugel. *-SEN, bw. en ow. gel. (ik kloste, heb geklost), winden; kant -, koord -, spinnen; in de klosbaan spelen. *-VOL, m. volgewonden klos.

[Klotsen]

Klotsen, ow. gel. (ik klotste, heb geklotst), tegen elkander botsen, slaan (van de baren). *...ING, v. gmv. het klotsen, geklots.

[Klouw]

Klouw, v. (-en), (timm.) schoffel, wiedijzer. *-EN, o. kluwen. -, bw. gel. (ik klouwde, heb geklouwd), omgraven, schoffelen; (zeew.) kalfateren; (fig.) krabben (het haar); zich de haren -, in de verlegenheid zitten. *-ER, m. (-s), kalfaathamer; werkman die kalfaat; (fig.) groot brok. *-HANDJE, (B. -N), o. (-s), krabbertje.

[Kloven]

Kloven, bw. en ow. gel. (ik kloofde, heb of ben gekloofd of gekloven), klieven, doorhouwen, doorhakken; barsten, splijten; geklovene handen. *...ER, (-s), die klooft, klieft, hakt; diamant -. *...VING, v. (-en), het kloven.

[Klub]

Klub, v. zie CLUB.

[Klucht]

Klucht, v. (-en), grap, aardigheid; pret; blijspelletje, nastukje. *-IG, bn. en bijw. (-er, -st), aardig, prettig; bespottelijk; vreemd, zonderling; een - voorval; hij keek mij zoo - (vreemd) aan. -HEID, v. (...heden), koddigheid, vreemdheid, zonderlingheid. *-MAKER, m. (-s), grappenmaker. *-SPEL, o. (-en), (toon.) blijspel, kluchtspel. *-SPELER, m. (-s), acteur in het blijspel, komiek, potsenmaker. *-SPELSCHRIJVER, m. (-s).

[Kluft]

Kluft, v. (-en), keep, kloof; buurt, wijk. *-HEER, m. (-en), wijkmeester. *-PREDIKANT, m. (-en), buurtprediker. *-WERK, o. gmv. (zeew.) ingelaschte mast.

[Kluif]

Kluif, v. (B.m.), (...ven), klaauw; grijper, vuist; groot been, (fig.) vervelend -, praatziek wijf, dat is een regte -. *-BEENTJE, (B. -N), o. (-s). *-JE, (B. -N), o. (-s), beentje om te knabbelen of te kluiven. *-FOK, v. (-ken), (zeew.). *-HOUT, o. (-en), (zeew.). *-STER, v. (-s), die kluift.

[Kluis]

Kluis, v. (...zen), stulp, enge woning; cel; (bouwk.) verwulfsel. *-BANDEN, m. mv. (zeew.). *-GAT, o. (-en), (zeew.) opening waardoor de kabel gaat. *-HOUTEN, o. mv. houten waarin de kluisgaten zijn. *-HOUTJES, o. mv. (zeew.) proppen. *-KUSSENS, o. mv. (zeew.). *-PROPPEN, m. mv. (zeew.). *-ROLLEN, v. mv. (zeew.).

[Kluister]

Kluister, v. (-s), boei, band, hand-, voetketen; iem. in -s slaan, de -s aanleggen; (fig.) beletsel. *-EN, bw. gel. (ik kluisterde, heb gekluisterd), boeijen, in kluisters slaan; (ook fig.) hare bekoorlijkheden kluisterden (boeiden) hem; men bleef aan zijnen mond als gekluisterd (van een welsprekenden redenaar). *-ING, v. (-en), het kluisteren; het aanleggen der boeijen.

[Kluiszakken]

Kluiszakken, m. mv. (zeew.).

[Kluit]

Kluit, v. (-en), vormloos stuk, brok, klomp; eene - turf; eene - aarde; (fig.) hij is uit de -en gewassen (groot geworden); op de -en komen, rijk worden. *-, m. (-en), zek. vogel. *-ACHTIG, *-IG, bn. (-er, -st), als eene kluit; hobbelig. *-BOOG, m. (...oogen), soort handboog. *-ENBREKER, m. (-s), werktuig om (turf-) kluiten stuk te maken; (ook) arbeider die dit werk verrigt. *-JE, (B. -N), o. (-s), kleine kluit; klompje; een - boter, turf. *-VOGEL, m. (-s), soort vogel.

[Kluiven]

Kluiven, bw. ow. gel. en ong. (ik kluifde of kloof, heb gekluifd of gekloven), afknagen, aan een been -; (fig.) hard of moeijelijk werk verrigten, daar is wat aan te -; laffe praatjes vertellen, hij zat den geheelen avond te -. *...VER, m. (-s), die kluift of knaagt; (zeew.) fok; (fig.) vrek. -RING, m. (-en), (zeew.) soort beugel. *...VING, v. (-en), het kluiven.

[Kluizen]

Kluizen, ow. gel. (ik kluisde, heb gekluisd), afgezonderd leven (als een heremiet); (zeew.) klotsen (van het water tegen de kluisgaten). *-AAR, m., -STER, v. (-s), die om de godsdienst of andere redenen zich van de wereld heeft afgezonderd; (fig.) die buiten afgezonderd leeft. *-AARSHUT, v. (-ten). ...LEVEN, o. gvm.

[Klungel]

Klungel, v. (-s), zie KLONGEL. *-EN, ow. gel. (ik klungelde, heb geklungeld), nietig en slecht werk verrigten; dat is weggeklungeld (nalatig bewerkt). *-AAR, m., -STER, v. (-s), nietige -, vadzige arbeider, arbeidster. *-WERK, o. gmv. slechte -, nietige arbeid, broddelwerk.

[Kluppel]

Kluppel, m. (-s), knuppel, korte -, dikke stok. *-EN, bw. gel. (ik kluppelde, heb gekluppeld), afranselen -, doodslaan met eenen stok of knuppel. *-KOEK, m. (-en), langwerpige smalle koek. *-SPEL, o. (-en), soort stokkenspel. *-VERS, o. (...zen), slecht -, plat vers.

[Kluts]

Kluts, v. gmv. zin, begrip; de - kwijt zijn of verloren hebben, het spoor bijster zijn, niet meer weten wat men doet. *-EI, o. (-jeren), geklopt ei. *-EN, bw. gel. (ik klutste, heb geklutst), slaan, kloppen (eijeren, zeepsop enz.).

[Kluun]

Kluun, v. gmv. soort baggerturf. *-, o. soort bier.

[Kluwen]

Kluwen, o. (-s), opgewonden bol (van garen, bindtouw enz.); een - katoen; het zit alles in één - (of kloen); hoe zal dat - (die verwarde zaak) nog afloopen. *-EN, bw. gel. (ik kluwende, heb gekluwend), tot een kluwen winden. *-TJE, (B. -N), o. (-s), klein kluwen; een - (dotje) garen.

[Knaagdieren]

Knaagdieren, o. mv. zek. orde van genagelde zoogdieren.

[Knaap]

Knaap, m. (...apen), jongen, jongeling; knecht; (oudt.) schildknaap, wapendrager; strijdknecht; spiegel-, nachttafeltje; stommeknecht; houten ezel; dat is een brave -, kerel; een lustige -, schalk. *-JE, (B. -N), o. (-s), kleine jongen. *-SCHAP, v. gmv. dienstpligt (bij eenen ridder).

[Knaauwen]

Knaauwen, bw. gel. (ik knaauwde, heb geknaauwd), knabbelen, knagen; aan een been -; zijne nagels - (bijten); bederven, vernielen, gij hebt uwen hoed geducht geknaauwd; (fig.) slaan, toetakelen, als hij onder mijne handen komt zal ik hem -. *...ER, m. (-s),

*...STER, v. (-s), knabbelaar, -ster, bederver, bederfster. *...ING, v. (-en), het knaauwen. *...SEL, o. (-s), wat van een voorwerp is afgeknaagd.

[Knabbelen]

Knabbelen, ow. gel. (ik knabbelde, heb geknabbeld), knagen (met kleine beten). *...ING, v. (-en), het knabbelen, geknabbel.

[Knagen]

Knagen, bw. en ow. gel. (ik knaagde, heb geknaagd), langzaam knabbelen, afbijten, invreten; de ratten - het hout; de roest knaagt het ijzer; (fig.) ondermijnen; het geweten knaagt aan zijne ziel. *-D, bn. knabbelend; een - geweten, de -e zorgen. *...GER, m. (-s), KNAAGSTER, v. (-s), die knaagt. *...GING, v. (-en), het knagen, knabbeling; inbijting, invreting; (fig.) de -en van het geweten, wroegingen.

[Knak]

Knak, m. (-ken), breuk, scheur, deuk; de vaas heeft een -; er is een - in mijnen hoed; (fig.) schade, nadeel, vermindering; zijn vermogen heeft een geduchten - gekregen; dit heeft een vreeselijken - aan zijne gezondheid toegebragt. *-, bn. en bijw. gestoord, verstoord, boos; zij zijn -, oneenig. *-KEN, bw. en ow. gel. (ik knakte, heb of ben geknakt), breken, scheuren, deuken; benadeelen, schokken. *-HAMER, m. (-s), werktuig om hennep te breken.

[Knal]

Knal, m. sterk enkelvoudig geluid. *-GAS, o. mengsel van waterstof en zuurstof. *-GOUD, o., *-PLATINA, v., *-POEDER, o., *-ZILVER, o., *-ZUUR, o. (scheik.).

[Knap]

Knap, v. gmv. geluid dat een brekend of knappend voorwerp geeft; (fig.) veel van de - (van lekker eten en drinken) houden. *-, bn. en bijw. (-per, -st), welgevormd, welgemaakt; een - meisje, -pe man, vrouw; bekwaam, geschikt, vlug; dat is een - man, van veel kunde; dat hebt gij - (verdienstelijk) gedaan; naauw, engsluitend, die jas zit mij wat -. *-BUS, v. (-sen), soort schietgeweer. *-HANDIG, bn. en bijw. (-er, -st), -LIJK, bijw. vlug, vaardig, behendig, op vaardige wijze. -HEID, v. gmv. vlugheid, vaardigheid (met de handen). *-HEID, v. gmv. welgemaaktheid, fiksche ligchaamsbouw, bekwaamheid, talent, geschiktheid tot eenig vak. *-JES, (B. ...NS), bijw. net, zindelijk; dit heeft hij - gedaan; - opgegeten, zonder iets over te laten; bekrompen; hij kan - (maar even) van zijn inkomen bestaan; - (zuinig) toemeten. *-KERS, v. (-en), soort nazo-mer-kers. *-KOEK, m. (-en), hard gebakken koek; (fig.) het ging op als -, er werd gretig (van die spijs) gegeten. *-PEN, ow. gel. (ik knapte, heb of ben geknapt), bersten, splijten, springen, kraken; het vuur knapt aan den haard; het pennemes, de schotel is geknapt. *-PER, m. (-s), knapkers. *-PERS, m. mv. zee-eik, soort bruinwier. *-UIL, m. (-en). *-ZAK, m. (-ken), jagerstasch, ransel.

[Knarsbeen]

Knarsbeen, o. (-en), kraakbeen.

[Knarsen]

Knarsen, ow. gel. (ik knarste, heb geknast), een scherp malend geluid voortbrengen; op de tanden -. *...ETANDEN, ow. gel. (ik knar-setandde, heb geknarsetand), knarsen. *...ING, v. het (tanden)knarsen.

[Knaster]

Knaster, m. gmv. zie KANASTER.

[Knecht]

Knecht, m. (-s, -en), mannelijke bediende, lakei; dienaar; slaaf; (spr.) zoo heer zoo -, aan de bedienden kent men den meester; stomme -, buffettafeltje; zie ook KNAAP. *-ELIJK, bn. en bijw. als

een -, van eenen knecht, slaafsch, onderworpen, kruipend. *-JE, (B. -N), o. (-s), klein huisbediende, jongetje. *-SCHAP, v. gmv. dienstbaarheid. *-SKAMER, v. (-s). *-SLOON, o. (-en), heel -, half - verdienen. *-SWIJZE, bijw. als een knecht, slaafsch.

[Kneden]

Kneden, bw. gel. (ik kneedde, heb gekneed), drukkend dooreen mengen, - werken; (fig.) het ligchaam - (kastijden, door overdreven godsdienstijver). *...DER, m. (-s), die kneedt. *...DING, v. het kneden; (fig.) ligchaamskastijding.

[Kneedsel]

Kneedsel, o. (-s), het geknede voorwerp. *...STER, v. (-s), die kneedt.

[Kneep]

Kneep, v. (...epen), neep, vouw, plooi; (fig.) list, booze toeleg; voelt gij de -? de list, de boosaardigheid. *-JE, (B. -N), o. (-s), kleine neep. *-MUTS, v. (-en), kaper, kornet. -JE, (B. -N), o. (-s).

[Knekelhuis]

Knekelhuis, o. (...zen), beenderhuis, lijkhuis (op een kerkhof).

[Knel]

Knel, v. gmv. klemming, knijping; zich eene - aan den vinger geven; vossenval; (fig.) hinder, verlegenheid, hij zit in de -. *-LEN, bw. gel. (ik knelde, heb gekneld), klemmen, nijpen, zich den vinger -; drukken, de schoen knelt mij; (spr.) gij weet niet waar de schoen hem knelt, gij kent zijnen verborgen angst, zijne kwelling niet; -e (drukkende) belastingen; het -e juk der slavernij. *-LING, v. (-en), het knellen.

[Kneppel]

Kneppel, m. (-s), knuppel. *-KOGELS, m. mv.

[Knersen]

Knersen, ow. gel. (ik knerste, heb geknerst), een scherp malend geluid voortbrengen.

[Knetteren]

Knetteren, ow. gel. (ik knetterde, heb geknetterd), geluid geven (van brandend hout).

[Knetterzout]

Knetterzout, o. soort keukenzout uit de mijn van Wieliczka.

[Kneu]

Kneu, v. (B.m.), (-en), soort zangvogel. *-BEURS, v. (...zen), spaarpot, -beurs. *-KEL, m. (-s), zie KNOKKEL. *-KELOLIE, v., -SOP, o. gmv. (fig.) stokslagen. *-NEST, o. (-en). *-PENNING, m. (-en), spaarpenning. *-TER, m. (-s), kneu. *-TEREN, ow. gel. (ik kneuterde, heb gekneuterd), zingen (als eene kneu); stamelen; grommen. *-TERAAR, m., -STER, v. (-s), die zingt, neuriet (in zich zelven); stamelaar, -ster. *-TERIG, bn. en bijw. (-er, -st), grommend; stamelend; (ook) prettig, lekkertjes, aangenaam, † confortabel; wij zaten zoo - bij elkander. *-TERING, v. (-en), het stamelen, grommen enz.

[Kneuzen]

Kneuzen, bw. gel. (ik kneusde, heb gekneusd), drukkende wonden, - breken; mijn arm is gekneusd; gij moet de peren niet -. *-D, bn. -e wapenen, stokken, knodsen enz. *...ZING, v. (-en), het kneuzen; wond (door drukking), hij heeft eene - aan het been.