Bikoerim

(1903)–M.H. van Campen– rechtenstatus

Glossarium.

A.

A = een, 'n.

Addènòm = Héére God!

Almemmor = een in de synagoge gebouwde verhevenheid, waarop voorlezing uit de H. Wetsrol wordt gedaan.

Al tiftach picho lesoton = open uw mond niet ten gunste van den satan, d.w.z. pas op dat niet, door voortdurend het kwade te verwachten, het inderdaad over u komt.

Aphikomen = nagerecht. Als zoodanig wordt beschouwd een stukje paaschbrood, met het nuttigen waarvan men geacht wordt voldaan te hebben aan het gebod, thans niet meer uitvoerbaar, om het paaschlam te eten.

Arke = een, vaak in de synagoge-muur uitgebouwde, kast, waarin de H. Wetsrollen worden geborgen.

Attelemiesse = tot stervens toe.

B.

Bechour = Eerstgeborene.

Bij mijne jore = bij mijn leven.

Boroech Hascheim = Geloofd zij God.

C.

Chewre = gebroederschap, 'n soort theologische genootschappen.

Chotspe = vermetelheid, onbeschaamdheid.

D.

Dalles = armoede.

E.

Elijohoe Hannowie = Elijahu de profeet.

G.

Gazan = voorzanger in de synagoge.

Gan Eiden = de tuin van Eden: het paradijs.

Gebenscht = gezegend.

Gehinom = de hel.

Gemoro leeren = talmoed bestudeeren.

Gomets = alle op Paschen verboden spijzen, waarvan niets in huis mag overblijven.

Gut jomtof = de op een feestdag gebruikelijke, in de plaats van ‘goeden dag’ tredende begroeting.

H.

Hagadah = boekje, waarin de voor den paaschavond voorgeschreven religieuse voordracht.

Heert = hoort.

I.

Iemand mougel zijn = iemand vergiffenis schenken.

J.

Japieleeb = Japielief.

Jischkoch = Dank u.

Jom Hakipoerim = de Groote Verzoendag.

Jomtof = feestdag.

Joutsé zijn = aan zijn plicht voldaan hebben.

K.

Kol dichfien jeisei wejeichoel = Ieder die honger heeft kome en ete.

Kootsin = rijkaard.

L.

Laten strekke = laten zitten.

Leshonoh haboöh biroescholojim = het komend jaar in Jerusalem.

M.

Mazzel = geluk.

Muierbergblommetjes = kenteekenen van ouderdom, van min of meer nabijzijnden dood. Muiderberg is eene begraafplaats van de joodsche gemeente te Amsterdam.

N.

Nachleine = nachtgebed.

Na noe geih ich widder ewek = neen, nou ga ik weêr weg.

Narrischkat = onzin.

Neir tomied = het ter herinnering aan een afgestorvene ‘gestadig brandend licht.’

Nitteno meieis Rifko bas... lebanglôh = Gegeven door Rebekka, de dochter van... aan haar echtgenoot.

O.

Ochgenebbisch, genebbisch = och arme.

Out meiö schoniem = nog veel jaren.

Over Simme en over Jossef = ‘van comme-ça’, of: ‘dat je hooren en zien vergaat’.

R.

Reuzegoi, waas 'r viel van z'n gezond, wat-ie smoest = 'n onvervalscht type van een niet-Jood, hij weet absoluut niet, wat-ie vertelt.

S.

Scheim Jisborach = God, Hij zij geloofd.

Schewoeës = Pinksteren, Wekenfeest.

Schlemiel = ongelukkige.

Schobbets = een soort van zeer wijde, lange jas.

Schoel = synagoge.

Seforim = Hebreeuwsche boeken.

Seid mir mougel = Vergeef mij.

Seider = Het geheel der religieuse ceremonieën op den Paaschavond.

Sof = ellende, ongeluk, ramp.

T.

Tachrichien = doodskleederen.

Tefilloh = gebed.

Tehillim = de Psalmen.

Teinis = vastendag.

Thouroh is Chogmoh = De Leer is de wijsheid.

Thorah = Thouroh.

V.

Verstopt gemouch = domme kerel.

Verswarste nar = och gek die je bent.

Vertseihle = vertellen.

Von obbe = van boven.

W.

Wie ìch dan bin = Nou, daar mot je net bij mìjn voor wezen.

Opmerking: Natuurlijkerwijze is er bij de samenstelling van dit woordenlijstje niet naar gestreefd, de oorspronkelijke beteekenis van de woorden te geven maar alléén die welke zij hebben, zóóals zij

in den tekst gebruikt worden. Men gelieve de sch zoowel in de hebreeuwsche als jargon-woorden uit te spreken als de duitsche sch. Het Nederlandsch bezit hiervoor geen consonanten-verbinding. De sj gemeenlijk ter weergave gebruikt, heeft dien klank, zuiver althans, níet.