'Glück auf,' kompeltje! Roman uit het mijnwerkersleven in Nederland

[p. 253]

Besluit

Kompeltje heeft zijn belofte, voor Moeder te zorgen, gehouden en dat is maar goed ook, want Moeder kreeg een pensioen van twee gulden en veertien cent in de week.

Ze moest daarbij nog een zedelijk leven blijven leiden, anders kon dit pensioen ingetrokken worden, ingevolge bepalingen van het A.M.F., het ‘Algemeen Mijnwerkers Fonds voor de steenkolenmijnen in Limburg’.

Moeder is in haar huisje blijven wonen, toen Kompeltje trouwde en die vond het best, ofschoon hij aangeboden had dat zij bij hen kon komen inwonen.

Maar zij bleef liever in haar oude omgeving, want nu konden de jongens met vrouw en kinderen bij haar op visite komen en bleef het ouderlijk huis dus bestaan.

Ze leeft daar tusschen de herinneringen aan Vader. Zijn lange Duitsche pijp staat nog steeds in de hoek bij de linnenkast, zijn geliefde luie stoel staat nog op dezelfde plaats met zijn pantoffels eronder, alsof hij nog ieder oogenblik kon thuis komen.

Aan Thea heeft zij een lieve schoondochter gekregen, Moeder's kijk op haar was niet verkeerd geweest.

Van Marie, de vrouw van Sjef, is ook geen kwaad te zeggen, maar Thea is toch heel anders.

Kompeltje wordt allang niet meer zoo genoemd, Huub is zijn naam geworden net als bij Zwaans, maar Moeder vergist zich nog vaak en Thea ook, als ze heel erg lief met hem is.

Sjef is twee jaar na Vader's dood getrouwd en in Spekholzerheide gaan wonen, dicht bij de familie van zijn vrouw.

[p. 254]

Hij werkt nu op ‘de Hei’ (de ‘Willem-Sophie’), dat is prettiger voor de beide broers, Sjef kan nu niet onder Huub komen te werken.

Huub is de jongste opzichter bij het mijnwezen. Hij heeft betrekkelijk snel promotie gemaakt, maar heeft hiervoor verbeten moeten vechten en werken.

De meeste mijnwerkers zouden er feestelijk voor bedankt hebben om zooveel te studeeren en als getrouwd man nog de mijnschool in Heerlen te bezoeken. Maar Kompeltje heeft doorgezet, hij moest veel verdienen omdat hij plichten tegenover Moeder had en omdat hij Thea later niet met een hongerpensioentje wilde achter laten, als hij er eens niet meer was. Je kon nooit weten.

Voor vermaak en ontspanning bleef niet veel tijd, maar als ze ook eens een enkele keer naar de bioscoop gingen, dan genoten ze dubbel. Ze zaten dan heel dicht bij elkaar en leefden een paar uur in een andere wereld, in de wereld van koningen en keizers met hun schitterende hofbals of in de wereld van moord en doodslagen of in de wufte wereld, waar ontrouw en echtbreuk hoogtij vieren.

En dan gingen ze arm in arm weer naar huis, dolgelukkig met hun wereld en met elkaar.

In de opzichterswoning hangen nu de mijnlampen van het geslacht Souren, ook die van Vader. Kompeltje heeft zijn oud idee verwezenlijkt en uit de vergeelde foto's de portretten van zijn over-grootvader en grootvader laten vergrooten. Hij heeft heel de familie afgeloopen om een portret van zijn bet-overgrootvader te pakken te krijgen, maar dat is niet gelukt; alleen een bidprentje van den ouden man heeft hij gekregen en hij heeft dat nu maar ingelijst en bij de eerste lamp gehangen.

Van Vader hangt er ook een mooi portret en de lamp waaraan zoo'n bijzondere herinnering verbonden is, omdat ze als een trouwe wachter bij hem stond en de reddingsbrigade de weg wees, brandt dag en nacht.

De accu is er uit gehaald en een transformator ingebouwd. Met mijnheer Roosen is het nog steeds dik aan. Als er beneden in de mijn wat te zien is, een of andere geologische bijzonderheid, dan noodigt Kompeltje zijn vroegeren onder-

[p. 255]

wijzer uit onder te komen. Zoo hebben ze onlangs nog een bezoek gebracht aan de bruinkoolgroeve ‘Carisborg’, waar stompen van ‘Mammoet’-boomen bloot waren gelegd. Bij die onomstootelijke bewijzen van het sub-tropische klimaat dat vroeger over Nederland geheerscht had, hebben ze zwaar gediscuteerd en thuis werden nog de afbeeldingen bekeken van de Mammoetboomen, die nu nog in Californië voor komen en waarvan sommige wel 2000 jaar oud en meer dan 100 meter hoog zijn.

Hij heeft het als opzichter niet gemakkelijk, hij staat tusschen de hoogere chefs en de mijnwerkers, maar bij beide partijen durft hij zijn woordje te doen. De mijnwerkers weten, dat hij een prima vakman is en dat hij boven, zoo noodig, voor hen in de bres springt.

Daarom is ‘Kapperke’ zooals ze hem onder elkaar nog altijd noemen, zeer gezien en geen opzichter krijgt zooveel van de arbeiders gedaan als hij.

Bij begrafenissen wordt de tragische dood van Souren nog altijd opgehaald en er wordt dan altijd bij gezegd, dat die paar dagen opsluiting hem de das om gedaan hebben; na dat ongeval was hij nooit meer de oude geweest.

Als Kompeltje heel veel moeilijkheden heeft, wil het nog wel eens, dat hij naar het graf van Vader gaat om daar als het ware troost en raad te gaan vragen.

Vader's graf onderhoudt hij keurig en ook dat van oude Sjeng vergeet hij niet.

Op Vaders graf heeft hij altijd groen blijvende plantjes in de vorm van het mijnteeken, twee gekruiste hamers, gezet en op Allerzielen komen ze allemaal, Moeder, Sjef en Kompeltje bloemen brengen.

Janus de spoorman is trotsch op Kompeltje, ofschoon hij beweert, dat deze het bij ‘de spoorwagen’ ook wel ver had kunnen brengen. Hij geniet van zijn reuze-pensioen en was van plan zijn laatste jaren in Amsterdam te slijten, maar hij kon in die menschenpakhuizen, zooals hij de woningen daar noemde, niet meer wennen en kwam al heel spoedig weer naar Limburg en in zijn oude kosthuis terug.

Ook Luuk, die geen enkele carnaval meer oversloeg, heeft kennis gekregen aan een van de vele, knappe, donkeroogige

[p. 256]

meisjes en heeft toen hals over kop overplaatsing van de Rijks-Belastingen Haarlem naar die van Heerlen aangevraagd.

Roosen heeft zich nog op de knie geslagen van pret, omdat zijn voorspellingen in nog veel grootere mate dan hij verwacht had, zijn uitgekomen.

Ja, dat Limburg, het trekt ieder die het eenmaal goed kent, aan als een magneet!

Zoo zet Kompeltje de traditie van het geslacht Souren voort, het oude mijnwerkersgeslacht.

Maar hij durft er nooit diep over na te denken, dat de vervulling van zijn hartewensch, zijn vader eigenlijk het leven gekost heeft.

Hij hoopt nu maar, dat zijn eerste kind een jongen zijn zal, die dan Herman zal heeten, naar Vader.

Hij zal die al vroeg belangstelling voor de mijn bijbrengen, want ondanks het feit, dat die mijn hard en wreed kan zijn, hangt hij er toch met hart en ziel aan. En zijn grootste vreugde zal zijn, dat ook zijn zoons eenmaal zullen meewerken, misschien wel in de Peel of bij Vlodrop, de zwarte aders tusschen de steenlagen uit te kloppen en tot heil van het heele menschdom naar boven te brengen.

‘Glück auf,’ Kompeltje!