Metamorfoze

(1897)–Louis Couperus– rechtenstatus



[pagina 8]
II. Stappen over het grint.... Een schaduw voor hem, tusschen zijn peinzen en den tuin... - Dag...! Wat heb je nu weêr uitgevoerd? Wat zit je nu weêr te suffen? Dat was Herman Scheffer, die kwam altijd om vier uur, half vijf. In éen enkel oogenblik vulde hij de kamer met heel veel drukte van gebaren, gooide zijn hoed neêr, zette zijn stok, die kletterend gleed, smeet een paar boeken op tafel. - Ik heb Zola meêgebracht! Hij wees op de gele deeltjes. Aylva strekte zijn hand uit. - Wat? - ‘La Fortune des Rougon’; ‘La Curée.’ De eersten van den ‘Rougon-Macquart’... Beginnen met de eersten! Samen zouden zij lezen den cyclus van Zola. Een paar jaar geleden nog op de Hooge-Burgerschool en toen al vrienden samen, hadden zij alleen maar gesnuffeld in ‘Nana,’ voor de vuiligheid, zooals zij, vroeger nog, vuile woorden zochten in hun dictionnaires. Het was toen in die jaren, dat men van Zola niets wist dan dat
[pagina 9]
hij ‘vuil’ was, en geschreven had ‘Nana’ en dan nog enkele andere ‘vuile’ boeken, in die zelfde manier. Dat was zoo de vage legende, die bleef. Maar nu wisten zij beter... - Wanneer lezen? vroeg Herman Scheffer. Nu? Of ben je niet in een stemming: dan niet.... Heb je het land? - Een beetje: over ‘Torquato.’ - Ben je niet tevreden? Ik vond het verleden heel mooi: zoo rijk en zoo vol. - Ach, rijk... - Je moet denken uit de Renaissance: rijk mag het zijn... - Maar niet zoo: zoo wil ik het niet... - Lees eens voor... - Neen! - Toe kom! - Neen, neen, het is zóo slecht...! Hij sloeg met zijn vuist gebald op de portefeuille, woedend op ‘Torquato Tasso.’ Maar Herman Scheffer wilde hooren. Aylva las. Om zijn eigen twijfel dreunden eentonig en mat de terzinen, te angstvallig vol zuiver gebouwd, dreunden ze voort met een monotonie der drie rijmwoorden, die bijna vervelend terugkwamen, gemaakt, gewild, terwijl buiten in den tuin de lente zoo eenvoudig was.
[pagina 10]
- Heel mooi! zei Herman Scheffer, toen het uit was. Hij vond dat niet geheel en al, maar toch nog wel genoeg om het zoo even te zeggen. - Neen! hield Aylva vol. Slecht is het: daar...! Hij verscheurde de bladen, de drie laatsten. - Kerel! - Jasses neen: het is zóo slecht...! Weet je - en hij riep met een plotseling blijde stem: - Ik doe het heel anders! De eerste zang: die is nu ook verschenen in ‘De Gids’; die blijft zoo; die is goed; maar hier deze tweede, die moet in blankvers, en de derde: de derde in ottave-rime! Hij had het gevonden. - Het heele ding in terzinen is slecht! De derde in ottave-rime, dan de vierde weêr in blankvers, en de laatste: ‘San Onofrio’ in terzinen, met een ènkel sonnet gesloten, zooals de eerste zang ook begint met een sonnet... Zoo zal je zien, dat het goed wordt! Hij was blij opgestaan, met groote geestdrift, met groote jeugd. Vóor hem, als etherisch luchtpaleis met muziekklinkende kolommen van rythme, lichttrilde de ideale bouw van zijn dicht, en Leonore d'Este glansde zoo na, als kon hij haar raken...
[pagina 11]
- Mooi zoo! riep Herman Scheffer; hij had zoo van die korte uitroepen, kort en brusk, vol vive overtuiging, zooals hij heelemaal was: een groote stevige jongen, kort en brusk en vif, met veel plotseling enthouziasme en drukke impulsie. - En lees nu nog eens je ‘Aminta’ voor! riep hij met een blijden zwaai van zijn hand. Dat was de eerste zang van ‘Tasso’, verschenen in ‘De Gids’. En Aylva was van deze terzinen wel heel zeker, want nu hij ze las, klonken ze op, glasteeder en volmaakt, zooals van snaren van violen: Aminta.... Buiten, in den tuin, ging de dag, de vroege lente slapen als een moê gespeeld kind. En een belletje klonk, huiselijk signaal. Aylva las juist de laatste verzen. - Uit! riep hij moê, blij. Ja, de ‘Aminta’ is heusch nog zoo kwaad niet....! Blijf je eten? Ze hebben geluid: dan lezen we van avond Zola? Ik moet Torquato een tijdje vergeten! Dien avond na den eten begonnen zij Zola. De poorten van een nieuwe kunst gingen wijd voor hen open. Om beurten, in de kleine kamer, gauw benauwd van gas, lazen zij met wijding en heel plechtig, met enthouziasme en
[pagina 12]
de dankbaarheid van hunne jeugd. Zij zouden dikwijls later denken aan dien avond van revelatie, toen de nieuwe vizies voor hen openweken.... Zij lazen in een koorts, met brandende slapen, met gloeiende oogen. God, wat was dat mooi, en goed, en waar! Om ook eens zoo te doen, om ook nog eens zoo alvolmaakte kunst te geven! Zij dweepten, en een jonge jalouzie was onbetoombaar in hen. Zij redeneerden druk, zij vertelden elkaâr hunne plannen: Aylva zoû maken een serie van historische gedichten; Scheffer een cyclus van sociologische romans... In hun jonge eerzucht benauwden hen de muren van het kleine kamertje. Aylva opende de deuren: iets van den avond vloot naar binnen; iets van hun interieur, in licht van gas, dreef naar buiten, met schijn over den tuin. Het buitengeluid - het veraffe getingel van trams - kwam oneigenlijk tot hen toe. Zij ademden diep op.... Zij gevoelden hunne jeugd stroomen door hun aderen: hun leven was lang en licht vóor hen; hunne illuzies waren als lichttrillende kasteelen in verte, wegnevelend in àl te hellen glans. Toen zij - moê van hunne stemmen, in hunne kelen
[pagina 13]
droog - eensklaps, verschrikt om zichzelven, zwegen, zagen zij elkaâr met glinsteroogen aan.... De nacht was héel stil. Het was zeker heel laat. De trams tjingelden niet meer. In de kleine villa was alles rustig, als in slaap, en gesloten. Herman Scheffer ging op de teenen het grint over, het hek uit. Aylva sloot de deuren van zijn kamer. Met een kaars sloop hij naar boven, zacht, om zijn moeder niet wakker te maken. De trap, die kraakte, deed hem trillen in zijn overspannen zenuwen.... - Hugo! Een zachte oude stem riep. - Ja, mama. Zij sliep dus nog niet. Hij opende een deur en diep in de kamer, uit een donker alkoof, vroeg de stem: - Hugo... heb je goed gesloten, mijn jongen? - Ja, mama. - Heusch, niet waar? - Ja, ja, u kan er op aan. - Geef me een zoen.... Hij zette zijn kaars, naderde het ledekant, boog zich over het vaag witte gezicht op het witte kussen.
[pagina 14]
- Zal je nu rustig gaan slapen? - Ja. - Niet meer lezen? - Neen, neen. Hij kuste haar met teederheid, maar zij hield nog zijn hand vast en voelde met de andere aan zijn wangen: - Je bent nog zoo warm.... - Neen, heusch niet.... Toen liet zij hem maar gaan, met nog een zoen, maar in twijfel of hij wel zoû gaan slapen, of hij nu wel slapen zoû... En toen hij weg was bleef zij wakker, hooren naar de stilte van het huis, in twijfel.... Hij, Hugo Aylva, lag onbewegelijk, de oogen open, en vóor hem, terwijl de stem van Scheffer aan zijn ooren ruischte, glimlachte Leonore d'Este....

Vorige Volgende

II.