Ongepubliceerd werk

(1996)–Louis Couperus– rechtenstatus


Derde bedrijf De uiterste rand van de kade, voór het paleis, uit ziende over den Oosterhaven van Alexandrië naar het Faros-eiland, waarop de beroemde Vuurtoren, een reusachtige, vierkante wit marmeren toren, verdieping op verdieping zich versmallende toe naar den top: daar op een ronde vuurbaken. Het eiland is aan het vaste land verbonden door het Heptastadium, een vijf mijlen lange kade, die den Zuiderhaven zoomt. Midden op de kade staat een Romeinsche schildwacht, pilum ter hand en kijkt met gespannen aandacht uit naar den Vuurtoren, linkerhand voor de oogen. Het pilum is een sterke houten stok, 4½ voet lang, met een ijzeren punt, drie voet lang. De schildwacht is zoo verdiept, dat hij niet
[pagina 71]
de aannadering bespeurt van vier Egyptische marktsjouwers, die opgerolde tapijten dragen. Ftatatita en Apollodorus, de Siciliaan, gaan hen voor. Apollodorus is een schitterende jonge man, vier-en-twintig jaar, mooi en minzaam, gekleed met een overdachte aesthetiek, in teederst purper en duivegrauw, met bronzen sieraden, gebrand zilver, speksteen en agaath. Zijn zwaard, sierlijk van vorm, iets als een Middeneeuwsch kruis, heeft een blauw stalen lemmet, zichtbaar door de doorschijnende scheede van purper leder en filigraan. De sjouwers, door Ftatatita geleid, loopen langs de kade achter den schildwacht om naar de treden van het paleis, waar zij hun tapijtrollen neêr leggen en hurken. Apollodorus loopt niet met hen mede; hij staat stil, vermaakt door den schildwacht, die vol aandacht steeds staart naar den Vuurtoren. apollodorus roept schildwacht Werda? Hè wat?! schildwacht schrikt hevig, keert zich om, pilum gestrekt; hij is een klein, sterk, blond dienstdoenertje met oudachtig gezicht Wat is dat! Staat! Wie ben jij? apollodorus Ik ben Apollodorus, de Siciliaan. Wel, kerel, wat sta je te droomen? Sinds ik door de linies om het Theater kwam, ben ik met mijn troepje drie schildwachten voorbij gegaan, die alle drie zoo verdiept waren te staren naar den Vuurtoren, dat ze me geen van drieën aanhielden. Is dat Romeinsche wapentucht? schildwacht Wij staan hier niet om het land te bewaken maar wel de zee. Caezar is juist aangeland bij den Faros. Kijkt naar Ftatatita Wat heb je daar? Wat is dat voor een Egyptische stoethaspel? ftatatita Apollodorus, leg dien Romeinschen hond het zwijgen op en zeg hem niet te keffen in de aanwezigheid van Ftatatita, der koningin Opperpaleisvrouw en Hoofd harer hofhouding. apollodorus Beste kerel, dit is een groote dame en erg bevriend met Caezar. schildwacht niet onder den indruk, wijst naar de tapijten En wat is al die rommel?
[pagina 72]
apollodorus Tapijten, voor de kamers van de koningin. Ik heb ze uitgekozen tusschen de mooiste, die er bestaan, en de koningin kiest dan weêr uit mijn keuze. schildwacht Dus jij bent een tapijtenkoopman? apollodorus beleedigd Ik ben een patriciër, beste vriend. schildwacht Een patriciër? Een patriciër, die er een winkel op na houdt in plaats van te vechten! apollodorus Ik hoû er geen winkel op na. Mijn huis is een tempel der kunst. Ik ben de aanbidder der Schoonheid. Mijne roeping is te zoeken mooie dingen voor koninginnen, die mooi zijn. Mijn lijfspreuk is: Kunst ter wille der kunst. schildwacht Dat is niet het wachtwoord. apollodorus Het is een universeel wachtwoord. schildwacht Ik ben niet op de hoogte van universeele wachtwoorden. Zeg me het wachtwoord van van daag, of ga naar je winkel terug. Ftatatita, aangehitst door zijn vijandigen toon, sluipt naar den rand van de kade, een panther gelijk, achter den schildwacht apollodorus En wat als ik noch het een noch het ander doe? schildwacht Dan boor ik mijn pilum dwars door je lijf. apollodorus Zoo als je wilt, beste kerel. Trekt zwaard en springt gratieus op schildwacht toe ftatatita grijpt plots schildwachts armen vast Steek je dolk in zijn hondenstrot, Apollodorus. Ridderlijke Apollodorus lacht, schudt van neen; wijkt naar het paleis, zwaard steeds gericht
[pagina 73]
schildwacht wringt zich te vergeefs Vervloekt! Laat me los! Help, hei!! ftatatita licht hem op Steek het kleine Romeinsche ondier dood! Prik hem aan je zwaard! Enkele Romeinsche soldaten, met centurio, komen aan geloopen over de kade. Zij verlossen schildwacht en slingeren Ftatatita weg, die links van den schildwacht tuimelt centurio oudere, onaantrekkelijke officier, kort-af in taal en manieren, wingerdstafGa naar voetnoot1 ter hand Hoe nu? Wat moet dat hier? ftatatita tot Apollodorus Waarom heb je hem niet dood gestoken? Er was alle tijd toe! apollodorus Centurio, ik ben hier door de koningin ontboden... centurio valt hem in de rede De koningin, ja ja! Tot schildwacht Laat hem binnen. Laat al die winkeliers maar binnen, bij de koningin, met hun waar. Maar let er op, dat je niemand passeeren laat, die je niet binnen gelaten hebt, zelfs niet de koningin. schildwacht Die oude vrouw is gevaarlijk; ze is sterk als drie kerels te zamen. Ze woû hebben, dat de koopman me dood stak. apollodorus Centurio, ik ben geen koopman. Ik ben een patriciër en der kunst gewijd. centurio Is dat jou vrouw? apollodorus met afschuw Neen, neen! Zich weêr meester, beleefd Niet, dat de dame geen zeer belangwekkende persoonlijkheid is. Maar met emfaze ze is niet mijn vrouw! ftatatita tot Centurio Romein, ik ben Ftatatita, Opperpaleisvrouw der koningin en Hoofd harer Hofhouding.
[pagina 74]
centurio Hoû je handen af van mijn soldaten, juffrouw, of we zullen je verzuipen in den haven, al was je zoo sterk als tien kerels te zamen. Tot zijn mannen Naar je post: marsch! Allen terug, als zij gekomen zijn ftatatita kijkt hen nijdig na We zullen eens zien wie Isis het meest begunstigen zal: haar dienares Ftatatita of dien hond van een Romein. schildwacht tot Apollodorus, pilum gestrekt naar het paleis Ga naar binnen, maar pas op je tellen. Tot Ftatatita En jij, oude krokodil, kom eens binnen mijn bereik en ik zal je dìt pilum in je kaken te kraken geven. cleopatra roept uit het paleis Ftatatita! Ftatatita! ftatatita kijkt op, geschandalizeerd Ga weg van het raam! Ga wèg van het raam! Er zijn hier mannen!! cleopatra Ik kom beneden. ftatatita in de war Neen, neen! Waar dènk je aan! O goden, goden nog toe! Apollodorus, zeg aan de sjouwers de tapijten op te nemen en kom vlug met me meê, in het paleis. apollodorus Gehoorzaam der koningin Opperpaleisvrouw en Hoofd harer Hofhouding. ftatatita ongeduldig, terwijl de sjouwers bukken om de tapijtrollen op de schouders te nemen Vlug! Vlug dan! Ze is anders dadelijk hier! Cleopatra komt uit het paleis en loopt over de kâ naar Ftatatita O, dat ik ooit geboren werd!! cleopatra verlangensvol Ftatatita, ik heb wat bedacht. Ik moet dadelijk een boot hebben. ftatatita Een boot! Neen, neen, dat kan niet. Apollodorus, zeg het dan, tegen de koningin!
[pagina 75]
apollodorus galant Schoone vorstin, ik ben Apollodorus, de Siciliaan, uw dienaar, uit de bazâr. Ik breng u de drie schoonste Perzische tapijten, die er bestaan, om een keuze te doen. cleopatra Ik heb van daag geen tijd voor tapijten. Zoek me een boot. ftatatita Wat zijn dat voor kuren! Je kan niet anders varen dan in de koninklijke bark. apollodorus Koninklijkheid, Ftatatita, schuilt niet in de bark maar in de koningin. Tot Cleopatra De druk van uw koninklijken voet op den rand van de gemeenste schuit in den haven zal die koninklijk maken. Keert zich naar den haven en roept over het water Hei daar, bootsman! Roei hierheen, naar de trap! cleopatra Apollodorus; je bent een puike ridder. Ik zal voortaan altijd mijn tapijten door jou bestellen. Apollodorus buigt vroolijk. Een riem verschijnt boven de kade; de schipper, rondkoppig, levendig, grinnikend, zwart gebrand door de zon, komt de treden op, aan schildwachts rechterzijde, en wacht Kan je roeien, Apollodorus? apollodorus Mijne riemen zullen Uwer Majesteit vleugelen zijn. Waarheen zal ik mijn vorstin voeren? cleopatra Naar den Vuurtoren. Kom! Wil de trap af gaan schildwacht pilum gestrekt Staat. Ge moogt niet verder. cleopatra booze blos Hoe durf jij? Weet je wel, dat ik de koningin ben? schildwacht Ik heb mijn orders...Moogt niet verder. cleopatra Ik zal zeggen aan Caezar, dat hij je dood laat maken, als jij me niet gehoorzaamt.
[pagina 76]
schildwacht Hij zal nog iets ergers voor me bedenken, als ik mijn centurio niet gehoorzaam. Achterwaarts! cleopatra Ftatatita, worg hem! schildwacht verschrikt, kijkt angstig naar Ftatatita, zwaait pilum Wèg, jij daar! cleopatra loopt op Apollodorus toe Apollodorus, zeg aan je slaven ons te helpen! apollodorus O vrouwe, ik heb hun hulp van noode niet! Trekt zwaard Gij soudenier, kies met welk wapen gij u wilt verdedigen. Zal het zijn zwaard tegen pilum of zwaard tegen zwaard? schildwacht Romein tegen Siciliaan, vervloekt! Daar dàn! Werpt pilum tegen Apollodorus, die handig op eén knie zinkt. Het wapen schiet over zijn hoofd en valt neêr. Apollodorus, met triomfkreet, springt op en valt schildwacht aan, die zwaard trekt, zich verdedigt, roepende: Hei daar, wachten! Te hulp!! Cleopatra, te gelijker tijd in angst en verrukt, vlucht naar het paleis, waar de sjouwers hurken bij de tapijten. De schipper, verschrikt, haast de trap af, vèr van die plek des onheils maar houdt dan stand en kijkt uit naar het gevecht, zijn kop even zichtbaar boven den rand van de kade. De schildwacht is door zijn vrees voor een aanval in den rug, van Ftatatita, zich niet geheel meester. Zijn meesterschap met het zwaard, te plomp en te plots, wordt zwaar op de proef gesteld en hij moet telkens naar Ftatatita steken om haar van zich af te houden, tusschen attaqueeren en pareeren door. De centurio keert terug met verscheidene soldaten. Apollodorus springt terug naar Cleopatra als die versterking nadert centurio nadert, rechts van schildwacht Wat is er nu weêr? schildwacht hijgende Ik zoû het wel alleen af kunnen als dat oude wijf er niet bij was. Hoû haar weg van me: meer heb ik niet noodig.
[pagina 77]
centurio Doe je rapport, soldaat. Wat is er gebeurd? ftatatita Centurio, hij had bijna de koningin gedood. schildwacht ruw-weg Zeker, eerder dan haar te laten passeeren. Ze woû een boot nemen om, zoo als ze zei, naar den Vuurtoren te gaan. Ik hield haar staande als mij bevolen was en toen hitste ze dien vent op me af. Raapt pilum op en gaat terug op zijn post centurio tot Cleopatra Cleopatra, ongaarne beleedig ik u, maar zonder Caezars opzettelijk bevel mogen wij u niet de Romeinsche linies laten passeeren. apollodorus Maar, centurio, ligt de Vuurtoren niet binnen de Romeinsche linies sedert Caezar hier landde? cleopatra Ja, ja. Spreek dat eens tegen! centurio tot Apollodorus Wat jou betreft, Apollodorus, je mag de goden danken, dat je niet aan de paleispoort met een pilum bent vast gespietst voor je bemoeiïng. apollodorus hoffelijk Vriend centurio, ik werd niet geboren om te vallen onder zoo plomp een wapen. Als ik verslagen word, zal het zijn onder toont zwaard deze blanke vorstin aller vechtmiddelen: het eenige een kunstenaar waardig. En nu dat ge overtuigd zijt van ons niet-willen gaan buiten de linie, verzoek ik u mij den schildwacht eerst te laten doorpriemen en dan verder met de koningin te gaan. centurio tot schildwacht, die boos op speelt Hoû je rustig. Cleopatra, ik moet bij mijn orders blijven en mij niet voegen naar de spitsvondigheden van een Siciliaan. Ga terug in uw paleis en bekijk de tapijten daar. cleopatra klein mondje Ik wil niet, ik ben de Koningin. Caezar spreekt niet tegen me zoo
[pagina 78]
als jij doet. Hebben Caezars centurionen de manieren aangenomen van zijn keukenknechten? centurio somber Ik doe mijn plicht. Dat is genoeg voor mij. apollodorus Koninklijkheid, als een stommeling iets doet, waarover hij zich schaamt, verklaart hij altijd, dat het zijn plicht is. centurio boos Apollodorus... apollodorus valt hem in de rede, met tartende bevalligheid Ik zal voor die beleediging te gelegener tijd en plaats met mijn zwaard tot uw dienst staan. Kunstzin sluit het meesterschap op het zwaard niet uit. Tot Cleopatra O, Star van het Oosten, aanhoor mijn raad. Tot Caezar zelve boodschap zendt aan deze soudeniers, zijt gij gevangen. Laat mij hem kond doen van u en uit uw naam een geschenk hem bieden en voor de zon halverwege gedaald is aan den boezem der zee, breng ik u Caezars bevel tot in-vrijheid-stelling. centurio grijnslacht En dat geschenk zal jij wel aan de koningin bezorgen, hè? apollodorus Centurio, de koningin zal uit mijne handen, zonder geldelijke vergoeding, met de ongedwongene schatting van Siciliaanschen smaak aan Egyptische schoonheid, het schitterendste dezer tapijten erlangen, als een geschenk voor Caezar. cleopatra juichende, tot centurio Nu zie je wat een ordinaire vent jij bent, die van niets verstand heeft! centurio kort-af Wel, een gek en zijn goed paren niet lang. Tot zijn mannen Twee mannen meer, op deze post en let op, dat niemand het paleis verlaat dan deze koopman met zijn boeltje. Als hij weêr zijn zwaard trekt binnen de linies, steek je hem overhoop. Naar je posten. Marsch! Gaat, laat twee auxiliaresGa naar voetnoot1 bij den eersten schildwacht achter
[pagina 79]
apollodorus beleefd, kameraadschappelijk Vrienden, wilt ge niet in het paleis komen om onzen twist te verdrinken in een schaal wijn? Neemt beurs uit zak en bengelt met de goudstukken De koningin heeft voor elk van u wat moois. schildwacht zeer barsch Je weet onze orders. Maak, dat je je voort scheert. eerste auxiliaris Dat kan je toch uit je eigen ook wel begrijpen, Maak, dat je wèg komt. tweede auxiliaris kijkt begeerig naar de beurs; hij heeft een vooruitstekende neus; zijn kameraad niet Breng een armen drommel niet in verzoeking! apollodorus tot Cleopatra Parel aller Vorstinnen, de centurio is vlak bij en de Romeinsche soldaat is onomkoopbaar als zijn centurio hem in de gaten heeft. Ik moet zelve wel uw boodschap overbrengen aan Caezar. cleopatra die peinzende heeft gestaan tusschen de tapijten Zijn die tapijten erg zwaar? apollodorus Dat doet er niet toe. Er zijn sjouwers genoeg. cleopatra Hoe leggen ze de tapijten in de booten? Smìjten ze die er in? apollodorus Niet in de kleine booten, Koninklijkheid. Dat zoû ze doen zinken. cleopatra Niet in dàt bootje, dus? Wijst naar schipper apollodorus Neen, want dat is wel heel klein. cleopatra Maar kàn je er een tapijt in leggen voor Caezar, als ik hem er een zend? apollodorus O, zeker. cleopatra En zullen ze het dan voorzichtig de trappen af dragen, met gróoten zorg?
[pagina 80]
apollodorus Laat dat maar aan mij over. cleopatra Maar met èrg, èrg veel grooten zorg? apollodorus Met èrg, èrg veel grooten zorg. cleopatra Beloof je me, dat de sjouwers het niet laten vallen of er meê gooien? apollodorus Pak den fijnsten glazen beker uit het paleis in het midden van de tapijtrol, o, Vorstin, en zoo hij breekt, zal mijn hoofd er voor vallen. cleopatra Goed. Kom Ftatatita. Ftatatita komt nader. Apollodorus wil de vrouwen in het paleis begeleiden Neen, Apollodorus, jij moet niet komen. Ik wil zèlf een tapijtje kiezen. Je moet maar hier wachten. Snel af, in het paleis apollodorus tot de sjouwers Volg deze hooge vrouwe wijst Ftatatita en gehoorzaam haar. Sjouwers staan op, nemen de tapijten op ftatatita tot de sjouwers, hooghartig Hìer heen. Doen jullie je schoenen uit voor je de trappen op komt. Af, gevolgd door de sjouwers, die de tapijten dragen. Intusschen gaat Apollodorus naar den rand van de kade en ziet uit over den haven. De schildwachten blijven kwaadaardig naar hem kijken apollodorus tot schildwacht Beste vriend... schildwacht ruw Hoû je stil! eerste auxiliaris Hoû je ratel! tweede auxiliaris fluistert, angstigen blik naar de Noordkant van de kade
[pagina 81]
Kan je dan niet een oògenblik wachten? apollodorus Jawel, o driekoppig ezelsgedrocht! Zij mompelen woedend, maar hij laat zich niet uit het veld slaan Luistert eens; staan jullie hier om mij of om de Egyptenaren te bewaken? schildwacht Wij weten wat we moeten doen. apollodorus Waarom doen jullie het dan niet? Daar ginds is het zeker niet pluis! Wijst naar het Zuidwesten schildwacht moppert Een vent als jij behoeft me niet te vertellen wat ik te doen heb. apollodorus Je bent al heel onbeleefd. Roept: Hei daar, centurio! Hei daar!! schildwacht Hoû je op, bemoeial? Roept Hei daar! Onraad! Onraad!! eerste en tweede auxiliares Onraad! Onraad! Hei daar!! Centurio komt haastig aan, met wacht centurio Wat nu weêr? Heeft het oude wijf je weêr gemolesteerd? Bemerkt Apollodorus Ben jij hier nog? apollodorus wijst steeds Kijk eens daár! De Egyptenaren roeren zich. Zij willen het Faroseiland weêr hebben. Ze zullen hun aanval doen te land en te water; te land langs de groote kâ, te water van uit den Westerhaven. Beste vrienden, weest op je hoede: de poppen gaan weêr aan het dansen. Van verschillende punten, langs de kade, trompetgeschal Aha! Zei ik jullie niet...? centurio vlug De twee extra man dadelijk naar de Zuiderposten, om onraad te melden. Eén man blijft hier. De anderen volgen mij, vlug. De twee auxiliares snel af, Zuidwaarts. Centurio en wacht snel af Noordwaarts; dan bucina-geklater. De vier sjouwers komen uit het paleis met een tapijtrol; Ftatatita volgt hen
[pagina 82]
schildwacht pilum gestrekt Al weêr jullie! Sjouwers staan stil ftatatita Hoû je kalm, Romein; je bent nu in je eentje. Apollodorus, dit tapijt is Cleopatra's geschenk aan Caezar. Er zijn in gepakt tien kostbare drinkschalen van het fijnste Iberische kristal en honderd eieren van de heilige blauwe duif. Let op, dat ze niet breken. apollodorus Ik verpand er mijn hoofd om! Tot sjouwers Leg het tapijt in de boot, voorzichtig. Sjouwers dragen het tapijt de treden af eerste sjouwer ziet in de boot Je moet weten wat je doet, heerschap. De eieren, waarvan deze dame spreekt, wegen wel meer dan een pond het stuk. Het bootje is te klein voor zoo zware vracht. schipper loopt snel de kadetrap op O jou gemeene sjouwer! O jij, bastaardzoon van een kemelin! Tot Apollodorus Mijn boot, heerschap, heeft wel eens meer dan vijf man over-gevaren. Zoû die dan niet uwe Heerlijkheid en eenige duive-eieren kunnen dragen? Tot sjouwer Jij schurftige dromedaris, verdelgen zullen de goden je voor die nijdige laagheid. eerste sjouwer Ik kan deze rol nu niet los laten om je te ranselen, maar een andere maal zal ik je te pakken krijgen. apollodorus tusschen beiden Hoû je beiden bedaard. Zelfs al was de boot niet meer dan eén plank, zoû ik hem nemen om naar Caezar te gaan. ftatatita angstiglijk In naam der goden, Apollodorus, let goèd op die tapijtrol. apollodorus Vrees niet, gij wonderbaarlijke eerbiedwaardige: ik vermoed wel wat een waarde er in zit. Tot sjouwers Nu, leg het tapijt neêr en voorzichtig, hoor, of we krijgen tien dagen lang niet anders te bikken dan stokslagen. Schipper naar beneden, gevolgd door sjouwers met rol; Ftatatita en
[pagina 83]
Apollodorus houden op de kade de wacht apollodorus Zachtjes, zachtjes, mijn lieve jongens! Met plotsen schrik Past dan toch òp, jullie hònden! Leg de rol goèd in evenwicht...Zoo, zoo is het goed. ftatatita schreeuwt Niet er op trappen! Nìet er op trappen! Beest van een bruut, die jij bent! eerste sjouwer komt naar boven Wees niet zoo zenuwachtig, juffrouw: het is alles in orde. ftatatita Alles in orde! O mijn hart stond stil! Ademt naar lucht, grijpt zich de borst De vier sjouwers zijn boven gekomen en wachten, op geld apollodorus Hier, jullie hongerlijders! Geeft geld aan eersten sjouwer, die het toont aan de anderen, in zijn hand. Zij klompen begeerig te zamen, reeds gereed om, volgens Oostersche zede, tot de goden te klagen over de gierigheid van hun meester. Maar zijne vrijgevigheid overstelpt hen eerste sjouwer O gij mildste aller vorsten! tweede sjouwer Gij, koning van de Bazâr! derde sjouwer Lieveling der goden, gij! vierde sjouwer O gij gòd aller sjouwers van de markt! schildwacht nijdig, dreigt woest met pilum Weg, honden! Vooruit! Maakt, dat jullie weg komt! Zij vluchten, Noordwaarts, langs de kâ apollodorus Vaarwel, Ftatatita. Ik zal aan den Vuurtoren zijn voór de Egyptenaren. Gaat de trappen af
[pagina 84]
ftatatita Dat de goden uw spoedige reis begunstigen en mijn kind beschermen! Schildwacht keert terug na sjouwers verjaagd te hebben en kijkt naar de boot, bij de trap, angstig, dat Ftatatita ontsnapt apollodorus beneden; de boot vaart weg Vaarwel, dappere pilum-houwer! schildwacht Het ga je wel, winkelier. apollodorus Ha, ha! Roei, dappere schipper, roei wat je roeien kunt! Oho-o-o-o! Begint te zingen in maat met den riemslag Mijn hart, mijn hart, spreidt uw wieken blij! Schudt vàn u zoo zwaren liefdevracht... Geef mij de riemen, o gij zoon van een slak! schildwacht dreigt Ftatatita Kom, juffie, ga terug naar je kippenren! Naar binnen. ftatatita valt op knieën en strekt handen uit over het water O, goden der zee, voer haar veilig over, smeek ik u! schildwacht Voer wie veilig over?? Wat bedoel je? ftatatita duistere blik En goden van Egypte en goden der Wraak, laat dezen Romeinschen dwaas als een hond door zijn hopman geranseld worden, omdat hij niet verhinderde dat zij over de wateren voer! schildwacht Vervloekt wezen, is zij dan in de boot? Roept over de zee Hei, daar, schipper! Hei daar! apollodorus zingt, reeds ver Mijn hart, mijn hart, wees vroolijk en vrij! Dat nimmer gij meer naar liefde smacht! Intusschen zit Rufio, na een morgenschermutseling, op een takkebos dadels te knabbelen bij de poort van den vuurtoren, die links, reusachtig, op torent in de wolken. Zijn helm, vol dadels, houdt hij tusschen zijn
[pagina 85]
knieën; de lederen wijnflesch hangt hem ter zijde. Achter hem het groote, steenen voetstuk van den vuurtoren, van de open zee afgeschoten door lage, steenen borstwering: in het midden een paar treden. Zware ketting met haak hangt van den vuurtoren aan katrol neêr, boven zijn hoofd. Andere takkebossen liggen gereed om opgeheschen te worden en den vuurbaken, boven, te voeden. Caezar staat op de trap der borstwering en kijkt verlangensvol uit, zichtbaar ongerust. Britannus komt uit de poort rufio Wel, mijn Britsche eilandbewoner? Ben je boven geweest. britannus Ja. Ik denk zoo wat 200 voet hoog. rufio Is er iemand boven? britannus Eén bejaarde Tyriër, voor de katrol en dan zijn zoon, een aardig ventje van veertien. rufio ziet op naar ketting Wat? Een oude man en een jongen? Doen die dat alles daar? Twintig kerels, meen je. britannus Twee, zeg ik je, meer niet. Zij hebben tegenwichten en een machine met kokend water, die ik niet begrijp: niet van Britsch model. Dat hebben ze noodig om de olievaten en de takkebossen op te hijschen, om het vuur aan te steken in de stookplaats boven. rufio Maar... britannus Vergeef me: ik kwam beneden omdat er langs de kâ boodschappers naar ons toe komen van het eiland af. Ik moet gaan zien wat ze willen. Snelt weg, achter vuurtoren om caezar komt neêr van borstwering, rillende, en uit zijn humeur Rufio, het is een malle onderneming geweest. We krijgen op ons dak. Ik woû, dat ik wist hoe onze mannen op schoten met die barrikade over de groote kâ.
[pagina 86]
rufio boos Moet ik mijn middagmaal in den steek laten en van honger sterven om u rapport te brengen? caezar kalmeert hem, zelf zenuwachtig Neen, Rufio, neen. Eet, mijn jongen, eet. Gaat weêr naar borstwering; Rufio eet dadels De Egyptenaren zullen niet zoo stom zijn om nièt de barrikade te bestormen en ons hier te overvallen voor ze heelemaal klaar is. Het is de eerste keer in mijn leven, dat ik een gevaar op loop, dat ik had kunnen vermijden. Ik had niet naar Egypte moeten komen. rufio Een uur geleden waart ge zeker van de zege. caezar zich verontschuldigend Ja, net een gek. Ik mis zelfbeheersching, Rufio; ik ben kinderachtig. rufio Kinderachtig! Heelemaal niet. Hier. Biedt hem handvol dadels caezar Wat moet ik daar meê? rufio Eten. Dat is het wat ge moet. Als een man op leeftijd komt, zinkt hij in elkaâr voór hij gegeten heeft. Eet en drink en bekijk het zaakje dan nog eens van een anderen kant. caezar neemt de dadels Leeftijd! Schudt hoofd en eet een dadel Ja, Rufio, ik ben oud...En op. Het is waar, heelemaal waar. Verzinkt in droefgeestig gepeins; eet weêr een dadel Achillas is nog in zijn bloei; Ptolomaeus is een jongen. Eet weêr een dadel, vroolijkt wat op Wel, iedereen heeft zijn tijd; ik heb den mijne gehad; ik mag niet klagen. Plots vroolijk Die dadels zijn wel lekker, Rufio. Britannus keert terug, zeer opgewonden, met lederen tasch. Caezar heeft zich herwonnen Wat is er? britannus zegevierend Onze dappere Rhodezische matrozen hebben een schat veroverd. Daar! Werpt tasch neêr aan Caezars voet Onze vijanden vallen in onze handen.
[pagina 87]
caezar Wat is er in die tasch? britannus Luister een oogenblik, Caezar. Deze tasch bevat alle de brieven, die gewisseld werden tusschen Pompeïus' partij en het bezettingsleger hier. caezar Welnu? britannus ongeduldig omdat Caezar niet snel genoeg den toestand begrijpt Wel, we zullen nu weten wie uw vijanden zijn. Ieder mans naam, die tegen u heeft samen gezworen, sinds gij den Rubicon overtrokt, kan in deze papieren staan, als ik het wel heb. caezar Verbrand ze. britannus Verbrand ze...!!! Open mond caezar En dadelijk! Woû je, dat ik mijn drie volgende levensjaren verspilde met de mannen te veroordeelen en te verbannen, die mijn vrienden zullen worden als ik ze bewezen heb, dat mijn vriendschap meer waard is dan die van Pompeïus was, dan die van Cato ìs? O onverbeterlijke Britsche eilandbewoner: ben ik een bulldog, om twist te zoeken, alleen om te toonen hoe sterk mijn kaken zijn? britannus Maar uw eer, Rome's eer... caezar Ik offer mijn eer geen menschenoffers als jou Druïden hun goden doen. En als jij die dingen niet wilt verbranden, kan ik ze ten minste verdrinken. Raapt tasch op en werpt die in zee britannus Caezar, dit is louter buitensporigheid! Mogen verraders vrij los loopen alleen ter wille van woordspel?
[pagina 88]
rufio staat op Caezar, als de eilandbewoner gedaan heeft met zijn redevoering, roep me dan weêr, hè? Ik ga eens kijken naar de warm-watermachine. Gaat in den vuurtoren britannus met oprecht gevoel O, Caezar, mijn groote meester, als ik u maar kon overtuigen het leven ernstig te beschouwen als mijn landgenooten het doen. caezar Doen ze dat werkelijk, Britannus? britannus Waart ge dan niet daar ginds? Hebt ge hen dan niet gezien? Welke Brit spreekt als gij spreekt in uw lichtzinnige oogenblikken? Welke Brit verwaarloost de dienstoefeningen in het heilige bosch? Welke Brit draagt veelkleurige gewaden als gij, in plaats van effen blauw, zoo als alle degelijke, achtenswaardige mannen doen? Dat zijn gewetensvragen bij ons. caezar Wel, beste vriend, op een goeden dag ga ik de dienst uit en dan zal ik misschien een blauwe toga nemen. Intusschen moet ik het maar, zoo goed en kwaad als het gaat, doen met die opzichtige, Romeinsche dingen. Apollodorus komt van achter den vuurtoren Wat is dat? britannus keert zich snel om, den vreemdeling tartende met officieelen trots Wat is dat? Wie ben jij? Hoe kom je hier? apollodorus Bedaar, bedaar, beste vriend: ik zal je niet op eten. Ik ben met een boot gekomen, van Alexandrië, met kostbare geschenken voor Caezar. caezar Van Alexandrië?! britannus gestreng Dit is Caezar, meneer. rufio verschijnt in poort Wat gebeurt er?
[pagina 89]
apollodorus Heil, groote Caezar! Ik ben Apollodorus van Sicilië, de kunstenaar. britannus Een kùnstenaar? Waarom lieten zij zoo een vagebond door! caezar Wees toch kalm, man. Apollodorus is een beroemde patriciër, een amateur. britannus uit het veld geslagen Ik maak uw heerschap mijn oprechte verontschuldiging. Tot Caezar Ik dacht, dat hij een kunstenaar-van-beroep was. Verlegen, staat hij toe, dat Apollodorus Caezar nadert; verwisselt met hem van plaats. Rufio, Apollodorus metende met blik van ondubbelzinnige afkeuring, gaat ter andere zijde van het terras caezar Wees welkom, Apollodorus. Wat wilt ge? apollodorus Allereerst, u een geschenk overhandigen van aller vorstinnen vorstin. caezar Wie is dat? apollodorus Cleopatra van Egypte. caezar vertrouwelijk en hoogst beminnelijk Apollodorus, dit is heusch geen oogenblik om cadeau-tjes in ontvangst te nemen. Ik bid je, ga terug naar de koningin en zeg haar, dat als alles goed gaat, ik van avond terug kom in het paleis. apollodorus Caezar, ik kàn niet terug. Toen ik den vuurtoren naderde, smeet de een of andere stommeling een groote, leêren tasch in de zee. Het sloeg de voorsneb van mijn boot kapot en ik kon ter nauwernood aan wal komen met mijn lading, vóor het arme, kleine notendopje zonk. caezar Het spijt me, Apollodorus. Die stommeling zal een uitbrander
[pagina 90]
krijgen. Wel, wel en wat breng je me meê? De koningin zal het niet aardig vinden als ik er geen notitie van neem. rufio Hebben we tijd te verspillen aan die prullenboel? De koningin is toch maar een kind. caezar Juist; daarom moeten we haar geen verdriet doen. Wat is het prezentje, Apollodorus? apollodorus Caezar, het is een Perziesch tapijt - een prachtstuk! En daar in - hebben ze me gezegd - zijn duive-eieren gepakt en kristallen drinkschalen en allerlei kostbare, breekbare dingen. Ik zoû voor geen geld het langs dat nauwe trapje durven naar boven laten brengen. rufio Hijsch het dan aan die ketting op. Wij zullen de eieren naar den kok zenden, uit de schalen onzen wijn drinken en het tapijt kan dienen als bed, voor Caezar. apollodorus Aan die ketting! Caezar, ik heb gezworen voor dit tapijt zorg te dragen als voor mijn eigen leven. caezar blijmoedig Laat jij je dan te gelijker tijd op hijschen; als de ketting dan breekt, ga jij tegelijker tijd met de eieren naar den kelder. Gaat naar de ketting en kijkt er, vol aandacht, langs apollodorus tot Britannus Meent Caezar wat hij zegt? britannus Hij doèt wat lichtzinnig omdat hij uit Italië is maar hij meent wat hij zegt. apollodorus Meenen of niet meenen, hij gaf een heel goeden raad. Geef mij een paar soldaten, om de katrol in beweging te brengen. britannus Laat die katrol maar aan mij over. Wacht hier, tot de ketting daalt.
[pagina 91]
apollodorus Goed. Je zal mij dadelijk daár wendt zich tot allen en wijst met welsprekend gebaar naar de lucht boven de borstwering zien rijzen, de zon gelijk, met mijn schat. Af, als hij kwam. Britannus gaat in de vuurtoren rufio uit zijn humeur Zijt ge waarlijk van plan, Caezar, hier te blijven wachten op die dwaasheid? caezar wijkt achterwaarts; katrol werkt; ketting stijgt Waarom niet? rufio Dat zullen de Egyptenaren u vertellen als ze zoo wijs zijn den dijk te bestormen voor onze barrikade klaar is. En onderwijl staan wij als kinderen te wachten op een tapijt met eieren! Ketting ratelt, stijgt, tot even boven borstwering. Slingert dan weg, achter vuurtoren caezar Mijn zoon Rufio, heb geen vrees. Zoodra de eerste Egyptenaar een voet zet op den dijk, zal alarm worden geblazen en wij beiden zullen van hier bij de barrikade zijn aangekomen voór de Egyptenaren van dáár er gekomen zijn; wij beiden, Rufio; ik, een oude man en jij, zijn grootste jongen. En de oude man zal er het eerst zijn. Hoû je dus kalm en geef me maar een paar dadels. apollodorus van beneden, achter borstwering Oho! Hijsch op! O-ho-o-o-o!! Ketting stijgt, slingert te voorschijn. Apollodorus zweeft in de lucht, met zijn tapijtrol, aan de haak Hooger, hooger, naar het azuur, Dat nooit in vrouwenoogen glanst! Kalm! kalm!! Niet hooger! Ketting stopt Meer op zij! Ketting zwaait, tot boven het torenvoetstuk rufio roept naar boven Zàkken! Ketting, met last, daalt apollodorus roept naar boven Voorzichtig! Langzaam! Denk om de eieren! rufio roept naar boven Langzaam! Langzaam! Zachtjes!
[pagina 92]
Apollodorus en de rol liggen veilig op het plaveisel, in het midden van het terras. Rufio en Caezar helpen Apollodorus de ketting van de vracht los te haken rufio roept Hálen! Ketting, ratelend, rijst. Britannus komt uit vuurtoren en helpt de koorden om den rol te ontknoopen apollodorus koorden zijn los Een beetje op zij, vrienden; laat Caezar nu eens kijken. Werpt tapijt open rufio Niets dan een hoop doeken. Waar zijn de duive-eieren? apollodorus Kom dichter, Caezar en zoek eens naar ze, tusschen de doeken. rufio trekt zwaard Ha, verraad! Pas op, Caezar; ik zie de doeken bewegen: er is iets levends in. britannus trekt zwaard Het is een slang. apollodorus Durft Caezar zijn hand steken in den bundel, waar de slang beweegt? rufio woest op hem Jou, verraderlijke hond! caezar Kalmte. Steekt je zwaarden op. Apollodorus, die slang van je ademt al erg regelmatig. Steekt hand in doeken en trekt naakten arm uit Dat is al een heel aardig slangetje! rufio trekt anderen arm Laten wij nu maar eens alles zien. Zij trekken, bij hare polsen, Cleopatra op, zittende. Britannus, geschandalizeerd, steekt zwaard in scheede, met stoot van protest cleopatra snakkend naar adem O, ik stik bijna. O Caezar, een vent stond òp me, in de boot en een groot pak viel uit den hemel over me neêr en toen zonk de boot en
[pagina 93]
toen zweefde ik in eens in de lucht. En toen smeten ze me weêr naar beneden. caezar liefkoost haar; zij is opgestaan en leunt tegen zijn borst Nu, nu, het is nu voorbij; je bent hier nu, gezond en wel! rufio Ja, en wat moeten we nu met haar uit voeren, nu ze hier is. britannus Zij kan hier niet blijven, Caezar, zonder gezelschap van een oudere vrouw. cleopatra vol ijverzucht, tot Caezar, die niet weet... Ben je niet blij me te zien? caezar Ja, ja, ik ben erg blij. Maar Rufio is heel boos en Britannus vindt het niet nètjes. cleopatra minachtend Je kan hun koppen toch laten af slaan, niet waar? caezar Ze zouden me niet zoo van nut zijn zonder koppen als mèt koppen, zeevogeltje. rufio tot Cleopatra Wees maar niet bang, we gaan zoó weg om een paar Egyptische koppen af te slaan. Wat zeg je er van hier te moeten achter blijven met de kans door dat broêrtje van je gevangen te worden genomen, als wij eens werden verslagen? cleopatra O, maar je moet me niet alleen laten. Caezar, je zal me niet alleen laten, wèl? rufio Wat! Zelfs niet als de trompetten klinken en ons aller levens er van afhangen, dat Caezar de barrikade voór de Egyptenaren bereikt? cleopatra Laàt ze hun levens verliezen: het zijn allemaal maar gemeene soldaten. caezar ernstig Cleopatra, als die trompet weêrklinkt, moeten wij het leven van
[pagina 94]
iederen gemeen soldaat in ònze hand hebben en het slingeren in het aangezicht van den Dood. En van al die soldaten, die op mij rekenen, is er niet eén, wiens hand ik niet in hooger eere zal houden dan jou hoofd. Cleopatra is overstelpt. Oogen vol tranen Apollodorus, je moet haar terug voeren naar het paleis. apollodorus Ben ik dan een dolfijn, Caezar, om de zee over te steken, met een jonge dame op mijn rug? Mijn boot is gezonken; al uw mannen staan òf bij de barrikade òf zijn in de stad terug. Ik kan er een zien te roepen: dat is alles wat ik doen kan. Gaat de trap af cleopatra half weenende Het komt er niet op aan. Ik wil niet terug. Niemand houdt van me. caezar Cleopatra... cleopatra Je zoû maar willen, dat ik dood was! caezar steeds ernstiger Arm kind, je leven is op dit oogenblik voor niemand van heel veel waarde. Overstelpt, zinkt zij op de takkebossen, snikkende Groot rumoer in de verte; bucina's en trompetten schetteren door een storm van geschreeuw. Britannus stort naar de borstwering en kijkt langs de kâ. Caezar en Rufio wisselen snellen blik van begrijpen caezar Kom, Rufio. cleopatra kruipt op de knieën naar Caezar, klampt zich aan hem Neen, neen! Verlaat me niet, Caezar! Hij rukt zijn tuniek weg uit haar greep Oh! britannus bij de borstwering Caezar, we zijn afgesneden. De Egyptenaren zijn uit den Westerhaven geland tusschen ons en de barrikade!! rufio stort toe om te zien Vervloekt! Het is waar! We zijn gevangen als ratten in een val. caezar smartelijk Rufio, Rufio, mijn mannen bij de barrikade staan tusschen de zeetroepen en het landleger. Ik heb ze vermoord.
[pagina 95]
rufio terug, naar Caezars rechterhand Ja, dat komt van die dwaasheid, met dat kind hier. apollodorus komt vlug naar boven Kijk eens over de borstwering, Caezar. caezar Dat hebben we gedaan, beste vriend. We moeten ons hier verdedigen. apollodorus Ik heb de ladder in zee gegooid. Ze kunnen niet hier komen zonder een ladder. rufio Juist en wij niet wèg, zonder een ladder. Heb je daar aan gedacht? apollodorus Niet wèg!? Waarom niet! Je hebt schepen in den Oosterhaven. britannus vol hoop, bij de borstwering De Rhodezische triremen roeien al naar ons toe! Caezar snel naar Britannus, bij borstwering rufio ongeduldig, tot Apollodorus En hoe zullen wij naar de triremen komen, hè? apollodorus tartend, vroolijk, rhetoriesch Langs den weg, die overal heen leidt: het diamanten pad van zon en van maan! Heb je nooit de kinderkomedie gezien van Het Gebroken Bruggetje: Eendjes en ganzen gaan er nòg over heen!! Werpt af mantel en muts, bindt zwaard vast op rug rufio Wat vertel je toch? apollodorus Dat zal ik je toonen. Roept tot Britannus Hoe ver ligt de dichtste trireem? britannus Vijftig vademen ver. caezar Neen, neen, ze liggen verder dan dat schijnt in deze klare lucht voor jou Britsche oogen. Bijna een kwart mijl, Apollodorus.
[pagina 96]
apollodorus Goed. Verdedigt jullie je hier tot ik je een boot zend van die trireem af. rufio Heb jij soms vleugels? apollodorus Watervleugeltjes, vechtersbaas. Kijk maar! Loopt de trap op, tusschen Caezar en Britannus, naar den rand van de borstwering; springt in de lucht, duikt voor over in zee caezar opgetogen als een schooljongen Bravo! Bravo! Werpt mantel af Bij Jupiter, dat kan ik ook! rufio grijpt hem Je bent dwaas. Dat zal je niet doen. caezar Waarom niet? Denk je, dat ik niet even goed zwem als hij? rufio als krankzinnig Kan een oude gèk zwemmen en duiken als een jonge gek?? Hij is vijf-en-twintig en jij bent vijftig! caezar rukt zich los Oud?!! britannus gechoqueerd Maar Rufio, je weet niet wat je zegt. caezar Ik wed met je, voor wat je wilt, papa Rufio. Vooruit, naar de trireem! Om het vlugst? cleopatra Maar ik! Ik dan toch!! Ik!!! Wat moet er van mij worden!! caezar Ik zal je als een dolfijn op mijn rug naar de trireem voeren. Rufio, gooi haar in het water, zoodra ik boven kom: ik neem het òp me. En dan jullie beiden, ook, er dadelijk in, hoor! cleopatra Neen! Neen!! Neén!!! Ik zal verdrìnken!! britannus Caezar, ik ben een man, een Brit, geen visch. Ik moet een boot hebben. Ik kan niet zwemmen.
[pagina 97]
cleopatra Ik ook niet!! caezar tot Britannus Blijf hier dan, tot ik den vuurtoren weêr verover. Ik zal je niet vergeten. Nu, Rufio? rufio Zijt ge besloten, tot die dolle streek? caezar De Egyptenaren hebben het voor me besloten. Wat is er anders te doen! En pas op, als je springt: ik ben er niet op gesteld je zwaar vrachtje op mijn ruggegraat te krijgen, als ik òp kom. Loopt de trappen op, staat op den rand van de borstwering britannus zorgzaam Nog eén woord, Caezar. Vertoon je niet in de fatsoenlijke buurten van Alexandrië, voor je je hebt verkleed, hè? caezar roept over de zee Hei, Apollodorus! Wijst ten hemel en zingt: De zilverglans in gindsch azuur... apollodorus zwemmende, ver Verpurpert op de groene zee... caezar overmoedig Daar dan! Springt in zee cleopatra loopt trap op O, laat eens zien! Hij zal verdrinken!! Rufio grijpt haar O...o...o...oh!!! Hij werpt haar, schreeuwende, in de zee. Rufio en Britannus schateren van het lachen rufio kijkt naar beneden Hij heeft haar beet! Tot Britannus Bewaak het fort, jij Brit. Caezar zal je niet vergeten. Springt britannus op de trap, ziet neêr Alles in orde, Rufio? rufio zwemt In òrde!! caezar verder zwemmende Verschuil je boven, bij de baken, Britannus, en stapel al het brandhout voor de poort...!
[pagina 98]
britannus schreeuwt in antwoord Dat zal ik eérst doen en dan mij aanbevelen in de hoede van mijn landsgoden! Gejuich van over de zee. Britannus, buiten zichzelven, juicht meê: De boot heeft ze bereikt: hip, hip, hip, hurrah!!!	voetnoot1 Waardigheidsteeken van den centurio; korte staf uit wingerdhout. (Noot van den Vertaler.) voetnoot1 Milites auxiliares: hulptroepen der Romeinsche bondgenooten. (Noot v.d. V.)

Vorige Volgende

Derde bedrijf