Occasio arrepta. Neglecta

Schemat. 9. Cap. 5.

Punitae temeritatis exemplum, contra Occasionem nitentium.

QVia tam tardè sapere consueuit illud hominum genus, qui inuita quoque Occasione quaecumque praesumserint audent attentare, exemplo memorando dictis nostris plus momenti adhibeamus. Quum grauissima esset oborta⁺ populi Israelitici in deserto dissensio, occasione terrae promissionis, cui gregaria populi multitudo, adeoque turba tota turbata detrahebat, vt pessima quaeque de illa confingerent; Iosue verò & Caleb, qui eam fuerant contemplati, contrà optimè pro terrae fecunditate & excellentia protestarentur, vsqueadeò vt se pro zelo veritatis, diuinique promissi stabilitate, periculo mortis exponerent; eousque succreuit populi obmurmurantis insania, vt Moysen & Aaron lapidaturi viderentur: & Dominus ipse tanta cum maiestate sui nominis gloriam tuebatur, vt omnes, excepto Iosue &

+ Num. 14. De terra promissionis disceptatio.

[p. 185]

Caleb, morti in deserto obeundae adiudicaret. Sedata tandem paulisper populi tumultuantis insolentia, auditaque contra se diuinae iustitiae censura, luxerunt vehementer. Et ecce, manè primo surgentes, accesserunt ad Moysen & dixerunt: Parati sumus ascendere ad locum, de quo Dominus locutus est, quia peccauimus. Anteà siquidem in hoc omnis pendebat contentio, quòd nollent progredi, neque in promissam terram concedere.

Ecce, cùm vellet Deus, & dux ipsorum Moyses, nolebant ipsi; cumque iam aliud consilium iniisset Dominus, ipsi tum elapsam occasionem voluerunt suo Marte resumere, & cum hoste, nolente etiam occasione, committere, quod priùs, cùm esset opportunum, omnimodis detrectabant. Moyses obstitit, dixitque eis apertè, esse contra Dei nutum. Cur, inquit, transgredimini verbum Domini? hoc est voluntatem & imperium. Non cedet vobis in prosperum. Nolite ascendere: non enim est Dominus vobiscum; ne corruatis coram inimicis vestris. Amalecites & Chananaeus ante vos sunt, quorum gladio corruetis, eò quòd nolueritis acquiescere Domino. Quòd nempe tunc progredi nolueritis, quando ipsi placebat; quod est occasionem legitimam à Deo datam contemnere. Nec erit Dominus vobiscum: in fictitia ista scilicet opportunitate & prosperitate successus, quam vobis pro vestro ipsi arbitratu pollicemini.

Nunc verò animaduertamus, obsecro, quam toties iam memoramus vmbraticam hallucinantemque verisimilitudinis speciem oculis talium hominum obuersantem: sequitur in sacra historia: At illi contenebrati ascenderunt in verticem montis. Arca autem testamenti Domini & Moyses non recesserunt de castris. Quia nimirum stulto ac temerario hominum illorum consilio Deus non intererat, & diuini homines refragabantur. Descenditque Amalecites & Chananaeus⁺ qui habitabat in monte, & percutiens eos atque concîdens, persecutus est eos vsque Horma. Quod vocabulum cùm ciuitatem significet, idem quoque quod anathema seu destructionem sonat. Neque abs re, cùm ad suam ipsorum perni-

+ Punita temeritas.

[p. 186]

ciem soleant occasionis contemtores propria sequi iudicia, & consilia sua vana praefractè promouere. Itaque cessit eis, vt proterua ipsorum temeritas merebatur.

Porrò vt more nostro ex profanis etiam historiis aliquid vltrà libemus, quò melior occaecationi huic ex variis confecta medela adhibeatur, Croesum in exemplum punitae⁺ temeritatis, qua despecto meliori consilio suum inuita occasione secutus est, producamus. Sic in Herodoto legimus:⁺ Croeso Lydorum rege in expeditione contra Cyrum Persarum regem occupato, Lydus quidam, nomine Sandanis (etiam antehac pro sapiente habitus, & ob hanc quam dixit sententiam plus nominis apud Lydios consecutus) hunc in modum consuluit: Aduersus tales viros expeditionem⁺ paras, rex, qui coriacea subligacula, quique è corio reliquam vestem ferunt: qui non quibus volunt cibis vescuntur, sed quos habent, vtpote regionem asperam incolentes. Ad haec, potu non vini vtuntur, sed aquae; non ficus ad comedendum nec aliud quidquam boni habentes. Quibus cùm nihil sit quod eripias si viceris; sin victus fueris, animaduerte quot bona amittes. Vbi enim gustauerint illi nostra bona, circumsistent nos, nec abigi poterunt. Equidem diis habeo gratiam, qui non induxerunt in animum Persis, vt Lydos inuaderent. Haec locutus, non tamen Croeso persuasit. Croesus itaque, sic agentibus eum fatis, à Cyro captus regnoque exutus est. Itaque & serò sapuit, tam euidentem aspernatus⁺ Occasionis admonitionem, didicitque eodem euentu, quàm verè ei aliquando à Solone fuerat praedictum, Neminem mortalium ante mortem beatum dici debere: nimiamque sui fiduciam suum fallere auctorem.

+ Croesus in Cyrum.

+ Herodot. lib. 1.

+ Persici pugnacisque militis descriptio.

+ Serò sapere.