Onder de groene linde. Verhalende liederen uit de mondelinge overlevering. Deel 2. Liederen over ontluikende liefde, werving, vrijage en zwangerschap
(1989)–A.J. Dekker, Marie van Dijk, Ernst Heins, Henk Kuijer–
Auteursrechtelijk beschermd
[pagina 70]
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ToelichtingHet lied vertoont een een merkwaardig slot waarvan de betekenis niet zonder meer duidelijk is. Een sexuele betekenis moet, gezien de aard van deze liederen en de daarin gehanteerde beeldspraak, niet worden uitgesloten. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Opname 10 november 1959 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
[pagina 71]
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1
Ik ben d'r van deze morgen vroeg opgestaan,
Ik ben d'r van deze morgen vroeg opgestaan.
De zon trok op en de dag die brak aan,
De zon trok op en de dag die brak aan.
2
BejegendenGa naar voetnoot* mij d'r twee meissies met goudgeel haar,
Ik vroeg of zij d'r nog vrijster waren.
3
Dan wist ik wel van die beiden ik er bevrijen zou,
Dat meissie met heure mooi oogies zo blauw.
4
Mag mij het niet gebeuren mijn zoetelief,
Het schaadt u of en het baat u d'r ook niet.
5
Als mij het dan niet schaden of er niet baten kan,
Dan stond ik hier als verwezen jonkman.
6
Ik leide toen mijn hoofien en al op heur schoot,
En dacht niet anders ik moet sterven de dood.
7
Toen sprak zij kameraadje geef mij je rechterhand,
Straks zullen wij er tesamen zijn geplant.
Anna Petronella Hogendorf-Dijkstra (1887-1966) te Zwaagwesteinde werd geboren in Exloërveen. Haar moeder kwam uit Berlikum en haar vader, die onderwijzer was, uit Schraard. In de veengebieden van Drente, waar zij haar jeugd doorbracht, heeft zij vele liederen geleerd. Arbeiders uit Groningen, Friesland en Duitsland kwamen daar werken en die brachten allemaal hun eigen liederen mee. Mevrouw Hogendorf had daarvoor grote belangstelling, evenals haar vader. In haar eigen repertoire komen ook veel kinderliederen voor. Dat is mede te danken aan het beroep van haar vader. Mevrouw Hogendorf heeft veel liederen voor ons gezongen. Een aantal markante liederen in onze collectie werden bij haar voor het eerst op de band opgenomen, zoals Heer Halewijn zong een liedekijn en Wat hoor ik hier in 't midden in de nacht, beide opgenomen in het eerste deel van deze publicatie (lied 3 en 9). | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
[pagina 72]
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Opname 4 maart 1968 Alleen in de eerste strofe wordt de laatste regel herhaald. 1
Ik ben van deze morgen vroeg opgestaan,
Ik ben van deze morgen vroeg opgestaan.
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
[pagina 73]
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
De zon trok op de dag brak aan,
De zon trok op de dag brak aan.
2
Daar bejegen mij twee meisjes met gelekruisGa naar voetnoot* haar,
Daar bejegen mij twee meisjes met gelekruis haar.
'k Vroeg of zij nog vrijster waar.
3
Dan wist ik wel wie ik er van bevrijen wou,
Dan wist ik wel wie ik er van bevrijen wou:
Dat meisje met haar ogen zo blauw.
4
Ik sprak: m'n allerliefste geef mij uw rechterhand,
Ik sprak: m'n allerliefste geef mij uw rechterhand,
Uw rechterhand tot onderpand.
5
Ik leidde mijn hoofie al in hare schoot,
Ik leidde mijn hoofie al in hare schoot
Totdat zij riep: ik moet sterven de dood.
6
Sterven de dood, riep zij er, o God,
Sterven de dood, riep zij er, o God,
Wees mij genadig in mijn lot.
Dit lied werd in 1968 opgenomen bij Mettine Pieterine Valk-Stel (1890-1980) te Groningen. Zij werd geboren in Hoorn (Gr.). | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Opname 26 januari 1963 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
[pagina 74]
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 1
En ik ben van deze morgen vroeg opgestaan,
En ik ben van deze morgen vroeg opgestaan.
En de zon begon te schijnen en de dag brak aan,
En de zon begon te schijnen en de dag brak aan.
Eerste van de vijf door Antje Smid-Adams (1884-1970) te Scheemda gezongen strofen. Antje Smid-Adams werd geboren in het Meerland. Ze leerde haar liederen, toen ze zeventien, achttien jaar was, van medearbeiders tijdens het aardappelrooien en het wieden en schoffelen bij de graanbouw. Er werd altijd in ploegen gewerkt. Ze deed ook veenwerk. De werkzaamheden van de vrouwen in het veen bestonden uit turfdrogen, stapelen en het laden van de pramen. Mevrouw Smid kende een omvangrijk veenarbeiders- en landarbeidersrepertoire. Ze zong altijd, de hele dag door, ook thuis, zo werd ons door nabestaanden verteld. Ook op latere leeftijd, toen zij wegens reuma jarenlang het bed moest houden. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Data en plaatsen van opname
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
[pagina 75]
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 |