amplificatio-1

Etym: Lat. uitbreiding, verruiming < amplus = ruim, facere = maken; Lat. synoniem exaggeratio = ophoping; Gr. synoniem auxèsis = toename.

Term uit de poëtica en retorica voor het sterk uitbreidend bewerken van een tekst. Een kleine uitweiding noemt men een digressie, het tegenovergestelde heet abbreviatio. In de antieke retorica was het een van de schooloefeningen. De amplificatio-techniek is gebaseerd op het tot in details beschrijven van een mens, bijv. de schoonheid van een vrouw of object, bijv. een drinkbeker (beschrijving-1, topos), en vormde een vast onderdeel van het poëtica-onderwijs dat deel uitmaakte van de artes liberales, de zeven vrije kunsten, die vanaf de 12^de eeuw aan de middeleeuwse universiteiten werden gedoceerd. Hoewel de amplificatio strikt genomen deel uitmaakt van de (Middel)latijnse literatuur zijn er parallellen in de volkstaal aan te wijzen. Zo kan de breedvoerigheid in de beschrijvingen in Diederic van Assenedes Floris ende Blancefloer en in Jacob van Maerlants Historie van Troyen amplificatio's genoemd worden.

Lit: G. Ueding (red.), Historisches Wörterbuch der Rhetorik, Bd 1 (1992), kol. 445-471 • M. Andringa, ‘De zwerftocht van een schild. Achtergrond en betekenis van Darius' schild in “Alexanders Geesten”’ in Queeste 3 (1996), p. 98-106.