bastaardvloek

Opzettelijk veranderde vloek waarvan het uitspreken opluchtend werkt, maar die als gevolg van de onschuldige formulering zijn magische kracht verloren heeft, veelvuldig gebruikt in het rederijkerstoneel en het 17^de-eeuwse kluchtige drama, bijv. ‘gants lyden’ in plaats van ‘Gods lijden’ zoals in G.A. Bredero’s Spaanschen Brabander (vs. 58). Een moderne bastaardvloek is ‘tjeempie’, oorspronkelijk ‘Jezus mijn’.

Lit: C. de Baere, Krachtpatsers in de Nederlandsche volkstaal: een verzameling oudere en jongere bastaardvloeken (1940) • J. Werkman, 'En alles vloekte, maar hij vloekte niet': misbruik en gebruik van Gods naam in de moderne literatuur (2001) • P.G.J. van Sterkenburg, Vloeken, een cultuurbepaalde reactie op woede, irritatie en frustratie (2001²) • P. van Sterkenburg, Krachttermen: scheldwoorden, vervloekingen, verwensingen, beledigingen, smeekbeden en bezweringen (2008).