corruptie

Etym: Lat. corruptio = bederf.

Term uit de tekstkritiek (filologie) voor een doorgaans onbewuste en ongewilde verandering ten opzichte van de oorspronkelijke tekst door een kopiist of zetter. De reden kan onbegrip zijn of een verlezing, maar meestal gaat het om simpele kopiistenfouten (transmissiefout), veroorzaakt door coördinatieproblemen tussen het ‘snelle’ geheugen en de ‘trage’ hand. Voorbeelden van corrupties zijn overgeslagen versregels (weesrijm-1), overgeslagen letters (haplografie), herhaling (dittografie) en verminkte woorden als gevolg van psychische contaminatie. Is de verandering bewust en gewild dan spreekt men van correctie of een redactionele ingreep.

Corrupties kunnen, indien opgemerkt door een volgende kopiist, zetter of corrector, aanleiding geven tot een zgn. Verschlimmbesserung.

Lit: M.J.M. de Haan, Enige aspecten van de tekstkritiek van Middelnederlandse teksten (1973) • A.M. Duinhoven, Bijdragen tot reconstructie van de Karel ende Elegast, 2 dln (1975-1981) • M. Hogenhout-Mulder, Proeven van tekstkritiek (1984).