don contraignant

Etym: Fr. dwang opleggende, op de proef stellende gift.

Motief, vooral bekend uit de Arthurepiek, dat eruit bestaat dat iemand een ander om een gunst vraagt zonder dat die laatste weet wat hem gevraagd zal worden. Als de ander de gunst toestaat – wat de hoofse code vereist – zit hij eraan vast. De don contraignant stelt het romanpersonage op de proef en veroorzaakt een onverwachte ontwikkeling binnen het verhaalgebeuren. De Middelnederlandse term luidt ‘bede’.

Lit:  F.P.C. Brandsma, 'Het "don contraignant" in de Borchgravinne van Vergi (Vergi 297-303)' in S. Buitink, A.M.J. van Buuren & I. Spijker (red.), Rapiarijs, een afscheidsbundel voor Hans van Dijk (1987), p. 17-19 • B. Besamusca & F. Brandsma, ‘De toezegging met onvoorziene gevolgen in de Walewein’ in Nieuwe Taalgids 81 (1988), p. 1-12.