Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Algemeen letterkundig lexicon (2012-....)

Informatie terzijde

Titelpagina van Algemeen letterkundig lexicon
Afbeelding van Algemeen letterkundig lexiconToon afbeelding van titelpagina van Algemeen letterkundig lexicon

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave




Downloads

Lexicon van drama en theater (5.97 MB)

Lexicon van de poëzie (8.51 MB)

Lexicon van de retorica (3.19 MB)

Lexicon van de verhaalkunst (6.00 MB)

Lexicon van literaire genres (18.94 MB)

Lexicon van de literatuurgeschiedenis (22.09 MB)

Lexicon van de algemene literatuurwetenschap (4.89 MB)

Lexicon van handschriftenkunde, boekwetenschap en editietechniek (23.36 MB)

XML (11.77 MB)

tekstbestand



Genre

sec - letterkunde

Subgenre

non-fictie/naslagwerken (alg.)


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Algemeen letterkundig lexicon

(2012-....)–Anoniem Algemeen letterkundig lexicon–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

formalisme

Etym: Lat. forma = vorm.

Benaming – doorgaans in afwijzende zin gebruikt – voor een literatuurbeschouwing die zich te eng zou concentreren op de formele of technische kant van literaire kunst en daardoor onvoldoende oog zou hebben voor de inhoudelijke (spirituele, ethische, politieke...) dimensies ervan.

In dergelijke zin was het de negatief bedoelde benaming voor de literair-kritische school van het Russische formalisme (ca. 1915-1930). De Russische formalisten stonden een ergocentrische of autonomistische benadering van literatuur voor (autonomiebewegingen) en verzetten zich daarbij tegen toen vigerende literatuurbenaderingen als Geistesgeschichte, positivisme en de materialistische literatuurstudie. Vooral dit laatste was onaanvaardbaar voor de communistische autoriteiten, die spoedig een totalitaire koers gingen varen en de ‘formalisten’ gingen onderdrukken. Maar buiten de Sovjet-Unie werd de term spoedig een neutrale aanduiding voor deze literatuur-wetenschappelijke school.

Later werd de term formalistisch wel eens gebruikt in uitbreidende en (alweer) afwijzende zin door post-structuralistisch geïnspireerde critici (zie deconstructie). Hij geldt dan als een negatieve benaming voor theorieën en methodes die de literatuur met ‘naïef-wetenschappelijke’ precisie of objectiviteit willen benaderen en daarbij ‘onvoldoende’ oog hebben voor allerlei ideologische en andere oncontroleerbare betekeniseffecten van de taal. De term kan dan even goed slaan op het Russisch formalisme als op het New Criticism, de Praagse school, het structuralisme of de moderne stilistiek.

Als een criticus de term formalistisch gebruikt in de beschrijving van een literair werk, wordt daarmee bedoeld dat de auteur een oppervlakkig spel met vormeffecten zou hebben nagestreefd i.p.v. een  integratie van vorm en inhoud.

Lit: V. Erlich, Russian formalism. History, doctrine (1955) • K. Chvatik, Tschechoslowakischer Strukturalismus. Theorie und Geschichte (1981) • Russies formalisme. Teksten van Sjklowskij, Jakobson, Ejchenbaum en Tynjanov (1982) • P. Steiner, Russian formalism. A metapoetics (1984) • J.J. van Baak, ‘Russisch formalisme’ in R.T. Segers (red.), Vormen van literatuurwetenschap (1985), p. 13-34 • J. Striedter, Literary structure, evolution and value. Russian formalism and Czech structuralism reconsidered (1989) • M. Weinstein, Tynianov ou la poétique de la relativité (1996) •  N. Laan, Het belang van smaak (1997), p. 151-214 • A. van den Oever, ‘Een klap in het gezicht van de goede smaak: symbolisme, avantgarde, formalisme en het probleem van de artistieke vorm’ in H. van den Berg & G. Dorleijn (red.), Avant-garde! Voorhoede? (2002), p. 191-204.

formaatsignatuur formata
thematisch veld:

Literatuurwetenschap: disciplines, theorieën en richtingen
Taalkundig en structuralistisch geïnspireerde benaderingen

Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken