Algemeen letterkundig lexicon

letterformule

Term uit de analytische bibliografie voor de (soort)naam van de desbetreffende letter, gevolgd door de corpsmaat, kopmaat, x-hoogte (voorafgegaan door een ‘x’) en kapitaalhoogte (voorafgegaan door ‘:’), bijv. romein, corps 82, kop 79 x 1,7 : 2,5.

Voor het toeschrijven van anonieme drukken aan een bepaalde drukker kunnen uit die drukken gedestilleerde letterformules van nut zijn. In de incunabel-periode (15^de eeuw) wijst het voorkomen van een bepaalde letter vaak op een bepaalde drukkerswerkplaats. In de 16^de eeuw kan men een drukkerij herkennen aan een bepaalde combinatie van lettermateriaal. Daarna wordt het steeds moeilijker, maar het voorkomen van combinaties van letter en ander typografisch materiaal (sierkapitalen, randwerk e.d.) kan toch in een bepaalde richting wijzen.

Lit: W. & L. Hellinga, The fifteenth-century printing types of the Low Countries (1966) • H.D.L. Vervliet, Sixteenth-century printing types of the Low Countries (1968) • Ph. Gaskell, A new introduction to bibliography (1974²), p. 12-16 • M. Spies, ‘Bibliografische aantekening’ in Karel van Mander, De Kerck der Deucht, ed. H. Miedema & M. Spies (1977²) • H. van Krimpen, Boek over het maken van boeken (1986²), p. 145-153 • G. Unger, ‘Moderne incunabelen; typografische maten in incunabelen en recent drukwerk’ in T. Croiset van Uchelen & H. van Goinga, Van pen tot laser; 31 opstellen over boek en schrift aangeboden aan Ernst Braches (...) (1996), p. 302-307 • P. Dijstelberge, De beer is los!; Ursicula: een database van typografisch materiaal uit het eerste kwart van de zeventiende eeuw als instrument voor het identificeren van drukken (2007).

letterdieverij zie plagiaat

lettergarnituur zie letterpolis