comedy of humours

Etym: Eng.  blijspel van de temperamenten.

Type blijspel dat door Ben Jonson (1572-1637) werd geïntroduceerd in Engeland en dat gebaseerd is op de klassieke en aan Galenus ontleende vier fysiologisch bepaalde temperamenten die zouden berusten op vier lichaamssappen: bloed, slijm, gele en zwarte gal. Deze lichaamssappen zouden verantwoordelijk zijn voor de fysieke en de karaktereigenschappen van de mens. Het overheersen van één van deze sappen zou leiden tot resp. sanguinisch, flegmatiek, cholerisch of melancholiek gedrag. Jonson maakte van deze typen gebruik, zoals hij in de inleiding van de komedie Every man in his humour (1598) uitlegt en vervolgens in zijn daarop volgende komedies, o.m. Volpone (1606) en Epicoene or the silent woman (1609), toepaste. Ook andere toneelschrijvers van het Engelse Restauratie-drama, zoals Thomas Shadwell (The humourists, 1670), schreven dit type toneel. Het genre werd meer en meer vermengd met wat in Engeland de comedy of manners genoemd werd en bij ons zedenblijspel (comédie de moeurs).

Lit: M.H. Abrams, ‘Comedy of humours’ in A glossery of literary terms (1985⁶), p. 31 • S. McEvoy, Ben Jonson, Renaissance dramatist (2008).