Algemeen letterkundig lexicon

dissonantie-1

Etym: Lat. dis-sonus = uiteen klinkend, verward klinkend, onwelluidend.

Term uit de stilistiek ter aanduiding van harde en onwelluidende klankeffecten (vgl. consonantie-1) die soms met opzet door dichters worden gebruikt, in Engeland bijv. door Robert Browning en in Nederland door schrijvers uit de tijd van het dadaïsme. Dissonantie blijft overigens een subjectieve aangelegenheid, omdat niet gemakkelijk objectief vast te stellen is welke ritmen en welke rijmen onaangenaam zijn en welke welluidend. Een voorbeeld van een mogelijke dissonantie is de gekapitaliseerde passage in:

orgelklanken
van buitendoormijheen
vallen achter mij kapot
kleine scherven
BLIK BLIK BLIK
en glas
(I.K. Bonset, Nieuwe woordbeeldingen, ed. Schippers, 1975, p. 83)

Er is verwantschap met de kakofonie.

Lit: J. Douds, 'Donne's technique of dissonance' in PMLA 52 (1937).

dissolutio zie asyndeton-1

dissonantie-2