Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
DBNL Logo
DBNL Logo

Hoofdmenu

  • Literatuur & Taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Gebruiksvoorwaarden
    • Voorwaarden voor hergebruik
    • Disclaimer
    • Voor rechthebbenden
  • Over DBNL
    • Over DBNL
    • Contact
    • Veelgestelde vragen
    • Privacy
    • Toegankelijkheid

Informatie terzijde

Algemeen letterkundig lexicon
Toon afbeeldingen van Algemeen letterkundig lexicon

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave




Downloads

Lexicon van drama en theater (4,42 MB)

Lexicon van de poëzie (5,01 MB)

Lexicon van de retorica (1,62 MB)

Lexicon van de verhaalkunst (3,59 MB)

Lexicon van literaire genres (13,34 MB)

Lexicon van de literatuurgeschiedenis (15,45 MB)

Lexicon van de algemene literatuurwetenschap (2,36 MB)

Lexicon van handschriftenkunde, boekwetenschap en editietechniek (19,90 MB)

XML (11,37 MB)

tekstbestand



Genre

sec - letterkunde

Subgenre

non-fictie/naslagwerken (alg.)


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Algemeen letterkundig lexicon

(2012-....)–anoniem Algemeen letterkundig lexicon– Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

ellips

Etym: Gr. el-leipsis < el-leipein < en-leipein = (in iets) achterlaten, weglaten.

Figuur waarbij men een of meer woorden of zinnen weglaat die syntactisch gezien noodzakelijk lijken in de tekst. Men onderscheidt:

1. De grammaticale ellips, nl. een breuk in de normale structuur van de zin. Dit gebruik is ingeburgerd in de meeste talen, zeker in de omgangstaal. Het ontbrekende kan hier gemakkelijk vanuit de context aangevuld worden. Bijv. ‘De boom mag verbrand’ i.p.v. ‘De boom mag verbrand worden’. De grammaticale ellips maakt de uitdrukking kernachtiger. Met name in poëzie komt men vaak elliptische zinnen tegen:

Achttien jaren [is hij], [hij heeft] rode konen;
’t Eerste dons [vertoont zich] om mond en kin.
Dromen van OP KAMERS WONEN: [...].
(A. van der Hoop Juniorsz., ‘Student worden’ in Twaalf Daguerréotypen, 1851, ed. Komrij. De Nederlandse poëzie van de 19de en 20ste eeuw, 1979, p. 240)

2. De retorische ellips, waarbij de syntactische breuk uitdrukking kan worden van een aposiopese (verzwijging). Een vorm van ellips is de detractio, dat is het weglaten van een deel van een woord. Naargelang dat woord vooraan, middenin of achteraan wordt verkort, spreekt men respectievelijk van afaeresis, syncope en apocope (zie ook syllepsis-1)

3. In de narratologie wordt de term ‘ellips’ gebruikt om aan te duiden dat in het handelingsverloop tijdsintervallen onvermeld blijven (zie verteltijd/vertelde tijd); een iets minder technisch synoniem is sprong in de tijd.

Lit: G. Ueding (red.), Historisches Wörterbuch der Rhetorik, dl. 2 (1994), kol. 1017-1022 • K. Carlson, Parallelism and prosody in the processing of ellipsis sentences (2002) • M.J. McShane, A theory of ellipses (2005) • K. Johnson (red.), Topics in ellipsis (2008) • S. Repp, Negation in gapping (2009) • A. Toner, Ellipsis in English literature. Signs of omission (2017).

Elizabethan Age elocutio

thematisch veld:

Moderne stilistiek en taalkunde
Woordschikking en zinsbouw

Retorische procedés en stijlfiguren: de klassieke traditie
Woord- en zinfiguren: weglating

Verhaalanalyse
Tijd

Vorige Volgende