Algemeen letterkundig lexicon

monometer

Etym: Gr. monos = alleen, enig; metron = maat.

Term uit de prosodie voor een metrum in een vers-1, strofe of gedicht dat opgebouwd is uit slechts één type versvoet. Verreweg de meeste metrische poëzie is monometrisch, van het 17^de-eeuwse treurspel tot de sonnetten van Achterberg. Het tegenovergestelde van monometrie is polymetrie.

Sommigen hanteren de term als synoniem van monopodie. Ook komt het voor dat men die versregel monometrisch noemt die niet meer syllaben telt dan het aantal dat één versvoet omvat, bijv. twee syllaben (jambe en trochee), drie syllaben (anapest en dactylus). Een voorbeeld van het laatste vindt men in de volgende regels van Cats:

't Gělūck

Ĭs vlūgh

Dĭe hět vāt
Dĭe hět hādt
Dĭe hět qūist
Dĭe hět mīst.
(J. Cats, Alle de werken, ed. Feith, dl. 14, 1796, p. 42)

Gezien het verschil tussen de twee eerste verzen (tweesyllabig) en de vier laatste (driesyllabig) is dit stukje poëzie volgens de gangbare betekenis een vorm van polymetrie, ook al hebben alle zes regels stijgend metrum.

Lit: J. Lennard, The poetry handbook (2005²), p. 1-30.

monoloog

monopedie