chronotopos

Etym: Gr. chronos = tijd; topos = plaats.

Begrip dat door Mikhaïl Bakhtin geïntroduceerd en gehanteerd werd om de literaire evolutie, voornamelijk van de roman, te beschrijven. Bedoeld wordt de manier waarop de specifieke combinatie van tijd en ruimte een genre op een bepaald moment typeert. Zo roept in de gothic novel het kasteel zowel een periode (middeleeuwen) als een ruimtelijk kader op. Meer dan alleen maar een setting is een chronotoop aldus een genre-constituerend element dat een specifieke wereldbeschouwing bevat.

Lit: M. Bakhtine, Esthétique et théorie du roman (1982), p. 234-398 • B. Keunen, Verhaal en verbeelding. Chronotopen in de westerse verhaalcultuur (2007) • N. Bemong e.a. (red.), Bakhtin's theory of the literary chronotope. Reflections, applications, perspectives (2010).