Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
DBNL Logo
DBNL Logo

Hoofdmenu

  • Literatuur & Taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • E-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Gebruiksvoorwaarden
    • Voorwaarden voor hergebruik
    • Disclaimer
    • Voor rechthebbenden
  • Over DBNL
    • Over DBNL
    • Contact
    • Veelgestelde vragen
    • Privacy
    • Toegankelijkheid

Informatie terzijde

Algemeen letterkundig lexicon
Toon afbeeldingen van Algemeen letterkundig lexicon

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave




Downloads

Lexicon van drama en theater (4,42 MB)

Lexicon van de poëzie (5,01 MB)

Lexicon van de retorica (1,62 MB)

Lexicon van de verhaalkunst (3,59 MB)

Lexicon van literaire genres (13,34 MB)

Lexicon van de literatuurgeschiedenis (15,45 MB)

Lexicon van de algemene literatuurwetenschap (2,36 MB)

Lexicon van handschriftenkunde, boekwetenschap en editietechniek (19,90 MB)



Genre

sec - letterkunde

Subgenre

non-fictie/naslagwerken (alg.)


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

 

Algemeen letterkundig lexicon

(2012-....)–anoniem Algemeen letterkundig lexicon– Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

ritmische typografie

Specifieke vorm van visuele poëzie, vooral binnen het futurisme en het dadaïsme, waarbij het woord bevrijd werd van zijn lineaire volgorde, van zijn traditionele typografie en van de klassieke prosodie en bladspiegel (lay-out, wit-1). Woorden werden aan-toon-baar gemaakt door ze in verschillende lettertypes, lettergroottes en letterstijlen over de bladzijden aan te brengen. De futuristische poëzie (‘parole in libertà’) bestaat op die manier uit gefantaseerde of willekeurig gekozen woordcombinaties, ritmisch verbonden of tegen elkaar uitgespeeld door de variatie van klank- en letterbeelden en door de spanning tussen bedrukte en onbedrukte ruimtes.

Onder invloed van het Berlijnse dadaïsme experimenteerde ook de Vlaamse dichter Paul van Ostaijen omstreeks 1920 met de grafische ruimte in de poëzie. In de ritmische typografie liet hij het gedrukte woord werken als ’de vertaling van het muzikale in het grafische’. De ritmische typografie evolueerde verder enerzijds in de richting van de fonetische poëzie (klankgedichten, Dts. Lautgedicht) die zuivere en abstracte klank- en beeldvormingen nastreeft, en anderzijds in de richting van experimenten met een zuiver esthetische typografische vormgeving. Dichter-drukkers als Hendrik Werkman en Hansjörg Mayer leverden prachtige vernieuwende staaltjes af van poëziedrukwerk. Zie ook constructivisme.



illustratie
Ritmische typografie in Bezette stad van Paul van Ostaijen. [bron: Verzameld werk/ Poëzie (1963), p. [10] ].


Lit: S. Bogman, De stad als tekst: over de compositie van Paul van Ostaijens Bezette stad (diss., 1991) • K. Broos, De Stijl en de Nieuwe Typografie (1994).

ritmische analyse ritornel

thematisch veld:

Versleer
Basisvormen

Vorige Volgende