Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Algemeen letterkundig lexicon (2012-....)

Informatie terzijde

Titelpagina van Algemeen letterkundig lexicon
Afbeelding van Algemeen letterkundig lexiconToon afbeelding van titelpagina van Algemeen letterkundig lexicon

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave




Downloads

Lexicon van drama en theater (5.97 MB)

Lexicon van de poëzie (8.51 MB)

Lexicon van de retorica (3.19 MB)

Lexicon van de verhaalkunst (6.00 MB)

Lexicon van literaire genres (18.94 MB)

Lexicon van de literatuurgeschiedenis (22.09 MB)

Lexicon van de algemene literatuurwetenschap (4.89 MB)

Lexicon van handschriftenkunde, boekwetenschap en editietechniek (23.36 MB)

XML (11.77 MB)

tekstbestand



Genre

sec - letterkunde

Subgenre

non-fictie/naslagwerken (alg.)


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Algemeen letterkundig lexicon

(2012-....)–Anoniem Algemeen letterkundig lexicon–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

seem

Etym: Gr. sèma = teken.

In de structurele semantiek zoals die hoofdzakelijk door A.J. Greimas werd uitgewerkt, is de opbouw van woord- en tekstbetekenis in de volgende termen beschreven: seem, klasseem, semeem, lexeem en isotopie. De semen worden hierbij beschouwd als de elementaire betekenisdragende ‘deeltjes’ (cf. componentiële analyse). Deze betekeniscomponenten verhouden zich als minimale paren, en worden gevonden door het binair tegenover elkaar stellen van woordbetekenissen (bijv. hoog/laag) die slechts in één component (i.c. verticaliteit) van elkaar verschillen. Deze semen vormen kernen op basis waarvan de verschillende woordbetekenissen tot stand zullen komen.

De betekenissen van de context zorgen er dan voor dat er bij die kernen nog contextuele semen, nl. klassemen, worden gevoegd. De klassemen duiden dus de combineerbaarheid aan in de verschillende contexten. Op grond van een identieke kern kunnen verschillende betekenisonderscheidingen van een woord zich aldus groeperen.

Een dergelijke uit een kern van elementaire componenten (semen) en ‘bijkomende’ contextuele semen (klassemen) opgebouwde betekenisonderscheiding noemt Greimas een semeem, d.i. de specifieke betekenis van een woord in zijn context. Het lexeem is dan het abstracte geheel van deze betekenisonderscheidingen (of sememen) onder één lemma in het woordenboek. Bijv. voor het lexeem ‘hoofd’ kan men o.m. de volgende sememen noteren: sm 1 /voorste gedeelte/ (hoofd van een stoet), sm 2 /bovenste gedeelte/ (hoofd van een brief), sm 3 /rond of knotsvormig uiteinde/ (hoofd van een molenas, van een spier), sm 4 /vooruitstekend deel/ (havenhoofd). Bij verdere ontleding bevatten deze sememen een gemeenschappelijk seem als ‘extremiteit’ en naar gelang van de contextuele omgeving bevatten ze klassemen als ‘horizontaliteit’ en ‘continuïteit’ voor sm 1, tegenover ‘verticaliteit’ en ‘discontinuïteit’ voor sm 2, enz.

Op grond van de combineerbaarheid van de minimale betekeniscomponenten kan de semantische samenhang van een tekst beschreven worden als een isotopie (Gr. gelijke plaats, ruimte), nl. een homogeen betekenisgeheel dat bestaat uit een reeks sememen met eenzelfde klassematische structuur.

Lit: A.J. Greimas, Sémantique structurale (1966) • M. Adriaens, Structuralisme, poëtiek en narrativiteit (1978).


sedecimo seguidilla
thematisch veld:

Moderne stilistiek en taalkunde
Woorden: betekeniscomponenten

Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken