Algemeen letterkundig lexicon

tableau-poème

Etym: Fr. schilderij-gedicht

Specifieke mengvorm (vgl. synoniem peinture-mot) van literatuur en schilderkunst, waarbij tekst en beeld gelijk geconcipieerd zijn in één werk. Het eigene van het genre ligt hierin dat beide componenten als ondeelbaar binnen dit geheel functioneren. De relatie tussen tekst en beeld is niet die van commentaar of illustratie. Het geschrevene is binnen de picturale ruimte aangebracht en participeert aldus volwaardig aan de visuele presentatie van het geheel. Binnen deze opzet zijn tal van variaties mogelijk. Constant is evenwel het appel dat gedaan wordt aan een dubbele waarneming vanwege de toeschouwer-lezer. Het tableau-poème bevat dan ook vaak een reflectie op het functioneren van beide, separaat én simultaan werkende media. In principe is het tableau-poème het werk van één kunstenaar, een dubbeltalent, maar soms ontstaat het uit de samenwerking van twee kunstenaars (schilder en dichter) zoals in de context van de Cobrabeweging (zie Vijftigers). Een bekend voorbeeld is ‘Er küsse mich’ van Paul Klee uit 1921.

Lit: R. Riese Hubert & K. Aschheim (vert.), ‘The tableau-poème: open work’ in Yale French studies 67 (1984), p. 43-56 • D. Briolet, ‘Tableaux-poèmes et picto-poésie chez Seuphor’ in Mélusine 12 (1991), p. 71-83.

tableau vivant

tabula gratulatoria