vertraging

In de narratologie heeft de term vertraging (soms ook uitbreiding genoemd) betrekking op de verhouding verteltijd/vertelde tijd. Het gaat om een situatie waarin de verteltijd langer lijkt te duren dan de vertelde tijd: de lezer heeft een min of meer lange tijd nodig om de beschrijving van de gebeurtenissen te lezen, terwijl deze laatste zelf niet lang duren. Dergelijke vertragingen van het verteltempo komen vaak voor als een resultaat van (‘overdreven’) sterke detaillering in de beschrijving. Het verslag van de gebeurtenissen wordt a.h.w. ‘uitgerekt’ (vandaar Eng. stretch).

Vertragingen brengen een zeker uitstel met zich mee van verwachte of verhoopte informatie, waardoor de techniek kan bijdragen tot het opvoeren van de spanning. Als vertragingen op deze spanningsverhogende manier gebruikt worden, kan men ze beschrijven als een vorm van retardering (Fr. vertraging).

Lit: S. Chatman, Story and discourse: narrative structure in fiction and film (1978) • J. Lampert, Simultaneity and delay: a dialectical theory of staggered time (2012).