Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Algemeen letterkundig lexicon (2012-....)

Informatie terzijde

Titelpagina van Algemeen letterkundig lexicon
Afbeelding van Algemeen letterkundig lexiconToon afbeelding van titelpagina van Algemeen letterkundig lexicon

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave




Downloads

Lexicon van drama en theater (5.97 MB)

Lexicon van de poëzie (8.51 MB)

Lexicon van de retorica (3.19 MB)

Lexicon van de verhaalkunst (6.00 MB)

Lexicon van literaire genres (18.94 MB)

Lexicon van de literatuurgeschiedenis (22.09 MB)

Lexicon van de algemene literatuurwetenschap (4.89 MB)

Lexicon van handschriftenkunde, boekwetenschap en editietechniek (23.36 MB)

XML (11.77 MB)

tekstbestand



Genre

sec - letterkunde

Subgenre

non-fictie/naslagwerken (alg.)


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Algemeen letterkundig lexicon

(2012-....)–Anoniem Algemeen letterkundig lexicon–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

aspiratie

Etym: Lat. aanblazing < ad-spirare = blazen naar, aan.

Klankverschijnsel waarbij sommige spraakklanken aan het begin van een woord worden aangeblazen. Zo wordt de begin-h in het Nederlands en het Engels duidelijk aangeblazen, terwijl dit in het Frans net niet gebeurt (in een woord als 'homme' is de begin-h een 'stille' letter). In het Engels kan aspiratie ook volgen op plofklanken aan het begin van een woord: bijv. 'pin', met de [p] uitgesproken als [ph].

Soms door slordigheid, soms door de invloed van het Frans (in Vlaanderen) wordt in de Nederlandse spreektaal de begin-h niet steeds aangeblazen: bijv. 'hemel' uitgesproken als 'emel'. Taalonzekerheid kan daarbij leiden tot hypercorrectie, waarbij aspiratie optreedt waar geen begin-h optreedt: bijv. 'engel' uitgesproken als 'hengel'.

Een dergelijke spreekwijze kan door een schrijver gebruikt worden om een personage te typeren, bijv. om zijn gebrek aan scholing of verfijning te doen blijken. Zo schrijft  D.H. Lawrence in zijn bekende kortverhaal 'Fanny and Annie' (1919, gepubl. 1921) over zijn personage Harry en diens foute gebruik van de h-klank ('his aitches'):

He was still in the choir of Morley Chapel - not very regular. He belonged just because he had a tenor voice and enjoyed singing. Indeed his solos were only spoilt to local fame because, when he sang, he handled his aitches so hopelessly.
'And I saw 'eaven hopened
And be'old, a wite 'orse -'
This was one of Harry's classics, only surpassed by the fine outburst of his heaving:
'Hangels - hever bright an' fair -'
It was a pity, but it was unalterable. He had a good voice, and he sang with a certain lacerating fire, but his pronunciation made it all funny. And nothing could alter him.
(D.H. Lawrence, 'The last straw [Fanny and Annie]' in England, my England - and other stories, ed. by B. Steele (1990), p. 158-159)
asianisme associatie
thematisch veld:

Moderne stilistiek en taalkunde
Klankaspecten: klanken en klankvariaties

Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken