neusboekjes

Literaire teksten in of als bijlage bij almanakken uit de 17^de en 18^de eeuw waarin geschreven wordt over allerlei vormen van neuzen, doorgaans met karikaturale afbeeldingen daarvan. In de Nieuw Worckumer Almanach (1718) uit Leeuwarden wordt een katern gevuld met zo'n type tekst: Neusboekje, Van Mannen, Vrouwen, Vrijers en Vrijsters, waarin men sien kan, wat yder voor sijn Neusgelt moet geven. De teksten worden vergezeld door houtsneden van allerlei afzichtelijke neuzen. Alle soorten neuzen passeren in deze teksten de revue: drankneuzen, pokdalige neuzen en vooral syfilisneuzen. Daarmee werd kritiek geventileerd op ontuchtig of losbandig gedrag. 

Lit: A.J. Schuur, 'Wat moet ik voor mijn neus betalen? Over twee achttiende-eeuwse 'Neusboekjes'' in Spektator 8 (1978-1979) 3-4, p. 104-118.