Algemeen letterkundig lexicon
(2012-....)–anoniem Algemeen letterkundig lexicon–
Auteursrechtelijk beschermdneusboekjesLiteraire teksten in of als bijlage bij almanakken uit de 17de en 18de eeuw waarin geschreven wordt over allerlei vormen van neuzen, doorgaans met karikaturale afbeeldingen daarvan. In de Nieuw Worckumer Almanach (1718) uit Leeuwarden wordt een katern gevuld met zo'n type tekst: Neusboekje, Van Mannen, Vrouwen, Vrijers en Vrijsters, waarin men sien kan, wat yder voor sijn Neusgelt moet geven. De teksten worden vergezeld door houtsneden van allerlei afzichtelijke neuzen. Alle soorten neuzen passeren in deze teksten de revue: drankneuzen, pokdalige neuzen en vooral syfilisneuzen. Daarmee werd kritiek geventileerd op ontuchtig of losbandig gedrag. 
Titelpagina van een ‘neusboekje’ uit de Nieuw Worckummer Almanach (1718). [bron: A.J. Schuur, ‘Over twee achttiende eeuwse ‘neusboekjes’’ in Spektator 8 (1978-1979), 3-4, p. 104].
Lit: A.J. Schuur, 'Wat moet ik voor mijn neus betalen? Over twee achttiende-eeuwse 'Neusboekjes'' in Spektator 8 (1978-1979) 3-4, p. 104-118.
|