Jongens en wetenschap. Deel 1

[p. 186]

[Hoelang staat de Zon aan de Hemel?]

Hoelang staat de Zon aan de Hemel?

[p. 187]

Gegevens over de tijd van zonsopgang en -ondergang vind je in elke kalender; maar die gelden alleen voor onze aardrijkskundige breedteligging. Maar hoe lang staat de zon op andere plaatsen van de aardbol boven de horizon? Het antwoord op deze vraag is heel interessant en in menig opzicht ook gewichtig, want van de duur van de bestraling hangt eigenlijk het klimaat af en bovendien ook het hele economische leven. Aan de hand van de twee tabellen is het mogelijk om bij benadering de tijd te bepalen van de duur der bestraling voor elke maand van het jaar en voor alle plaatsen op aarde. Eerst lees je op de bijgevoegde wereldkaart de aardrijkskundige breedte af van de plaats in kwestie en dan leg je een blad papier op de tegenoverstaande tabel, zó, dat de rand van het papier juist op de betreffende aardrijkskundige breedte komt te liggen. Nu tel je van de linkerrand van de tabel het aantal ruitjes tot aan de curve die overeenkomt met de gewenste maand. Door het schatten van de overblijvende breukdelen kun je de bestralingsduur aflezen tot op een kwartier na. In deze tabel wordt er geen rekening gehouden met bergen aan de horizon, met de afwijkingen van de gemiddelde zonnestand of met de straalbreking door de atmosfeer; toch leveren de beide laatstgenoemde factoren, van de evenaar af, tot op breedten van 60 graden, ten hoogste fouten van een kwartier.

De volgende voorbeelden vergemakkelijken het gebruik van de tabel.

Brussel ligt op 50°51'; 1 April staat de zon hier 12 u. 36' boven de horizon.

Amsterdam ligt op 52°22'; 1 April staat de zon hier 12 u. 42' boven de horizon.

Bern ligt op de 47e breedtegraad; 1 Mei staat de zon hier 14½ uur boven de horizon.

Bombay (Br. Indië) ligt op de 20e breedtegraad; 1 December staat de zon hier 11 uur boven de horizon.

Tromsö (Noorwegen) ligt op de 70e breedtegraad; 1 Januari komt de zon helemaal niet boven de horizon; 1 Februari blijft ze 4 uur aan de hemel en op 1 Juni gaat ze de hele nacht niet onder.

Stanleystad in Belgisch Congo ligt op de evenaar, dus op de breedtegraad 0. Hier staat de zon het hele jaar door 12 uur boven de horizon. Daardoor zijn de dagen en de nachten even lang.

[p. 188]

Deze kaart geeft de aardrijkskundige breedte aan van de betreffende plaats