Het leven van Frank Rozelaar

⁺Middag

Een kenmerk van de beste poëzie zal zijn, dat zij ons hevig interesseert. Zij geeft als 't ware een bevredigend antwoord op het diepste vragen in ons.

Goed werk is goed, en dus niet kwaad. Goed werk is werk dat niet onnoozel of onzinnig is, waarin een zuiver zien en behagelijk stellen wordt waargenomen, zoo dat het ons aangenaam verpoost als wij er ons mede bezighouden. Maar indien wij beseffen, dat hierin niet de diepe wijze van zien is, waarvan wij het bestaan aanvoelen, zal het niet tot de beste poëzie of proza behooren.

Indien wij van iets denken: het is heel aardig of mooi, maar het laat ondertusschen onze ziel feitelijk ongemoeid, zoo dat wij verder den dag doormaken alsof er niets gebeurd is, - dan is het niet best werk.

Onze diepste gedachte, ons eígenlijk verlangen, dáarvan moeten wij bij eene lezing aanraking bespeuren, wil er van best werk sprake kunnen zijn.

*

+ *

[p. 223]

⁺Een kenmerk van best werk is ook, dat het onmiddeilijk als iets heel voortreffelijks erkend wordt, althands door den eenigszins ervarene.

Het is mij bij literatuur nog nooit gebeurd dat bij tweede of derde lezing mijn indruk van de eerste lezing werd te niet gedaan.

*

Twintig jaar geleden was het: de ‘Heilige Schrift’ is (niets dan) Hebreeuwsche Literatuur. Nu luidt het: alle Literatuur is, in mindere of meerdere mate, Heilige Schrift.

Niet is de Heilige Schrift slechts Literatuur.
Maar de Literatuur is zelfs Heilige Schrift.
Er is niet: Werkelijkheid en Verbeelding.
Er is alleen Verbeelding en die is Werkelijkheid.

Iemant, die in een boom een engel ziet, heeft alleen in sterkere mate een visioen dan iemant die in een boom een boom ziet.

Alle zien is visioen.

Iemant, die een boom mooi als een boom ziet, ziet echter meer engelachtigs in den boom dan iemant die een boom leelijk als een engel ziet.

En iemant die waarachtig een boom ziet maar beweert dat hij een engel ziet, is òf krankzinnig of althands zoo gebrekkig dat hij zich geen rekenschap weet te geven van wat hij ziet of niet ziet.

Misschien is echter het aller-mooiste om in een boom een boom te zien, maar zóo als een engel een boom ziet.

+ *