Refreinenbundel

[CLIV] Refreyn ^[CLIV]

Men behoeft veel die huys sal houwen

DAer si twee int huwelic ghepaert sijn
En elck om frayste wilt naden aert sijn

[CLIV] Dit refrein vertoont veel overeenkomst met ABN. XXVII, op den stok ‘Het waer goet houwen, maer tsorgen es de plage’.

[p. 273]

 

In veel manieren,

 

Eer datter dan huysraet can vergaert sijn

5

Tis van node datter moet gespaert sijn

 

Salment bestieren

 

Datmen thuys met huysraet sal vercieren.

 

Potken, ketelken, lepel, panneken,

 

Tcrom yser int schouwe, vaet tversieren, ^{vs. 9}

10

Dat behoeft veele, sgelijcs tcanneken.

 

Weert aechte, truye es oft ianneken, ^{vs. 11}

 

⁺ Van als te hebben belieft den vrouwen.

 

Werdet niet besorcht, men seyt: manneken

 

Soect gelt, laet mi copen een spanneken

15

En datter noot es. ick segt in trouwen:

 

Men behoeft veele die huys sal houwen.

 

 

 

Datmen veel behoeft sal ick boeten dat

 

So mach mi rouwen vrij dontmoeten dat

 

Van thuwelijcke;

20

Sal ict al doen, tes cleyn versoeten dat.

 

Wie sout gheuen dan ghi goe loeten dat. ^{vs. 21}

 

Segt die practijcke, ^{vs. 22}

 

Waer sou ict halen, en weet soot blijcke.

 

Ghi sullet besorgen, ick segt v claer,

25

En doedi niet dat ick oock frisch strijcke ^{vs. 25}

 

Als mijn gebueren, v naect een quaet iaer.

 

Tscappray, de kueken weet dat voorwaar,

 

Wilt ooc besorcht sijn, ic moet ontvouwen.

 

Besorget al oft soect ghelt openbaer,

30

Dat ict mach copen, roept si hem dan naer.

 

Dan mach hi ooc te seggen benouwen:

 

Men behoeft veele die huys sal houwen.

vs. 9 Tcrom yser: wsch. dubbelzinnig bedoeld.

vs. 11 weert: of het.

+ [f. 214 v°]

vs. 21 loeten: sukkel; vgl. XXIX, 47.

vs. 22 practijcke: middel, list (om geld te krijgen nl.).

vs. 25 frisch strijcke: netjes voor den dag kom.

[p. 274]

 

Soect soect gelt, ist ewich, soect gelt dan

 

⁺ So ben ick met allen wel ghestelt dan,

35

Dit moet ick scrijuen.

 

Maer lieue Genefijue mi spelt dan

 

V gewin waer blijft mi dat vertelt dan

 

Cant niet bedriuen. ^{vs. 38}

 

Iaet gortentelder, iaet, tsal beclijuen ^{vs. 39}

40

Paspoender, gadi daer op regelen ^{vs. 40}

 

Dat sallic v vry noch wel in wrijuen

 

Ia heer soudict al moeten peghelen ^{vs. 42}

 

Wa neen ick, bi gans hondert teghelen.

 

Besorchdijs niet, sal v claer berouwen

45

Datter hem elck wel bi sal spegelen,

 

Oft salft mi de hant met ronden zeghelen

 

Want ick segt v claerlick sonder flouwen:

 

Men behoeft veel die huys sal houwen.

 

 

 

Prince

 

Datmen veel behoeft men macht mercken wel

50

Die huys sal houwen en dat stercken wel

 

In eendrachticheyt.

 

Tes quaet om doen in deertsche percken wel

 

Want al mach een man dicwils wercken wel

 

Ter warachticheyt

55

⁺ In dwoort soect gelt ian leyt onsachticheit.

 

Altoos gebreect den vrouwen dat of dit;

 

Weygertmen hem si maken clachticheyt

 

Ouer den man met wien hi gaet oft sit.

+ [f. 215 r°]

vs. 38 De bedoeling is niet geheel duidelijk; de man spreekt. Vgl. de var.; indien deze juist is kan bedriuen opgevat worden als regelen (Mnl. Wdb. I, 661), en hier dus: uitkomen met.

vs. 39 tsal beclijuen: sarcastisch op te vatten: ja, er zal nog overblijven!

vs. 40 Paspoender: vgl. poenderaar (Ndl. Wdb. XII, 2967), schraper, geldpotter. - gadi daer op regelen: wil je van die gedachte uitgaan.

vs. 42 peghelen: eig. peilen; hier: precies afpassen (?)

+ [f. 215 v°]

[p. 275]

 

Rooster, tange, soutvat, ketel en spit,

60

Daer behoort veel toe; ooc moet hi bouwen

 

Venus acker alst past, twort dan vry wit ^{vs. 61}

 

Es hi daer flau in, de gramscap verhit

 

En seyt: soect gelt ian, wat baet gescouwen,

 

Men behoeft veel die huys sal houwen.

vs. 61 twort dan vrij wit: dan ziet het er slecht uit, dan zwaait er wat (?) Vgl. wellicht Spiegel d. Minnen 2064: ‘Tis al vry wit, een man in de maersse’.

¶ Hier na volgen die reghelen der Refreynen int sot.

Eest gelogen, ist waer, si sagent nochtans
Veel stoffen behoeft tot horenneers
tquaetste datter af comt zijn baruoete kinderen
Hi en derf altijt niet clagen die eens verhuecht
Tsijn al maechden tot dat den buyck op gaet
Tis haest comen alst ooc wil ghelucken
Die cock is goet te vriende ghehouwen
Neen, daer me soudi mi heel verleen
⁺ Ist qualic ghepepen voor een mate bruyt
Die niet en wil horen en dooch geen gabbaert
Nv segt wie heeft den prijs ghewonnen
Boter en kase stoffiert die cuekene wel
Proeft wat sulcke liefde can maken
So haddijt mogen seggen, ke siet doch siet
Hebdi gedaen nv, mi lust eerst speelens
Die woorden en gaen int lijf niet
Ick sey goet ront: ick en can niet prijcken
Ick loech, ick en const mi niet bedwingen
Van lachen en const ic mi niet ghewachten
Tis al mal een mal andere
Way soonken hebdi alree ghedaen
Eest nv goet alsmen v willeken doet

+ [f. 216 r°]

[p. 276]

 

Ende smorgens vondic dat al ghelogen was

 

Men behoeft veel die huys sal houwen

[houtsnede]

⁺ Gheprent / volendt / sijn hier te samen
Schoon Refreynen / al sonder spot
Bi Ian van Doesborch / wilt hem niet blamen
Int amoreus / int wijs / en ooc int sot
Des wil hem Ihesus gheuen sijn hoochste lot
Dat wi bi hem in vreden mogen versamen

[drukkersmerk]

+ [f. 216 v°]

2. om frayste wilt, S.: wil fraijst.

4. can, S.: sal.
14. spanneken, HA.: panneken.
15. ick segt, S.: dus segic.
18. rouwen vrij d-, S.: trouwe sulck.
21. gheuen - dat, S.: anders gheuen goy loiten bat.
23. en, S.: ic en.
25. doedi, S.: maectj; oock frisch: frichs oock.
27. Tscappray, S.: Dat scaprael.
28. wilt, S.: moet; ic m. ontv.: hoert myn onthouwen.
29. al bij S. na ghelt.
30. ict, S.: ic; roept si hem dan: dat roipse hem.

31. ooc - benouwen, S.: dat woort wel ouercouwen.
33. Soect (1), S.: Suect gelt; ist: tis.
36. Maer - mi, S.: Way lieue lysbeth my toch.
37. waer blijft mi, S.: waert blyft dat.
38. Cant, S.: condi.
39. Iaet, S.: Iaick goij; iaet tsal.
40. regelen, HA.: peghelen.
41. vry noch, S.: noch seer.
42. Ia heer, S.:wat ou; -ict: -ick; peghelen: pleghelen; HA.: reghelen.
43. bi - teghelen, S.: datmen v moet vleghelen.
44. sal, S.: tsal; claer ontbr.
45. elck - sal, S.: elc man sal by.
46. salft mi de, S.: salst die.
47. want ick segt v, S.: dus segick.
49. macht, S.: machmen.
50. dat ontbr. bij S.
51. In, S.: mit.
53. dicwils, S.: dic.

58. met wien, S.: weer.
60. behoort, S.: hoort.
61. alst past ontbr. bij S.
63. gescouwen, S.: besc.