Moderne sociologie

[p. 467]

Definities van de voornaamste begrippen

A. Basiselementen

Interactie: de activiteiten van meerdere personen welke op elkaar zijn betrokken.

Communicatie: de uitwisseling van gedachten, gevoelens en strevingen.

Handelwijze: een min of meer stabiel patroon van activiteiten van een individu.

Houding: een enigszins permanente constellatie van psychische processen, te zien als een ‘staat van gereedheid’ voor bepaalde innerlijke en uiterlijke gedragingen van de enkeling.

B. Structuur

Sociale betrekking: de kans dat interactie op een bepaalde wijze tot stand komt.

Sociale verhouding: het geheel van met elkaar door middel van communicatie in wisselwerking staande wederzijdse houdingen van personen.

Sociale afstand:

-	de frequentie van interactie tussen betrokken partijen;
-	de intensiteit van de wederzijdse houdingen van de betrokken partijen.

Sociale integratie:

-	de mate van coördinatie van interactie tussen de betrokken partijen;
-	de mate waarin de wederzijdse houdingen der betrokken partijen positief dan wel negatief van aard zijn.

Sociale rang:

-	de mate van eenzijdigheid in de interacties tussen de betrokken partijen;
-	de mate van rangschikking van elkaar als hoger en lager.

Sociale structuur: een netwerk van sociale betrekkingen en sociale verhoudingen.

Sociale positie: het om een bepaalde persoon gecentreerde ‘knooppunt’ van sociale betrekkingen en verhoudingen.

[p. 468]

C. Cultuur

Normen: opvattingen over hoe men zich dient te gedragen of hoe men zich juist niet moet gedragen.

Verwachtingen: opvattingen over hoe men zich zal gaan gedragen.

Doeleinden: opvattingen omtrent wat wenselijk is.

Waarden: centrale maatstaven met behulp waarvan men het eigen gedrag en dat van anderen beoordeelt.

Cultuurpatroon: de voor een groepering specifieke combinatie van onderling samenhangende normen, verwachtingen, doeleinden en waarden.

Sociale rol: het geheel van normen en verwachtingen, dat men koestert jegens personen in een bepaalde sociale positie.

D. Sociaal systeem

Institutionalisering: het proces van structurering der interacties en communicaties door cultuurvorming, en vice versa.

Sociaal systeem: het totaal van onderlinge samenhangende structurele en culturele elementen, dat specifiek is voor een bepaalde groepering.

Sociale controle: het geheel van factoren, dat bepaalde evenwichtstoestanden in een sociaal systeem handhaaft of herstelt.

Sociale verandering: die verandering in een sociaal systeem, welke objectief waarneembare consequenties heeft voor de structuur en het functioneren van dat systeem.