Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Moeder Lysbeth (1856)

Informatie terzijde

Titelpagina van Moeder Lysbeth
Afbeelding van Moeder LysbethToon afbeelding van titelpagina van Moeder Lysbeth

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (0.49 MB)

ebook (2.85 MB)

XML (0.14 MB)

tekstbestand






Genre

proza

Subgenre

roman


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Moeder Lysbeth

(1856)–Emmanuel van Driessche–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende
[pagina 3]
[p. 3]

Een woord aen onze lezers.

Sinds onze vroegste bemoeijingen voor de nederduitsche letterkunde, was het ons eene onwrikbare overtuiging dat de vlaemsche zaek het best kon vooruitkomen met regtstreeks op het volk en door het volk te werken.

Die overtuiging bleef immer de leiddraed onzer handelingen, schoon wy ons daerby niet weinig tegenkantingen, onaengenaemheden, en vooral opofferingen, moesten getroosten.

Een schryver, die enkel schryft om te schryven, kiest zich vry de voordeelen uit.

Een schryver, die schryft met een vast doel, streeft regelregt naer zyn doel, wat hinderpalen hem ook in den weg staen mogen.

Wy schryven met een doel. - Het vlaemsche volk wordt verlamd, verbasterd en naer zynen ondergang geleid: eerstens door gebrek aen geestesontwikkeling, tweedens door vreemde drukking.

De geesten tot de menschenwaerde ontwikkelen, de vreemde drukking tegenhouden en den nationalen geest tot de volksdommelyke grootheid aenwakkeren - zie daer ons doel!...

Met dit inzicht gaven wy Vaderlandsche Zangen voor

[pagina 4]
[p. 4]

het volk uit - gedichten met strekking, geene bloote droomeryen op beekjens en bloemekens.

Ten dien einde schreven wy tooneelstukken; eene zoo krachtige als aengename bemoeijing, waervan wy ten onzen grievenden spyte, voor het oogenblik, gedwongen worden af te zien. Met tranen in 't hart moet elke ware Vlaming den gang onzer tooneelbeweging nagaen. Het tooneel! die magt der magten, om op den geest des volks te werken, is by ons vóór zyne geboorte gestorven. De goede vlaemsche schryvers hebben verzen en romans gemaekt, maetschappyen gesticht, aengemoedigd en ondersteund, maer zy hebben er niet eens aen gedacht de tooneel-litteratuer als den eersten, als den belangryksten, als den noodzakelyksten tak van letterkunde te bewerken en te verheffen.

Zy hebben die overschoone taek door knoeijers laten versukkelen; thans zyn wy reeds zooverre dat onze nationale tooneelen geene nationale tooneel-litteratuer meer noodig hebben! Frankryk levert winderige en vuile stof genoeg! en waerom zouden onze tooneelliefhebbers die niet in het vlaemsch vertalen - de schooljongens maken wel themas!...

Gave God dat onze meening eene misgreep, en onze vrees voor den ondergang der vlaemsche zaek door het bastaerdtooneel eene ydelheid ware! - In dit geval vroegen wy ootmoedig verschooning voor de stoutheid met welke wy, reeds meermalen, den gang onzer tooneelbeweging aengerand hebben.

Immer in den zin van menschenwaerde en nationale ontwikkeling, schreven wy onze drie Vlaendersche Novellen, Klaes de Veehoeder, de Veroordeelde, Wat een meisjen vermag en ettelyke andere romantische verhalen, die hier en daer in tydschriften verspreid zyn.

[pagina 5]
[p. 5]

Thans - steeds met hetzelfde doel - bieden wy onzen lezeren ootmoedig een nieuw werk aen, en by deze uitgaef zy het ons vergund, eens vooral de vraeg op te lossen:

‘Wat is een volksboek, of eerder een boek voor het volk? - Welke vereischten moet een boek vereenigen om wezenlyk voor het volk geschikt te zyn?’

Zulks te weten is vooraf onze pligt; mits wy zoo vry zyn te verklaren dat wy regtstreeks voor het vlaemsche volk, in den toestand waer het zich heden bevind, meenen te schryven. -

Een boek voor het volk moet:

Eerstens - over zaken, die het volk nuttig aenbelaugen, handelen, en zoo klaer voorgedragen wezen dat de strekking er ligt van op te vatten, en te bewaren is;

Tweedens - op eenen winteravond of zondag namiddag kunnen uitgelezen worden;

Derdens - niet te duer kosten.

Daerom kozen wy, by voorkeur, onderwerpen uit het alledaegsche leven; daerom doelden wy op geene ydele drift-effekten, maer wel meer op gedachten-ontwikkeling. Gezonde, duidelyk uitgedrukte denkbeelden zyn levenssappen voor het volk.

Daerom rekten wy onze verhalen niet overtollig uit, maer schreven ze bondig, meest aen de kern der zaek houdende.

Daerom stelden wy de pryzen onzer werken ten bereike van elke beurs. -

De morele hoedanigheden van den volksschryver moeten in zyne geaerdheid, in zyne trouw besloten liggen. -

Hy, die niet innig met het volk heeft omgegaen en deszelfs zeden niet van naderby heeft betracht, kan geen volksschryver wezen.

Hy, die, om welkdanige reden ook, voor de nuttige waerheid terugwykt, mag geen volksschryver heeten.

[pagina 6]
[p. 6]

Hy, die in zyne schriften, wetens en willens, de waerheid krenkt, is onwaerdig de pen te voeren.

Hy, die zyn geweten door klinkende beweegreden laet omleiden, worde den eerbaren naem van schryver ontzegd!...

Het talent des schryvers is op den maetstaf der vriendelyke of onvriendelyke critiek niet af te meten.

Het publiek en de tyd kunnen alleen als wettige regters optreden; en den byval, welken een schryver van zyne lezers verkrygt, zal een nydige en hatende letterschifter door geene slinksche pennetrekken vernietigen!..

Onder de zeldzame aerdsche dingen, die onwankel- en onwrikbaer staen, achten wy het ware talent als het sterkste reuzenbeeld der menschelyke grootheid!...

Men kan het talent stutten of stuiten. - Stutten is vooruit helpen, stuiten is scherpen, is verstalen - maer vernietigen... nooit!...

Welmeenende vrienden hebben ons geraden werken van ernstigeren aerd, dan werken van verbeelding - romans en tooneelstukken - te schryven. Wy zyn hun hartelyk dankbaer voor hunne loflyke meening en voor hunne raedgeving.

Zy houden zich voor gerust.

De menschelyke geest volgt zynen natuerlyken gang, zooals alles wat tot de natuer behoort.

De lente geeft dezelfde vruchten niet als de zomer; myne lentevruchten heb ik misschien wat al te groen, en al te wulpsch geleverd; evenwel loochenen zy hunne natuer van lentevruchten niet; en zyn ze dan niet al zoo sappig, hier en daer ligt er toch een blosjen op, dat zoete herinneringen wekt; immers, hoe ongebondener de huppelsprongen der lammeren zyn, hoe bekoorlyker ons hunne bewegingen voorkomen.

[pagina 7]
[p. 7]

De zomer des geestes mag ook nog wel een tydstip van vliegende verbeelding genoemd worden. Het is zoo zoet zich beminde beelden voor te spiegelen; het is zoo aengenaem de figuren te schilderen, die zich van zelfs voor den geest afteekenen!...

Men late my dan het zoete, het aengename myner zomerdagen der verlokkende beeldenwereld toewyden!

De herfst zal my misschien al te vroegtydig dit genot ontnemen! - moet ik het hopen of vreezen? -

 

Brussel - 1856.

De Schryver.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken