De Goede Kameraad. Honderd jaar kinderboeken

[p. 133]

Literatuurlijst

Bij het onderzoek voor dit boek is onder meer dankbaar gebruik gemaakt van de informatie:

*	in het archief van uitgeverij Van Holkema & Warendorf te Houten
*	in het archief van uitgeverij M & P te Weert (met dank aan Joep de Valk)
*	bij de dienst Boek en Jeugd van het NBLC (met dank aan Jeannette Kok)
*	bij het informatiecentrum Jeugdliteratuur van de Gemeente Bibliotheek Rotterdam (met dank aan Netty van Rotterdam)
*	bij de bibliotheek van de Vereeniging ter bevordering van de belangen des Boekhandels
*	bij de Openbare Bibliotheek Amsterdam
*	en bij vele, vele andere kleinere instellingen.

De studenten van het bijvak Kind en Media, differentiatie Kinder- en jeugdliteratuur in historisch perspectief (Rijksuniversiteit Leiden), hebben steeds met enthousiasme ontdekkingen van de auteurs van dit boek aangehoord en daar waar mogelijk aangevuld.

Geraadpleegde literatuur

Jopje Bakker. Tekenend voor toen. Norm en vorm van de illustratie in Nederlandse kinderboeken 1890-1940. Den Haag, NBLC, 1984

Jan Blokker. De wond'ren werden woord en dreven verder. Honderd jaar informatie in Nederland 1889-1989. Deventer, Kluwer, 1989

Jan Blokker. De kwadratuur van de kwattareep. Zestig jaar collectieve propaganda voor het Nederlandse boek. Amsterdam, CPNB, 1990

Boek en jeugd. Gids voor jeugdlectuur. 's-Gravenhage, CPNB, 1965-

Louise M. Boerlage. Jeugdboeken lezen en kiezen. Groningen, J.B. Wolters, 1964

D.L. Daalder. Wormcruyt met suycker. Historisch-critisch overzicht van de Nederlandse kinderliteratuur. Amsterdam, De Arbeiderspers, 1950

F. Daalder en I. Daalder-Schripsema. Van Wormcruyt met suycker tot jeugdliteratuur. Purmerend, Muusses, 1971

Jannie Daane. Avonturen met kinderen en boeken. Bussum, De toneelcentrale, 1977

Lea Dasberg. Grootbrengen door kleinhouden als historisch verschijnsel. Meppel, Boom, 1975

Lea Dasberg. Wat is er terecht gekomen van de ‘eeuw van het kind’? in: Wie ben ik, wie zijn jullie (A.G.M. van Melsen e.a.). Baarn, Ambo, 1980

Lea Dasberg. Het kinderboek als opvoeder. Twee eeuwen pedagogische normen en waarden in het historische kinderboek in Nederland. Met medewerking van J.E. Hilhorst-Haars, Anke Boelens en Benedicte Wilshaus. Assen, Van Gorcum, 1981

Lea Dasberg en J.W.G. Jansing. Meer kennis, meer kans. Het Nederlandse onderwijs, 1843-1914. Haarlem, Fibula-Van Dishoeck, 1978

Dat was nog eens lezen! 40 auteurs over boeken uit hun kinderjaren. Amsterdam, De Arbeiderspers, 1972

Dat was nog eens lezen! 2. Negenentwintig schrijvers en dichters van Querido over boeken uit hun jeugd. Amsterdam, Querido, 1987

Dokumentatie jeugdlektuur in thema's. 's-Gravenhage, NBLC, 1978-

Gertie Evenhuis. Omtrent kinderboeken; en zijn ze wel maatschappij-gericht? In: Wending, jaargang 34 (1979)

Kees Fens. Het beslissende boek. In: Kinderen letteren leren. Bijdragen aan het gelijknamige symposium gehouden op 21 december 1983 op de Katholieke Hogeschool Tilburg. Onder redactie van P. Mooren, H. Verdaasdonk en H. Verschuren. Tilburg, Zwijsen, 1984

Annie C. Gebhard. Onze kinderen en hun boeken. Amsterdam, Museum voor Ouders en Opvoeders, 1916

Hettie Gehring. Ik zoek, ik zoek een kinderboekenprogramma. Kinderboeken op radio en tv, 1974-1984. Een onderzoek. Den Haag, NBLC, 1985

Henk van Gelder. 't Is 'n bijzonder kind, dat is ie. Kinderboekenschrijvers van toen. Bussum, De Gooise Uitgeverij/Unieboek, 1980

J.W. Gerhard. De aesthetische opvoeding der jeugd. Studies in Volkskracht, serie 2, nr. IV. Haarlem, Erven F. Bohn, 1905

J.W. Gerhard. Onze kinderliteratuur in de aesthetische opvoeding der jeugd. Studies in Volkskracht, serie 2, nr. VIII-IX. Haarlem, Erven F. Bohn, 1905

H.E. Greve. Geschiedenis der leeszaalbeweging in Nederland. Gedenkboek uitgegeven ter gelegenheid van het vijfentwintigjarig bestaan der Centrale Vereeniging voor Openbare Leeszalen en Bibliotheken. 's-Gravenhage, Uitgeversfonds der Bibliotheekvereenigingen, 1933

[p. 134]

Pieter Hagers. Het doel der Vereeniging is vereniging. 175 jaar Vereeniging ter bevordering van de belangen des boekhandels. Zwolle, Waanders, 1990

Ida Heijermans. Onze jongeren en de moderne literatuur. Een paedagogisch-critische beschouwing. Paedagogische Vlugschriften voor ouders en opvoeders. Baarn, Hollandiadrukkerij, 1919

Nettie Heimeriks en Willem van Toorn (red.). De hele Bibelebontse berg. De geschiedenis van het kinderboek in Nederland & Vlaanderen van de middeleeuwen tot heden. Amsterdam, Querido, 1989

Wim Hofman. De kleine Hofman. Vlissingen, Openbare Bibliotheek, 1991

Peter van den Hoven. Achter de keukendeur. Zestien gesprekken over jeugdliteratuur. 's-Gravenhage, Bzztôh, 1980

Peter van den Hoven. De geschiedenis van Kris-Kras. Een documentaire over het jeugdtijdschrift. Lier, Van In/Den Haag, NBLC, 1981

Eric Hulsens. Een kinderhoofd is gauw gevuld. Kritieken en essays over jeugdliteratuur. Leuven, Kritak, 1980

G. de Jong e.a. Kind, school en geschiedenis. Amersfoort, A. Roelofs van Goor, 1968

Ellen Key. De eeuw van het Kind (oorspronkelijke uitgave 1900). Zutphen, W.J. Thieme, 1977

Kinder- en jeugdboekencongres, 25-26 oktober 1963, in het Prinsenhof te Delft, georganiseerd door de CPNB

Kinderen en boeken. Een onderzoek naar koop-, lees- en studiegewoonten in opdracht van de Stichting Speurwerk betreffende het Boek. Twee delen. 's-Gravenhage, Nederlandse Stichting voor Statistiek, 1963

Elize Knuttel-Fabius. Oude kinderboeken. Paedagogie en moraal in oude Nederlandsche kinderboeken. 's-Gravenhage, Martinus Nijhoff, 1906

Dolf Kohnstamm (samenstelling). Kuijer mooi en lelijk. Lisse, Swets & Zeitlinger, 1981

Jeannette Kok. Later zul je dat begrijpen, later, als je groter bent. Anti-autoritaire kinderen jeugdboeken. Met medewerking van Nel Teeuwen-Opheij. Den Haag, NBLC, 1979

Nellie van Kol. Wat zullen de kinderen lezen. In: De Gids, jaargang 63 (1899)

Nellie van Kol. Een Volks-Kinderbibliotheek. In: De Vrouw, jaargang 9 (1900-01)

E. Kousemaker en K. Kousemaker (samenstelling). Wordt vervolgd. Stripleksikon der lage landen. Utrecht, Het Spectrum, 1979

Bernard Kruithof e.a. Geschiedenis van opvoeding en onderwijs. Nijmegen, SUN, 1982

Guus Kuijer. Het geminachte kind. Acht stukken. Amsterdam, De Arbeiderspers, 1980

K. ter Laan. Letterkundig woordenboek voor Noord en Zuid. Tweede, vermeerderde druk. 's-Gravenhage/Djakarta, G.B. van Goor Zonen, 1952

Lectuur-repertorium 1900-1952. Tweede druk, drie delen. Antwerpen, Algemeen Secretariaat voor Katholieke Boekerijen (enz.). Tilburg, Nederlands Boekhuis, 1952-1954

Lectuur-repertorium 1952-1966. Drie delen. Antwerpen, Algemeen Secretariaat voor Katholieke Boekerijen (enz.). Tilburg, Nederlands Beekhuis, 1968-1970

Lectuur-repertorium 1967-1978. Drie delen. Antwerpen, Algemeen Secretariaat voor Katholieke Boekerijen (enz.). Den Haag, NBLC, 1980-1981

Lexicon van de jeugdliteratuur. Alphen aan den Rijn, Samsom/Groningen, Wolters-Noordhoff, 1982-

Lexikon der Kinder- und Jugendliteratur. Herausgegeben von Klaus Doderer. Vier Bände. Weinheim/Basel, Beltz, 1975-1982

Joke Linders e.a. Grootboek. Bloemlezing en geschiedenis van de Jeugdliteratuur. Groningen, Wolters-Noordhoff, 1988

Joke Linders. Kinderboek van het jaar. 1954-1988. Gouden Griffel. Amsterdam, CPNB, 1988

Joke Linders. An Rutgers van der Loeff. Een biografie. Baarn, De Prom, 1990

H. Matla (red.). Paulus de Boskabouter. 's-Gravenhage, Panda, 1976

H.C.M. Michielse. De burger als andragoog. Een geschiedenis van 125 jaar welzijnswerk. Meppel, Boom, 1977

W.W. Mijnhardt & A.J. Wichers. Om het Algemeen Volksgeluk. Twee Eeuwen Particulier Initiatief 1784-1984. Gedenkboek ter gelegenheid van het tweehonderdjarig bestaan van de Maatschappij Tot Nut Van 't Algemeen. Edam, Maatschappij Tot Nut Van 't Algemeen, 1984

Elly Nannings-Roozenburg. De ene werkgroep is de andere niet. In: En nu over jeugdliteratuur, jaargang 8 (1981)

Nederlandse literaire prijzen 1880-1985. 's-Gravenhage, Staatsuitgeverij 1986

Katrien Pancras. Voor alle kinderen. Jeugdbibliotheekwerk 1904-1984. Den Haag, NBLC, 1986

Pioniers van het jeugdbibliotheekwerk. Dertien portretten. Den Haag, NBLC, 1986

Alie de Regt. Arbeidersgezinnen en beschavingsarbeid. Ontwikkelingen in Nederland 1870-1940. Een historisch-sociologische studie. (diss. Amsterdam). Meppel, Boom, 1984

J. Riemens-Reurslag. Het jeugdboek in de loop der eeuwen. 's-Gravenhage, W.P. van Stockum & Zoon, 1949

S. Rombouts. Wat laat ik m'n kinderen lezen? Tilburg, R.K. Jongensweeshuis, 1925

S. Rombouts. De Katholieke Keurraad in het zilver. In: Ons Eigen Blad, jaargang 33, 1949

Tonia Schenk-Baumann. Nelly Bodenheim. Haar leven en werk. Amsterdam, Sijthoff, 1988

Annie M.G. Schmidt. Van Schuitje varen tot Van Schendel. Amsterdam, Vereeniging ter bevordering van de belangen des boekhandels, 1954

Henk van Setten. In de schoot van het gezin. Opvoeding in Nederlandse gezinnen in de twintigste eeuw. Nijmegen, SUN, 1987

A.L. Sötemann. Querido van 1915 tot 1900. Een uitgeverij. Amsterdam, Querido, 1990

J. Stamperius. Over kinderlectuur. Paedagogische Vlugschriften voor ouders en opvoeders, serie 1, nr. 9. Baarn, Hollandia drukkerij, 1910

J. Stoop-Snouck Hurgronje. Brieven over kinderlectuur. Socialistische Vrouwenbibliotheek, nr. 3. Amsterdam, Ontwikkeling, 1920

Fred de Swert. Over jeugdliteratuur. Geschiedenis, genres, problemen, 43 schrijversportretten. Tielt, Lannoo, 1977

Theo Thijssen. In de ochtend van het leven. Jeugdherinneringen (oorspronkelijke uitgave 1941). Bussum, Agathon, 1974

L.M. Thomas. De eeuw van het kind, voorbij? Het kind in het spanningsveld van psycho-sociale, demografische en culturele veranderingsprocessen. Meppel, Ten Brink, 1985

Hendrik van Tichelen. Over boeken voor kinderen. Groningen/Den Haag, J.B. Wolters, 1928

Hendrik van Tichelen. Over boeken voor kindsheid en jeugd. Studie ten gerieve van leerkrachten, ouders en bibliothekarissen. Antwerpen, Uitgeverij Ontwikkeling, 1952

Adriaan Venema. Schrijvers, uitgevers en hun collaboratie. Deel 1. Het systeem. Amsterdam, De Arbeiderspers, 1988

Verslag van het congres ‘Boek en Jeugd’, gehouden te 's-Gravenhage op 2 en 3 november 1951. 's-Gravenhage, Stichting voor jeugdlectuur, 1952

Verslag van het Kinder- en Jeugdboekencongres gehouden op 18 en 19 mei 1961 in het Instituut voor de Tropen te Amsterdam. Amsterdam, Vereeniging ter bevordering van de belangen des boekhandels, 1961

J. van Vloten. Nederlandsche baker- en kinderrijmen. Vierde, veel vermeerderde druk. 's-Gravenhage, Kruseman, 1894

Anne de Vries. Wat heten goede kinderboeken? De theoretische opvattingen over kinderliteratuur en de praktijk van de boekbeoordeling in Nederland 1880-1980. Amsterdam, Querido, 1989

M.G. Westen (red). Met den tooverstaf van ware kunst. Cultuurspreiding en cultuuroverdracht in historisch perspectief. Leiden, Martinus Nijhoff, 1990

Mathilde Wibaut-Berdenis van Berlekom. Het boek en het volkskind. Geschreven voor de moeders der arbeiderskinderen. Rotterdam, H.A. Wakker & Co, 1906

Mathilde Wibaut-Berdenis van Berlekom & Saskia Lobo. Het boek en het kind. Leidraad bij de keuze van boeken voor de jeugd. Samengesteld in opdracht van den bond van sociaal-demokr. vrouwenclubs. Amsterdam, Ontwikkeling, 1928

Margreet van Wijk-Sluyterman. Van anonieme boekversierders tot erkende kunstenaars. Twee eeuwen boekverzorging en illustraties van het Nederlandse jeugdboek. 's Gravenhage, NBLC, 1982

Willem Wilmink. Het kinderboek van elfenland tot echtscheiding. In: Project Jeugdliteratuur, afl. 1.0.11, 1978

D. Wouters. Over het illustreeren van leesboeken voor kinderen. Bussum, C.A.J. van Dishoeck, 1913