Het oude Nederlandsche lied. Deel 3

[p. 2369]

608. Rijck God, wien sal ic clagen.

1.
Rijck God, wien sal ic clagen
dat heymelijc liden mijn,
dat mi dit vleesch doet draghen
brengende den gheest in pijn;
ick vinde mi bedroghen
om dat ic mi op mi verliet,
daer ic alleen moeste ploghen
te stellen al mijn vermoghen
in Iesus Christus swaer verdriet.

2.
O vleesch vol avontueren,
suldy van mi niet gaen,
dat mi troost mach ghebueren
doer Gods gheests soet bistaen?
Mach ic gheen troost verwerven,
so blijft mijn siel in swaren druc;
moet ic Gods gracie derven,
in wanhope sal ick sterven,
ende liden deeuwich ongheluck.

3.
O Iesu, God van minnen,
helpt mi in desen noot;
o waerheyt, troosterinne,
ick bid u met herten devoot:
en laet mi niet verloren,
staet mi bi, want wel sijn mach;
tvleesch, dat ic hadde vercoren,
doet mi in drucke versmoren;
dat claghe ic u nacht ende dach.

4.
O Christelike gheesten,
die gerne Gods woert hantiert,
als ghi van dien maect feesten,
dat ghi u so niet en regiert,

[p. 2370]

 

ghelijc dees drinckers stercke,

 

die altijt rellen van des Gods woerts cracht,

 

verachtende alle wercken,

 

ordeelende alle clercken,

 

doer des drancx wijsheyt qualijck bedacht.

 

 

 

5.

 

Die dit liedeken herdichte,

 

swerelts vrienden sijn hem ontgaen;

 

al houden si hem voer slichte,

 

noch heeft hi wijsheyt ghedaen;

 

al heeft hi nu verloren

 

al der werelt vrientscap en macht,

 

een ander heeft hi vercoren,

 

doer wien hi alle thoren

 

ontvliet ende alle vruecht verpacht.

Tekst.

Een dev. en̄ pr. boecxken, Antw. 1539, nr. 132, uitg. D.F. Scheurleer, bl. 163, aant. bl. 341, ‘op die selve wise / oft op die wise alsoot beghint’, hierboven weergegeven; - Het hofken der geestelycker liedekens, Loven 1577, bl. 165, zelfde tekst, ‘op die wijse alsoot begint’.

Dit ‘herdichte liedeken’ (zie str. 5, v. 1) is een geestelijk pastiche van nr. 139, bl. 207, Antw. lb., ‘een nyeu liedeken’, dat waarschijnlijk zelf zijn ontstaan te danken had aan nr. 142, bl. 213, ‘een oudt liedeken’ van dezelfde verzameling (zie hiervoren I, nr. 184, bl. 681). Echter heeft het ‘nyeu liedeken’, dat wij ter vergelijking laten volgen, negenregelige strophe. In de eerste strophe is een regel uitgevallen, dien wij naar aanleiding van den bovenstaanden geestelijken tekst tusschen haakjes brengen. Gewoonlijk bepaalt de vergeestelijking zich bij de aanvangsregelen van het wereldlijk lied; hier hebben wij integendeel een zeldzaam voorbeeld van eene in al de strophen volgehouden pasticheering.

1.
Rijck God, wie sal ic claghen
dat heymelijck lijden mijn,
dat ic alleene moet dragen,
dat doet mynder herten pijn;
ick vinde mi bedroghen,
[om dat ic mi op haer verliet,]
dat clage ik minen oogen;
in lijden so moet ic dooghen,
ende blijven in swaer verdriet.

2.
O radt van avontueren,
wildy niet omme slaen,
dat mi mach troost ghebueren,
soot voortijts heeft ghedaen;

[p. 2371]

 

mach ic gheenen troost verwerven,

 

so blive ic inden druck;

 

moet ic die liefste derven,

 

van rouwe so moet ic sterven;

 

het waer mi so grooten ongheluck.

 

 

 

3.

 

O Cupido, god vander minnen,

 

helpt mi wt deser noot;

 

vrou Juno, troosterinne,

 

ick bid u met herten devoot:

 

en laet mi niet verloren,

 

staet mi bi, oft wesen mach;

 

die ic hadde wtvercoren

 

laet mi in drucke versmoren,

 

dwelc ick u claghe nacht ende dach.

 

 

 

4.

 

Ghi amoureuse gheesten,

 

die gaerne genoechte hanteert,

 

in dansen ende in feesten,

 

dat ghi u so niet en regeert

 

ghelijck Samson, die stercke;

 

hem was benomen alle zijn macht

 

al door der vrouwen wercken,

 

ende thooft van alle clercken,

 

Salomon seer wijs bedacht.

 

 

 

5.

 

Al die dit liedeken dichte,

 

fortuyne die was hem ontgaen;

 

al vallet wat in slichte,

 

hi heeft zijn beste ghedaen;

 

al hadde hi zyn liefken verloren,

 

hi is nu also bedacht,

 

al hebbens die nijders thoren,

 

een ander heeft hi wtvercoren;

 

dies hi nu alle vruecht verpacht.

Een dev. en̄ prof. boecxken, 1539, nr. 128, bl. 158, bevat ook een lied: ‘O lacy ic mach wel claghen // en beweenen minen tijf’ (vgl. hiervoren, den aanvang van nr. 608) met negenregeligen strophenbouw en insgelijks voorgedragen op de wijs: ‘O radt’, enz.

[p. 2372]

Melodie.

De aangeduide ‘selve wise’ is de wijs: ‘O radt van avontueren’ (zie hiervoren II, nr. 421, bl. 1569), die men terugvindt in den aanvang van de tweede strophe van het hierboven medegedeelde wereldlijk lied, nr. 139, Antw. lb., en gepasticheerd in den aanvang van de tweede strophe van het daaruit ontstane, hierboven insgelijks medegedeelde geestelijk lied.