|
| |
| |
| |
Tweede zang.
... Welk eene eindlooze eerebaen
Wordt door 't vernuft der tijdgenooten
Voor mijn verbaesd gezicht ontsloten?
My blindt de starrenkroon, die van hun scheedlen straelt.
Neen, dierbre vaedren, neen! uw vlijt ging niet verloren.
O! ziet op Belgie neêr van uit de hooger chooren,
Waer om uw lokken, hier zoo rijk eens gelaurierd,
Met onafschetsbren gloed de zaelge straelkroon zwiert!
Wy ploegen noest den grond, door uw vernuft ontgonnen;
Wy putten aen door u zoo mild ontsloten bronnen.
Wel zwijgt de roomsche lier. De ziel van geen Van Hossch'
(Die tweede Nazo!) vloeit in zoeten zang meer los,
Als toen by Solis schetst, die aen godvruchtige aerde
Den vriend vertrouwen wil, dien 't wreede lood niet spaerde,
En, als hy 't heilig lijk in minnende armen knelt,
En 't laetste kusjen schenkt, bezwijkt, als vriendschapsheld.
Geen Heinsius koomt meer, in Maro's tael en toonen,
Den dood vertreên, en d'aerdsch' onsterveling bekroonen;
Maer Zuider-Nederland, de Batten nagestapt,
Wien hooger Poëzy zoo lang had toegeklapt,
| |
| |
Zingt in de moedertael, kweekt vaderlandsche zeden,
En, tot ons onderricht, doet de eeuwen rugwaert treden;
Of, tot den stouten toon der barden uitgelokt,
Ontvouwt den spraekschat, die oprechte Belgen schokt.
Geene enkle maegd had nog een zieledicht gezongen
In Vlaendrens roozenbeemd, by filomelen-tongen,
Daer bosch, en beemd, en bron bezielend als ten strijd;
Geen vrouwen, die de luit, aen 't vaderland gewijd,
Van Merkens heilge luit, bespelen, raken dorsten.
De zwakke snaer (o diep verval!) was zelfs geborsten,
Waerop ge, o Anna Byns, een meilied had gewaegd.
't Was nacht: een maegd rijst op, als morgenstar, en daegt
Den bard in 't worstelperk; haer meesterlyke galmen
Verbazen 't rechterchoor, by toeknik van de palmen.
Zy zegepraelt; een vloed van teedre harmony
Is uit haer borst gestroomd: heradem, Poëzy!
Welaen! in steiler vlucht dan in voorleden dagen,
't Geheimbespiedend oog door heel natuer geslagen,
En schep de akkoorden teelt, die van uw oorsprong tuigt;
Ja, sticht de gloriezuil, waer 't nageslacht voor buigt!
Wijk, Meyer! wijk, de Swaen! wat roem gy mocht genieten.
Ziet gy in Vondels spoor die Godsgezanten schieten?
Hoe kleppen zy de wiek, die 't starrenrijk doordraeft!
Zy druipt van hemeldauw, die de onderwareld laeft.
Ontsluit u, hooger kreits van goddelyke droomen!
De Dichtkunst daelde, en doet een laefnisbeke stroomen
Uit rotsen der woestijn, getroffen door haer staf,
En stijgt in 't eeuwig licht, of stort in 't helsche graf.
| |
| |
De schoone Schilderkunst, uw zuster, wie deez' boorden,
Als heur geliefde wieg, alle eeuwen door bekoorden,
Houdt steeds het scheppende penceel er in de hand,
Dat vorst en vreemde streelt, en uitlokt naer ons land.
Held Maurits schittert hier, op 't snuivend ros gestegen;
Een bleeke Spanjaert ('t is Mendoza!) treedt hem tegen,
Waer Nieupoort rijst van ver. Hier boeit my Vander Werf,
Die, met de Leydnaers, toegesneld tot zijn verderf,
Me, by zijn zichtbre tael, eerbiedig neêr doet zinken,
En de opgetogingstraen in zalige oogen blinken,
By 't voelen, dat de teelt van zulk een voorgeslacht
De boeien brijzlen moet, door beulen aengebracht.
Daer voert De Keyzer my in 't dichst der legerdrommen.
Ja, vlaemsche Burgers, 't vuer op heldenwang ontglommen
En 't toornig oog ontstraeld - de vuist, die zwaerd, en knots,
En staef, en prikkel zwiert, met vreesbren slag en bots -
De vaen des zwarten Leeuws, wiens breede muilöpsparring
Verdelging ademt - de akelige schrikverwarring,
Die 't riddrenheir doorwaert, 't voorspelt my alles, dat
Weldra de fransche vorst, dolzinnig uitgespat,
In d'afgrond neêrstort. Ja, 't triomf dreunt my in de ooren.
'k Ontvlam in geestdrift, in verrukking. Gulden sporen,
Gy, die den roem vermeldt des grooten huisgezins',
De tijd verslindt u eer dan zulk een luister!...... Ginds
Zie ik de zuster van de Aenvalligheên zich spiegelen:
Zoo schijnt een gouden star in 't zilvren nat te wiegelen.
't Is Psyche, die de tres voor haren minnaer tooit,
En 't luchtigfladdrend kleed om blanke leden plooit.
| |
| |
'k Hijg zoo veel schoonheên aen: ik denk aen mijn geliefde,
En zucht: Och of de min eene andre Psyche griefde!
Een tweede Seghers is 't, die de anemoon ons bood,
Door Indie eerst geplukt, en ons der lila schoot
Ontsluit, der tulpen kelk doorstreept met kleurgevonkel,
En 't hooge purper maelt der syrische renonkel,
En 't lelienzilver aen den maegdelyken bloos
Der, in haer volle pracht ontloken, boerenroos,
Bevallig tegenstelt, om geest en oog te streelen.
Wie zou, in dien triomf van 't fiks penceel niet deelen,
Dat ons de weelde maelt, den aengewonnen schat
Van onze boomgaerds? Zie, met tintling overspat
Des morgendauws, ligt daer de perzik, aen de wangen
Des jongelings gelijk, met teeder dons omvangen.
De oranje lacht my aen, terwijl ik kittèltand.
Armeenjes abrikoos bedriegt mijn grage hand,
Er reeds naer uitgestrekt met snoeperig begeeren.
'k Herken u, vaderland, dat dankbre zonen eeren,
In 't landschap, dat zich heft op dit bezield paneel.
Aen 't Scheldestrand vergrijst dit adeloud kasteel;
Dit 's ons Italië, waer wy de Maes zien dwalen.
Ik stijg die bergen op, en mymer in die dalen,
En vaer by 't avondrood op dien geliefden vloed.
Een vreugdherinnering verkwikt mijn vol gemoed:
Ik denk de blijdschap na, die 'k onder d'eigen hemel
Mocht smaken lang geleên, by zon of maengeschemel.
Natuer, o schoone maegd, die voor geen rimpel vreest,
Altoos zijt gy den Belg een minnares geweest
| |
| |
Verboeckhove is uw zoon: de schapershonden hygen,
En 't witgewolde vee rust onder koele twygen,
Of blaet, verzadigd van het klavergroen en kruid;
Of vlucht: een zwarte orkaen brak 't gramme noorden uit,
En spreidde een wolkenfloers op de akelige kimmen,
Woest ijlt de ram het schaep vooruit, met angstig grimmen.
Ter veilge kooi drijft hen de bange herderstaf,
En 't glinstrend regenvocht lekt van de planten af.
De kunstvorst van 't portrait, Van Dyck, schijnt te herleven.
Een nieuw Teniers doet ons den boerenkring doorzweven,
En schetst de oprechte vreugd, die in al de oogen blinkt,
Terwijl, van op de ton, de schorre vedel klinkt,
En 't boertj' een frissche meid, die zich niet kan beschermen,
Om 't liefdezoentjen plaegt met stoutomvlochten armen.
Eens staet weêr Eedlinck op, en herbezielt zijn kroost,
Dat, moedeloos, om 't diep verval der etsing bloost;
En 't kopervlymend stift, met stouten zwier gedreven,
Doet scheppingsgeest, en ziel, ja, kleur des doeks herleven,
Waerop de ontfonkte kunst den Heiland heeft gemaeld,
Wien smart, vergifnis, liefde uit stervende oogen straelt,
Wijl englen weenen, eerst van aerdsch gevoel bevangen,
En om de bloedge zon een doodensluier hangen.
Eens juicht weêr Duquesnoy in 't graf, bekroond met eer,
Eens straelt weêr milde gunst op Belgies beitel neêr;
En, naest het dierbre beeld van onze schilderhelden,
Zal 't brons ook Egmonts eer den nageslachte melden,
En Maerlant, wiens gebeent nog wegschuilt onder puin,
| |
| |
Verheft te Damme fier de omloofde dichterkruin.
't Is wellust - poëzy, die 't bloed jaegt door onze aderen,
Te staren op het beeld van onze groote vaderen,
Die leefden voor het land, en die het land vereert:
Hun voetzuil is 't altaer, dat onzen roem verweert.
Ja, de aengebeden man, dien ieder brave huldigt,
Wien ik mijn kindervreugd, mijn deugd licht ben verschuldigd,
De brave vader Cats, verrukt mijn starend oog:
Uw werk is 't, Parmentier, daer ik de kniên voor boog.
O zoon van Duquesnoy, dien roem van 't eeuwig Romen,
Koom, zie en zegeprael! koom, zie mijn danktraen stroomen
In Brouwershaven, dat mijn blyde voet betrad.
Ook gy ontroert me diep, o Arteveldes stad!
Des vijfden Karels wieg moog' daer voor de eeuwen pronken,
Der kunstenaren wieg heeft Gent meer roem geschonken,
Zy, die de wetenschap den schoonsten tempel sticht.
Zijns gevels opschrift weez': Geleerdheid, welvaert, licht!
'k Treê in: de majesteit dier fiergeslagen bogen,
De zuilenry, zoo trots geklommen naer den hoogen,
De marmren gallery die 't prachtgebouw omgeeft,
Verkondigt luid, hoe grootsch de Bouwkunst hier herleeft.
Van waer dit talloos tal; gelijk aen zomerbyen,
Die, koomt de zoele zon heur domlend choor verblyen,
Den korf ontstroomen? De overkruiste baen bezwart.
Men golft naer Karels vest, met kunstvereerend hart.
Is 't blinkend Griekenland in Vlaendren dan herboren?
Koomt weêr 't Olympisch spel een grimlend volk bekoren?
| |
| |
De Schilderkunst ontsloot, naer afgeperkte beurt,
In Gent haer heiligdom. Elk jubelt, en ontscheurt
Zich aen het oord, waer hy het daglicht heeft ontfangen,
En blijft aen 't scheppingsrijk dier hoogbezielden hangen,
En drinkt er 't zoetst genot, met gloênde blikken, in.
Nu biedt de Toonkunst weêr aen Belgies huisgezin
Een feestvergaedring aen, die duizend ooren streelde,
En aller hart smelt weg by die verheven weelde.
Of zoo de Nyverheid naer schatkist ons ontsluit,
En in haer feestgewaed zich uitdoscht, als de bruid
Met lieven lach en lonk, en frissche lip en wangen,
Koom! zie haer met het puik van linnen rein omhangen,
En op tapyten treên, als die der vaedren hand
Bezielen kon. Triomf! voor 't heilig Nederland,
Niet meer miskend in zyne ontzachbre kunstenwaerde,
Geurt eeuwig 't wierookvat der opgetogen aerde!
Maer, vlaemsche tuinen, spreekt! zal ik in dorre tael
Beschryven, hoe gy hier uw geurgen zegeprael
Door duizend kleuren viert, als eens in Haarlems wallen?
Of kan het morgenland op blyder bloemen brallen?
De bonte tulp schuilt weg, en 't roosjen-zelf verbleekt
By 't vreemde keurgebloemt, zoo kunstig aengekweekt,
En dat de Spaendoncks, door hun levendige verwen
Op 't oogverleidend doek, behoeden voor te sterven.
Ja, wondren schiep de kunst der Vlamingen, wier vlijt
Uit bosschen 't Eden vormde, er lokkend wijd en zijd.
Hoe menig steenweg, die, zachtrollend, allerwegen
| |
| |
Zich uitstrekt! wat getal van stroomen, rijk aen zegen!
Hoe golft het bruisend graen in gouden majesteit!
Wat blauwt de vlasbloem lief, tot linnen ras bereid,
Dat Kortrijks weiden met zijn blankheid overdekken,
En dienstmaegd en vorstin tot hulsel zal verstrekken.
Ook Vlaendrens wakkre vrouw (de sterke vrouw gelijk
Der heilge bladen) geeft van nyvre kunde blijk,
Als zy, vol blyde zorg, een huisschat weet te winnen,
Met op het ronkend wiel een zyden draed te spinnen,
Terwijl de lieve maegd met de ebben klosjens speelt
In rappe vingren, en 't doorluchte kantwerk teelt.
By zoo veel voorspoed blijft de Belg het Kunstveld ploegen.
Tuigt, wie verlichting voor hare eeredienst deed zwoegen;
Tuigt gy, op wie de wrok zoo vlamde in Alba's borst,
Om dat ge, u voor zijn beeld niet krommend, denken dorst.
Uw vanen strekken ons tot vaderlandsche vederen;
En 't is een basterttelg, die 't doelwit wil vernederen,
Ontworpen, voortgezet door 't heilig voorgeslacht.
Noem my het land, waer, zoo als hier, het eerloof lacht,
Om rond de stille kruin des werkmans ook te pryken?
Isaure, ik kniel voor u; maer Belgies rhetoryken
Bepalen tot één stad hun zege niet: het bloed,
Dat Alva plengen dorst in spaenschen euvelmoed,
Van Stralens bloed, ging niet verloren in het Zuiden.
Het bly gehucht hoort zelfs de zegeklok er luiden,
Als 't kampspel van de tael ontsloten is: 't gevaer,
Dat haer bedreigt, dooft nooit de vonk op 't kunstaltaer,
| |
| |
Ontstoken door een Hooft, door Vondelen gekoesterd.
O neen! de tael, die ge in haer wiegjen hebt gevoedsterd,
En met geen vreemde melk, o België, gelaefd -
De tael, met kracht en ziel (als de oudrenstam) begaefd,
En, by het harpgeruisch van Neêrlands kunstgenooten,
In maegdelyken bloei oorspronklijk opgeschoten,
Bukt nimmer naer het graf, met slepend weêuwgewaed,
Zoo lang een rhetorijk, als letterzuil, daer staet.
Moge Amstels kamer fier het driemanschap dan noemen,
Dat eerst het beeld der Kunst met onvergangbre bloemen
Versierde, ook hier ontsloot de rede 't kunstgebied.
Wie vierde ooit Kortrijks eer, en dacht aen Hofman niet?
Die rhetorykenzon, wie vorsten voedsel schonken,
(Dank, Almacht, driemael dank!) is nog niet uitgeblonken.
Dit mildverspreide licht, hoe zich de nacht ook belg',
Vloot van de vaedren uit, tot koestring van den telg;
En 't dorpjen, fier op dicht-en schouwburg-eereloover,
Vloeit van beschaving en van zielsvereedling over.
Zoo vallen voor het stael de rype halmen nêer;
Ons voedt het kostbaer graen; de plant bestaet niet meer.
Versterkend is die vrucht der glorieryke dagen.
's Lands zonen houden bly het gloeiend oog geslagen
Op elk ontdekten schat der pergamenten rol,
Den adelouden roem des Belgs geheiligd. Vol
Eerbiedigheid en dank, zien ze op die heldenwonderen,
Die stoute baringen der wetenschapverkonderen,
Die kunstgewrochten van 't oorspronklijk-denkend brein,
Grootsch als de schepping, als des ochtends parel rein.
| |
| |
Geschiedenis ontwaekt, en, jeugdig frisch ontstegen
Aen 't graf der eeuwen, lacht die vaderlanders tegen.
Bezielend, zegt ze aen 't rif, dat naest haer slapen bleef:
‘Schud af den doodendoek; Chronijk, sta op, en leef.’
Zy handlen weder, die verheven gloriekinderen,
Die dappre reuzenteelt, de roê van volksverslinderen.
Zy spreken weder, die geleerden, welker stem
Van telg tot natelg klinkt, met onverzwakten klem.
Neen, dierbre vaedren, neen! gy hebt u niet bedrogen!
Het erfdeel, dat ge ons liet, is heilig in onze oogen.
Uw roem is de adelbrief des stams, die uit u sproot,
En voor ons dankbaer hart, voorwaer, zijt gy niet dood.
Welsprekend is het graf, waerin gy rust moogt smaken.
Het roept ons toe, als gy, in heldenmoed te ontblaken,
Het zy de fiere hand het bliksemende stael,
Penceel of speeltuig voert tot Neêrlands zegeprael.
Uw schimmen fladdren nog, met zachten hemelluister,
Wanneer de stilte heerscht, by zielverheffend duister,
Rond uwer zonen sponde; uw stemme spoort hen op,
En zy ontwaken met verhaesten harteklop.
Neen, dierbre vaedren, neen! gy hebt u niet bedrogen!
Uw glorie schittert schoon in uwer kindren oogen.
Wy zweeren, neêrgeknield op uw verheerlijkt graf:
‘Nooit staen we aen eenig volk dien ouden eerrang af!’
Wy zweeren 't, met omhoog geheven handenpalmen!
Hoort, zaelgen! hoort dien eed in 't oord der rust weêrgalmen,
En juicht daer, dat de teelt, zoo knielend op uw zerk,
Nog ùwer waerdig is in 't breede Kunstenperk!
| |
| |
Ik (mag de stille musch haer heesche toonen piepen,
By 't heerlijk harpakkoord, dat Belgies barden schiepen),
Ik ook voldeed mijn hart in 't zwak, maer innig, lied,
En, Belgie, u mishaegt mijn needrig offer niet.
De gloor eens andren zoons moge u in 't oog meer stralen;
Zijn dichterlijk penceel met stouter trekken malen;
Maer die met reiner zucht de kinderkniën plooit
Voor uw altaer dan ik, dien vindt gy nergens - nooit!
Verryken wy dien schat van roem der dierbre vaderen.
Het denkbeeld: ‘'k Ben een Belg!’ storte in ontvlammende aderen
De zucht, die helden vormt op 't blinkend eereveld;
Columbussen, wie, stout het Kunstrijk ingesneld,
Trots hinderpael en perk, steeds de yver blijft bevleugelen.
Geen laffe bastertsspot stelle onzer geestdrift teugelen!
Ontaerden, zwijgt! de Belg is ook der Kunsten zoon.
Kon ik hem wreken, dit waer my het schoonste loon;
Dit is het zoetste lot; dit, de allerhoogste luister.
Hoe schoon de glorie blinkt, voor hem zinkt zy in 't duister.
My, Hemel, my die gunst! en boven 't stomme graf
Dryve, op ontvlamde wiek, het lied, dat God my gaf!
|
|
Auteursrechtvrij