De silveren rinkelbel

[p. 116]

Sechstsjinde haadstik
Wouter mient syn mem te finen

It wie in wike letter, doe kaam der in pear lju mei in bern te Frjentsjer út it Snitser skip, en namen de stap nei de herberge de Falk. Dat wienen Jildert Nolkes en syn wiif Jetske mei har lytse jonge. Hja wienen tige wolkom. De beide niften hiene yn har bernejierren folle meiinoar ferkeard, mar hiene no yn ferskate jierren elkoar net sjoen. De iene wist net ienris wêr de oare yn de lêste jierren bedarre wie. Dêrtroch foel der oan beide kanten frijwat te freegjen en te ferheljen, en dat fleure Jetske gâns in bytsje wer op.

Jildert joech de winsk te kennen om jitris nei Stiens te reizgjen. Hy woe wol graach ris witte hoe it fierder mei dy Hans fiter-en-bân ôfrinne soe, en de âlde lju hiene him ek fersocht om sa gau as er koe, har ris wer op te sykjen. Bokke kastiein hie fuormanderij, en hy stelde Jildert foar om 't hynzer foar de bolderwein te slaan, en tegearre nei Stiens te riden. Hy woe ek wol graach ris mei dy âlde lju prate, en as 't koe freonskip mei har slute. Want no hja wisten dat hy fâd te Tsjerkwert west hie, soene se mooglik net te bêst oer him tinke, tocht him. Dat woe er graach oars ha. Jildert naam syn foarstel oan, en de oare moarns yntiids rieden hja der tegearre op ôf.

Wytske de kastleinske bewiisde mei dieden dat se 't jit tige mei har nift op hie. Hja hie al sa'n bestel mei Jetske har jonkje; want sels hiene de lju gjin bern. Hja liet Jetske al har húsrie en klean besjen; ek har goud en sulver, lyk as de froulju dat wol foar de moade ha, as se byinoar komme. Sa kaam der ek in swiere, moai bewurke sulveren rinkelbel mei in swier keatting deroan, foar 't ljocht.

- ‘Kom,’ sei Wytske, ‘dy moat Nolkeman ris om ha.’

[p. 117]

En och, dêr hie de lytse boi sa'n sin oan!

- ‘Dy ha wy oan skuld krige,’ sei Wytske, ‘fen in earm wyfke dat hjir yn de stêd wennet. Men soe sizze, hoe komt sa'n minske oan sa'n ding! Earst hie 'k him fan har te pân. Hja is moai goed mei ús bekend, en hja skamme har om der mei nei de lommert te gean, sei se. Mar no hat se okkerdeis tsjin my sein, ik koe der mar mei dwaan wat ik woe; hja koe my 't jild dôch net jaan.’

- ‘No,’ sei Jetske, ‘hy is wol wat âldmoadrich, mar 't is dôch in tige moai ding.’

- ‘Ja, en wit jy wol hoe 'k it no begrepen ha? Dy moat lytse Nolke mar hâlde. Dan ha jy altyd in gedachtenisse oan my.’

- ‘Fij nee!’ sei Jetske, ‘dat giet al te bot.’

- ‘Hark ris!’ sei Wytske, ‘wy prate nearne net mear oer, hear! Ik wol 't sa ha. Ik doch der dôch neat mei, en hy sil my, tink ik ek nea net te pas komme.’

Wakker fertroulik praten de beide niften meiinoar. Der waard dy deis fan alles ôfhannele. Jetske koe 't ek net neilitte om oan Wytske mei te delen mei wat akelik nijs Jildert fan Stiens ôf kommen wie: want dat lei har jit heech.

Wylst dy twa froulju de neimiddeis sa byinoar sieten, komt dêr in feint de herberge ynstappen, en dy easket in healmingelen bier.

- Wylst er dêrmei siet, sei er sa:

- ‘Binne hjir net in pear lju útfanhûs fan Koudum?’

- ‘Ja,’ sei de kastleinske. ‘De frou sit hjir, mar de man is hjoed op reis mei myn man. Hiene jy dêr boadskip oan?’

- ‘Oan de man sa sonders net,’ sei de feint wer. ‘Is dit dan Jetske Meiles? as ik freegje mei.’

- ‘Ja dy bin ik,’ sei Jetske flau. Hja tocht, wat mei dy feint mei my wolle?

- ‘Dan habbe jy wis yn jo jonge jieren foar faam tsjinne by in skuonmakker te Stiens.’

- ‘Ja, dat hab ik al,’ sei Jetske, en hja waard al read om 'e holle, want hja ferwachte gjin goeds fan dat freegjen.

De feint - dat wie oars nimmen as ús Wouter Onbekend - wie ek oandien, dat koene se wol oan him sjen.

[p. 118]

- ‘Dus dan binne jy deselde, dy foar achttsjin jier de kiste ontstellen is?’

- ‘Wat wolle jy dôch mei al dat freegjen?’ sei 't minske ferlegen, en 't hert begûn har te klopjen, dat men 't omtrint hearre koe.

- ‘Jy moasten dit briefke mar ris lêze,’ sei Wouter.

Doe joech er har it briefke oer dat Tsjamke him tastjoerd hie, te sizzen dat hja fan Klaaske Teapert krige hie.

Jetske lies; mar de letters skimeren har foar de eagen. Doe se de ynhâld sawat begrepen hie begûn se te skriemen, en hja koe gjin wurd sizze.

De kastleinske sei: ‘Jy bringe dit minske hjir raar oerstjoer, feint! Wat swierrichheid is der dôch?’

- ‘Swierrichheid, dat wit ik just net,’ sei Wouter, en de wurden bleauwen him ek hast al yn 'e keel stykjen. ‘Mar folgens dy brief moat dit minske myn mem wêze.’

Jetske koe jit neat sizze.

- ‘Wêr ha jy dat briefke wei?’ sei Wytske.

- ‘Dat briefke, frou! dat is skreaun fan in man yn 't tichthús, doe er op syn deabêd lei. De stellerij fan dy kiste is nea net útkomd; mar dy man skriuwt hjiryn dat hy it mei dien het, en dat hja my as in lyts bern yn dy kiste fûn habbe, en letter wer oan de skuonmakker stjoerd; dy my ek grutbrocht het. De skuonmakker is dus nei alle wierskynlikheid myn heit; dat het er lykwol nea bekenne wold. Mar dat dit minske myn mem wêze moat, dat is, tinkt my, al moai klear.’

- ‘Ien is der dy wit dat ik onskuldich bin!’ rôp Jetske út. Mear koe se net sizze.

- ‘Minske, tink derom wat jy sizze,’ sei Wouter. ‘Ik toarkje as in ferskoveling onder de minsken om. De man dy men my as myn heit oanwiist, wol my net foar syn soan erkenne: dat falt my hurd!

- Mar dat ek in mem sa ferhurde wêze koe, om my fan har te stjitten: dat hie 'k net tinke kind! Dat is al te slim!’

- ‘Och feint!’ sei Jetske wer, ‘jy binne mislaat. Ik bin onskuldich yn dizze saak. Hoe it tagien is, dêr kin ik net by. Mar ik doar der tûzen eden op dwaan, dat der gjin bern yn myn kiste wie, doe ik

[p. 119]

him foar 't lêst sletten hab. As dat net wier is, mei ik nea gjin sûne oere wer belibje!’

Wouter doarst der neat mear tsjinyn bringe; want him tochte as it minske net suver frij wie, dan soe se har hast sa net hâlde kinne. Hy wie mar allinne op it briefke, dat Tsjamke him stjoerd hie, te seil gien; mar hy moast by himsels bekenne dat dat bewiis wat swak wie. Dat briefke koe wol falsk wêze. Hie er witten dat Klaaske Teapert dat briefke besoarge hie, dan hie er 't fan 't begjin ôf al gjin achtslein: mar dat hie Tsjamke him der net by skreaun. Mar de blide hope om ienkear har te finen dy him op ierde 't neiste wie, fan wa er him foarstelde dat se faak jit wol om syn gemis yn stilte treurde, en fan blydskip hast bûten harsels wêze soe, as se him wer seach: dy hope hie him oandreaun om in faaie stap te weagjen, en Jetske derop oan te sprekken. - No spiet it him al dat er it dien hie, en hy beskamme him oer de drystens, wêrmei er har, sa 't himsels tochte, oerfallen wie. Sonder mear te praten betelle er syn bier, en ferliet mistreastich de herberge.

Hy wie út Grinzerlân wei nei Koudum ta reizge. Doe er dêr kaam waard der him onderrjuchte dat de lju dy er sochte te Frjentsjer wienen, en sadwaande hie er in hele omlânske reis makke. Hy gyng de stêd út om Stiens wer op te sykjen, want dêr moast er altyd gean foar immen, dy er jit, lyk as altyd, net leaude dat er wie. En Tsjamke soe licht te sterk yn 't gelove wêze dat hy har healbroer wie, om wer op 'e selde manear as tefoaren mei him om te gean. Dêrom wie 't folle better, tocht him, dat se mar net langer meiinoar onder ien dak ferkearden. It spiet him siker hast al, no 't allegearre sa útrûn wie, dat er mar net by de baas te Strobos bleaun wie; dêr hie er 't goed nei 't sin. Oan de oare kant hie er ek wol langst om ris wer te Stiens te sjen; en dus, hy reizge dêrhinne.