Ta him dyn begearte

[p. 14]

3

Op in sânwei bûten de Kúnder rydt in boer yn in tilbry. Hy swypket mei de leie, kitsket tsjin it hynder, in jong bistje. It hoart en stjit hjir. De wei is net ûnderholden.

De boer lûkt ronfels yn de foarholle, sjocht brimstich, it liket wol, oft er net oars sjen kin, dat it batske uterlik yngreven is.

‘Toe dan, swarte, ik moat strak noch werom!’ Aanst is er op 'e hoeke. Dêr deunby wennet syn sweager. Hy dûkt skrousk yn 'e jas, dy't degelik makke is, de jaskanten mei siden lint omnaaid.

Hy mei dizze kontrei net sjen, is ûnwennich hjir.

Foarhinne koe er dit gea net; sûnt Baje oan dy Nolle Wypkes troud is, moat er út en troch dit út, in divelske oarde: de petten, feanterij, fiskerij - fiskers en feanters, inkeld in minske, in boer. Der sit gjin hâldfêst oan, gjin fatsoen, hja binne hjir sa wif!

Wol goede buorkerijen binne it, dy stikmannich dy't der steane, dat moat er sizze, mar keal en op 'e rûmte, in pear neakene beamkes yn 'e berm, efterút in inkeld spjuchtich boskje. En 't binne allegearre popels, de beammen dy't er sjocht, skiere popels, al sa fertrietlik!

Kâld en klûmsk is it hjir! Hoe't Baje wenne kin yn dit oard! Hy húsmanne leaver lykme allinne op 'e Nijemarder heide lyk Geauwe. Dat soe him, eigenerfde Gaasterlânske boer, oars net gau flije.

Hy mist it smoute hjir, it waarme. Hy lûkt oan 'e strik om 'e hals, krekt as wurdt er benaud. Wat hat Heiltsje him dy wer stiif om 'e nekke bûn, wêrom koe 't ek net sûnder? Moat hy, Barre

[p. 15]

Siertsjes Stoffelsma, bylkje yn dit Oertsjongerske? Hy snúft!

Hommels hâldt er yn, der leit in grouwe balstien midden op 't hynstepaad.

Yn syn prakkesaasjes hat er it net op 'e tiid sjoen.

Ut alle macht lûkt er oan de leie, dy't er tusken de koarte dikke fingers hâldt. Hy stiet rjocht oerein.

‘Ho, ho, ho!!!’ sis ik, ‘ho, ho, de blinder!’

Dat ferdealde hynder is altyd gysten en rimpen en dwars.

Dêr is 't al sa! Batst er mei de poat tsjin dy stien oan. Soks soe yn Gaasterlân net barre kinne. Hjirre?! hy sjocht in tel ferachtlik om him hinne, hjirre lizze heal neakene bern op 'e wei te boartsjen yn it sân. By kloften fleane se bytiden sa'n earm hûsgat yn! Soksoarte lju ha oars net as bern!

Linich foar syn grouwe koarte lea springt Stoffelsma fan 'e treeft, strûst rimpen op 'e hynstepoat ôf, de stien nimt er yn 'e fûst en soalt 'm yn 't wylde wei oan 'e kant.

In jonkje begjint te skriemen, hy fernimt it net.

Der komt in mem út 'e hûs fleanen, susket it jonkje. Gleonlilk sjocht hja nei de boer, doar neat te sizzen, 't is in rike boer, samar te sjen. Hja knoffelt der temûk wat lilke wurden út.

Hylck komt neieroan, deun by 't reau, mar de boer is al ree, spuit yn 'e hannen, noch in eachweiding sjocht er om him hinne. Tagelyk krijt er erch yn de jongfaam. Gjin wûnder, in stoefe, âldfrinzige, opljeppene Gaasterlânske boer kin wol in hoart niget oan har ha.

Ja, as er fuorthoartet mei de wein, slacht er temûk de eagen jit ien kear op dat moaie jonge frommes; sa swart, sa sterk, sa geef!

Dêr rydt er hinne en ment it hynder de daam oer nei Nolle Wypke' pleats.

Lytse, grouwe Baje, boerinne, komt wriggeljend ta de syddoar út soatskaven, stiet al hoasfuotling op 'e strjitstiennen, strykt by de muorre lâns, it hynder is sa wyld.

Nolle fljocht hurd nei 't bûthûs om de feinten oarders te jaan ta de buorkerij. As hy en Barre aanst buorkje, mei der neat te lekskôgjen wêze. Barre is krekt en betûft.

[p. 16]

De arbeider nimt it hynder oer en rêdt dermei.

Barre ropt him wat efternei, hy knikt bedaard.

Trijeresom gean hja ta de foarhuzing yn.