Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Ta him dyn begearte (1999)

Informatie terzijde

Titelpagina van Ta him dyn begearte
Afbeelding van Ta him dyn begearteToon afbeelding van titelpagina van Ta him dyn begearte

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

XML (0.65 MB)

tekstbestand






Genre

proza

Subgenre

roman


In samenwerking met:

(opent in nieuw venster)

© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Ta him dyn begearte

(1999)–Ypk fan der Fear–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende
[pagina 220]
[p. 220]

50

Fouk hat it tafelswilk ôffage, teart de skûteldoek yninoar.

‘Hast net ferteld, wêrom hja dy thús ha woene,’ seit hja. ‘Hja ha dêr in reden foar hân, tink?’

De froulju sitte foarelkoar oer, elk wat yn de hannen.

Hja hearre de kij oangean efter de doar.

‘Om ús Heit,’ seit Hylck.

Fouk lit de priemmen tikje. ‘Ast it leaver net seist?’

‘It is moatten.’

Fouk leit it breidzjen ferheard del.

Hylck knikt.

‘Kenst har?’

‘Ja, it is in sleauwe tutte.’

‘Sa gau al.’

‘It hat al folle langer gien, mar no is 't moatten. Hja trouwe al gau.’

Hylck tinkt oan heite wurden by memme stjerren: ‘Ik bin bliid, dat ik goed foar har wie.

Wat neamt er dan ferkeard? Of bekroep it him en pleite er sa himsels frij?

‘Hoe sil 't by jim?’

‘Maaike giet nei Stienwyk te tsjinjen. In pear bern komme by Totte-om en de oaren bliuwe thús. Thús!’

‘De lytse?’

‘By Totte-om.’

Fouk knikt Hylck ta: ‘Dat wie net maklik foar dy, no is 't

[pagina 221]
[p. 221]

âlderhûs hielendal sletten.’

‘Ja, alhielendal.’ Hylck laket fertrietlik.

Hoenear wurdt dit hûs foar har sletten? Krijt hja dan har eigen thús?

‘Net oer prate, hear Fouk!’

‘Nee, bêst, Hylck.’

Hja binne it tige iens.

Fouk wiist Hylck behindich de wei: ‘It hat allegearre syn bedoeling.’

‘Mar hokker yn de goedichheid,’ freget Hylck.

‘Ja hokfoar,’ seit Fouk, ‘ik soe 't ek wol witte wolle. Wy kinne it God net plan-út freegje. Wy kinne wol oan God leauwe en op Him fertrouwe.’

‘It is net aardich.’

‘Dat wurdt ek net sein, bern!’

‘Hast al riden, Hylck?’ Fouk freget it ta ferdivedaasje.

‘Nee, Fouk, ik haw gjin redens. Maaike hat in pear.’

‘Meist mines brûke, hear! Wy kinne dochs net tagelyk fuort.’

‘Fijn?’

 

Mar fan reedriden komt earst neat.

It wurdt kwakkeljen oant nei nijjier. Sa gau hyt de moanne jannewaris of dêr friest it wer ta.

Alle goede winters sette yn jannewaris út ein.

Hurd, droech, feninich is it waar, it hiele gea sjocht toar en klomsk.

De feart fan Sondel hâldt, fan 'e middei sil Hylck derhinne.

Earst sil 't wer wenne moatte, mar dan sil hja it riden te wille wêze en jou der har oan oer.

‘Hâldt it al sekuer?’ freget Fouk.

‘Dêr kin Fouk op oan. Hja sizze it allegearre.’

Kom, it wurk in feech om 'e snút, ferklaaie, de redens gripe en fuort! Ris wer laitsje en genietsje mei de fammen. Hja ferdroeget alhiel dêr by de Griene Singel, hjoed sil de smoarge hûd derôf.

‘Titte, joustû de bargen yn de skuorre?’

[pagina 222]
[p. 222]

‘Jawol, Hylck, meitsje mar datst fuort komst. Moat ik foar dy op 't bjinstap en skûtelwaskje?

‘Ja mar, rêd dy dan. Hjir de skelk foar en nei Fouk.’

Titte sil 't sa fertoane yn 'e fjurhutte.

Hylck stiet efter de doar te harkjen, heart al gau Fouke bolderstimme: ‘Blikstienderske knaap!’ en in klets.

Krijt er in feech om 'e earen? Dan komt it oan ek.

Sabeare laitsjende stroffelt Titte troch de doar. Hylck hellet him de skelk foarwei. Syn wang is hielendal read. Hy wriuwt der op om.

‘Jonge,’ beart Hylck, ‘wat har de lêste tiden beweecht, wit ik net. Sa is hja oars net.’

‘Mar no al! Heiltsje hat my nea slein,’ seit Titte.

‘Net krimmenearje, wat joustû om ien draai om 'e earen?’

‘Krijstû der ek wolris fan?’ freget er har.

‘Sa faak,’ laket hja.

‘Dan hoech ik dy de foarein net te fergunnen.’

Efkes letter binne hja ree.

Titte giet mei te riden.

Fouk stoppet harren beide in grouwe timpe koeke ta. ‘Hjir mar,’ seit hja.

Hylck knypeaget nei Titte.

Titte wriuwt op 't wang, seit, hy leaut it is teiwaar.

Fouk is wat mei harsels ferlegen, fottelt doelleas hinne en wer, driget Titte mei de hite kofjekanne, dan wit er foargoed oft it teiwaar is of net.

Titte naait út, Hylck him efternei.

De frede is dus wer tekene.

‘Hja is der ta by steat en smyt ús,’ seit Titte.

Hylck woe wol witte, wat Fouk skeelt, mar kin 't net betinke.

De fammen Jehanne en Gryt wachtsje op harren. Hja wiuwe fan ‘Hurd, hurd!’

Hylck stekt harren de gek oan: ‘Bedarje, bedarje!’

Redsum gean hja oer de Sondeier wei dat de rokken slingerje op de klompen. It heart hoar op de hurde wei, dy koarte rimpene stappen.

[pagina 223]
[p. 223]

Hja binne de lêsten, wenje it fierst.

Om 'e hoeke by de tsjerke sjogge hja in hiele kloft de bocht by de herberge omgean.

Mear as tweintich jonge fammen bine op it Swaaigat de redens tagelyk ûnder de sokken.

Utlitten glide hja oer it dûnkere iis hinne en wer, trochelkoar, mei-elkoar, efterelkoar en krúslings.

Der binne net folle feinten Dat treft min.

Inkeld mar tysket der ien tusken harren yn om te pleagjen, mar ek om op te lizzen, harren mei te nimmen, sa hurd hja kinne, swierend, swaaiend!

Wat giet it fijn, tinkt Hylck, sa jong, sa fûl, sa kostlik.

Sterke wisse hannen gripe har beet

‘Korn, moai, kreas fanke,’ sizze libbene eagen. Hja sweeft mei tusken de wâlen troch, withoefier út 'e reek. Der is gauris ien, dy't mei har ride wol, de iensumens yn, nei de seedyk, nei Teakesyl.

Hja wol yn de minsken bliuwe.

De kloft fan jonge fammen stiet ree.

Twaentweintich frisse blommen, rûn, reafallich, blier. Allegearre efterelkoar. Ien, twa, ien twa! In lange, lange rige.

Hja slaan de fuotten út, sille laitsjend glide.

Mar it iis brekt.

De fammen skreauwe!

De fammen slaan en plaskje.

It iis knapt, brokkelt ôf.

De fammen sinke wei yn 't kâlde wetter, hja hymje en hingje, roppe en kreune.

In lange rige froulju hinget oan it brosse iis en de earizers blinke deun op it wetter.

De feinten komme neierby.

Hja helpe rimpen.

Ien faam lûke hja derút, hja stiet op 'e kant en gûlt.

‘Bear net, mar help!’ roppe hja.

Op 't lêst stean mei lijen allegearre op it droege, wylkrige gers fan de brede berm.

[pagina 224]
[p. 224]

Frjemd fielt dan de wei oan harren fuotten.

‘Hurd, hurd nei hûs ta,’ ropt in frou, ‘gau ûnder de tekkens. Jim binne bewarre, dat jim it no net mear bestjerre hoeve.’

Alla! fuort! drave! It friest omraak!

Hja gûle, laitsje, beare.

En och, dy bêste klean!

De blom fan Sondels fammen sjit hastich yn de klompen, draaft om 't libben. Hja moatte waarm bliuwe. De rokken stean hurd en stiif, it friest mar ta. Hja stowe as wylden de buorren troch, dat elts foar 't finster komt of mei hasten hoasfuotling bûtendoar fljocht, steil en ferheard stiet te sjen.

Net ien fan al dy fammen, dy't útlis docht.

Swijend, efter de pûst, jachtsje hja elk nei syn eigen wente ta.

Trije fammen, de lêste, gean drafkjende it tsjerkhôf foarby, fierder ûnder de hege Sondeier beammen troch.

Stiif as stokfisken komme hja thús.

‘Wel, hearken noch ta, wat ha wy dêr?’ ropt Fouk Hylck yn 'e mjitte.

Hylck kin neat sizze, himet mar.

‘Hylck, Hylck, wat is der bard?’

‘Mei syn tweintigen sakken wy yn de Sondeier feart.’

‘Allegearre derút kommen?’

‘Ja.’

‘Wat diene jim ek. Ik sei al, is 't iis wol sterk? Dêr is 't al sa! Om te bestjerren. Hoe binne jim der yn de goedichheid útkommen?’

‘Ik wit it net, Fouk, it gyng sa fluch en earst wie 'k yn 'e sûs. De jonges ha ek holpen. Wy skoden alle tweintich efter it brokkeljende iis oan, doe krigen wy grûn ûnder de fuotten en doe ha se ús der úthise.’

‘En doe, klûmerje fansels en stiif wurde.’

‘Nee, Fouk, wier net, wy ha flein as gekken. Fouk kin 't wol sjen, ik bin hielendal efter de pûst. Fouk, myn klean, hoe komt it mei myn klean. Jo witte wol, dit is myn iennichste ferklaaiersspultsje. Ik kin gjin nije keapje!’

[pagina 225]
[p. 225]

‘Earst op bed mei in hite brandewyn. Dan prate wy oer de klean, in nachtjak en in broek, dêr hast earst genôch oan. Ik sil wilens wol nei 't oare sjen.’

Hylck laket. Fouk is aardich. Sa soe har mem ek dien ha.

‘Fuort, op myn bêd. Kinst sa net yn 't bûthús. Soest de kij oerstjoer meitsje!’

Fouk helpt har ta de krous.

Hja moatte lang tiid dwaan, sil it guod net skuorre.

Hylck krijt gleone brandewyn, as hja op bêd leit en ekstra tekkens oer, in hiele fracht. Sa leit hja, as wie hja de boerinne sels. Fouk bestoppet har.

Hylck moat hyltyd oan mem tinke. Krekt as is mem wer by har kommen om it lêste oan har bern te dwaan ta de nachtrêst. Hja mei Fouk graach lije.

Op dit bêd sliepte Heiltsje ek wol. It tsjûke readierke-antlit ferskynt har en it krús yn de beam. Brún syn langliddige lea.

De wyn hellet oan, in tinne droege eastewyn. It lange gat yn 't iis sil tichtfrieze, mar it iis is bedoarn troch dit ûnigale stee.

Sêft sjongt it troch de skoarstien. Heart hja dêr it boat tsjin it stalt slingerjen? Of skonket Totte-om oer it paad foar harren hûs yn de popels?

‘Mem, mem,’ skriemt hja sunich. Hja, iensume faam, biddelt om wat hertlike waarmte, om in krom leafde.

't Is Fouk, dy't komt. Mem net, ommers! Mem is yn de himel en de himel is sa fier.

Wêr bliuwt Siertsje? Hy soe no komme moatte en nim har hân yn sines, streakje har oer 't hier, net efkes in koart, heftich eagenblik, mar langduerich, rêstich.

Hylck slommet ûngeduerich, wurdt wekker fan har eigen snoarkjen en hyltyd leit hja wer op 'e rêch.

Fouk bringt noch bearenboarch, hja moat omraak switte, hja hat de koarts.

Jûns let stiet Fouk wer foar har bêd. ‘Ja, no soest derôf moatte, mar ik krûp wol op 't útfanhûzersbêd. Moatst ek noch wat ha?’

‘Nacht Hylck! Ik moat Siertsje noch sizze, hoe't it mei dy is.

[pagina 226]
[p. 226]

Hy frege jûns al twaris.’

Nee, it is gjin pleagjen fan Fouk. Wat in rykdom! No kin hja sliepe. Hy hat twaris nei har frege.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken