Ta him dyn begearte

[p. 240]

54

‘Hast ús heard, Hylck?’ freget Barre.

Hylck seit ja, mar hat gjin belang by de rekkenderij ta maaie.

Hja sit derby te dreamen.

Nimmen is yn de mulkeamer, as de boer, Gerke en hja. Hja rekkenje njonken har troch.

It swart kapke stiet har sa prûs. Strak sille Gerke en hja nei Rûchhuzen nei de âldelju.

Kom, hja binne ree.

Gerke sjocht earnstich, no't hja út ein sette it hiem ôf.

‘Foar ien fan beide syn libben,’ seit er steatlik, ‘mar ik wol der net oer prate.’

Nea en te ninter wurdt it Siertsje, tinkt Hylck en dan is 't my glêd igaal mei wa, as ik mar tichteby him wenje mei.

De Griene Singel gean hja del, oer Kipenboarch sille hja. Hy giet earst, wat rûngear, hja folget him. Sa sil 't no foartoan wêze, hy earst en hja der efteroan, nei tsjerke ta, te jûnpizeljen en altyd.

As in flok skuort it troch har hinne, sille hja ek bern krije. Mar dat kin dochs net? Hja is sa wiis mei bern, mar wol se net fan Gerke ha.

Dizze gong fan jûn jout de trochslach. Mei't hja mei him nei't âldershûs giet, is it fêste ferkearing wurden, dêr't op 'e tiid boaskjen op folget. Dizze reis is it teken ta de troudei.

Stadich, mar wis gean hja.

Earne fansiden is Geauwe syn klinte. Soe er al werom wêze? Hja komme yn de Boekeleane, dy't hast in paradys is. Sa sil de

[p. 241]

swide tún fan Eden west ha. Dit stee tsjûget regelrjocht fan de himel. Op dit plak soe Hylck rêst fine kinne, har wil mei Gods wil ferienigje kinne.

No net, noch net. Hja hat in gefoel, krekt oft hja hjir net wêze mei op dizze hillige grûn. De tsjûke, glêde, bleke boekestammen wize har terêch.

Hoe soe Gerke de leane fine?

Hja freget him net, wol hjir gjin lûd hearre, it soe de skientme skeine, fielt it as in benaude flecht, no't hja ôfdraaie de krinkelleantsjes yn.

Efkes bliuwt hja stean, draaft dan efter Gerke oan, eangstich, bang, oant har fuotten yn de âlde mjitte falle.

Werom it oare del!

Har siel is net reinernôch om oer in moeting mei God sels mar te tinken. Hja sjocht omheech, dêr't de stjerren as safolle eagen ljochtsje. Net mear nei boppen sjen! Krekt, of skammet hja har, dat hja hjir mei Gerke rint, in pear, dat de leafde tsjinje moat. It boask moat leafde ha ta in eal pân. Hja kin it pân net jaan. Mar kin hja dan oars yn de goedichheid? It mealt der har hast fan. Altyd wer deselde tinzen, itselde krinkje yn 't rûn. Hja folget Gerke, al weagje har tinzen op en del, withoeheech of djip yn de bedelte, har fuotten gean lykwols yn de wisse gong fan de minske dy't oer de âlde ierde moat.

Dêr stiet it lytse hûs fan Gerke' âldelju. Yn dat hûs sitte hja te wachtsjen, Wiger Stoffelsma, Tapke syn wiif en fjouwer fammensbern, Eeuw, Rykje, Geeske, Harmke. Broer en Harmen, de jonges bûten Gerke, binne net thús, hâlde by de froulju ta.

Der strúnt immen by de doar om. Gerke sjocht net, wa't it is. Hy ropt: ‘Moatst hjir wêze?’ De man ferdwynt stilwei.

It is hjir in âld hûsstee fan de Hugenoaten.

Der is in grut apelhôf efter it hûs njonken it paadsje lâns. Yn it hôf wurdt de strúnder wei. Gerke sit him efter, mar rekket him kwyt.

Gerke dûkt it tsjustere gonkje yn, stroffelt oer withoefolle

[p. 242]

klompen. Hja sette harres der noch by. Gerke sil falle, grypt nei de kruk fan de keamersdoar. Tagelyk wurdt de doar út 'e keamer wei oanlutsen, dat hy falt pardoes de keamer yn tsjin mem Tapke oan, dy't sa hoask wie harren yn te heljen. Yn syn fal skopt er tsjin Hylcke skinen oan, dat hja 't lykwicht ek net hâlde kin, ûnferhoeds boppe op in klompe sit.

‘Dêr binne hja dan,’ seit Wiger en laket mei koarte stjittende lûden, ‘kom harren!’ Tapke stiet glimkjend te sjen.

Gerke is al oerein; Hylck sit noch, dêr't hja sit, kin mar net oerein komme, sa oerstjoer moat hja laitsje. De triennen drippe har op 't lêst fan de wangen ôf. Hyltyd op 'e nij begjint hja, faget de eagen ôf mei de bûsdoek, dy't hja opteard yn 'e hân hâldt. It swarte kapke is har efter op 't hier gliden.

‘Oerein ju, tutte!’ foetert Gerke. Hie er syn moaie faam sjen litte sillen en docht hja as in bern.

Op 't lêst beklommet fansels it laitsjen op Hylcke antlit, har gesicht lûkt yn in kramp, want dy fjouwer jonge froulju sjogge har allegearre like stoef en brettich oan. Net ien, dy't fleurich meilaket.

Wiger hinget efteroer yn de briedstoel, ropt: ‘Kom hjir, fanke! Dû en ik kinne prate. Hoe bliid bin ik, dat Gerke wat fleurichs meinommen hat. Is se altiten sa, Gerke?’

Hylck stoattelt de keamer yn.

Hja is bliid, dat hja sit nei de alteraasje. Njonken heit mei hja, knikt him bliid en tankber ta. Hja ferliket Gerke mei syn heit. Hie er wat fan syn heit! Folle lichter soe alles wêze.

Soa, soestû 't mei ús Gerke oanlizze? Dû moatst witte, watst dochst, hy is in nuveren.

‘Stil ju,’ susket mem.

‘Ik sis de wierheid. Dû bist in fleurich jongfaam en ek tsjep. Hy hie minder útsykje kinnen. Ast him oankrûpst, ûntteit er, wol 'k ha. Tinkst fan net, Tapke?’

Tapke skinkt yn en deelt om.

‘It sit der mar oan,’ beart Wiger, ‘fertsjinje ik tefolle? Sok guod haw ik sûnt jierren net preaun.

[p. 243]

Hy nimt in stik koeke yn 'e fûst.

Hylck tinkt: Wat fyn ik it noflik sa'n golle aardige heit te krijen.

Hja sjocht temûk wat om har hinne, hat de gelegenheid, allegearre binne oer de koeke gear. Mem liket ek aardich, útlitten net, wol guodlik. Wat ferskeelt Wiger fan Barre. Earm en ryk, fan deselde komôf.

Kaam it fan syn gollens? Nee, ommers, ek om't er Tapke boaske hat, earm frommeske.

Doe waard Wiger ûnturven troch syn eigen heit, rintenier yn Sondel. Barre moat der de hân yn hân hawwe. No besjocht Hylck de fjouwer froulju. Swart hier, bleke antlitten. Net sa jong mear, âlder as Gerke, skealk sjen. Fjouwer froulju en gjin man. Soe de strûnder fan jûn om ien stykje wolle? Dan sil er noch wol komme.

Hja hat it krekt tocht of de doar rattelt. Immen komt yn. In feint. Bleu sjocht er de froulju oan, net ien docht gol of freonlik. Strakke eagen sjogge him oan. Rykje jout him in stoel. Hja kenne him wol, neame him Jaring. Hy komt net om Rykje. Hylck sjocht it oan syn eagen, dat er Eeuw siket.

De manlju sitte yn petear oer 't ikeboskjen, dat moaie maaiewurk. De perselen binne ferhierd. Minne bazen ha de geunst krigen, dat kostet harren, arbeiders, mannige stoer. Oer de prizen ha hja 't en oer de bosken, wêr't se binne, hokke perselen ree foar 't klopjen binne skielk.

De froulju petearje oer 't waar en oer 't wurk.

Hylck harket nei it manljuspraat. Faak hat hja dêr mear niget oan as oan it praat fan froulju.

Hja wurdt yn 't frouljuspraat behelle, hja freegje har út oer har âldelju.

Hylck lit neat út, skammet har om heit. Hja bekleie har, dat har mem stoarn is. Underwilens is der ûnrêst yn it lytse keammerke. Hylck fernimt it. De froulju freegje har sa pitertuerlik, ferwachtsje gjin antwurd, ha de tinzen der net by.

Gau wurdt it iepenbier. De froulju witte net om wa't Jaring kaam, om Eeuw of om Rykje? Hylck wit it wol.

De âldelju wolle op bêd, fûstkje ôf mei Gerke en Hylck. De

[p. 244]

froulju fûstkje ek, skeuvelje op 'e stoel om, sjogge noartel.

No sitte Eeuw en Rykje noch.

Jaring begrypt de sitewaasje net, besiket te knypeagjen. Eeuw en Rykje dogge beide werom.

Jaring hellet djip siken yn.

Wiger sjocht de fertoaning efkes oan.

‘Mei twa wurdt it neat, Jaring!’

‘Nee,’ seit Jaring benaud.

‘Sis no mar, wa'st ha moatst. Der binne net twa, mar fjouwer.’

Jaring jout net daliks antwurd, soe graach koal en geit sparje wolle.

‘Wa is 't, Jaring?’

Hoe fel harkje de froulju. Jaring sjocht op 'e tafel as er hoeden ‘Eeuw’ seit.

Daliks flapt der hurd in doar.

Rykje fljocht der út en Jaring sykhellet ferromme. Twa froulju gean efter Rykje oan.

Wiger gnysket, slacht Hylck op 't skouder.

Wer moat Hylck oan Barre tinke en laket tsjin Wiger. Hja ferstean elkoar.

Tapke en Wiger klaaie harren út.

Gerke siket de klompen út yn 't gonkje by 't ljocht fan in lúsjefers.

De âldelju lizze al op bêd, foar't er ree is.

As Gerke de doar efter harren ticht docht, sjocht Hylck it pear foarelkoar oer oan 'e tafel sitten.

Soene hja sa sitten bliuwe, lyk as Gerke en hja?

De gleone eagen fan Jaring binne har boarch fan net.

Eeuw is net oansjitsk, alhoewol hja wie de aardichste fan de froulju.

Hylck fynt it in healwiis idee, dat de âldelju dêr yn deselde keamer lizze, de bêdsdoar op 't kier. Hja soe sa mei Siertsje graach wolle.

Siertsje spoeket har langer as in sjamme yn 'e holle om op tiden en ûntiden. Hja sil har better fersette. It moat no Gerke

[p. 245]

wurde, it sil Gerke wêze ek. Hja grypt har feint yn 'e earm, mar hy stjit har fan him ôf: ‘Tjirgje dy net.’

Foar himsels preuvelet er: ‘Net earder, as dat wy boaske binne.’

Hylck ferstiet de wurden net, mar begrypt se wol. No gean hja troch de wûndermoaie stjerheldere nacht de Neurde del op Sondel oan, want Hylck wol net troch de Boekeleane.