Opinies van Proke Plebs (1929)

Opinies van Proke Plebs

(1929)–Emiel Fleerackers– rechtenstatus

Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende



[pagina 85]
Proke Plebs over: Kerstmis vredepaleizen en Waereghemsche waar - En binnenkort hebben we Kerstmis, zei Van den Bemde, en wreef zijn handen. - Kerstmis en Gloria in excelsis, zei Proke. - En vrede voor de menschen van goeien wil, zei Van den Bemde. - Dat 's waar, zei Proke. - (pooze) 't Is toch eigenlijk altijd naar vrede, dat de mensch uitkijkt, Van den Bemde; en niet langer geleden dan dezen morgen, 'k zei nog aan mijn vrouw: Mieke,
[pagina 86]
zeg ik, Mieke Meulemans, laten wij maar goed onzen vrede bewaren; en de rest mogen we missen. Maar binnenkort hebben we Kerstmis, zegt ge. De koster haalt zijn kribbeke voor den dag; 't kerkfabriek gaat mos plukken; de tapissiers in den hemel staan gereed om de sneeuwbeddekes uit te schudden; de herderkes leeren een nieuw vooisje voor hun hobo; de lammekes blaten: Beth-le-heem!... O.L. Vrouwke en Sint Jozef moeten naar 't Melde-Ambt. 't Zij zoo, bidt O.L. Vrouwke. En aldus weze 't, bidt S. Jozef. En lijk de Kruisvaarders van overouds, ze zingen over de bergen: God wil het! Zijn naam zij gebenedijd! En de Koningen in 't Oosten zien een starre rijzen: en ze zadelen hun kameel en en ze trekken op; want, zeggen ze, wij hebben de ster gezien en we zijn gekomen. En hemel en aarde klinken vol van gloria en vrede! Vrede! Pax en nog eens Pax en vrede! (pooze) 't Roert 'ne mensch. (pooze) 't Is met vrede, Van den Bemde, als met gezondheid, klaar water en veel ander dingen. Wij beginnen 't ding maar te schatten, als we 't kwijt zijn. En we schatten den vrede heel hoog, den dag van vandaag.
[pagina 87]
Inderdaad, we schatten hem te hoog... En te is altijd slecht, buiten te vreden en te huis... Nu, dat's bijzaak. Maar wat geen bijzaak is, is dees. - (En Proke, plechtig:) De grootheeren van de wereld zijn te zaam gekomen en ze zaten neer op wollen sofa's bij groote groene tafels en ze deden hun best om al 't goede te zeggen wat gedaan kan en ze zeiden zoo en ze spraken: Laten wij een paleis bouwen; een paleis, lijk ze zeiden; en vrede stichten voor eeuwig!... En groote menschen dierven zoo spreken, Van den Bemde, zóó, ernstig spreken, zonder te lachen; maar als ze dan malkaar bezagen, ze schoten in een lach; en de voorzitter zei: Niet lachen! 't Menschdom ziet ons! Wel, ze bouwden hun paleis; en dat paleis was me wat anders dan 't armoedig stalleke te Bethlehem... En daar ging het niet toe met moedermelk voor 't Kindeke, maar met schuimende champagne; niet met herders en schapewachters, maar bankiers en pelsen mantels; niet met schalmeien, maar tuba's en triomf! en de starren, Van den Bemde! - wel, de starren stonden gebluscht! met gloeilampjes en elektriek stond de boel verlicht; en als er gedanst werd en gebandelierd, 't waren inderdaad geen engeltjes! Wat ge peinst!... En de grooten der aarde, niet op kameelen, maar in geverniste ottomobielen, belden aan bij de bron-
[pagina 88]
zen poorten van 't nieuwe Bethlehem en ze zeiden zoo tegen den gegaloneerden portier: Hier zijn we; wij hebben ziin star gezien boven Chicago en we zijn gekomen! (pooze) Een schoon vizioen is 't wel. Tot over onze knieën staan we nog besmeurd met bloed van oorlogschen zondvloed; de zeepbaronnen liggen, plat-uit in hun adoratie, voor 't gouden kalf; en op de twee vleugelen van hun pitteleirs, zweven de plechtige diplomaten, argelooze duifjes, uit de ark van Noë, met olijftakken tusschen de tanden, over de breede wateren van 't woelige menschdom. Schoon is 't wel; en teenemaal slecht gemeend is 't ook niet. Alleen, ze zoeken 't ding waar 't niet zit en ze willen den vrede vasthangen aan 'ne schaduw... Apropo van schaduwen, Jan Trullemans kwam thuis op een laten avond; dat is, op 'nen vroegen morgen; en ondanks heel lang zoeken, vond hij het sleutelgat toch; en in de gang was er nog een beetje licht; en Trullemans hing zijn hoed aan den kapstok, tegen den muur; maar de hoed viel, en Trullemans raapte zijn hoed op en hing hem weer aan den kapstok en de hoed viel een 3^e maal en een 4^e en een 5^e maal viel hij nog; en Trullemans begon bang te zijn; en een 6^e maal hing hij zijn hoed aan den kapstok tegen den muur, en, Van den Bemde, de hoed viel!... en Trullemans staggerde achteruit,
[pagina 89]
en hij lief me 'nen vervaarlijken schreeuw en hij riep: Die hoed is betooverd!...en 't spookt in mijn huis!... - Was hij inderdaad betooverd, Proke? - Toch niet, Van den Bemde, maar zie je? Trullemans had zijn hoed gehangen aan de schaduw van den kapstok, en natuur! de hoed moest vallen.. En zoo is't met den vrede... Ge moet hem hangen aan God zelf en niet aan de kapstokachtige schaduw van menschelijke fantasie... Want dan is hij betooverd en - 't spookt in de wereld! (pooze) De menschen verwarren te veel, Van den Bemde. Verwar geen dingen: b.v. uw peetje met uw meetje, een nijptang met een trektang, vredepaleizen met vrede zelf. Dingen verwarren, dat's schamoteerstechniek. Wel juist, schamoteeren, dat is 't woord. - Ik zocht er achter en vond het niet. Maar dat is't. Want die hooge heeren eigenlijk, die daar saamkomen en geleerd bier brouwen, ze schamoteeren; en, Van den Bemde, gij hebt wel eens bijgewoond, hoe 'ne schamoteur uit 'nen hoogen hoed al schamoteert wat ge maar verdenken moogt; dat is gewoonlijk b.v. papieren banderolletjes en vaantjes en wimpelkes en op 't einde, zie! een duifje! Zoo juist: de heeren van de vredesconferentie schamoteeren met stadhuiswoorden en gracieuse gebaren
[pagina 90]
het heilig duiveke van de Pax uit hun hooge hoeden. Maar dat is juist de schoonigheid van schamoteeren, dat het maar bedrog is, - en een handigheid. Het echte rasduifje van de Pax zit op den vanger van O.L. Heer. 't Levend olijftakje van de Pax groeit in de broeikassen van den hemel. Den waren vrede, de zuivere Pax, ge moet hem zoeken niet op aarde, maar bij Hem die heeft gezegd: Ik breng u den vrede, niet den vrede zooals de wereld vrede schenkt, maar zooals ik vrede schenk. En dat's altemaal Waereghemsche waar... Maar, zeggen de hooge heeren, dat kunnen wij altemaal missen; wij kunnen dat hemelsch duifje missen, zeggen ze, en we hebben uw hemelsch olijftakje niet van doen, en houd uwen hemelschen vrede maar voor u zelf. En de Paus moet hier ook maar wegblijven, zeggen ze. - Geen pastoors, zeggen ze. - Mij goed, Van den Bemde. Maar dat moet ge weten, ik maak liever ruzie met alleen den Paus op mijn kant dan vrede met alleen die heeren op mijn kant. Maar enfin, als ze den Paus niet willen uitnoodigen op hun Vredesconferentie, dat ze mij dan eens uitnoodigen, mij, Proke Plebs. - Wat zoudt ge doen, Proke? - Wat ik zou doen, Van den Bemde. 'k Ging er
[pagina 91]
direkt heen, met een hoogen hoed op; en 'k zou daar staan, fiks; hm! hm! 'k zou eerst eens hoesten; en beleefd zeggen, stillekens zoo, ziet ge... ‘Mijne Heeren, hier staat voor u de edelgestrengbare genaamde Petrus Plebs en hij heeft het woord...’ En dan zou ik het hun op hun hart snijden, door hun neus boren, op hun ziel tatoeëeren... ‘Pax vobiscum, zou ik zeggen, de vrede zij met u. Heeren, wij hebben te kiezen: Goddelijken vrede of menschelijken oorlog. De grenzen, die tusschen de landen liggen, zijn schutsels, maar die schutsels mogen niet reiken tot den hemel. Alle zielen zijn gezusters; en als ik in de vaart spuw, dan trilt de zee in Patagonië. Vredesbeweging is goed, en gezegend de nikkeltjes die ge daartoe uitgeeft. Als ge met al die miljoenen nikkeltjes elke honderd jaar kunt beletten dat ook maar één armzalige Chinees wordt omvergeschoten, dan zeg ik: proficiat! want inderdaad, gij hadt uw nikkeltjes slechter kunnen gebruiken; b.v. inslikken. Maar onthoudt dit: vredesgeslachten zijn de lotjes in den tombola; onder de duizende lotjes is er maar één dat uitkomt op prijs nummer één, en dat is de vredesgedachte: God! En daarom, sticht vrede; mij goed; maar, Mijne Heeren, vergeet nooit den betooverden hoed van Jan Trullemans!
[pagina 92]
Drie machten beheerschen de wereld; ze heeten: Gotha, Ghetto en Golgotha... Gotha, dat is: roem en dekoraties; Ghetto, dat is Joodschap en finantie; Golgotha, dat is 't bloed van dien Christus, die te Bethlehem den vrede bracht en dien vrede bezegelde met zijn bloed. En uwen vrede bezegelt ge met roode lak. Redeneert niet of ge de wereld en den gang van de menschen en de komst van de komende dingen meester zijt. - God alleen kan wandelen op de woelige baren van de miljoenen menschenzielen - en boven blijven! En als ge 't starreke van Bethlehem niet wilt zien, dan, Mijne Heeren, dan is 't te vreezen dat ge andere starren zult zien. Mijn Heeren, ik heb gezegd; en dat is altemaal Waereghemsche waar, al kost het dan ook geen klutte meer.’

Vorige Volgende