Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Met de helm geboren (1949)

Informatie terzijde

Titelpagina van Met de helm geboren
Afbeelding van Met de helm geborenToon afbeelding van titelpagina van Met de helm geboren

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (2.86 MB)

Scans (45.41 MB)

XML (0.29 MB)

tekstbestand






Illustrator

H. Perdok



Genre

proza
jeugdliteratuur

Subgenre

historische roman


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Met de helm geboren

(1949)–Simon Franke–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende

De Manke

Joost had geen rust sedert hij zijn vader gezien had.

Het stond bij hem vast, dat de molenaar hem geroepen had. Hij moest en zou naar het geuzenschip.

Hij praatte er over met Frederik en vroeg, hoe hij er zou kunnen komen.

De speelman wist niet goed wat hij zou antwoorden. ‘Er zijn zoveel geuzenschepen, jongen, hoe zullen we het juiste vinden?’

En toen ze daar zo over praatten, zagen ze iemand komen, die hun niet onbekend voorkwam.

Hij liep mank, maar schoot niettemin flink op.

[pagina 65]
[p. 65]

Het was de Manke, die hen ontvangen had, toen ze de rode boer een bezoek brachten. Hij zei, alsof hij een gesprek vervolgde: ‘Ik ga nu maar met jullie mee, ik heb genoeg van het landleven. Jullie gaan immers naar de geuzen?’

‘Dat is te zeggen’, antwoordde Frederik, ‘die jongen wil er naar toe.’

‘Om zijn vader te zoeken, zeker!’

Joost knikte van ja.

‘Dat is dan afgesproken, ik ben jullie man.’

Het bleek, dat de Manke er al lang over gedacht had dienst te nemen op de geuzenvloot.

En zo trokken er dan drie langs 's Heren wegen en de kraai er nog bij, dat maakte vier. Ze sliepen in het hooi of onder de blauwe hemel; dikwijls aten ze, maar soms ook niet. Onderweg gaven ze voorstellingen, de speelman fiedelde. Joost speelde voor waarzegger, de Manke kon op zijn handen lopen en de kraai ging met het duitenbakje rond.

Het gebeurde dikwijls, dat er slechts weinig geldstukken in het geldbakje tinkelden.

Dan gilde Gerrit zo hard als hij kon: ‘Ducdalf!’ en de omstanders schold hij uit voor alles wat lelijk was.

Dan lachte het publiek zich tranen en werd goedgeefser.

De Manke was een rare kerel.

Over het algemeen sprak hij niet veel, ‘doen is beter’, was zijn stelregel.

Maar een enkele keer kwam hij uit de hoek.

Hij had lang gevaren en dus had hij veel beleefd.

Op welke schepen hij gevaren had, vertelde hij nooit; hij liet eigenlijk niets los over zich zelf. Maar 's nachts, bij het vuurtje van droge bladeren en takken kon hij opeens opstaan en beginnen te zingen:

[pagina 66]
[p. 66]
 
Het was in de nacht van de dertiende Mei,
 
in de nacht van de dertiende Mei.
 
De ouwe, die heette kaptein Van Lumey,
 
die heette kaptein Van Lumey.
 
Hij had maar één poot en zijn zuster was dood;
 
die stierf in een boot, met zijn kind op haar schoot,
 
in de nacht van de dertiende Mei, Lumey,
 
in de nacht van de dertiende Mei.
 
 
 
De stuurman, die had maar één oor aan zijn hoofd,
 
die had maar één oor aan zijn hoofd.
 
Zijn huis was verbrand en zijn neus was gekloofd,
 
zijn geld had Ducdalva geroofd.
 
Eens was hij een boer, nu hield hij het roer
 
en stuurde de koers, de driemaster voer
 
de geuzenvlag hoog in de top, de top,
 
de geuzenvlag hoog in de top.
 
 
 
De bootsman, die had er geen haar op zijn kop,
 
maar ruig was zijn snor en zijn baard.
 
Zijn hals droeg een moet en dat kwam van de strop,
 
maar zacht als een lam was zijn aard.
 
Hij floot zonder fluitje, zijn lippen een tuitje;
 
hij droeg een rood truitje vlak over zijn huidje,
 
die bootsman op 't schip van kaptein Van Lumey,
 
die bootsman op 't schip van Lumey.
 
 
 
De geuzen, die hadden geen broek aan der g..,
 
die hadden geen geld en geen goed.
 
Ze hadden geen vrouw en geen kind en geen kat,
 
maar droegen een veer op de hoed.
 
Ze ruilden hun stiel voor een schip naar het viel
[pagina 67]
[p. 67]
 
en schrobden de kiel van de schuit met hun kiel,
 
die geuzen op 't schip van kaptein Van Lumey,
 
die geuzen op 't schip van Lumey.


illustratie

Wanneer de Manke dat lied zong, begeleidde Frederik hem op de viool. Die scheen de wijs even goed te kennen als de Manke zelf.

Joost luisterde met open oren.

In zijn verbeelding zag hij de geuzenvloot op de golven

[pagina 68]
[p. 68]

dobberen, de vlag in top en de wimpels wapperend op de wind. Hij zag de kaptein met één poot en de stuurman, die een oor miste; de bootsman met zijn kale kop en ruige baard en de matrozen zonder broek, maar een veer op de muts.

Hij zag ook het dode kindje op de schoot van de zuster, in de boot, en het verbrande huis, het litteken van de strop en de kiel, waarmee de matrozen de kiel schoonmaakten.

En tussen hen in zag hij zijn vader staan, die om zijn zoon riep. Die stond over de verschansing geleund en tuurde over de golven, naar de horizon. Het was, alsof hij de molen zocht en zijn vrouw, de kleine Joost en het grote Boek, dat hij elke avond uit de hoekkast haalde om er in te lezen.

Hoe langer de Manke zong, hoe groter werd het verlangen van Joost om zich bij de geuzen te voegen en bij zijn dappere vader te zijn. Hij hoopte maar, dat ze spoedig aan de zeekant zouden zijn, zodat hij aan boord zou kunnen stappen en zeggen: ‘Hier ben ik, vader, u heeft me geroepen, ik ben gekomen’.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken