Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Met de helm geboren (1949)

Informatie terzijde

Titelpagina van Met de helm geboren
Afbeelding van Met de helm geborenToon afbeelding van titelpagina van Met de helm geboren

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (2.86 MB)

Scans (45.41 MB)

XML (0.29 MB)

tekstbestand






Illustrator

H. Perdok



Genre

proza
jeugdliteratuur

Subgenre

historische roman


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Met de helm geboren

(1949)–Simon Franke–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige

Slot

Vele jaren verliepen. De Zeven Provinciën hadden zich vrijgemaakt. Prins Maurits stond aan het hoofd van de Republiek van de Verenigde Nederlanden. Wel duurde de strijd tegen Spanje voort, maar in de Nederlanden heerste rust en orde. Daar was geen Spanjaard meer om de mensen te ringeloren.

Er was veel veranderd, sedert Joost het huis van oom Govert ontvluchtte en zijn zwerftochten begon.

Ook op de molen.

Frederik verzorgde de bijen niet meer. Op een dag was hij zo moe, dat hij insliep om nooit meer wakker te worden.

[pagina 213]
[p. 213]

Ook oom Govert kwam niet meer om zijn boterhammen en om zijn zes duiten; ook hij leefde niet meer.

Tante en Harmen waren er nog, maar o, zo oud, zo stokoud. Ze zaten ieder in een hoekje, bij de tafel in de ronde molenkamer en keken maar uit het venster, naar de dijk en het stadje met de vijf torentjes. Ze konden de liedjes van de speeltoren niet meer horen, want ze waren stokdoof geworden. Maar praten deden ze wel, al verstonden ze elkander dan ook niet. Als de een zag, dat de ander de lippen bewoog, zei hij: ‘Ja, ja’, of ‘Nee, nee.’ Ze haalden hun herinneringen op en ze dachten, dat de een de ander wel begreep.

Maar daarom was het niet stil geworden op de molen, o nee.

Op het molenerf speelden een kleine jongen en een lief meisje. Die plukten bloemen aan de dijk en keken naar de bijen. De jongen floot op een fluitje, dat zijn vader hem had leren snijden en het meisje lag soms, met haar broertje, op de buik, in het gras bij de kant van de molenkolk. Dan tuurden ze beiden in het donkere water en ze meenden het mannetje te zien, dat diep, heel diep, onder de witte uitlopers van de rietwortels op hen loerde en op een gelegenheid wachtte om hen naar de diepte te sleuren.

De jongen heette Harmen en het meisje Belle.

Ze heette zo, omdat haar Vlaamse grootmoeder die naam gedragen had.

Het waren de kinderen van Joost en Cilia, die met elkander getrouwd waren, omdat ze elkander zo lief hadden, dat ze zonder elkaar niet konden leven.

En Joost was benoemd tot molenaar.

Op een dag was de dijkgraaf bij hem gekomen en die had gezegd: ‘Joost, je vader wordt te oud, ik reken op

[pagina 214]
[p. 214]

jou. Je kent de molen van haver tot gort, wij zouden het zeer op prijs stellen, als jij de zorg voor het water op je zou willen nemen.’ Ja, zo sprak de dijkgraaf, deftig, ‘wij zouden het zeer op prijs stellen’, en dat tegen de jongen, die eens met een omgekeerde buis de wereld in trok en dacht de kost te kunnen verdienen met Uilenspiegeltje te spelen.

En de mensen in de polder vonden, dat het goed was zo. Ze schatten Joost zeer hoog, omdat hij een goed molenaar was, maar vooral, omdat hij getoond had, iemand te zijn, die iets aandurfde.

En dan was er nog iets, waarom men hem met ontzag behandelde.

Dat was zijn gave van het tweede gezicht.

‘Hij is meer dan wij’, mompelde men, ‘hij ziet dingen, die ons voorbijgaan.’

En het werd zo, dat men van heinde en ver naar de molen kwam om zich de toekomst te laten voorspellen.

Lang niet altijd kon Joost hen ter wille zijn, dikwijls moest hij hen teleurstellen, maar een enkele keer kwam wel eens uit, wat hij zei.

 

Nog lange jaren na Joosts dood wist men de molen aan te wijzen, waar hij gewoond had. ‘Kijk’, zei dan de een tegen de ander, ‘hier woonde Joost de Molenaar, die met de helm geboren werd.’

Degeen, die het zei en de ander, die het hoorde, voelde een koude rilling over de rug gaan. ‘Hu! met de helm geboren.’

 

En zolang de molen gedraaid heeft, en dat is heel lang, hebben kinderen, op hun buik, in het gras, over de rand

[pagina 215]
[p. 215]

van de molenkolk getuurd. Ja, of ze het mannetje zouden zien, dat daar woonde, onder de witte wortelstokken van het riet.

Veel later, toen de molen er niet meer was, maar de kolk nog wel, fluisterden de kinderen: ‘Hier heeft vroeger een jongen gewoond, die met de helm geboren werd. Als je lang genoeg in het water kijkt, kun je hem zien en als je lang genoeg luistert, voorspelt hij je de toekomst.’

Ze keken lang in het geheimzinnige, duistere water en soms meenden ze zijn beeltenis te zien. Dan schrokken ze erg en voelden hun hart heftig kloppen.

Ook meenden ze soms, dat ze een stem hoorden en dan bleef hun hart stilstaan. Hoor, hij voorspelt de toekomst!

Waar wat hij zei, heeft nooit een van hen verstaan.

 

Ach, er gingen vele verhalen over de molen en de kolk en de jongen, die zoveel avonturen beleefd had en de toekomst voorspellen kon. Menige jongen uit die dagen had wel zin om, net als Joost, met omgekeerde buis en een haneveer op de muts de wijde wereld in te trekken. Maar ja, de tijden waren anders geworden; je kon niet meer als namaak Uilenspiegel langs 's Heren wegen zwerven.



illustratie


Vorige

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken