|
| |
| |
| |
XII
Osseo
Ziet gij hoe de zonne neêrwaards
wegrent langs den waterspegel?
Is 't de roode zwane, mogelijk,
die nu vliegt, nu vlot, en, uitbloênde
aan een tooverschot, de wateren
bloerood blinken doet, beneên haar;
die de peersche locht doorpurpert,
met heur bloeroo zwanenvlerken?
Neen 't, het is de dag die neêrwaards
afrent, naar de donkere diepten;
heel de lucht wordt purperwendig,
't water allenthalven bloerood!
Beidt! 't En doet, de roode zwane is 't;
duiken zie 'k ze in 't heiderend water,
met heur vlerken beide omhooge, en
allenthenen wordt het bloerood!
De Avondsterre hangt er boven,
hangt en pinkelt in de peerschheid,
blinkt en pinkelt door den deemsteren.
Neen! Het is een wampumperele
op den Grooten Geest zijn tabbaard,
die gaat wandelen in 't half duistere
heel stilzwijgend zijn des hemels!
Blijde aanschouwde zulks Iagoe,
en hij zei, ‘Aanschouwt het, haast u,
kijkt naar 't Heilig Licht des Avonds!
Horkt, een wondere zake wete ik,
't is 't vertelsel van Osseo,
't kind van de Avondsterre, Osseo.’
Op nen tijd, zeer lang voorleên is 't,
naast den uitwaardsgang des werelds,
| |
| |
als de Godheid nader 't volk was
en ons menschen meer gespraakzaam,
woonde in 't Noorden eens een weiman,
met tien felle en schoone dochteren,
lang lijk bandroen en even buigzaam.
Hoort nu, Owienie, het jongste,
't altijd hoofdig, 't altijd schuwe,
't altijd zwijgend, droomziek meisken,
't was veel schoonder als al de andere.
Zijn gezusters huwden kampers,
huwden hoofsche en trotsche wijgliên,
ja maar, Owienie, de jongste,
floot en foeide op al die pronkers,
al die hoofsche en trotsche minnaars,
met dien ouden, armen, kranken,
leelijken rochelpot, die kuchte
lijk nen eekhoorn, met Osseo!
Neen maar, 't woonde een schoone ziele
in dat leelijk lijf Osseo's,
die uit 't Avondlicht oorijde,
uit der vrouwen Avondsterre,
uit het Licht der teedere Hertstocht.
Al heur vier zat in zijne aderen,
al heur schoonheid in zijn oogstraal,
al heure heemnisse in zijn wezen,
al heur glans in zijn bespraaktheid.
Nu, die afgeketste vrijers,
struische en welgegorde gasten,
veder-, verwe- en wampumheeren,
spotten geerne met dat meisken,
zaten diks en slijp- slijp- slijpten
met hem; maar, ‘'k En geve om u noch
om uwe schoone wampumgordelen,
om uwe verwe en vederschoonheid,’
| |
| |
zei 't; en ‘Lust het u, zoo gekt maar:
ik genoeg mij met Osseo!’
Eens dat al de tien gezusters
in 't schier vochtige avondschemeren,
ieverands ter fooie gingen,
paarwijs en naast elk zijn weêrga,
met schoone Owienie bet naast hem;
gindsche negen koutten luidskeels,
deze twee, ze en spraken geenszins.
Naar de lucht zoo keek Osseo,
westwaards, en hij bad gedurig,
gaande, staande bad en zuchtte hij
naar het bevend Avondlichtjen,
naar het licht der Vrouwensterre;
en zij hoorden 't hoe hij reunde,
‘Ah, showein nemeshin, Nosa,
vader ach, ontfermt u mijner!’
‘Horkt,’ zei de oudste, ‘aanhoort hem
t'zijnen vaâr, den ouden grauwbok, (bidden
mocht hij stomperen langst den wegkant,
mocht hij hals en nekke breken,
de oude, grauwgebekte grimbaard!’
En zij loegen dat al 't boschhout
klonk van 't onbetamelijk lachen.
Op den boschweg, middens houtlands,
lag een eekbul omgestorremd,
lag het zwaar geraamte eens eekbooms;
loof en mosch en mul bedekten 't,
hol, deurmijterd was 't en baalgroot.
Als Osseo daar voorbijkwam
stiet hij schielijk eenen gil en
sprong, 't hoofd neêrwaards, in den eekstam;
stokoud in den tronk verdwenen,
krank, verrunseld, aafsch en leelijk,
| |
| |
sprong hij 'r tenden uit, een jonkheid,
lang en rechte, een snelle jonkheid.
wierd weêr hooge en schoone en lieflijk;
maar, o wi, o wach, Osseo!
Ach, Ver Owienie, de trouwe!
Deerlijk was ook zij veranderd,
in een oud versleten vrouwken,
leunende op een krikske voorwaards,
krank, verrunseld, oud en leelijk!
En heur zusters en heur zwagers
loegen, loegen dat al 't boschhout
klonk van 't onbetamelijk lachen.
Maar Osseo bleef aanzijds heur,
traag en trouwig, altijd voortgaan;
hield heur hand vast, die verdord was
en zoo vaal als 't wintersch eekloof;
hiet heur liefste, Nenemoesha,
hiet heur al de zoetste namen,
ont wanneer ze in huis, ter weerdschap
en ter wigwam nederzaten,
die der Vrouwensterre heilig,
die aan 't Avondlicht gewijd was.
Heel bedroomd en opgetogen,
zat Osseo daar ter bank nu;
elk was blijde, helder, vrooielijk,
buiten een en 't was Osseo.
Hij alleene en at, en drank niet;
hij en horkte en hij en sprak niet,
maar hij zat en keek verwezend,
duister, sluimerziek, droefzinnig,
nu naar Owienie, nu opwaards,
naar den helderen throon des hemels.
Schielijk viel een stemme zoetjes
uit 't onmeetbaar verre en diepe
| |
| |
praalgebouw der ijdele ruimten;
zoet, welluidend, stille, lijzig
kwam die stemme en zei: Osseo!
o Mijn alderliefste Osseo,
ik ontlosse u van 't getoover,
van de banden, van de bindmacht,
die de tooveraars u bereidden,
komt te mijwaard, komt Osseo!
Nut het voedsel dat voor u staat,
't is belezen, 't is bezworen,
't is bemaand, 't is tooverkrachtig,
't zal u in nen geest verwandelen.
Al uw kroezen, al uw ketelen
zullen hout noch aardwerk, zullen
wampum worden; al uw kroezen,
al uw ketels zilveren worden,
blinkende of 't waar louter greinrood,
of 't waar vier en vlam, zoo helder.
Geen dier vrouwen 'n zal nog langer
't krenkend last des arbeids dragen,
allen zullen vogelen worden,
bontgepint en verruwprachtig,
lijk het rustig roode heideren
van des avonds duistere schoonheid!
't Gene Osseo fluisteren hoorde,
't geen hem dietsch scheen en heel duidelijk,
dat was vogelzang voor de anderen;
't was of hoorden ze, in 't verschiet daar,
Whippoorwill den vogel klagen,
Wawoneissa, eensch en treurig,
klagen door de donkere boschen.
Dan begon heel 't huis te ridderen
en te roeren en te daveren;
ja, zij voelden 't opgaan, opgaan,
eerstmaal traagskens door de ruimte,
| |
| |
half zoo hooge als 't donkerende eekloof,
dan zoo hooge als 't hooge masthout,
dan heel boschvrij, boomvrij, sterrewaards;
en al 't hout- en eerden vaatwerk
wierd in rood geschelp veranderd;
al het eerden pot- en panwerk
wierd zoo glad als blinkend zilver;
heel 't gebindte van der wigwam,
louter zilveren roeden wierd het,
en heel 't schorsen dak daarboven,
al lijk gouden keverschubben!
Als Osseo rondom hem keek
zag hij hoe zijn negen zusters,
hoe zijn negen zwageren schielijk
bontgeveerde vogels wierden,
aksters som, som weitens wierden,
merelhaans of lijsters, die daar
hopten, krabden, kwekten, kwetterden,
bekten, kuischten elk zijn'n lijfrok,
streuvelden hun bonte vederen
of ontplooken duive- en pauwsteert.
Owienie alleen, de jongste, en
wierd geen vogel, maar zat spraakloos,
oud, verrunseld daar, en lustloos,
kijkende naar heur flodderend maagschap,
als Osseo, opwaards ziende,
schielijk weêr den zelfsten gil gaf,
dien hij treurig uitgegild had,
bij den ouden boom, beneênwaard.
Vlugs herwierd zij schoon en jong nu,
al heur oud en leelijk dingen
wierd een hermelijnen tabbaard,
en heur krikke, lang en prachtig,
wierd een zilveren pauwsteertpenne!
Dan, de wigwam weêr aan 't daveren,
| |
| |
weêr aan 't dobberen, weêr aan 't opgaan,
boven wind en boven wolken,
hemelwaards, door al dat schoone is,
ont zij beette in de Avondsterre,
zoo een sneeuwvlokke op een sneeuwvlokke,
zoo een loof in loopend water,
zoo een wolleken in de wateren.
oud en zilverwit van hoofdhaar,
klaar van ooge en schoon van aanzien,
kwam en zeide vrooielijk: ‘Welkom!
welkom, zoon van mij, Osseo,
hangt uw vogelkevie ginder,
hangt uw zilverroeden vinkbuur,
hangt uwe vogels, hangt uw kevie
naast den ingang onzer wigwam.’
Waar hij wees, daar hong ze dadelijk,
en zij gingen vreugdig inwaards,
naar Osseos vader horken,
naar den Heer van de Avondsterre,
die zei: ‘Ach, mijn kind, Osseo,
uwer mij ontfermende, heb ik
u weêr jong en schoon doen worden;
van uw zusters, van uw zwagers,
miek ik vogels aller vederen,
want zij u bespotten dierven
in den kranken dag uws levens;
want zij in uw leelijk lichaam
niet uw teedere ziele en zagen,
noch uwe stervensvrije jonkheid;
Owienie alleen, de trouwe,
zag uw nakend herte en minde'et.
In de loove die daar glimmert,
slinks af, in de duistere dampen
van dat minderachtig sterrelicht,
| |
| |
is 't verblijf des Boozen Geestes,
van den toovergeest Wabeno,
die u oud en stijf deed worden.
Ziet dat u geen strale en rake,
want dat licht, dat hij van hem schiet,
't zit vol tooverije, vol onraad,
't is 't geschot waarmeê hij kwaad doet.’
‘Menig jaar, met rust en vreden,
in de onstoorbare Avondsterre,
woonde Osseo, tot zijns vaders;
menig jaar, vol lustig razen,
naast den ingang van hun wigwam,
hong de zilverstaafde kevie;
ont Osseo's trouwe weêrhelft
blijde moeder wierd van kinde eens;
schoon was 't kind, het leek zijn moeder,
dapper was 't, en 't leek Osseo.
Als 't nu mansch genoeg en knaap wierd,
maakte Osseo t' zijnen besten
pijl en boge, en schoof hem waagwijd
eens de zilveren kevie open,
liet zijn ooms en moeien vliegen,
vogels aller verwe en vederen,
en zei, “Schiet nu maar, m'n weiman!”
Rond en rond zoo wielde 't seffens,
joeg 't en zoefde 't, vrij en blij, nu
overal vol klank en weêrklank,
om de schemerende Avondsterre;
ont de knaap, gespannens handboogs,
schielijk schoot nen welgemikten
bitteren pijl, die trof! Eilaci,
't viel een van die schoone vogelen
voor zijn voeten, bloênde deerlijk!
Maar, o wonderlijk onttooveren,
| |
| |
ei, geen vogel en was het, zou 't wel,
't was een schoongedane vrouwe,
die den boezem fel doorpijld lag!
Als heur bloed den grond genaakte
van de heilige Vrouwensterre,
was 't getoover al ten enden,
was 't begipt zijn uit en krachtloos,
en de jonge en wakkere pijlschot
voelde schielijk hoe hij daalwaards,
op onzichtbare handen hangende,
zachtjes, zachtjes, zinkend, neêrkwam,
door 't onvoelbaar blauwe luchtruim,
door de wolken, door den dampsmoor,
in een groen en wazig eiland,
dat daar ligt in 't Grootzeewater.
In zijn vaarspeur zag hij neêrwaards
meê de bonte vogelen volgen,
tobbelen, tuimelen, dompelen, dwarrelen,
zoo 't gepinte loof des najaars;
ja, de wigwam, met heur zilveren
tentestaken, doek- en dekwerk,
met heur gulden keverschubben,
viel omvergewenteld neêrwaards,
hobbeltobbel, rechte in 't eiland,
met Osseo meê, den goedhals,
met trouwe Owienie, zijne eega.
Dan, van aanschijn weêr veranderd,
mensch wierd elke vogel nogmaals,
maar gekleend, geminkt, geminderd,
waren ze al ineengekrompene,
schamele duimkes en Puk-Wudjies;
en, ten blijden zomernachte, als
de Avondsterre blinkende uitzit,
kroenekraanden ze, hand en hand, en
dansten ze, op de kiezelplaten
| |
| |
van het zeewaards nederende eiland.
Als 't daar 's zomeravonds stille is,
ziet ge er nog hun blanke wigwam,
en de vischers hoorden eertijds,
onder 't luisterend licht des avonds,
daar 't gedeun van hun gedans nog.’
Als 't vertelsel uitverteld was
en die wondere zeise tenden,
keek Iagoe al omtrent hem
en hij zei, heel spreekwoordmatig:
‘Daar zijn groote mannen, 'ik weet er,
die hun volk zijn onverstaanbaar,
men begekt ze, men beguwt ze,
men maakt ze uit voor al dat niet is:
zijt gij spotziek, leert een lesse uit
dit vertellen van Osseo!’
Al het bruiloftsvolk schiep deun in
't schoon en wonderlijk vertelsel,
elkeen loeg en sloeg zijn handen,
en dan vezelde elk: ‘Wien zoude hij
wel bediên daarmeê? Hem zelven?
Of zijn wij die ooms en moeien?’
weêr een ander minneliedtjen,
weêr een ander traanontwekkend
weemoedvuldig minneliedtjen,
van eens meiskens deerlijk treuren
om 't gemis van zijn'n Algonkwin.
‘Als ik op hem peize, peize,
ai mij, ai mij, die geplant staat
in mijn herte, diepe, diepe,
mijn beminden, mijn Algonkwin!
Ai mij, ai mij, als wij scheidden,
hong hij wampum om den hals mij,
als een teeken, sneeuwwit teeken,
| |
| |
mijn beminde, mijn Algonkwin!
'k Wil met u gaan, laat mij, laat mij,
'k wil met u, tot 's werelds enden,
zei hij, 'k wille, ach laat mij, laat mij,
mijn beminde, mijn Algonkwin!
Veel te verre, verre, verre is,
zei ik, veel en al te verre is
moeders huis, ach, verre, verre,
mijn beminde, mijn Algonkwin!
Als ik keek naar hem, en scheiden,
als wij scheiden moesten, scheiden,
keek hij nog en keek hij nogmaals,
mijn beminde, mijn Algonkwin!
Bij dien boom daar bleef hij, bleef hij,
dien gevelden boom, en kijken,
die daar ligt in 't water, bleef hij,
mijn beminde, mijn Algonkwin!
Als ik op hem peize, peize,
ai mij, ai mij, die geplant stond
in mijn herte, diepe, diepe,
mijn beminden, mijn Algonkwin!’
Hiermeê was Hiawadha's bruiloft,
was 't gedans van Pau-Puk-Kiewis,
was 't vertellen van Iagoe,
was de zang van Chibiabos,
was de bruiloftsfooie tenden;
en de gasten keerden huiswaards,
late en zeiden elk, ‘God ruste u,
Hiawadha en Lachendwater!’
|
|
Auteursrecht onbekend