Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Het imperialisme, de wereldoorlog en de sociaal-democratie (1915)

Informatie terzijde

Titelpagina van Het imperialisme, de wereldoorlog en de sociaal-democratie
Afbeelding van Het imperialisme, de wereldoorlog en de sociaal-democratieToon afbeelding van titelpagina van Het imperialisme, de wereldoorlog en de sociaal-democratie

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (0.66 MB)

XML (0.25 MB)

tekstbestand






Genre

proza
non-fictie

Subgenre

non-fictie/pamflet-brochure
non-fictie/geschiedenis/Eerste Wereldoorlog


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Het imperialisme, de wereldoorlog en de sociaal-democratie

(1915)–Herman Gorter–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende
[pagina 67]
[p. 67]

VII. De Nationale Massa-actie.

Intusschen, het Imperialisme kon niet over de wereld komen, zonder de arbeiders tot een nieuwen grooteren strijd te dwingen.

De Revisionisten, de afgevaardigden en leiders en vakvereenigingsbesturen mogen in hun kleinen beperkten kring het algemeene van zijn komst dan niet merken, met alle middelen trachten de arbeiders bij het kleine te houden, - het Kapitaal zelf met zijn nieuwe enorme expansie, in alle landen, doet hun pogingen te niet, logenstraft ze althans.

Het Imperialisme brengt of gelijktijdig met zich, of veroorzaakt, enorme hooge staatsuitgaven, kolossale zware belastingen, invoerrechten, stijging der prijzen, daling van het werkelijk loon, oppermacht der patroonsbonden, achteruitgang in kracht der vakorganisaties, stilstand van de arbeidswetgeving, achteruitgang van het Parlementarisme.

De Reformisten mogen nog zoo veel onderhandelen met de bourgeoisie, de arbeidersklasse nog zoo zeer willen prostitueeren; de vakvereenigingsleiders mogen nog zoo zeer een bureaukratie vormen, die de vrije beweging der arbeiders neerhoudt, en hun klasseleven dwingt in eentonige lage banen, hun geesten verslaaft en tot stof maakt, de ontwikkeling van het Kapitalisme tot het Imperialisme laat zich telkens heftiger gevoelen.

Het Kapitaal is niet een doffe, doode, stilstaande macht, - evenmin een bewegelijk rijk vloeiende bron van weldaden. Het is een voortdurend zich ontwikkelende kracht, die aldoor nieuwen strijd baart.

 

En wat is nu het eigenaardige, het nieuwe, de nieuwe kracht, de nieuwe strijd, de nieuwe ontwikkeling, in het Kapitalistische tijdperk dat Imperialisme heet?

Wat is nu de nieuwe groote verandering die dit, - nu, - in het leven der arbeiders brengt?

Wat is de nieuwe zegenrijke macht die het, - nu, - door zijn aanval, - aan de arbeiders geeft? Wat is de weldaad, de allesovertreffende weldaad waarmee het de arbeiders (nu voor het eerst waarlijk) opheft, naar een hoogeren trap? Nu, Nu!

Dit: dat de massa zelf moet gaan handelen.
[pagina 68]
[p. 68]

In de voor-imperialistische periode, - na den eersten tijd van de aaneensluiting der arbeiders onderling en hun eersten revolutionairen theoretisch-radikalen opstand tegen de bourgeoisie, - geschiedde de actie vooral door kleine groepen en leiders.

Maar tegen de Trusts, de Banken, de Imperialistische Regeering en tegen het Imperialisme zelf vermogen kleine groepen weinig, en leiders, met de slimste taktiek, zoo goed als niets.

Wat vermag tegen een Syndikaat een vakvereenigingsleiding, en tegen een Imperialistisch Parlement een vertegenwoordiger, een vertegenwoordiging - alleen?

Ieder, die gevoelt, wat de macht is van een Trust tegenover een vakvereeniging, van een Hooge Bank over de ekonomie en politiek van een land tegenover een vertegenwoordiging, van een Regeering, die Imperialisme en oorlog wil, tegen een parlementaire partij, zal erkennen, dat de actie der massa, naast de vertegenwoordiging en de leiding, noodzakelijk is.

Dit ligt in de Macht opgesloten, die tegenover de arbeiders staat. Die door de Trust en het Imperialisme oneindig grooter geworden is.

Om de Trust, de Ondernemersbonden, de Regeering, -

Om de Regeering, ondanks het Imperialisme, te dwingen tot vooruitgang, moet de Massa op het tooneel.

De Nationale massa.

Er is geen andere weg voor het Proletariaat tot vooruitgang, tot hervorming.

Er is geen andere weg voor het Proletariaat naar de Toekomst, naar de Maatschappij van Vrijheid, Gelijkheid en Eenheid.

 

Een nieuwe fase vangt aan.

De Theoretisch-Radikale was de eerste. Zij diende om het zaad te strooien.

De Hervormende was de tweede. Zij splitste zich in de revolutionair-hervormende en in de revisionistisch-hervormende. Zij diende om de hervormingen, die te krijgen waren, te veroveren.

De derde komt. Zij dient om de massa te verzamelen tegen het Bank-Kapitaal, de Trust, de Imperialistische Regeeringen.

Zij roept de massa's op.

De eerste fase riep den Enkeling op. Tot theoretisch Begrip.

De tweede de Massa tot Hervorming door leiders.

[pagina 69]
[p. 69]

De derde de Massa tot de Revolutionaire Daad.

Ze is de hoogste fase die wij nu bereiken kunnen.

Voelt gij wat dit zeggen wil, lezer: De massa komt op het tooneel?

Het beteekent, dat de massa eindelijk ontwaken gaat. Het beteekent dat zij, zonder leiders, of zonder veel beteekenis der leiders, handelen gaat.

Het beteekent, dat wij een stap doen zoo groot als de Arbeidersklasse nog nimmer deed. Het beteekent, dat wij zeer dicht ons einddoel naderen.

Er is geen andere weg voor het Proletariaat naar het Socialisme.

De massa moet zelf gaan handelen, moet komen.

De ontwikkeling van het Kapitalisme tot Trust, Hooge Bank en Imperialistisch Parlement en Regeering wil het. Het kan niet anders.

 

En de Massa is dan ook al gekomen in de laastste tientallen jaren, sinds het Imperialisme kwam.

Ondanks alle praatjes en beloften en verdragen voor en aan en met de bourgeoisie, en voor en over en met de arbeiders, ondanks alle pogingen van vakvereenigingsbesturen en afgevaardigden om het werk alleen, van boven af te doen, heeft de Massa de taak ook zelf in handen genomen.

In Zweden, in Noorwegen, in Denemarken, in Engeland, in Holland, Frankrijk en België, in Italië en Spanje, in Oostenrijk en in Rusland heeft het proletariaat zelf, door algemeene en massastakingen, door protest- en demonstratieen dwangstakingen, door economische en politieke stakingen, door stakingen van geheele arbeidersbevolkingen en van gedeelten daarvan, getoond, dat het de nieuwe ontwikkeling heeft gevoeld. Het heeft kleine deelen van het proletariaat met algemeene staking geholpen tegen kleine kapitalen, het heeft groote kapitalistische maatschappijen overwonnen, het heeft steden en landen geschokt, het heeft met de generale staking, als direkt gevolg van een imperialistischen oorlog, de eerste proletarische Revolutie gemaakt.

De enorme stakingswoede van het Engelsche proletariaat, tegen de leiders in, der laatste jaren, is een gevolg van wat het Imperialisme met zich brengt, en de demonstratie die het Duitsche proletariaat voor eenige jaren heeft gehouden tegen het kiesrecht in Pruisen, was een poging om, langs

[pagina 70]
[p. 70]

dien weg, de ontwikkeling van het àl machtiger wordende Imperialisme tegen te houden.

De Arbeidersklasse van Europa is al sinds jaren in beweging om het Imperialisme te breken, of althans in den strijd er tegen nieuwe macht, nieuwe concentratie, hooger en beter eenheid te verwerven.

Het handelen der massa is gekomen, - van zelf.

 

De actie tegen het Imperialisme is van zelf, natuurlijk, de Massa-actie.

 

De actie tegen den Oorlog kan niet anders dan Massaactie zijn.

 

Alleen zij ging tot nu toe nog in het klein, onbewust van de groote oorzaak, en van het ééne groote doel, nog niet geconcentreerd, nog niet met alle krachten naar één doel, met één woord, zij ging nog ongeorganiseerd en - nationaal.

 

Het geconcentreerde Kapitaal in deze fase, de Trust, de Hooge Bank, het Imperium der rijken, en het Imperialisme der machtige Rijken, kunnen alleen bewust, georganiseerd en internationaal bestreden en overwonnen worden.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken