Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Nachtschade (1958)

Informatie terzijde

Titelpagina van Nachtschade
Afbeelding van NachtschadeToon afbeelding van titelpagina van Nachtschade

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (1.38 MB)

Scans (8.34 MB)

ebook (3.08 MB)

XML (0.25 MB)

tekstbestand






Editeur

G.W. Huygens



Genre

proza

Subgenre

aforismen


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Nachtschade

(1958)–Jan Greshoff–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende
[pagina 101]
[p. 101]

13.
Beschaving

Beschaving vormt een eenheid. Men kan niet op één gebied beschaafd, op vele andere het niet zijn.

 

Ik weiger aan te nemen dat geestesbeschaving ooit met lompe manieren gepaard kan gaan.

 

Een heer kan zich in bepaalde gevallen de weelde van slechte manieren veroorloven. Een prol wordt door goede manieren belachelijk en verachterlijker dan hij van nature al is.

 

Men kan de marktprijs van een ezel en een volbloed met geweld gelijk maken, maar de ezel blijft een ezel, een volbloed een volbloed.

 

Wie zich slecht kleedt, verkondigt daarmede dat hij zichzelf geringschat. Wij hebben op grond daarvan het recht hem ook te minachten.

 

Onbeholpen zinsbouw, armelijke woordenkeus en platte uitspraak zijn onzindelijkheden van de geest.

 

Ik kan mij met de beste wil ter wereld niet voorstellen hoe iemand die niet in staat is te proeven wat hij eet, wel zou kunnen proeven wat hij leest.

 

Het ameublement is zeker niet minder onthullend dan het handschrift.

 

Niemand kan een onbeschaafd man beschaving bijbrengen. Met volharding en enig geluk kan men er soms in slagen hem beschaafd te doen schijnen.

 

De onbeschaafden en meer nog de half-beschaafden hunkeren opzichtig naar iets waar zij geen recht op hebben. Dit maakt hen gevaarlijk van kwaadaardigheid.

[pagina 102]
[p. 102]

De ware wellevendheid heeft niets uit te staan met naastenliefde, doch komt alleen uit zelfrespect voort.

 

Een beschaafd man kan niet haten, omdat hij iemand die daarvoor in aanmerking zou komen een zo krachtige drift niet waard acht.

 

Beschaving en propaganda zijn nooit te rijmen. Het is het eerste kenmerk van een beschaafd man dat hij er niet aan denkt zijn meningen aan een medemens op te dringen. Ja, een mening verliest voor hem aan waarde en betekenis, naarmate deze meer verspreid wordt.

 

Er bestaan beschaafde en onbeschaafde barbaren. De laatste zijn het talrijkst, de eerste het gevaarlijkst.

 

Het verlangen naar de kwakzalver is een ieder ingeschapen. Het zich ontworstelen daaraan is een eerste kenmerk van beschaving.

 

Men is niet beschaafd zolang men niet erkent dat er een onoplosbare tegenstelling bestaat tussen leven en beschaving.

 

De waarde van de mens wordt mede bepaald door de mate en de wijze waarop de natuur ìn hem zich onderscheidt van de natuur óm hem; waarin hij dus zijn oorspronkelijke gegevens veredeld en verbijzonderd heeft.

 

Men verwerft kennis, men bezit cultuur.

 

Zij die behoefte gevoelen het begrip cultuur te bepalen, bewijzen daarmede dat zij geen cultuur bezitten.

 

Een tijdperk, een volk, een geslacht noem ik niet barbaars wanneer het zonder beschaving is, doch eerst wanneer het die afwezigheid van beschaving niet als een gemis erkent.

 

Men vergist zich door een optisch bedrog als men denkt dat de negervolken langzaam de berg van de beschaving ópklimmen. Wij glijden er, vrij snel, af.

[pagina 103]
[p. 103]

Het woord overbeschaving houdt geen verband met de werkelijkheid. Het is een bedenksel van de naijver. Zij die hardlopende door een kampioen worden voorbijgesneld, verklaren het onbetamelijk zo hard te lopen.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken