Geert Grote, Getijdenboek

Het getijdenboek van Geert Grote(1940)–Geert Grote

[Litanie]

Die Letanien

Here ontferm di onser. Criste ontferm di onser3) Criste hoer ons. God uader vanden hemelen ontferm di onser God sone uerloser al der werelt ontferm di onser God heilighe gheist ontferme di onser + Ghesontmaker der4) werelt help ons God hei/lighe driuoldicheit ontferm di onser Heilighe moder gods bid voer ons. Heilighe ioncfrouwe alre ioncfrouwen bid voer ons Heilighe conincinne der hemele. B. illustratie Sancta Maria B. Sunte Michael. - B. Sunte Gabriel B. Sunte Raphael B. Alle heilighe enghele ende archanghele -

Alle hemelsche crachten -	B
Sunte5) iohannes baptista	B
Alle heilighe patriarken ende propheten	B.
Sunte Peter	Bid
Sunte Pauwel	B
Sunte Andries6)	B
Sunte Jacob	B
Sunte Johan7)	B
+ Sunte Jacob	B
Sunte Philips8	B

[p. 146]

Sunte Bartholomeus	bid
Sunte Matheus	bid
Sunte Thomas	bid
Sunte Symon	bid
Sunte Juda	bid
Sunte Mathijs1)	bid
Sunte Barnabas2)	bid
Sunte Lucas	bid
Sunte Marcus	bid

Alle heilighe apostelen ende ewangelisten bidt uoer ons.

Alle heilighe discipule des heren bidt uoer ons Alle heilighe onsculdighe kindere die ghedoet worden3) van herodese B illustratie

Sunte Steuen4)	B
+ Sunte Sixtus5)	B
Sunte Linus	bid
Sunte Clete	bid
Sunte Clemens	bid
Sunte Cornelius6)	bid
Sunte Cypriaen	bid
Sunte Laurens7)	bid
Sunte Vincencius	bid
Sunte Johan	bid
Sunte Pauwels8)	bid
Sunte Cosma	bid
Sunte Damiaen9)	bid

Sunte dyonijs mit dinen ghesellen } B illustratie

Sunte maurijs10) mit dinen ghesellen } B illustratie

Sunte Victor mit dinen ghesellen. } B illustratie

Sunte gereon mit dinen ghesellen } B illustratie

Sunte Patrokel	B
Sunte Crisogonus	bid11)

[p. 147]

+ Sunte Fabiaen	Bid1)
Sunte Crispijn	bid
Sunte Crispiniaen	bid
Sunte Blasius	bid
Sunte Prothasius	bid
Sunte Panthaleon	bid
Sunte Adriaen	bid
Sunte Quirijn2)	bid
Sunte Marcellijn	bid
Sunte Cyriacus	bid
Sunte Pancracius3)	bid
Sunte Alexander	bid
Sunte Tyburcius	bid
Sunte Thymotheus	bid
Sunte Romanus	bid
Sunte bonifacius mit dinen ghesellen4)	bid
Sunte Vite	bid
Sunte Lambert	bid
+ Sunte Albaen5)	B
Sunte kiliaen mit dinen ghesellen6).	B
Sunte Brictius	bid7)
Sunte Cristoffer	bid
Sunte Abdoen8)	bid
Sunte Hermes [ghesellen9)	B
Sunte Eustachius mit dinen
Sunte Theodorus	bid
Sunte Valentijn	bid
Sunte Iorrijen10)	bid
Alle heilighe martelare	bid
Sunte Martijn	B

[p. 148]

Sunte Siluester	bid
Sunte Gregorius	bid
Sunte Ambrosius	bid
Sunte Augustinus1)	bid
Sunte Iheronimus	bid
Sunte Antonijs	bid2)
+ Sunte Benedictus	Bid
Sunte Bernart3)	bid
Sunte Nycolaus	bid
Sunte Leo	bid
Sunte Paulinus	bid
Sunte Hilarius	bid
Sunte Eusebius	bid
Sunte Ysidorus	bid
Sunte Remigius	bid
Sunte Germaen	bid
Sunte Vedastus4)	bid
Sunte Vrbaen5)	bid
Sunte Maximinus	bid
Sunte Willibrort6)	bid
Sunte Franciscus	bid
Sunte Dominicus	bid
Sunte Seuerijn	bid
Sunte Galle	bid
+ Sunte Materne	Bid
Sunte Hubert	bid
Sunte Cunibert	bid
Sunte Seruaes	bid
Sunte Lebuijn7)	bid
Sunte Ludger	bid
Sunte Odulf8)	bid
Sunte Damaes	bid

[p. 149]

Sunte Adelbert1)	bid
Sunte Rabboet	bid
Sunte Seuerus	bid
Sunte Arnulf	bid
Sunte Symeon	bid
Sunte Felix	bid
Sunte Ansbert	bid
Sunte Lodewich2)	B
Alle heilighe confessoren . [dats3) die beliers gods]	B
Alle heilighe moniken ende heremiten . b.
+ Sancta4) Agnes	Bid
Sancta Felicitas	bid
Sancta Perpetua	bid
Sancta Petronilla5)	bid
Sancta Agatha .6) b.	Sancta Lucia B
Sancta Cecilia	bid
Sancta Tecla	bid
Sancta Dorothea	bid
Sancta Appollonia	bid
Sancta Cristina	bid
Sancta Anastasia	bid
Sancta Columba7)	bid
Sancta Margareta8)	bid
Sancta Benedicta	bid
Sancta Scolastica9)	bid
Sancta Walburch10)	bid
Sancta Gheertrud11)	bid
Sancta Maria magdalena12) b
+ Sancta maria van egipten	B
Sancta Helena

[p. 150]

Sancta Afra
Sancta Vrsula1)
Sancta Brigida
Sancta Katherina
Sancta Praxedis
Sancta Aldegont2)
Sancta Clara
Sancta Elizabeth

Alle heilighe ioncfrouwen ende weduwen . ende al die hem hebt3) ontholden in reynicheit van leuene biddet voer ons

Alle heilighen . biddet voer ons Wes ghenadich . spaer ons here Wes ghenadich . verloes ons here Vanden quaden vianden . ver-+loes / ons here Van allen laghen des viants . verloes ons here Van4) allen schadeliken becoringhen verloes ons here Van enen quaden eynde ende uan den gaedoet5) ende onuersienden doet . verloes ons here Vanden ewighen dode verloes ons here. Van der helscher pinen . verloes ons here. Van dinen toerne verloes ons here Van allen quade6) van binnen of van buten verloes ons here Van allen quaden behaeghen ons of7) onser goeder werke . verloes ons here. Van dunken dat wi yet / goets8) wt ons seluen hebben . verloes ons here. Van den dat wi ons meer goedes to gheuen ende myn + quades / dan wi hebben . verloes ons here. Van den dat wi ons trecken ouer onse9) gheliken ende10) gheliken ons den hoghen . of11) dat wi ons enighen menschen ghelike trecken of holden in doechden . verloes ons here Van den dat wi ander lude doghet12) ende goede werken niet so en verhoghen ende weerdighen noch so en mynnen ende breyden ende louen als wi solden . verloes ons here Van alre achtersprake yemans quaet to breyden . of yemans goet to vermynren . verloes ons here Van allen hoghen smake of hoghen wetene bouen + dan onse mate is verloes ons here Van allen houerdighen sub/tilen schine in gheestelicheit verloes ons here. Van aller hartwillicheit

[p. 151]

ende onghelatenheit ons1) eyghens willen . verloes ons here Van aller gheesteliker ende wereltliker houerdien verloes ons here Van allen toerne ende toernicheiden . verloes ons here Van nide ende van hate ende bitterheiden ende alle2) mismoghen op onsen euen menschen . verloes ons here Van ydelen ghebere3) ende ydelen schine mit leuene ende4) mit clederen of mit goede of mit woerden ende van allen dinghen die gheen nutte in god inbrenghen. Verloes ons here Van allen oncuysschen werken . ende / + oncuysschen gheuoelen. Verloes ons here Van allen oncuysschen sien ende oncuysschen5) horen Verloes ons here Van aller quader ende oncuysscher of ydelre of6) onnutter gheselscap. Verloes ons here. Van allen menschen ende van allen dinghen die ons hinderen of van trecken van dinen weghen7) of van di. Verloes ons here Van allen onreynen ghedachten. Verloes ons here Van aller vleischeliker neyghinghe ende werltliker begheerte. Verloes ons here Van alre onreynicheit liues ende sielen . Verloes ons here Van + ghiericheit van droefheit in tijt/liken dinghen. Verloes ons here Van traecheit laeuheit ende coltheit onses herten onses willen ende onser werken . verloes ons here Van drincken van eten8) sonder noet to voele to duerbaer toe leckerlic of to lustelike . verloes ons here Van onbedachten onnutten of schadelike9) woerden. Verloes ons here Van onser groter duysternisse tot gode ende tot allen hemelschen dinghen. verloes ons here Van onser groter onwetenheit ende onkundicheit ons selues ende des weghes to gode in bescheydenheit. Verloes ons here Van onser groter onstedicheit10) ende crancheit + onser werke onses states ende onses ghe/penses verloes ons here. Van onser onrechter meyninghen. verloes ons here. Vanden dat god niet gheeert ende niet11) ghelouet en wort van ons als wi solden . verloes . ons . here. Vanden dat wi al12) onsen staet lijf ende siele ende goet ende werke ende ghepense niet en trecken ende setten puerlike ende nentlike13) to gode ende tot siner ere. verloes ons

[p. 152]

here Van onser groter versumenisse ende ontbliuen in allen desen. verloes ons here Van al1) onsen groten sunden. Verloes ons here Bi den dattu gheboetscapt wordes marien ende mensche wordes . verloes ons here Bi den dattu to2) quamest ende gheboren wordes . ver-+loes ons here Bi dijnre / dope ende dijnre vasten . verloes ons here Biden heilighen cruce ende dijnre pine. Verloes ons here Bi dinen dode ende dattu begrauen wordes . verloes ons here Bi dijnre heiligher opuerstandnisse . ende verclaerde3) eerlike3) hemelscher vaert . verloes ons here Bi den troestere den heilighen gheist verloes ons here Bi verdienste alle dijnre heilighen . verloes ons . here. In den daghe des gherichtes. verloes ons here. Wi sondere . wi bidden di hoer ons Wi bidden di dattu ons inwendighen ende wtwendighen vrede gheues hoer ons Wi bidden di dattu ons gheues + gherechte biechte . waren rou/we ende verghifnisse ende aflaet van al onsen sunden hoer ons. Wi bidden di dattu alle kerstene lude die du heuest uerloest mit dinen heilighen blode willest toe di keren4) ende in dinen dienste hoeden5) ende bewaren . hoer ons - Wi bidden di dattu ons willest gheuen leuen in tijt ende in ewicheiden ende ghesontheit in6) siele ende in6) liue nae onsen behoeue7) ende tot diner eren hoer ons Wi bidden di dattu ons dinen dienres in dinen dienste wilst minnentlike beholden ende ontholden hoer ons Wi bidden di dattu den staet der heiligher kerken in allen + dinen dienste meren wilst in heilichey/den ende in ghetale . ende dattu den pawes . keyser bisscopen8)) priesters ende al macht9) gheestlic ende werltlic ende alle wijsheit ende alle die di dienen . al begheuene lude man ende wijf . ende die ghehele kerstenheit behoeden willest10) vander viande stricke ende verloesen van allen quaden11) . hoer ons - Wi bidden di dattu alle die ghene12) die ons goet doen ende hebben ghedaen weerdich wils wesen te gheuen dat ewighe leuen . hoer ons. Dattu den sieken gheistlic ende lijflic ghesontheit wilst gheuen als sies behouen tot hore salicheit wi bidden di hoer ons Dattu + die gheistlic ende lijflic gheuanghen sijn wilst uerlosen ./ wi bidden

[p. 153]

di hoer ons Dattu alle bedroefde herte wils na horen behoue1) tot dijnre ere troesten2) . wi bidden di . hoer . ons. Dattu ons wils leyden totten ewighen leuen . wi bidden di . hoer . ons. Dattu al ghelouighe sielen ende al mijnre vrende ende die mi goet ghedaen hebt3) . ende al die in diner minnen ghestoruen sijn wils uerlosen wt pine des vegheuuers ende gheuen dat ewighe leuen . wi bidden di hoer ons Dattu wils weerdich wesen ons te horen . wi bidden . di . hoer . ons. Soen gods wi bidden di . hoer . ons. Lam gods die afnemes die sunden der werelt . spaer ons here4). Lam godes die afnemes die sunden der werelt . verloes ons here Lam godes die / + afnemes5) die sunden der werelt . gif ons vrede. Criste hoer ons. Here ontferm di onser Criste ontferm di onser Here ontferm di onser.6) Pater noster. Vader onse. Ende en inleit ons niet in becoringhe Mer uerloes ons van quade Amen. Here uerhoer mijn ghebet . ende mijn roepen come to di.

Collecte.

Wy bidden di here uerhore bede7) der innigher menschen lide mitten sunden der ghener die di belien ende bijchten . op dattu goedertieren ons gheues verghifnis ende8) vrede Bi onsen heren ihesum cristum Amen.

Collecte

+Ontberme9) di onser ontberme9) di onser barmeliker10) men/schen du barmelstichste11) heilighe12) driuoldicheit . ende uerghif ons alinghe al onse uersumenisse ende sunden die wi ghedaen hebben voer dijn aenghesichte ende voer dine enghele . vermits verdienste ende inropen ende bede alre heylighen die wi eren of13) daer wi hoecheit14) of feest van15) holden in der kerken . ende die wi hoer namen nv16)

[p. 154]

ghenoemt hebben. Goedertieren driuoldicheit uerloes ons nv1) ende onse olderen mit al onsen broederen . ende susteren . ende allen gheminden van allen quaden2) gheleden . teghenwordich . ende to + comende. Verloes ons van den dode ten leuen . van duyster/nisse ten lichte . vander hellen ten hemelen3) . van quaden4) ten goeden4). van onwetenheit to wetenheit van al onsen sunden tot waren5) berouwenisse . van al onsen laster tot uolcomenen6) dogheden van allen laghen des viandes totter hemelscher medicinen ende tot diner gotliker bescherminghen . vermits aen ende inroepen dines driuoldighen names vader ende7) soen ende heilighe gheist . want wie oetmodelike ende ghetruwelike dinen name inropet hi sal ghesont werden. Daer omme so bidde wi . ende eysschen di oetmodelike + ende ghetrouwelike dattu deleghest ende verghetes al onser / sunden . vermits bede ende verdienste alre heilighen dat8) ons to hulpe comen die enghelen archanghelen ende princen ende9) moghentheiden crachten ende alle10) heerlicheiden . die tronen . cherubin ende seraphin . die patriarken profeten ende apostelen . die mertelaren confessoren ende ioncfrouwen . die heilighe bisscopen ende11) priesters ende heilighe dyacone ende alle die in der kerken of in enicheit of12) erghen anders13) gode minnen ende al die in cristo liden . ende alle heilighe wisen ende berouwende14) menschen ende alle heilighen bidden15) uoer ons dat wi moten vercrighen een ewich leuen Bi / + onsen heren ihesum cristum in16) den16) hemelen16) die mitten vader ende den17) heilighen gheist leuet ende regniert van18) ewicheiden18) in ewicheiden Amen

[Later, waarschijnlijk in de 16^de eeuw, is een stukje bijgeschreven, beginnend: die dese vier punten aen hem heeft die machs te vreden staen, - niets met het getijdenboek te maken hebbend.]

3): M, B, 185 hierna nog: here ontferm di (B, 185 -arme di); M onser; in B is dit driemaal later toegevoegd, in 185 driemaal weggelaten.

+: (146^r)

4): M, B, 185 al(le) der; M werelde.

5): M Se; zo vóór alle mannelijke heiligen, vóór de vrouwelijke: Sūte.

6): M -eas, B -ees.

7): Veel later bijgevoegd euangelist; M ewangeliste, blijkbaar ook met een andere hand geschreven.

+: (146^v)

8: M. -ippus.

1): M -ia, B -ias.

2): M -aba.

3): M, B om(me) xm.

4): B stephen.

+: (147^r)

5): M, B sixte.

6): B, 185 -ijs.

7): M louverens, 185 Lourens.

8): M, B, 185 pauwel.

9): In B later bijgevoegd: Se ignati. b.

10): M mauwerijs.

11): Onder aan de blz. veel later Sancte Ignattius, verw. naar S. Damiaen.

+: (147^v)

1): M, B, 185 hebben hierna op een nieuwe regel: Se (Sunte) sebastiaen. ln B werd later hierbij gevoegd: S ponciaen. Verdere dgl. toevoegsels vermelden wij niet.

2): M quierijn.

3): M, B, 185 na thiburcius.

4): m.d.g. ontbr. M, B; 185 bonifaes.

+: (148^r)

5): M -anus.

6): m.d.g. ontbr. M, B, 185.

7): Deze regel ontbr. B, 185.

8): M, B, 185 -on.

9): Behoort bij de volgende regel; m.d.g. ontbr. M, B, 185.

10): gecorrigeerd; M Se ioriaen Se yuo; B Svnte Jorijs Svnte Ivo; 185 Jorijs; jvo veel later er bij geschrven.

1): M, 185 -tijn.

2): Veel later bijgeschreven: Sante luidolphus Sante ierasmus. Blijkbaar verwijzen hiernaar de kruisjes achter Theodorus en Iorrijen.

+: (148^v)

3): M barnardus.

4): M -te, B, 185 -t.

5): Voor urb. M baue. B baue.

6): Later bijgevoegd: ielys; M heeft, na wilbort, gelijs; B voegde gelijs later toe.

+: (149^r)

7): M lebewijn.

8): M. -olf.

1): M adelbaert, B, 185 adelb(ert).

2): ontbr. B, in 185 zijn anesbert en lodewic veel later toegevoegd.

3): M, 185 dat sijn. De glosse ontbr. in B; in 185 is ze later doorgeschrapt.

+: (149^v)

4): B, 185 overal svnte, sunte.

5): M, 185 -nella.

6): M -ate, 185 -ata.

7): M -omba.

8): M -ieta.

9): In B hierna ingevoegd: Svnte barbara.

10): M -orch.

11): M -ude, B gher-.

12): M, B hierna: Sunte martha; in 185 deze in pl. v. Maria magd., die hogerop voorkomt.

+: (150^r)

1): B, 185 af(f)ra na vrsula.

2): ontbr. M, B, 185.

3): M hebben; voor ende ... ons hebben B, 185 alleen: b.

+: (150^v)

4): M Vor.

5): M, B, 185 g(h)aen dode.

6): M, B, 185 quaden.

7): B, 185 ons selues of, M ons selfs ende.

8): M yets ghoet.

+: (151^r)

9): M ons (gh-e), B onsen.

10): M, B, 185 of.

11): M, B, 185 ende.

12): M doechde, B, 185 doghede.

+: (151^v)

1): ontbr. M, B, 185.

2): M, B, 185 allen.

3): M -eren.

4): M, B of; ontbr. 185, evenzo de 2 volgende of's.

+: (152r)

5): ontbr. M.

6): M, B, 185 ende; 't vorige of ontbr. 185.

7): M, 185 weghe.

+: (152^v)

8): M, B, 185 V. eten v. drin(c)ken.

9): l. -ken (M, B, 185).

10): M onsta-.

+: (153^r)

11): ontbr. M, B, 185.

12): ontbr. B, 185.

13): M enichlic (wellicht gecorrigeerd), B, 185 eyntlike.

1): ontbr. M, B, 185.

2): ontbr. B.

+: (153^v)

3): M, B, 185 -er.

3): M, B, 185 -er.

+: (154^r)

4): M bekeren.

5): B behoeden, 185 behueden.

6): M, B, 185 an; ende ontbr. B.

6): M, B, 185 an; ende ontbr. B.

7): M, B, 185 beho(e)uen.

+: (154^v)

8): B, 185 biscop(e) ende.

9): M alle machte; alle ook B, 185.

10): B, 185 wilst(e) behoeden(ue).

11): B quade.

12): B, 185 d(i)en ghenen; M al, B allen.

+: (155^r)

1): M, B, 185 beho(e)uen.

2): M, B, 185 (willest M) tr. ende verbliden.

3): M, B, 185 hebben.

4): ontbr. M, 185; in B later toegevoegd.

+: (155^v)

5): M -names.

6): onser ontbr. 3 maal 185; in B 3 maal veel later toegevoegd.

7): 185 die bede.

8): M, B, 185 te (toe) g(h)ader ende.

+: (156^r)

9): B 2 maal ontbarme, M ontfarme, ontferm, 185 ontf(ar)me.

9): B 2 maal ontbarme, M ontfarme, ontferm, 185 ontf(ar)me.

10): ontfermherteliker.

11): M ontfermhertighe, B, 185 barmhertighe (185 b'm-).

12): ontbr. 185; in B veel later toegevoegd.

13): M ende.

14): l. hoechtijt (M, B, 185).

15): M of.

16): ontbr. B.

1): ontbr. B, 185.

2): B quade.

+: (150^v)

3): M hemele.

4): B, 185 -de 2 maal.

4): B, 185 -de 2 maal.

5): M, B, 185 -waerre.

6): M, B, 185 -men.

7): ontbr. M, B, 185.

+: (157^r)

8): M, B, 185 Ende (ende) dat.

9): M, B, 185 die in pl. v. ende.

10): ontbr. M, B, 185.

11): ontbr. M, B, 185; M heilige.

12): ontbr. B.

13): B, 185 anders ierghen.

14): M -den

15): M biddet.

+: (157^v)

16): ontbr. B.

16): ontbr. B.

16): ontbr. B.

17): B mitten.

18): M in ewicheit.

18): M in ewicheit.

Het getijdenboek van Geert Grote (1940)

[Litanie]

Die Letanien

Collecte.

Collecte