Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Repertorium van geschiedschrijvers in Nederland 1500-1800 (1990)

Informatie terzijde

Titelpagina van Repertorium van geschiedschrijvers in Nederland 1500-1800
Afbeelding van Repertorium van geschiedschrijvers in Nederland 1500-1800Toon afbeelding van titelpagina van Repertorium van geschiedschrijvers in Nederland 1500-1800

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (2.52 MB)

XML (1.31 MB)

tekstbestand






Genre

non-fictie

Subgenre

non-fictie/naslagwerken (alg.)


In samenwerking met:

(opent in nieuw venster)

© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Repertorium van geschiedschrijvers in Nederland 1500-1800

(1990)–Eco Haitsma Mulier, Anton van der Lem–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

333 Meteren, Emanuel van

Antwerpen, 9 juli 1535 - Londen, 18 april 1612

Sinds hij in 1550 door zijn vader was meegenomen naar Londen, verbleef Van Meteren in de Engelse hoofdstad en oefende daar de koophandel uit. Wel reisde hij regelmatig terug naar de Nederlanden en in het bijzonder naar Antwerpen. Daar werd hij in 1575 gearresteerd op beschuldiging van verstandhouding met de rebellen. Vanaf 1583 was Van Meteren in Londen consul der Nederlandse natie. Zijn verhouding tot de gereformeerde kerk was lang gespannen. Op aansporing van zijn neef Ortelius verzamelde Van Meteren gedurende deze tijd gegevens en documenten ten bate van ‘Memorien’.

 

a Historia unnd Abcontrafeytungh, fürnemlich der Niderlendischer Geschichten, und Kriegshendelen, mit höchstem Fleiss beschrieben, durch Merten von Maneuel. [Nürnberg] 1593 [ongep.; fo].

Boek 1-8, tot 1578.

b Historiae, unnd Abcontrafeytung, fürnemblich der Niderländischer Geschichten unnd Kriegshändelen. Der ander Theil mit höchstem Fleiss beschrieben, durch D.M.M. [Hamburg] 1596 [ongepag.; fo].

Boek 9-17, tot 1596.

c Historia oder, eigentliche und warhaffte Beschreibung aller Kriegshändel unnd gedenckwürdigen Geschichten, so sich in Niderteutschland, auch beygelegenen und andern örtern, Franckreich, Engelandt, Teutschlandt, Hispanien, Italien etc. zugetragen haben unter der Regierung Keysers Caroli des V unnd Philippi II Königs in Hispanien, biss auff diese jetzige gegenwertige Zeit ... [Hamburg] (F. von Dordt) 1596

[pagina 285]
[p. 285]

[647 pp.; fo]; [Ursel?] 1597; Hamburg 1598; s.l. 1603 (verm.; identieke druk ook met jaartal 1601 [843 pp.; fo]); Arnheim 1604, 1605, 1609; Amsterdam 1609-1613; Frankfurt 1610; Arnheim 1611, 1612, 1614, 1620.

Dit is een gezamenlijke uitgave van a en b. Na 1603 met een vervolg tot dat jaar: boek 18-19.
Deze eerste Duitse editie werd buiten medeweten van Van Meteren uitgebracht en kon zijn goedkeuring niet wegdragen.

Historia Belgica nostri potissimum temporis Belgii sub quatuor Burgundis et totidem Austriacis principibus coniunctionem et gubernationem breviter. Turbas autem, bella et mutationes tempore regis Philippi, Caroli V caesaris filii, ad annum usque 1598 plenius complectens, conscripta: et senatui, populo Belgico, posterisque inscripta a E. Meterano Belga. S.l. [1598]. Boek 1-17, met dezelfde titelprent als de Duitstalige uitgaven.

 

A true discourse historicall, of the succeeding governours in the Netherlands, and the civill warres there begun in the yeere 1565, with the memorable services of our honourable English generals, captaines and soldiers, especially under Sir Iohn Norice knight, there performed from the yeere 1577 untill the yeere 1589 and afterwards in Portugale, France, Britaine and Ireland, untill the yeere 1598. Translated and collected by T.C. esquire, and Ric. Ro. out of the reverend E.M. of Antwerp his fifteene books Historiae Belgicae; and other collections added ... London 1602, Amsterdam/New York 1968 (facs.).

 

d Belgische ofte Nederlantsche historie, van onsen tijden. Inhoudende hoe de Nederlanden aenden anderen ghehecht, ende aen Spaengien ghecomen zijn: met de oorsaken der inlantsche beroerten, ende oorloghen der selver, oock de veranderinghe van princen, van regimenten ende van religie, mette scheuringhen, verbontenissen ende vredehandelinghen: mede vervattende eenighe harer ghebueren ende andere landen handelinghen. Meest onder de regeeringhe van Philippus de II, coninc van Spaengien, tot synen doot, ende den uutgaenden jare 1598 ... Eensdeels int Latijn ende Hoochduytsch stuckwijs in druck uutghegaen, maar nu by den autheur zelve oversien, verbetert ende vermeerdert, uutghegeven. Delft 1599 [433 ff.; fo], 1605 (andere titelprent, pagina's niet meer Romeins genummerd).

De eerste door Van Meteren geautoriseerde versie in 19 boeken.

Een nieuwe druk verscheen onder de titel: Commentarien ofte memorien van-den Nederlandtschen staet, handel, oorloghen ende gheschiedenissen van onsen tyden, etc. Mede vervattende eenige haerder ghebueren handelinghen. Beschreven door Emanuel van Meteren. Ende by hem voor de tweede ende leste reyse over-sien, verbetert ende vermeerdert. Oock soo verre ghebrocht totten af-standt van wapenen ende vrede, in't jaer 1608. S.l.s.a. [244 + cxcix + 167 ff.; fo] (waarschijnlijk gefingeerd drukkersadres: ‘Ghedruckt op Schotlandt buyten Danswijck, by Hermes van Loven. Voor den Autheur’).

Boek 1-28, tot in 1607. Soms wordt dit werk gevolgd door een Appendix of by-voeghsel van de vredehandel [27 ff.; fo], gedateerd onderaan f. 27v: ‘Tot Londen voor Emanuel van Meteren, 1609’. Een tweede Appendix, identiek aan de eerste maar voortgezet [37 ff.; fo] is gedateerd op f. 38: ‘Tot Londen voor Emanuel van Meteren, 1610’.

De Commentarien werden s.l. 1612 herdrukt met dezelfde titelpagina maar dan met doorgenummerde paginering en bestaande uit 32 boeken, lopend tot in 1612 [629 ff.; fo]. Deze uitgave en alle latere edities

[pagina 286]
[p. 286]

bevatten ook: Het leven en sterven van den eerwaerdigen, vromen, en vermaerden Emanuel van Meteren, kortelijck door sijnen getrouwen vriendt Simeon Ruytinck* beschreven [4 ongen. ff.]. Onderaan f. 629v wordt het overlijden van Van Meteren gemeld. Deze editie is niet opgenomen in Verduyn, Emanuel van Meteren.

 

Buiten Emanuel van Meteren om zagen twee quarto-edities (de laatste in 2 delen) het licht: Belgische ofte Nederlantsche oorlogen ende gheschiedenissen ... S.l. 1609.

 

Nederlantsche historien ofte geschiedenissen inhoudende den gantzen staet, handel, soo van oorlogen als vrede-handels in onsen tyden begin ende eynde. [Dordrecht?] 1611.

Boek 1-17, eerste deel.

 

Belgische ofte Nederlantsche oorlogen ende gheschiedenissen beginnende van t'iaer 1595 tot 1611, mede vervatende enighe haerder gebueren handelinghe. Beschreven door Emanuel van Meteren. By hem voor de leste reyse oversien verbetert ende vermeerdert na die copie gedruckt op Schotlant buyten Danswyck, by Hermes van Loven. [Dordrecht?] 1611.

Boek 18-30, tweede deel.

 

Belli civilis in Belgio per quadraginta fere continuos annos gesti historia, ad praesens usque tempus deducta: adiectis quae alibi quoque posterioribus his annis contigerunt. Opus novum e Belgicis Immanuelis Meterani et aliorum commentariis concinnatum a Gaspare Ens L.S.l. 1610; Coloniae 1610; Arnhemi 1623.

Boek 18-28.

 

Tenslotte verscheen na Van Meterens dood het door de autoriteiten gereviseerde gehele werk: Historie der Neder-landscher ende haerder na-buren oorlogen ende geschiedenissen, tot den jare MVIcXII. Nu de laestemael bij hem voor sijne doodt merckelijck verbetert ende in XXXII boecken voltrocken ... 's-Gravenhage 1614; Amsterdam 1618; 's-Gravenhage 1623, 1635; Amsterdam 1647, 1652, 1663; 10 dln. Gorinchem/Breda 1747 (1748)-1763; 10 dln. Amsterdam 1786.

Op deze uitgave schreef W. Baudartius een vervolg (zie: 35, f).

L'histoire des Pays Bas ou recueil des guerres, et choses memorables advenues és dits pays, qu'és pays voysins depuis l'an 1315, iusques à l'an 1612. La Haye 1618; Amsterdam 1670.

 

Eygentliche und volkommene historische Beschreibung des Niderländischen Kriegs. Amsterdam 1627-1630, 1633-1635, 1640, 1669.

Literatuur

De Wind, 257-263, 561; Van der Aa, XII, 2, 705-708; BN, XIV, 615-621; NNBW, VII, 868-870; W.D. Verduyn, Emanuel van Meteren. Bijdrage tot de kennis van zijn leven, zijn tijd en het ontstaan van zijn geschiedwerk ('s-Gravenhage, 1926); B.A. Vermaseren, ‘Van nieuwsbericht tot geschiedwerk’, Het boek, XXVIII (1944) 241-257; L. Brummel, Twee ballingen 's lands tijdens onze opstand tegen Spanje. Hugo Blotius (1534-1608) en Emanuel van Meteren (1535-1612) ('s-Gravenhage, 1972), gedeeltelijk herdrukt als ‘Emanuel van Meteren als historicus’, in: P.A.M. Geurts, A.E.M.

[pagina 287]
[p. 287]

Janssen, ed., Geschiedschrijving in Nederland. Studies over de historiografie van de Nieuwe Tijd (2 dln.; 's-Gravenhage, 1981) I, 1-18; idem, ‘A manuscript of Van Meteren's Historie’, Quaerendo, V (1975) 246-262; A.E.M. Janssen, ‘A “trias historica” on the revolt of the Netherlands: Emanuel van Meteren, Pieter Bor and Everhard van Reyd as exponents of contemporary historiography’, in: A.C. Duke, C.A. Tamse, ed., Clio's mirror, historiography in Britain and the Netherlands. Britain and the Netherlands VIII, papers delivered to the eighth Anglo-Dutch historical conference (Zutphen, 1985) 9-30; H.A.M. van der Heyden, ‘Emanuel van Meteren's History as source for the cartography of the Netherlands’, Quaerendo, XVI (1986) 3-19.

Z.W. Sneller, ed., ‘Brieven van Emanuel van Meteren en van Pieter Bor’, Bijdragen en mededeelingen van het Historisch Genootschap, LVI (1935) 261-281.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken